Buslijn 48 en 167
Niets mis met lage opkomst bij referendum
zx:
zz:
Leiden hanteert snoeimes
soms op vreselijke manier
Schrijvende Lezers
Gemeentelijk
wanbeleid
Oegstgeest: weinig respec
voor afwijkende meninge
DINSDAG 14 MAART 1995
Met het door de heer V.d. Put
ten uit Hoogmade ingezonden
stuk over het verwijderen van
de buslijnen 48 en 167 uit de
Breestraat (zie L.D. d.d. 28 febr.
j.l.) ben ik het volkomen eens.
Hoe halen B en W het in hun
hoofd om straks zo n maatregel
in te voeren. Deze heren ver
plaatsen zich blijkbaar nooit
met het openbaar vervoer.
Het is inderdaad zo, dat de
meeste winkeliers in de Bree
straat uit verslagen van voor
gaande jaren hebben laten blij
ken, dat zij het liefst een groot
aantal of alle bussen uit de
Breestraat zouden willen laten
verdwijnen. Zij hebben het toch
niet voor het zeggen? Een onbe
grijpelijke redenatie, want de
streekbussen in de Breestraat
brengen juist ruim 60% van het
winkelend publiek naar het
centrum en dat is voor winke
liers toch een goede zaak. Wan
neer de bussen niet meer in de
Breestraat zouden mogen ko
men, betekent dit voor de
keiiers de doodklap, en het
kelend publiek gaat dan
andere winkelcentra, die betei
bereikbaar zijn.
B en W plus winkeliers moe
ten eens gaan kijken in bijvoor
beeld Den Haag, Utrecht, Am
sterdam en Rotterdam. De
drukte is daar veel groter in het
Nu de bevolking van Leiden
zich overduidelijk - en tegen de
arrogante verwachting van het
stadsbestuur in - heeft uitge
sproken tegen de sloop- en
bouwplannen van het Konink
lijk Militair Invalidenhuis dient
(dienen) de desbetreffende wet
houders) de eer aan zichzelf te
houden en zijn (hun) ontslag in
te dienen.
Trams, bussen, auto's
en fietsers rijden daar allemaal
en van autoluw maken hebben
ze nooit gehoord. Ik reis vaak
door heel Nederland,
blijkbaar kan hier in Leiden
veel worden gedaan. Ia, alleen
vele jaren zeuren over het pro
bleem Breestraat, dat allang op
gelost had moeten zijn.
Verder ben ik het ook eens
met de reactie van wethouder J.
v.d. Poel uit Voorschoten (zie
L.D. d.d. 23 febr. j.l.). Volgens de
Leidse wethouder Langenberg
blijft er een goede busverbin
ding bestaan met de Leidse bin
nenstad: echter maar tot onge
veer 6 uur n.m., 's zaterdags tot
5 uur n.m. en s' zondags hele
maal niet. Bus 167 rijdt ook
maar tot ongeveer half 8 ('s
avonds) en zondag niet.
Het is te hopen dat de bus
maatschappij ZWN met de
nieuwe regeling niet akkoord
gaat en rekening houdt met zijn
buspassagiers. Ze missen an
ders duizenden klanten.
fndien u reageert op een ar
tikel in deze krant, wilt u
dan in uw ingezonden brief
uw naam, adres en woon
plaats vermelden, evenals
de datum waarop het be
treffende artikel werd gepu
bliceerd?
Brieven worden in het al
gemeen in deze krant on-
•dertekend met naam en
woonplaats.
Plaatsing van ingezonden
brieven betekent niet dat de
redactie het eens is met de
inhoud ervan.
De redactie behoudt zich
het recht voor ingezonden
brieven in te korten en
plaatsing van brieven te
weigeren.
n 48 en 167 weg uit de Breestraat? Onbegrijpelijk. Deze streekbussen brengen juist zestig procent v
Onder de kop 'Provincie wordt
powerplay verweten' ver
scheen onderstaande brief on
langs al in deze krant. Omdat
de kop een aantal lezers moge
lijk op het verkeerde been
heeft gezet, plaatsen wij de
brief bij wijze van uitzondering
opnieuw.
In het Leidsch Dagblad van 25
februari 1995 leveren de wet
houders Kamphuisen (WD) en
Van Eisen (PRO) forse kritiek op
het reilen en zeilen van Leef
baar Oegstgeest (LO). Hun uit
latingen zijn tamelijk neerbui
gend en getuigen van weinig
respect voor meningen die af
wijken van hun eigen mening.
Eén onderdeel van hun filippica
mag wat mij betreft niet weer
sproken blijven. Het betreft de
Broek- en Simontjespolder.
Kamphuisen (WD) betitelt de
juridische argumentatie van LO
als het blootleggen van 'eventu
ele kleine juridische foutjes
waarmee ze dachten de boel
alsnog tegen te houden' en
spreekt in dit verband zelfs over
Het komende half jaar heeft er
een tiental volksraadplegingen
plaats. Een lage opkomst van
kiezers zou het fiasco inluiden
van het fenomeen referendum.
Een lage opkomst is echter een
non-probleem. Deze mythe
wordt paradoxaal genoeg in
stand gehouden door zowel na
ïeve voorstanders als verklaarde
tegenstanders van het referen
dum.
Het referendum mag zich in
een toenemende populariteit
verheugen. !n 1994 is de wense
lijkheid van een correctief refe
rendum in het regeerakkoord
Staatssecretaris
Kohnstamm zal binnenkort een
voorstel voor een grondwetswij
ziging en een Referendumwet
aan de Kamer voorleggen.
Op lokaal niveau werd al eer
der met referenda geëxperi
menteerd. Het betrof raadple
gende referenda waarbij de in
woners van een stad zich bij
voorbeeld uitspraken over de
sluitingstijden van de horeca
(Leiden) of een autoluwe bin
nenstad (Amsterdam). Het ko
mende half jaar heeft er een
tiental volksraadplegingen
plaats. Burgers kunnen zich uit-
Deze week staat Douglas
geheel in het teken van
Lancaster.Tijdens deze week
geven onze specialistes u
graag een persoonlijk huid
advies van Lancaster.
Voor elk huidtype biedt
Lancaster u de beste huid-
verzorgingsprodukten.
En bij aankoop van
twee Lan caste r-
produkten ontvangt u
tijdens deze week een
flakon Skin Therapy
t.w.v. f 49,- gratis
bij Douglas.
Tot ziens bij
Donkersteeg 18 - 23 12 HA Leiden - Tel. 071 -134012
spreken over bijvoorbeeld de
ontwikkeling naar een stadspro
vincie (Amsterdam en Rotter
dam), het gemeentelijk zwem-
badenbeleid (Zoetermeer), de
sloop van een deel van een mo
numentaal pand (Leiden), het
volbouwen van een weiland
(Amsterdam), de inlijving bij
een andere gemeente
(Menaldumadeel en Leeuwera-
deel bij Leeuwarden).
Bij deze ontwikkeling worden
nogal wat vraagtekens gezet.
Een belangrijk kritiekpunt is dat
een aantal onderwerpen zich
nauwelijks leent voor een refe
rendum. Het is inderdaad zin
vol om criteria te ontwerpen
waaraan getoetst kan worden in
welke situaties een referendum
een zinvol instrument is. In het
geval van de stadprovincies
waarbij de beslissing bij een ho
ger gezag ligt, lijkt het weinig
voor de hand liggend om van
een volksraadpleging gebruik te
maken, gezien het grote frustra
tierisico. In gevallen waarbij het
een keuze tussen verschillende
vormen van dienstverlening aan
de burgers betreft (zwemba
den), is een referendum echter
een middel bij uitstek om een
goed gefundeerde beslissing te
Ook andere
volksraadpleging zijn mogelijk.
Bij de discussie over een autolu
we binnenstad is het wenselijk
om burgers in een éérder stadi
um van beleidsontwikkeling te
betrekken. Dus geen keuze
'autoluwe binnenstad: ja of
nee', maar een vraagstelling in
fase daarvoor: 'hoe kunnen wij
voorkomen dat de binnenstad
volledig dichtslibt met autover
keer zonder dat de bereikbaar
heid al te zeer in gevaar komt?'
Ook zijn er situaties waarin
een ja/nee-vraag bij een refe
rendum te veel een zwart-wit-
keuze is. Met name in de Leidse
situatie lijkt er een tussenweg
mogelijk die meer recht doet
aan alle betrokken belangen. Er
zal nader onderzocht moeten
worden in welke omstandighe
den welke vormen van volks
raadpleging het meest geschikt
zijn.
Daarnaast wordt gevreesd dat
een lage opkomst bij de ver
schillende referenda tot een
fiasco leidt (aldus M. Gans, ini
tiatiefnemer referendum stads
provincie Amsterdam). De uit
slag zou niet representatief zijn.
Het referendum zou falen als
instrument om burgers te be
trekken bij de politiek.
Maar wat is nu eigenlijk het
probleem van een lage op
komst? Verklaarde voorstanders
van het gebruik van referenda
moeten zich realiseren dat niet
stemmen niet per definitie on
wenselijk is. Veel mensen zijn
wel degelijk geïnteresseerd in
politiek, hoewel niet in die mate
als mensen die van politiek hun
hobby, nevenactiviteit of baan
hebben gemaakt. Burgers heb
ben het in onze samenleving
steeds drukker. Zij houden zich
bezig met werk, partner, kinde
ren, vrienden, sport, tv, cultuur,
enz. Zij moeten kortom keuzes
maken. Ook in het volgen van
het lokale, nationale en interna
tionale nieuws.
Wat is onwenselijk aan het
feit dat burgers zich weigeren te
verdiepen in het volbouwen van
een weilandje dat ze nooit ge
zien hebben en waarschijnlijk
ook nooit zullen zien? Waarom
zouden ze zich uitspreken over
de sloop van een eetzaal en een
serre van een oud militair inva
lidenhuis, waarvan ze niet eens
wisten dat het bestond? Waar
om zouden burgers de moeite
nemen te gaan stemmen over
een zwembadbeleid als zij nooit
gebruik maken van zwemba
den, ja zelfs misschien niet eens
kunnen zwemmen?! Dit wordt
nog versterkt door het gevoel
dat bij een dergelijke volksraad
pleging beide partijen vaak goe
de argumenten hebben. De af
weging woningbouw versus het
behoud van groen is een moei
lijke afweging die ook beroeps
politici nogal wat hoofdbrekens
bezorgt. Waarom over een der
gelijke genuanceerde en inge
wikkelde kwestie gaan stemmen
als je daar weinig affiniteit mee
hebt?
Kiezers krijgen de mogelijk
heid hun stem uit te brengen.
Als zij dit niet doen is dat hun
eigen vrije keuze op basis van
In het LD van 1 maart jl wijdt redacteur Aad Riet
veld aandacht aan het voornemen van de ge
meente Leiden om de Rooseveltstraat in zuidwest
nieuwe impulsen te geven, teneinde te kunnen
bevorderen dat het industrieterrein nieuw leven
wordt ingeblazen, om zodoende ook nieuwe in
vesteerders aan te trekken.
En in het artikel wordt ook al als vaststaand feit
genoemd dat de kruising Rooseveltstraat/Vijf
Meilaan een minirotonde zal worden. Vooral ook
omdat het huidige kruispunt wat de doorstroom
van verkeer betreft niet goed functioneert.
Enkele jaren geleden hadden wij het genoegen
deel te mogen uitmaken van een vergadering,
waar de herinrichting van de Vijf Meilaan aan de
orde kwam. De gemeente Leiden was zo netjes
geweest ons daarbij uit te nodigen.
Met name dat deel van het plan dat herinrich
ting van het kruispunt Rooseveltstraat/Vijf Meil
aan behelsde, had niet bepaald onze instemming.
Wij vreesden dat het geen verbetering zou inhou
den, mede ook wat de doorstroom betreft en ge
vaarlijke situaties voor het fietsverkeer. Nadien
hebben wij onze mening ook geventileerd in een
van onze huis-aan-huis circulaires.
Wij zagen deze wijze van herinrichten als een
ondoordacht plan, bovendien vernamen wij in
een wat later stadium dat deze 'opknapbeurt' van
dat stukje kruispunt enkele tonnen zou gaan kos
ten, een bedrag van 450.000 gulden werd ge
noemd.
Dit keer zijn wij niet door de gemeente Leiden
ingelicht (willekeur van het ambtelijk apparaat?),
vaak reële overwegingen. Onze
democratie is gebaseerd op het
principe van vrijwilligheid.
Niet-stemmers geven in feite te
kennen: 'Kijk maar wat je doet,
het is mij om het even'.
Tegelijkertijd zouden tegen
standers van het referendum
zich moeten realiseren dat bij
een zogenaamd lage opkomst
van 25 in een middelgrote
stad nog altijd 25.000 mensen
naar de stembus gaan. Terwijl
nog eens 50.000 mensen glo
baal kennisnemen van het on
derwerp in kwestie. Dit geeft
een betere afspiegeling (factor
500) van de wil van de kiezer
dan een beslissing door 39 ge
meenteraadsleden". Deze raads
leden zijn immers ook slechts
door een beperkt deel van de
kiezers (65 bij de laatste ge
meenteraadsverkiezingen) ge
kozen. En dat op basis van zéér
algemene overwegingen die
veelal niéts met het onderwerp
te maken hebben. Het demo
cratische gehalte van de beslis
sing neemt dus hoe dan ook
aanmerkelijk toe.
Een beperkte opkomst bij een
referendum is dus een schijn
probleem. Een onverklaarbaar
hardnekkige mythe. In feite is
de ophef die hierover gemaakt
wordt ten dele te wijten aan de
naïviteit en overspannen ver
wachtingen van de voorstan
ders van referenda. Daarnaast
wordt een lage opkomst door
tegenstanders van het referen
dum graag gebruikt als argu
ment om het fenomeen referen
dum als zodanig ter discussie te
stellen. Het verstandige gebruik
van referenda - en andere vor
men van volksraadpleging -
vergroot hoe dan ook het de
mocratische gehalte van de po
litieke besluitvorming.
Guido Enthoven,
Alexander Heijnen
De auteurs zijn werkzaam
bij het Instituut voor Maat
schappelijke Innovatie dat de
communicatie rondom het
Leidse referendum organi
seert.
'een muis die probeerde
olifant tegen te houden'. Var
sen (PRO) kapittelt LO i
optreden in verband met
dreigende grenscorre
(grenswijziging) en
vanuit zijn eenzame
over 'een beginnersfout
Ik wil volstaan met enkele
taten uit het advies dat profj
J.W. van Zudert op 10 novj
ber 1994 aan de gemeentel
bracht en dat ook door de \j
houders Kamphuisen (WDj
Van Eisen (PRO) voor kennis
ving werd aangenomen.
In de eerste plaats trekt p
Van Zudert op blz. 9/10 van'
advies ernstig in twijfel of
opnemen in het Streekj
Zuid-Holland West van
Broek-en Simontjespolder
definitieve bouwlocatie
rechtgeldig was. Hoewel hij
ze vraag niet ten ronde be<
woordt - het belang bij dit
woord was 'achterhaald' om
de gemeenteraad van Oej
geest op 9 september 1
reeds voor bebouwing had
kozen - is zijn kritiek niet m
'Uitsluitend politieke en ami
lijke betrokkenen hebben j
dusverre aan deze discuj
deelgenomen. De burger,
mede belanghebbende and
kaders en organisaties zijn
dusverre buiten deze discu)
gebleven. In het ambtelijk-p
tieke besluitvormingscircuit
uitgangspunt geweest
beslissing te forceren.
Van Zundert signaleert
brek aan een 'evenwichtige^
democratisch verantwoorde
sluitvorming' en is zelfs
oordeel dat aan het provinc
bestuur enige trekken
werplay' niet kunnen
ontzegd. Dat liegt er dus i
Opvallend is ook wat p
Van Zundert in zijn adviesi
blz. 6 bovenaan (in verbt
met blz. 5 onderaan) opme B(
Daar zegt hij met zo veel wd
den dat, als voor de aanwijz
van de Broek- en Simontjesjj v
der tot definitieve bouwloci a
inderdaad de grondslag ontb
(hetgeen hij derhalve geneigi
te aanvaarden), de «melig
'voor de hand' ligt dat 'een i n
zwaarder instrument als g
grens wijziging zeker niet, tl
rechtvaardigd is'! v
Dit betekent derhalve dat, a
de heren Kamphuisen (WDl
Van Eisen (PRO) de door LO^ j-
presenteerde juridische ar t
mentatie ter harte hadden s
nomen, hierdoor de dreigei j-
grenscorrectie (grenswijzigi
met zekerheid zou zijn voon s
men en dat dus alle problen j,
dienaangaande moeten wort
toegeschreven aan de wi n
waarop beide heren die ar)
mentatie tegemoet traden.
plaats daarvan hebben zij ini j-
raad van 9 september 1994 I s
der leiding van de burgemee^
- en met LO als tegenstemmé v
de bebouwing van de Broek- t
Simontjespolder erdoor i v
drukt.
M. Wolters-Poelhelj
maar moest het LD voor deze informatie zorgen.
Nu dan weer aan de orde het kruispunt te herin-
richten als een minirotonde. Volgens de verkeers-
deskundigen is er op de huidige kruising vol
doende ruimte voor een minirotonde. Maar bij de
eerste herinrichting wisten de deskundigen het
ook al zo goed. We zijn dan ook zeer benieuwd
hoe het plan er er uitziet.
We hebben het ook altijd merkwaardig gevon
den dat de ondernemers bij het eerste plan m.b.t.
het herinrichten van het kruispunt nooit hebben
gereageerd. Hopelijk zal het nieuwe plan terdege
worden bestudeerd, want in een gemeente als
Leiden, waar het snoeimes op een soms vreselijke
manier door het financiële plaatje gaat, is het na
tuurlijk niet te maken dat we andermaal 450.000
gulden wegsmijten: dan ook met de situatie dat
de veiligheid op het betreffende kruispunt o.i.
nooit daadwerkelijk verbeterd is.
Als het overigens de intensie van B en W is om
de wijken meer bij planning en beleid te betrek
ken, dus de burgers, dan is dat maar ten dele in
gang gezet. Want van de al heel ver gevorderde
plannen m.b.t. het renoveren van Vijf Mei- en Be
vrijdingsplein (en omgeving!) zijn wij ook niet in
kennis gesteld, m.u.v. twee bevriende winkeliers
die ons inzage gaven in de plannen.
Namens het bestuur Stichting Leefbaar Zuid
west,
H.C. Kwik/secretaris,
Leiden.
Leiden Sleutelstad1
Over Leiden
Wil ik zeggen
Dat 't mij niet
Zo bekoort
Om te moeten
Overstappen
Wat op stoepen
Niet behoort!!
Over hopen,
Vieze hopen,
Grote hopen
Hondenpoep.
Potverdorie
Zo maar even
Neergesmeten
Op de stoep!
Daarom zou ik
Willen zeggen:
Laten wij dat
'Sleutelstad'
Maar veranderen
Doodeenvoudig
In het woordje
'Keutelstadü'
Mogelijk zijn er
Ook nog mensen
Die 't niet vinden
Jammer dan!
Laten die maar
Ongelogen,
Komen met
Een ander plan!
Willen alle
Leidenaren
Met een hondje
't Anders doen;
Laten zij maar
Onverdroten
Tonen dan
Hun goed fatsoen!!
O. Dabroek
Leiderdorp
