Gezellig zijn, dat is het enige criterium
Hoera, er is een nieuwe (illegale) kindervideo
Een lotgenoot als
steun en toeverlaat
Het Gesprek van de Dag
Bosbalsem
Een 'straatje' met 80 recorders..
iSèi
ZATERDAG 11 MAART 1995
Skiclub Val Maar Raak viert derde lustrum
Onder het motto: 'je bent jong
(50) en je wil wat' besloot Hen-
ny Kwik dat het leven voor hem
en vrouw Tiny nimmer af zou
zijn als ze niet ooit een keer op
wintersport waren geweest. En
dus stapten ze destijds bij BO-
VO in om eens te zien wat al die
andere polderbewoners daar in
Oostenrijk nou eigenlijk te zoe
ken hadden. Vijftien jaar later
en intussen niet meer zó piep
jong (65) trekken ze nog altijd
per bus naar de sneeuw. Met in
i hun spoor nog 39 andere leden
van de skivereniging Val Maar
Raak.
Want Kwik zou Kwik niet zijn of
hij had op het eerste de beste
'tripje naar Lederhosen-land
meteen een clubje van gelijkge
stemden om zich heen verza-
meld. Mensen die, net als hij,
•vooral zijn geïnteresseerd in ge
zelligheid en veel minder in het
sportieve aspect. Sociaal dier als
hij is, legt de nog altijd hyperac
tieve bestuurder, organisator en
bekende Leidenaar Kwik ge
makkelijk contacten. Wat begon
bij twee gesprekspartners voor
hem en zijn vrouw in de bus,
-eindigde in een wachtlijst van
nog zeker tien man bij de club.
„We zouden gemakkelijk twee
bussen met VMRers kunnen
vullen. Maar daar beginnen we
dus niet aan. Eén bus is genoeg,
anders is het niet gezellig
i meer".
Biljart
Gezelligheid. Dat woord loopt
als een rode draad door dit op
merkelijke duppie dat in nog
vijf jaar „als vanzelf', zoals
hij dat uitdrukt, naar een man
netje of veertig groeide en in
tussen al aan zijn derde lustrum
I toe is. Ooit zei eens iemand
j over Val Maar Raak dat de eni-
I ge aktiviteit van dit illustere ge-
j zeischap bestond uit het maken
van een rondje om het biljart,
vermits daar dan wél een koud
[buffet op stond. Kwik kan best
lachen om die typering. „Maar
I helemaal kloppen doet die toch
niet. We zijn wel degelijk een
ski-club. Tenminste, de mees-
;ten doen wel wat gedurende
ons weekje uit. Skiën, langlau-
L fen of wandelen. Tot een uurtje
drie, vier 's middags. Dan is
f"'het verzamelen geblazen. Ja, in
de kroeg natuurlijk. Waar an-
ders. Het moet wel leuk blij
ven."
Maar wie zijn nu Val Maar
Raak en waar komt die naam
eigenlijk vandaan? „Het was zo
maar een kreet, daterend uit de
tijd dat de zaak na een jaar of
drie, vier wat vastere vormen
begon.aan te nemen. Zo van:
doe maar wat. Val Maar Raak
in dit geval en zo is het geble
ven. En het mooie van het ge
zelschap is dat het bijzonder ge-
melleerd is. Van twintig tot ze
ventig jaar en van ondernemer
tot buschauffeur tot brandweer
man. Rangen of standen tellen
niet, ieder is gelijk en iedereen
heeft evenveel inbreng. Je moet
gezellig zijn, dat is het enige cri
terium. Kennissen, van kennis
sen van kennissen, zo ongeveer
steekt het inelkaar. En van wis
sellende samenstelling, want
kan iemand onverhoopt niet
mee, dan spreken we de reser
velijst aan. Alleen de oudste
rechten tellen het jaar daarop
gewoon weer."
De club herbergt dan wel 'van
alles wat', zoals Kwik dat zegt;
er bevinden zich ook nog een
paar bekende Leidenaars onder
het gezelschap. Zoals Hennie
'Rits' Wiggers, CDA-raadslid en
smid Ruud Breedveld, markt-
voorzitter Chris Verplancke,
DIOK-secretaris Bert van Veen,
Wim 'Ge Rucht' van Duivenbo-
de en uiteraard Kwik zelf. Want
hij mag dan met pensioen zijn,
het werk van de 'grijze stekel'
voor het 5 Mei-Comité, Jazz on
Sunday, Pro Pop, Lugdunum,
het buurtcomité Zuid-West etc.
gaat natuurlijk gewoon door.
„Daarom ben ben ik óok elke
ochtend om half acht op, hoor."
Boek
Hij is dan vaak achter computer
of typemachine te vinden, want
Kwik is naast zijn bezigheden
voor bovengenoemde vereni
gingen ook nog eens druk doen
de met het schrijven van een
boek over zijn zeker niet rim
pelloos verlopen leven. Voor als
ik dood gaheet het. „Allemaal
fragmenten. Van herinneringen.
Zoals uit de oorlog toen ik als
elf-jarig ventje getuige was van
de standrechtelijke executie van
een jongen op de Haarlemmer
straat die een brood van de
Duitsers had gepikt. Wist je niet,
hé. Weten maar weinig mensen
in Leiden. Of over de dag dat
Lugdunum een beslissing
moest nemen over de verhui
zing naar de Kikkerpolder en de
geheime vergaderingen. En ui
teraard is er een hoofdstuk ge
wijd aan Val Maar Raak. Want
ik ben natuurlijk vooral gek op
leuke dingen."
Een echte bestuursstructuur
heeft de reis- en gezelligheids
vereniging niet, al zwaait Kwik -
die ook het clubblad doet - er
de scepter en spelen De Bruin,
Breedveld en Wiggers een be
langrijke rol. De eerste als regel
neef en de laatste twee bijvoor
beeld als sponsor van het club
tenue, de voorjaarsreünie of het
traditionele koude buffet bij
vertrek. „Maar verder dragen al
le leden hun steentje bij. Bij het
spraarsysteem, maar bijvoor
beeld ook voor de tas met in
houd die elk lid bij vertrek krijgt
aangeboden. Daar zit dan van
alles in. Van een stukkie zeep
tot de Playboy aan toe."
Sjiek
Wat ooit begon als een probeer
sel in de vorm van een goed
koop reisje naar de sneeuw is
voor hem intussen uitgroeit tot
een uitje - vanochtend vertrok
VMR richting Waigrain - met al-
les-er-op-en-er-aan waar hij
niet meer van buiten kan. „En
we gaan op sjiek, hoor, tegen
woordig. Luxe bus, duur hotel,
twee jaar achtereen naar dezelf
de plaats en dan weer verderop.
Wél gaan we nog altijd naar
Oostenrijk. Waarom? Omdat
het apres-ski - en daar gaat het
toch om, want de rest is feitelijk
gewoon bijzaak, laat ik het maar
eerlijk zeggen - er veel leuker is
Theo Bakker
Walenkamp wil doorbe-
zuinigen, maar de college
partners hebben daar ver
nietigende kritiek op. Het
SOL vindt dat er een com
promis moet komen over
uitstallingen in winkelstra
ten. D'66 wil de herinrich
ting van het Leidse cen
trum stopzetten. Ze rich
ten in, ze herinrichten,
nooit merk je er iets van.
Er word je ook niets ge
vraagd. Houden we alleen
referenda over wijkproble-
men? Heremetijd, wat ben
ik de wereld, mijn stad en
zijn gemiereneuk soms
zat. Ik ga mijn hoofd de
balsem van het bos gun
nen. Even weg van alle we
zenloos gepraat, weg van
alle gepruts.
Het huisje dat st^at bij de
ingang van de Pan van
Persijn is ook prutswerk.
Zo'n tuincentrum hok met
rieten dak is het, dat aan
tot op de millimeter ge
coiffeerde tuinen nog iets
rustieks moet geven. Er zit
ook geen mannetje in met
wie je je kunt verheugen
over de stralende dag en
die je kan vertellen, dat je
het tweede pad rechts be
ter niet kunt nemen van
wege de plassen.
Pad drie neem ik daarom.
De eerste honderd meter
zie ik niets, zweven er nog
letters, woorden, zinnen,
onzinnen voor mijn ogen
en zijn mijn oren nog ge
spitst op rumoer. Dan
volgt langzaam de overga
ve aan het bos. 'Je bent
een stinkend stadsmens,
ga weg hier', fluisteren de
bomen. 'Ja, ja, jullie heb
ben gelijk. Ik blijf ook niet
lang. Even maar, een uur
tje. Jullie zijn nog één met
je wortels, de mijne ben ik
nu even kwijt. De stilte die
jullie tussen je takken ge
vangen houden, wil ik ho-
ren. Haar echo moet de
spraakverwarring in mijn
hoofd doen verstommen.'
Kijk, ik zie. Bomen met tak
ken die een stuctuur vor
men waar Mondriaan nooit
bij in de buurt is gekomen.
Klein is de linde, want ver
blijft zijn doorzichtige top
van de staalblauwe hemel.
Groot is de linde, want naar
zijn top klimmen kan ik
niet. Verderop staat een
boom met een kronkelstam,
alsof-ie in de opstandige ja
ren van zijn pubertijd ge
weigerd heeft naar de zon te
groeien. Onder de bomen
liggen bladeren van vorige
jaren, waarvoor ik geen oog
meer heb. Wèl vormen ze
het roestbruine decor voor
de enkele al ontloken struik.
'Dag struik, heldhaftige
voorloper. Alle bomen en
planten om jou heen hou
den hun pracht nog even in
de knop. Ze kijken hoe het
jou vergaat. Erger je je trou
wens niet aan dat bosje kro
kusjes, dat zo irritant geel
staat te wezen pal onder je.
Ze moeten door de mens in
de grond zijn gestopt. De
natuur zou dat beter rege
len.'
Luister, ik hoor. Vogels van
diverse pluimage. 'Jij bent
een merel, dat weet ik nog
wel. Nee, zing vooral rustig
verder. Maar zou je mij
daarna, als je door je reper
toire heen bent, voor kun
nen stellen aan je gevederde
vriendjes. Ik kom maar uit
de stad, weet je, ik ken hun
namen niet. Ja, dat zijn een
den, dat hoor zelfs ik. Die
herken je zo, aan hun im
mer dwarse gesnater. Eend
is altijd in de contramine.
Hé, wie hebben we daar,
meneer Ekster. Ik weet dat
je kickt op glimmend, jo
chie. Maar naar mijn bril
hoefje niet te loeren, jouw
sterkte niet.
Over zachte houtsnippers
nader ik de speelweide. Op
zondagmiddagen moet het
gras de horden mannen en
vrouwen dulden die elkaar
altijd weer voorhouden dat
ze gek zijn, dat ze zo hard
werken en dat ze eigenlijk
in de natuur zouden moe
ten gaan wonen, ver van de
randstad, maar ja de kinde
ren, hé. De rest van de week
spelen de konijnen op het
veld, zitten elkaar achterna,
kaarten om keutels en doen
het bij de konijnen af. Nu
zitten ze allemaal in hun
holletje. Hé, oehoe, konijn.
Kom je buiten spelen. Voor
mij hoef je niet bang te zijn,
hoor. Het is nog lang geen
kerst.'
Het hertenkamp. Goed dat
er een hek om de familie
Bambi staat. Stel, dat dat
hek er niet stond. Ze liepen
maar onder auto's. Je kunt
aan zo'n hertenkamp zien
dat de mens in wezen het
beste voor heeft met het
beest. 'He, opa Bambi, blijf
niet zo ongeïnteresseerd
veraf liggen. Ik heb het te
gen je. Goed toch, dat we
schrikdraad op het hek heb
ben gezet. Dat je kleintjes
het maar één keer wagen
om te gaan buurten bij
broer Konijn. Handig van
jullie trouwens, dat jullie
een bord hebben neergezet
waarop staat dat we jullie
geen beschimmeld brood
en plastic moeten voeren.
Jullie denken goed mee.'
'Dag struik, dag merel, dag
hert. Bedankt voor jullie stil
zwijgende communicatie.
De woorden brij in mijn
hoofd is erdoor opgelost. De
vermoeidheid verdwenen.
Mag ik nog eens langs ko
men? Misschien wordt het
nog wel eens wat tussen
ons.'
Steeds sneller draaien in het zwarte circuit
De kleine Zeemeermin, Alladin,
Sneeuwwitje, De wraak van
Jaffar, De Aristocats; in steeds
hoger tempo overspoelt Walt
Disney Films de laatste jaren
wereldwijd de markt van ge
zinsvideo's. Dat dat de erven
van de schepper van talloze te-
-kenfilm-figuurtjes geen windei
eren legt, moge duidelijk zijn.
Vorig jaar maakte het Ameri
kaanse concern, ondanks de
zware verliezen van zijn pret
park Euro Disney nabij Parijs,
'een winst van 2 miljard gulden
•bp een totale omzet van bijna-
18 miljard. En dat vooral met
dank aan de divisies film vi
deo. Een winst die overigens
nog veel hoger had kunnen uit-
1 vallen.
Want niet alleen bij Disney hef
fen ze het glas als blijkt dat hun
nieuwste produktie weer alle re
cords van het vorige kassucces
ruimschoots breekt. Ook bij 'de
illegale' is het uitbrengen op vi-
:beo van bijvoorbeeld de Aristo
crats reden om de champagne-
-Jcurken te laten knallen. De
jongste loot aan de vruchtbare
Disney-stam lag nog geen twee
dagen in de schappen van de
'officiële verkooppunten of de
video was in Leiden en omge-
:ving al op de zwarte markt te
[koop. De videopiraat als trend
volger. Maar dan wel eentje die
tegenwoordig haast nog sneller
•'.gaat dan zijn spreekwoordelijke
gbroertje: de wegpiraat.
Kopieerstraat
^Ondanks de verwoede jacht die
zde opsporingsdienst van de
Buma/Stemra - de organisatie
f die de auteursrechten be-
schermt - draaien de illegale vi
deo-kopieerstraten weer op vol-
:1e toeren. „Sterker nog, we heb-
vben de indruk dat de situatie
l'yerergert", zegt Buma-man Ge-
!;0rge Knops. „Het is de laatste
ijjaren namelijk een bijzonder lu-
vcratieve bussines geworden.
Enerzijds omdat Disney aan de
lopende band populaire gezins-
«films produceert en anderzijds
nmdat de koopmarkt voor dè
video duidelijk is aangetrok
ken."
Hoe lucratief blijkt wel als vori
ge week in de kantine's van en
kele Leidse sportverenigingen
kopieën van de Aristocats - dan
pas twee dagen officieel uit -
voor de luttele prijs van respec
tievelijk f.16,- en f.17,50 worden
aangeboden. Dat is dan is inclu
sief een ook al gekopieerde
kleurenhoes, een zogenaamde
inlay, die niet of nauwelijks van
echt is te onderscheiden. De to
tale produktiekosten van deze
nep bedragen naar verluidt zo'n
5 gulden. Omdat een originele
versie in de winkel al gauw vier
tientjes kost, is het duidelijk dat
er in het zwarte circuit heel wat
geld aan de strijkstok blijft han
gen.
China
„Miljoenen, inderdaad", zegt
Knops zonder hier in deze enige
terughoudendheid te betonen.
„Wereldwijd betekent dat voor
Disney alleen al een enorme
schadepost. De handelsoorlog
tussen Amerika en China had
mede betrekking op de illegale
praktijken van de Chinezen op
cd- en videogebied, dus je kan
wel nagaan dat er grote econo
mische belangen op het spel
staan. In Nederland gaat het
dan om kleinere getallen, maar
laatst in Panningen stuitten we
bijvoorbeeld bij toeval op een
kopieerstraat van 80 geschakel
de video-apparaten. Daar lagen
10.000 banden klaar voor de
straatverkoop. Tel dan maar uit
je winst."
Wie weet kwamen de zwarte
banden die in een groot Kat-
wijks bedrijf door een 'tussen
persoon' ongegeneerd aan de
man worden gebracht wel uit
het Limburgse vandaan. Bij die
onderneming in het dorp achter
de duinen circuleren gewoon
bestellijsten met de prijzen er
achter waarop je louter kruisjes
behoeft te zetten om vervolgens
lui achterover te leunen totdat
Sneeuwwitje, Jafar en Jungle-
book keurig bij je thuis worden
afgeleverd. Een soort postorder
bedrijf in illegale videobanden.
Waarbij je als klant voor een
dubbeltje op de eerste rang zit..
Opmerkelijk hoogtepunt - of
dieptepunt, zo men wil - in de
Nieuw bureau legt contacten
Twee dagen staan de nieuwste Disney'
piraterij is voorlopig de diefstal
van de filmbanden van de Lion
King, Disney's allernieuwste te
kenfilm, zoals die recentelijk
plaatsvond uit een bioscoop in
Maastricht. Volgens planning
komt die kaskraker voorlopig
nog niet op videocassette uit.
Dat wil zeggen: in de officële
versie dan. Want de kans is na
die ontvreemding nu natuurlijk
heel groot dat de Lion King bin
nenkort de dubieuze eer heeft
om - als eerste in zijn soort -
eerder verkrijgbaar te zijn op
straat dan in de winkel. Dat stelt
de kopieerpiraat dan meteen in
een h'eel ander daglicht. Van
trendvolger is hij verworden tot
trendsetter. Zó snel dat hij zijn
broer de wegpiraat simpelweg
voorbij is gescheurd...
AD VAN KAAM
s in de schappen of ze zijn al verkrijgbaar op straat. Voor een prik.
FOTO BEN DE BRUYN
De politie en de opsporingsdienst van Buma/S
temra namen vorig jaar 30.000 illegale banden
in beslag. Dat waren er 5000 meer dan in het
jaar daarvoor en bijna het driedubbele van de
11.000 banden die in 1992 in het illegale circuit
kwamen bovèndrijven. In vrijwel alle gevallen
betrof het de populaire gezinsfilms, meestal
van de signatuur van Walt Disney.
De piraten gaan volgens eenzelfde patroon te
werk. In een ruimte koppelen ze een aantal vi
deo-apparaten aan elkaar en maken van de
moederband gelijktijdig net zoveel kopieën als
er recorders geschakeld zijn. Vaak draait de he
le machine gelijk een lopende band. Zonder
stoppen gewoon 24 uur per dag.
De opsporingsambtenaren pakken de ontdui
kers van de auteursrechten - die uiteraard ook
geen belasting betalen over hun verdiensten in
het zwarte circuit - dikwijls op jaarmarkt en
braderie waar een levendige handel in deze
banden bestaat. Klachten van de consument
omtrent de soms matige kwaliteit van een ko
pie leveren ook nog wel eens een spoor op. Ver
der houdt men 'de markt' en zijn bewegingen
nauwkeurig in de gaten.
De meest spectaculaire vangsten van de laatste
tijd:
Bergen op Zoom. Daar ontdekte de politie in
een schuurtje 24 gekoppelde recorders. Tevens
werden 1000 banden in beslaggenomen.
Strijen (Z-H). In een woning trof de opspo
ringsdienst een video-kopieerstraat van 40 re
corders aan. In de straat konden duizenden
banden per week worden verwerkt. De piraat
was juist bezig de film Free Willy te kopieren.
Die was op dat moment net drie dagen uit.
Dordrecht/Spijkenissa Twee illegale studio's
ontmanteld. In totaal werden 3600 bespeelde
banden in beslag genomen. Tevens 35 broodjes
zilver van een kilo en 15.000 gulden aan con
tanten.
Panningen. Een studio ontdekt waar 80 vi
deo's tegelijk op volle toeren draaiden. Tevens
10.000 banden in beslag genomen.
Nog geen drie maanden gele
den heeft ze haar man verloren.
Vlak na zijn overlijden belden
familie en vrienden dagelijks
om even te vragen hoe het met
haar ging. Maar na verloop van
tijd ging steeds minder vaak de
telefoon. Dat gaf haar het gevoel
dat haar omgeving vond dat ze
genoeg had gerouwd en nu
weer de draad moest oppakken.
Via Bureau Lotgenotencontact
leerde ze een andere vrouw
kennen die in dezelfde situatie
zat. Hun verhaal kunnen ze nu
bij elkaar kwijt zonder dat ze
het gevoel hebben dat ze te lang
doorzeuren.
Jezelf helpen door anderen te
helpen, dat is het motto van Bu
reau Lotgenotencontact. Het is
nu zes weken geleden dat Ma
rion Vermeij en Petra Pijnacker
het bureau - dat gevestigd is in
Delft, maar zich regionaal als
ook landelijk wil profileren - op
richtten. De telefoon staat rood
gloeiend. Tientallen mensen
bellen om in contact te komen
met iemand die ook eenzaam
is, in de rouw is of relatieproble
men heeft. „Wij vullen een
leemte op in de gezondheids
zorg," zegt Petra Pijnacker, „Er
zijn wel patiëntenverenigingen
maar die zijn er vooral voor an
dere problemen, je kunt daar
niet terecht als je eenzaam bent
of ontslagen."
Volgens het duo hebben veel
mensen helemaal geen zin in
het RIAGG, praatgroepen en
psychiaters. Toch is dat meestal
de plaats waar iemand die een
vorm van steun zoekt terecht
komt. Bureau Lotgenotencon
tact zorgt voor vijfentwintig gul
den per half jaar voor persoon
lijke bemiddeling. „Ik merkte
zelf dat ik tijdens mijn zwanger
schap veel liever met een zwan
gere vrouw praatte dan met een
verloskundige. En dat hoor ik
ook van andere mensen," ver
telt Petra Pijnacker.
Als iemand belt en zich wil op
geven, probeert Bureau Lotge
notencontact eerst in beeld te
krijgen wat precies het pro
bleem is. Veel mensen zijn een
zaam of in de rouw maar er zijn
ook mensen met familieproble
men of misschien iemand die
net voor een zware operatie
staat. „Ook vragen we met wie
iemand wil praten, met een
man of een vrouw, een lotge
noot van dezelfde leeftijd of
juist niet en wat voor een con
tact is gewenst. Sommige men
sen willen een persoonlijke ont
moeting, terwijl een ander mis
schien juist heel graag schrijft,"
vertelt Petra Pijnacker. „Als we
denken dat twee mensen bij el
kaar passen, sturen we een brief
en dan moeten ze zelf contact
opnemen."
Ook willen Marion Vermeij en
Petra Pijnacker binnenkort be
ginnen met praatgroepen.
„Maar die moeten wel anders
zijn dan de praatgroepen van
het professionele circuit," zegt
Petra Pijnacker, „We denken
aan hele persoonlijke bijeen
komsten bij iemand thufë. Ge
woon tijdens de koffie praten
over wat je bezig houdt."
„Zelfhulp helpt," zegt Petra
Pijnacker beslist. „We hebben
stapels boeken en proefschrif
ten gelezen en overal komt naar
voren dat van zelfhulp een ge
nezende werking uitgaat. Het
kan een alternatief zijn voor een
professionele behandeling maar
ook een aanvulling op een an
dere behandeling."
„Marion en ik werken allebei
graag met mensen," vertelt Pe
tra Pijnacker, „We zijn allebei
wetenschappelijkgeschoold,
Marion is van huis uit psycholo
ge en ik ben andragoge, op
voedkundige voor volwassenen,
maar we gaan allebei liever de
praktijk in. Ik vind het zelf heel
leuk om mensen te helpen en
het geeft me een goed gevoel als
ik merk dat iemand eindelijk
zijn verhaal kwijt kan."
Nu huist het bureau nog in de
studeerkamer, maar in de toe
komst willen Petra Pijnacker en
Marion Vermeij Bureau Lotge
notencontact laten uitgroeien
tot een landelijke organisatie.
„Veel mensen kunnen prima bij
ons terecht, ook huisartsen en
het RIAGG zijn erg enthou
siast," zegt Petra Pijnacker, „Bij
een lotgenoot kom je toch een
beetje thuis."
Wie meer wil weten: Bureau
Lotgenotencontact, ma-vrij 9-
13 uur, 015-573935
MARIEKE MITTELMEU ER
