Benazir Bhutto staat machteloos Buitenland Officieren moeten zich verantwoorden voor terreur Landen lappen verdrag tegen broeikaseffect aan de laars 342 Onder het matte leiderschap van Bhutto vallen de Pakistaanse provincies in handen van louche heroïnehandelaren, feodale hoofdmannen, grondspeculanten en religieuze fundamenta listen. archieffoto afp De lijst van problemen waarmee Pakistan kampt, groeit dagelijks Terwijl Pakistan wordt verscheurd door sectarisch en et nisch geweld, houdt premier Benazir Bhutto zich voorna melijk bezig met haar imago, de kleur van haar nagellak en de snit van haar Pakistaanse kleding. Dat verwijten haar tegenstanders haar tenminste. In de ogen van de in woners van Karachi steken de 25 buitenlandse reizen van Bhutto schril af tegen de vier bezoeken die ze aan hun ei gen geteisterde stad heeft gebracht. Eind februari nog werden in Karachi 22 sji'itische moskeegangers afge slacht, waarschijnlijk door soennitische islamisten. (MAANDAG 6 MAART 1995 r NEW YORK MARK LAWSON INDEPENDENT De Amerikaanse politie is het spoor nog steeds bijster. Begin december sloeg een van de meest uitgekookte en ongrijp bare criminelen uit de Ameri kaanse geschiedenis opnieuw toe. Zijn slachtoffer was de 50-jarige Thomas Mosser, getrouwd en vader van vier kinderen. Terwijl zijn 13-jarige dochter elders in het huis een verjaardagspartijtje hield, bekeek Mosser in de keu ken de post. Toen hij een wit pakje ter grootte van een video cassette openmaakte, ontplofte het in zijn handen. Toen de rook optrok, werd het ontzielde lichaam van Mosser zichtbaar. n hoofd was van de romp ge rukt. Enkele uren later concludeerde de FBI dat Mosser het laatste slachtoffer was geworden in een reeks bomaanslagen door een crimineel die in de FBI-dossiers te boek staat als Unabom een samenstelling van afkortin- i gen, waarin 'un' staat voor 'uni versiteit' en de 'a' afkomstig is van 'airline', oftewel luchtvaart maatschappij. Dit waren de eer ste doelwitten in de bloedige bomcampagne die inmiddels al zestien jaar voortduurt. Mosser was het tweede dodelijke slachtoffer, maar bij veertien eerdere explosies raakten 23 mensen gewond. Van de dader ontbreekt elk spoor. De FBI begon zijn onderzoek in 1978 toen een veiligheidsbe ambte gewond raakte door een bom die op een universiteitsc ampus was achtergelaten. Een jaar later ontplofte een tweede bom in het technologische in stituut van dezelfde universiteit. Enkele maanden later ontplofte een bom aan boord van een binnenlandse vlucht van Ameri can Airlines, waarbij twaalf mensen rookvergiftiging oplie pen. Het volgende slachtoffer was de president van United Airlines, die gewond raakte door een bombrief die naar zijn huis was gestuurd. Universiteiten en luchtvaartfaciliteiten werden daarna afwisselend het doelwit van jaarlijkse aanslagen. In 1985 brak een tweede fase aan, waarin 'Unabom' zijn werkterrein uitbreidde naar computers. Er werd een bom achtergelaten in de computer kamer van de Universiteit van California en een manager van een computerwinkel verloor het leven toen een toegezonden pakje in zijn handen ontplofte. In 1987 werd opnieuw een eige naar van een computerwinkel bestookt. Daarna bleef het zes jaar lang stil, totdat in 1993 een computerdeskundige en een geneticus thuis door en bom brief werden verwond. Het vol gende slachtoffer was Thomas Mosser. De FBI twijfelt er niet aan dat alle aanslagen het werk zijn van één en dezelfde persoon. Op al le bommen stonden de initialen 'FC', die volgens de onderzoe kers staan voor Fucking Com puters (klere computers). Crimi nologen vermoeden dat Una bom opereert vanuit een diep gewortelde wrok jegens de mo derne technologische ontwikke ling. In de eerste vijftien jaar had hij het uitsluitend gemunt op technologische instituten, luchtvaartmaatschappijen en computerwinkels. Maar Mosser, het jongste slachtoffer, was manager van een reclamebu reau. De enige mogelijke con nectie met computertechnolo gie is dat Mosser daarvoor 25 jaar lang als PR-man voor ver schillende computerfirma's had gewerkt. Wrok jegens technologische ontwikkelingen is een ongebrui kelijke drijfveer voor crimine len. De door deskundigen opge stelde profielschets van Una bom is dan ook complex. Zijn handelskenmerk afgezien van de initialen FC is de ma nier waarop hij zijn bommen fabriceert. De explosieven zitten steevast verpakt in een met de hand vervaardigde houten doos. De schakelingen zijn zelf gemaakt en alle metalen onder delen zijn zorgvuldig geschuurd en gepoetst. Door deze meticu- leuze huisvlijt hoeft Unabom geen gebruik te maken van fa brieksmatig geproduceerde on derdelen. Misschien komt deze aanpak voort uit de sluwheid van een crimineel brein dat de opspo ring van de oorsprong van de gebruikte materialen wil verij delen, maar mogelijk speelt ook de afkeer van industrieel gepro duceerde onderdelen een be langrijke rol. Na zestien jaar intensief speur werk beschikt de FBI slechts over drie magere aanwijzingen omtrent de mogelijke identiteit van Unabom. De eerste aanwij zing behelst een signalement door een getuige die zag hoe ie mand in 1987 een bom plaatste achter een computerzaak. Aan de hand hiervan is een vage compositietekening gemaakt. Behalve over dit speculatieve portret beschikt de FBI over twee mysterieuze namen. Vorig jaar ontving The New York Ti mes een handgeschreven brief met de initialen 'FC', waarin de schrijver beloofde op een 'later tijdstip informatie' te zullen ge ven over zijn 'beweegredenen'. Op het papier ontdekte de FBI een reliëfdoordruk met de boodschap 'Bel Nathan R, woensdag 7 uur'. Oproepen of deze Nathan R zich bij de poli tie wil melden, hebben tot nog toe niets opgeleverd. De tweede naam, van een zeke re HC Wickle uit San Francisco, stond als retouradres vermeld op de bombrief die Thomas Mosser fataal werd. De FBI heeft inmiddels alle in San Francisco woonachtige Wickles verhoord, maar zonder resul taat. De onderzoekers zitten met de handen in het haar. Er is een vertrouwelijke, gratis telefoon lijn in het leven geroepen en de FBI heeft een beloning van één miljoen dollar uitgeloofd voor informatie die leidt tot de arres tatie van Unabom. Maar zolang eEzich geen nieuwe aankno pingspunten aandienen, kan de politie alleen maar machteloos afwachten tot Unabom weer toeslaat. VERTAUNC: MARGREET HESLINGA LAHORE TIM MCGIRK THE INDEPENDENT De onvrede over het optreden van Bhutto en de conservatieve oppositieleider Nawaz Sharif heeft zulke vormen aangeno men, dat de kwajongensachtige cricketspeler Imran Khan alom wordt geprezen als de enige redder van het land. Maar Khan, de schatrijke ex-playboy die orthodox moslim is gewor den, is een nieuwkomer in de bloedsport van de Pakistaanse politiek. De chaos in Pakistan neemt toe. Onder het matte leider schap van Bhutto vallen de Pakistaanse provincies in han den van louche heroïnehande laren, feodale hoofdmannen, grondspeculanten en religieuze fundamentalisten. De provincie Sindh glijdt af naar de totale anarchie. In fe bruari hebben rivaliserende et nische en sectarische benden hier 150 mensen doodgescho ten. Langs de Afghaanse grens zijn duizenden stamleden als wilden te keer gegaan omdat de regering de euvele moed had enkele tonnen hasj en opium in beslag te nemen die de stam men hadden verbouwd. De vervolging van religieuze groeperingen in Pakistan neemt toe. Twee van godslastering be schuldigde christenen, waaron der een 14-jarige jongen, waren nog maar net van de dood door ophanging gered, of een andere christen werd op soortgelijke gronden gearresteerd. De twee vrijgesproken christenen zijn inmiddels heimelijk naar Duits land gevlogen om aan een bui tengerechtelijke executie door moslim-extremisten te ontko- Bhutto probeert harder op te treden tegen de religieuze fun damentalisten, die steeds ge welddadiger worden. In januari bepaalde ze dat de duizenden religieuze scholen in Pakistan niet meer vanuit het buitenland mogen worden gefinancierd. En na de recente bloedige gevech ten tussen soennieten en sji'ie- ten heeft Bhutto ruim honderd religieuze extremisten in Punjab en Karachi laten arresteren. Maar of deze maatregelen af doende zijn, valt ernstig te be twijfelen. De religieuze intolerantie neemt toe, ook binnen de islam zelf. Enkele maanden geleden zette een mullah in Punjab per ongeluk een koran in brand. Hoewel de man om vergiffenis smeekte, gooide een woedende menigte parrafine over hem heen en verbrandden hem le vend. De lijst van problemen waar mee Pakistan kampt, groeit da gelijks. De jeugdwerkloosheid bedraagt bijna 40 procent en de verbolgen jongeren vallen ge makkelijk aan religieus extre misme ten prooi. De inflatie is gestegen tot 13 procent. De door de overheid gefinancierde gezondheidszorg en het onder wijssysteem staan op instorten. Toch heeft Bhutto besloten drie miljard dollar uit te trekken voor de aankoop van Franse onderzeeërs, alleen om het le ger op haar hand te houden. Het leger is een belangrijke machtsfactor in de Pakistaanse politiek. Een landbelasting die de schatkist hard nodig had en die tevens de uitgestrekte landgoe deren van de feodale heren zou opdelen, is niet opgelgd omdat Bhutto de vele kiezers nodig heeft die de landeigenaren met een simpele klap van de zweep kunnen mobiliseren. Bhutto zal de resterende drie jaar van haar ambtstermijn waarschijnlijk zonder veel pro blemen kunnen uitdienen. In 1990 werd ze afgezet door de toenmalige president, Ghulam Ishaq Khan, die brede bevoegd heden had. Maar de huidige president, Farouq Leghari, is een bondgenoot uit de hoogste rangen van Bhutto's Pakistaan se Volkspartij (PPP), die Bhutto door dik en dun steunt. Door de bedroevende staat van de Pakistaanse economie zijn de generaals momenteel niet geneigd zich in de politiek te mengen. Bovendien is Pakis tan sinds de ineenstorting van de Sovjetunie zijn positie als bastion in de verdedigingslinie tegen het communisme kwijt. De Amerikaanse regering is dan ook niet langer bereid om mili taire coups in Pakistan ooglui kend toe te staan. Als het leger Bhutto zou afzetten, zouden Europa en de Verenigde Staten de financiële kraan waarschijn lijk dichtdraaien. Ook Bhutto's grootste politie ke rivaal, Nawaz Sharif, vormt geen directe bedreiging voor haar positie. De recente cam pagne van Sharif s Pakistaanse Moslim Liga is uitgepieterd en de partij wordt nu zelf door schandalen geteisterd. Toen Bhutto haar kans schoon zag, liet ze duizenden pro-Sharif activisten in de ge vangenis gooien. Daarna richtte ze haar aandacht op het indus triële imperium van de familie Sharif, van wie verschillende le den werden gearresteerd. „Het enige politieke succes waarop de regering Bhutto kan bogen, is het ten gronde richten van ons familie-bedrijf', beklaagde Sharif zich onlangs. Maar sinds kort heeft Bhutto een nieuwe rivaal in de persoon van de sportheld Imran Khan. Zijn populariteit kan niet meer stuk sinds hij het nationale cricketteam van Pakistan in 1992 aan de Wereldcup hielp. Khan heeft afstand gedaan van zijn imago van onbekommerde westerse 'dandy' en verwijt de Britten dat ze Pakistan met een 'minderwaardigheidscomplex' hebben opgezadeld. Khan heeft zich aaneengeslo ten met generaal Hamid Ghul, een voormalige spion en mili tante pan-islamist. Samen vor men ze een 'pressiegroep' tegen de corruptie en voor sociale hervormingen. Veel Pakistani's geloven echter dat de generaal bezig is de charismatische cricketer klaar te stomen voor het premierschap. Zowel Bhutto als Sharif be schouwen Khan als een gevaar en beiden hebben ze een laster campagne tegen hem gestart tot nog toe zonder veel resul taat. Het belangrijkste verwijt jegens Khan lijkt te zijn dat hij te veel westerse vriendinnetjes heeft gehad. VERTALING: MARGREET HESUNCA Kenya wil dat vluchtelingen land verlaten NAIROBIAFP-Rtr Kenya wil dat de ruim 200.000 vluchtelingen op zijn grondge bied het land verlaten. Hierover heeft president Daniel arap Moi gisteren besprekingen gevoerd met vertegenwoordigers van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (Unhcr). Het zit de president van Kenya bij zonder dwars dat Uganda wei gert een militair uit te leveren, die volgens Nairobi heeft gepro beerd een staatsgreep in Kenya te plegen. Kampala weigert 'brigadier' John Odongo aan Kenya over te dragen, maar het heeft hem wel onder huisarrest geplaatst. De meeste vluchtelingen in Kenya komen uit het naburige Somalië, Sudan, Ethiopië en Rwanda. In januari vorig jaar eiste president Moi dat de Vere nigde Naties een half miljoen vluchtelingen naar elders zou den overbrengen, maar later draaide hij bij. Argument voor Nairobi was, dat vooral Soma- liërs zich schuldig maken aan banditisme in het noordoosten van het land. Uganda zegt dat het Odongo niet aan Kenya kan uitleveren omdat Nairobi niet in staat is gebleken bewijzen over te leg gen van de misdaden waarvan Moi hem beschuldigt, namelijk lidmaatschap van een verboden organisatie. Meerderheid Gagaoezen kiest voor Moldova CHISINAU DPA-AFP Het volk van de Gagaoezen, Turkssprekende orthodoxe christenen in het zuiden van Moldova, heeft zondag in ruime meerderheid gestemd voor aan sluiting bij Moldova als auto noom gebied. Van de 36 dorpen stemden slechts zeven tegen, zo is gisteren uit de Moldavische hoofdstad Chisinau gemeld. De betreffende dorpen zouden in meerderheid niet Gagaoezisch zijn, maar Bulgaars of Molda- visch. Er wonen zo'n 170.000 Gagaoezen in het zuiden van Moldova. Zij stammen af van vluchtelingen, die in de 19ste eeuw toestemming kregen van de Russische tsaar om zich in het toenmalige Bessarabië te vestigen om te ontkomen aan vervolging elders in het Otto maanse Rijk. In 1990, na het uiteenvallen van de Sovjetunie scheidden de Gagaoezen zich af en riepen de onafhankelijkheid uit, omdat zij vreesden dat Moldova aanslui ting bij Roemenië zou zoeken. Met het afnemen van de kracht van de Moldavische nationalis ten verminderde die vrees ech ter geleidelijk weer. Het huidige referendum was bedoeld om de stap uit 1990 ongedaan te ma ken en de onafhankelijkheid te rug te draaien. 'Neurenberg-procestegen ex-machthebbers Ethiopië hervat Worldwatch Institute noemt verdrag 'internationale klucht' WASHINGTON AP De regeringen die in 1992 in Rio de Janeiro een verdrag ter be strijding van het broeikaseffect hebben ondertekend, maken van dit verdrag 'een internatio nale klucht' door gewoon op de oude voet verder te gaan en de uitstoot van koolwaterstoffen niet te verminderen. Dat zegt de Amerikaanse milieuorganisatie Worldwatch Institute in haar tijdschrift World Watch. De 166 landen die het pact van Rio hebben ondertekend „zouden de realiteit onder ogen moeten zien en beseffen dat het verdrag tot nu toe weinig effect heeft gehad", aldus World Watch. „De wereld is nog ver verwijderd van een echte om mekeer in het klimaatpro bleem." Bijna drie jaar geleden kwa men de landen overeen de uit stoot van koolwaterstoffen en andere gassen die aan stijging van de temperatuur op aarde bijdragen te verlagen. World Watch wijt het uitblijven van re sultaat aan het ontbreken van bindende afspraken. De Vere nigde Staten hadden zich op de conferentie in 1992 met hand en tand tegen bindende afspra ken verzet. Volgens World Watch is het Amerikaanse ver zet er de schuld van dat slechts als doelstelling, en niet als ver plichting, werd vastgelegd de uitstoot in 2000 terug te bren gen tot het niveau van 1990. Op 28 maart komen de on dertekenaars van het verdrag van Rio de Janeiro bij elkaar in Berlijn om de resultaten van het verdrag te bespreken. Het Worldwatch Institute doet de aanbeveling in Berlijn tot dui delijke eisen en sanctiemaatre gelen, zoals boetes, te komen. Ook zouden de 25 landen met de meeste uitstoot verplicht moeten worden de door hen ge nomen maatregelen te publice ren. „Publieke schande kan schadelijk zijn voor de handels relaties van een land op de we reldmarkt", aldus de schrijvers van het artikel in World Watch. Een andere suggestie is dat de Wereldbank bij het verstrekken van leningen de prioriteit geeft aan projecten voor zonne- en windenergie boven voor kolen- en gascentrales. Het Amerikaanse verzet tegen harde afspraken in Rio de Janei ro gebeurde onder leiding van de Amerikaanse president Ge orge Bush. De nieuwe Ameri kaanse regering van Bill Clinton heeft laten weten in Berlijn scherpere maatregelen over na leving van de doelstelling te zul len bepleiten. Washington waarschuwde ervoor niet te veel van een veranderde Amerikaan se opstelling te verwachten om dat destijds veel andere landen die ook geen harde afspraken wilden zich achter de rug van de VS konden verschuilen. Zij zullen nu met hun verzet naar buiten treden, denkt het Witte Huis. De regering-Clinton heeft zich in 1993 aan de afspraken van Rio gecommitteerd, maar 'de resultaten zijn tot nu toe mager', aldus World Watch. De Amerikaanse uitstoot van kool waterstoffen, die ontstaan bij de verbranding van olie, gas en steenkool, is in de VS vijf maal hoger dan het gemiddelde in de wereld. Het Congres en de auto industrie mobiliseren het mees- Ook de Europese landen doen volgens World Watch minder dan op grond van het verdrag mocht worden verwacht. Som mige landen hebben de beoog de reductie al verlegd van 2000 naar 2005. Duitsland koos een ander jaar dan 1990 als maat staf, een jaar waarin een hogere uitstoot had plaatsgevonden. Frankrijk en Japan hebben het doel verlegd naar reductie per hoofd van de bevolking, zodat de gevolgen van bevolkingstoe name niet extra hoeven worden opgevangen. Denemarken, Ne derland en Zwitserland doen het nog het beste door duidelij ke uitstootplafonds vast te stel len en autogebruik duur te ma ken. Maar, aldus World Watch, „dit zijn kleine landen die nau welijks een brandstoflobby ken- Ontwikkelingslanden willen weinig doen aan uitstootver- mindering, omdat zij zien dat de geïndustrialiseerde landen verreweg de grootste boosdoe ners zijn. De uitstoot van ver brandingsgassen neemt in de landen van de Derde Wereld echter zienderogen toe. In Chi na stijgt de uitstoot jaarlijks vijf keer zo snel als in de geïndus trialiseerde landen. ADDIS-ABEBA AFP-ANP Een uniek Afrikaans 'Neurenberg proces' wordt vandaag in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba her vat. Terecht staat een grote groep mensen die verant woordelijk zou zijn voor de bloedige repressie die Ethio pië na de val van keizer Haile Selassie heeft geteisterd. De onderdrukking was vooral groot tijdens de 'Rode Ter reur', die dictator Mengistu Haile Mariam in 1977 ontke tende. Mogelijk 200.000 Ethiopiërs lieten daarbij het leven. Het proces tegen de misdadi gers van het ancien régime begon in december, maar op verzoek van de verdediging schorste de rechter het drie maanden. In de beklaagden bank verschijnen vandaag als eersten 47 officieren van het 'Voorlopig Administratief en Militair Comité (PMAC)'. Het aantal mensen dat in staat van beschuldiging wordt ge steld, kan oplopen tot 1.200. De verdachten staan te recht voor 1.823 concrete moordzaken, maar ook voor genocide en misdaden tegen de mense lijkheid. Advocaten willen vandaag om te beginnen de rechtsgrond van aan klachten wegens volkerenmoord en misdaden tegen de menselijkheid aan vechten. De belangrijkste verdachte, ex-dicator Mengistu Haile Mariam, ontbreekt in de beklaagdenbank. Hij nam in 1991' de wijk nam naar Zimbabwe en Harare weigert hem uit te leveren. Een Zimba m wm Mengistu Haile Mariam (links)in voor hem gelukkiger dagen hartelijk verwelkomd op het vliegveld van Dar-es-Salaam door de toenmalige Tanzaniaanse president Nyerere. archieffoto ap bwaanse krant meldde zondag zelfs dat Mengistu er het staatsburgerschap zou hebben gekregen. Het is de eerste maal dat in Afrika een ineengestort dictatoriaal regime zo nauwgezet wordt onderzocht en aange klaagd. De speciale aanklager, Ghirma Wakjira, heeft drie jaar gewerkt aan de voorbereiding van het proces, dat nog vele maanden zal duren. Wakjira wordt bijgestaan door Argentijnse experts. Hij kan gebruik maken van de verslagen van executies, martelingen en rekenin gen van onkosten voor terechtstellingen die het regime van Mengistu heeft na gelaten. Die documentatie telt 300.000 pagina's. Het regime heeft ook video opnames van zijn misdaden gemaakt. De internationale gemeenschap heeft ruim een miljoen dollar (ruim 1,6 mil joen gulden) bijgedragen aan de kosten van deze voor Afrika juridische premiè re. Het proces kan onder meer als model dienen voor de pro cessen die in Rwanda gevoerd gaan worden tegen de daders van de slachtingen onder de Tutsi-minderheid in het voor jaar van 1994. De officieren die vandaag in de beklaagdenbank verschijnen, zitten al sinds mei 1991 gevan gen. Het Voorlopige Comité waartoe zij behoorden, werd als 'voorlopige' regering opge zet na het afzetten en dood schieten van generaal Aman Andom, die sinds de val van keizer Haile Selassie in septem ber 1974, twee maanden een militaire regering had geleid. De dood van Andom was slechts een fase in een proces waarbij links-extremistische of ficieren de macht naar zich toe trokken. In februari 1977 kwam kolonel Mengistu of 'de rode negus' aan de macht door het executeren van zijn voorgan gers. Mengistu werd daarna de hoogste verantwoordelijke voor de uitzonderlijk bloedige 'Rode Teneur' in Ethiopië. Hij ver volgde met alle middelen an dersdenkenden en vermeende opposanten. Zijn regime voer de vrijwel constant oorlog. Te gen de eigen bevolking, tegen binnen gevallen Somalische troepen en in het naar onafhankelijkheid strevende Eritrea. Eind jaren tachtig was het gedaan met de militaire successen van Mengistu. Hij vluchtte voor een opruk kende guerrillacoalitie in mei 1991 naar zijn vriend en collega Robert Mugabe, president van Zimbabwe. Mengistu heeft een boerderij in Zimbabwe.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 7