America Today: het gat in de markt
Zoeken naar gif in een lijk
Trends
Gezondheid
'Stil leed' bij slechthorende
oudere zonder hoorapparaat
DINSDAG 7 MAART 1995
Een Calvin Klein voor 99 gulden
Het verging Mike Spits
zoals het iedereen vergaat,
die voor het eerst in de
Verenigde Staten komt.
Verbazing alom. Niet in de
laatste plaats over de prij
zen van vele artikelen. Van
kleding bijvoorbeeld. Het is
in 1976. Spits verhuist met
zijn ouders naar het land
van de onbegrensde moge
lijkheden. Vier jaar later
keert hij terug. Met een
idee in het achterhoofd dat
hem nooit meer zou losla
ten. 'Als je in Amerika een
spijkerbroek kunt kopen
voor 25 dollar, waarom
moet datzelfde ding hier
dan 150 gulden kosten?'
JAN VAN DER NAT
Dat 'moet' dus niet, weet Spits
inmiddels. Hij en zijn vrienden,
de broers Ivo en Bart Hulshoff,
verkopen nu spijkerbroeken en
tal van andere (Amerikaanse)
zaken veel goedkoper dan in de
reguliere winkel. Spits, Hulshoff
Hulshoff zijn inmiddels eige
naar van liefst elf winkels onder
de naam America Today en het
einde is nog (lang) niet in zicht.
Als alles volgens plan verloopt,
opent het drietal nog dit jaar vijf
nieuwe winkels, ondermeer in
Leiden en Haarlem.
Maar even terug naar het begin.
Naar 1990. Plaats van hande
ling: een strand ergens in Zuid-
Europa. Spits en de beide Huls-
hoffen zijn op vakantie. Naast
de gebruikelijke interesses op
en rond zo'n zonnige enclave,
hebben de drie het vooral over
'Het Idee'.
„Ja", zegt Mike Spits in zijn so
bere kantoor in Amsterdam
Zuidoost, „toen zeiden we te
gen elkaar: why not try? Nou, de
volgende stap was dat Bart op
zoek ging naar een pandje en
dat Ivo en ik in het vliegtuig
stapten naar Seattle. Daar ken
de ik iemand in de kledingbran-
che. We zijn door die man als
vorsten behandeld, dat week
einde. Maar toen we 's maan
dags onze bestelling opgaven,
schrok-ie zich rot. Het ging om
kleine aantallen, terwijl die man
dacht dat wij gigantische hoe
veelheden zouden gaan afhe-
We verkopen grote merken een stuk goedkoper door de rechtstreekse import.
foto united photos de boer babette stapel
men. Maar hij had wel sympa
thie voor ons en wilde dus toch
wel leveren."
Bart Hulshoff had inmiddels
een winkelpand opgedoken in
de Amsterdamse Sarphatistraat.
Nou ja, een winkel...Spits zelf
spreekt van een 'gat in de
muur'. De inrichting was uiterst
sober en de noodzakelijke spul
len al evenzeer. Een eenvoudige
advertentiefolder, een geldkist
je, een bonnenboekje en een
stempel. Dat was het zo onge
veer wel. De voorraad bestond
uit misschien 500 spijkerbroe
ken. Van de grote merken, dat
wel.
„Op zaterdag 13 oktober gingen
we open. Kort daarvoor had er
een verhaal in Het Parool ge
staan. Ik was er zelf niet die za
terdag. Maar toen de anderen
kwamen, stonden er een hele
boel mensen te wachten in de
straat. Ze dachten op de tram.
Maar toen de deur openging,
stormde iedereen naar binnen.
Binnen drie, vier dagen waren
we uitverkocht. Het probleem
was dat we geen aanvoer had
den. Met heel veel vallen en op
staan hebben we de zaak toen
kunnen redden. We moesten de
mensen vragen terug te komen.
De aanvoer was en bleef een
groot probleem. De VS zette
vrijwel alle vrachtvliegtuigen in
voor de bevoorrading van de
troepen in de Golfoorlog. Maar
wij moesten spullen hebben.
Op slag werden we toen de
grootste klant van UPS, een
koeriersbedrijf. Op die manier
konden we spullen naar Neder
land halen."
Het succes was er derhalve on
middellijk. De winkel in de
Sarphatistraat kreeg een vervolg
in Rotterdam en binnen vijf jaar
volgden een tweede zaak in
Amsterdam en vestigingen in tal
van andere steden. Allemaal op
locaties buiten de dure winkel
gebieden. Enige uitzondering is
de zaak in Magna Plaza, het
luxueuze winkelcentrum in het
voormalige Amsterdamse
hoofdpostkantoor. Op dit mo
ment hebben Spits en de Huls-
hoffen zo'n zeventig mensen in
dienst en onlangs werd de keten
overgenomen door Vendex, de
holding met V&D als voor
naamste partij.
„Zonder dat we overigens onze
identiteit verliezen", zegt Spits.
„We profiteren van de know
how van Vendex, maar onze
formule is heilig. Het ligt soms
heel gevoelig, want wij verko
pen grote merken. Een stuk
goedkoper door de rechtstreeks
import. Een van onze nieuwste
produkten is een een jeans van
Calvin Klein. Die verkopen we
voor 99 gulden. De normale
prijs is 189 piek. En dat doet
soms pijn..."
Slechthorende ouderen komen vaak in een isolement terecht.
foto archief
GRONINGEN. ANP
Slechts veertig procent van ouderen met
een hoorstoornis maakt gebruik van een ge
hoorapparaat. Meer dan een kwart gaat niet
eens met de problemen naar de huisarts en
35 procent ziet bij nader inzien af van de
hulpmiddelen. Schaamte, gewenning, on
wetendheid of ontkenning hebben 'stil leed'
tot gevolg. Dat concludeert R. van den Brink
in een onderzoek, waarop hij op 8 maart
promoveert aan de Rijksuniversiteit Gro
ningen.
Stil leed is de omschrijving voor het isole
ment waar slechthorende ouderen zonder
gehoorapparaat in terechtkomen, doordat
ze niet meer naar clubs, verjaardagen of
schouwburg gaan. Door het sluipende ka
rakter van de slechthorendheid
hebben ze er zelf
nauwelijks erg in. Ook veroorzaken de com
municatieproblemen wel irritatie en span
ning in de directe omgeving van de oude-
Belangrijkste reden om geen hulpmiddel te
gebruiken, is dat het de getroffenen te veel
confronteert met het ouder worden. Ook
vinden ze het niet leuk dat iedereen kan
zien dat ze een gebrek hebben.
Volgens Van den Brink signaleren huisart
sen het probleem nauwelijks, tenzij de pa
tiënt er zelf mee komt. In de spreekkamer is
het immers rustig en kan men elkaar tijdens
het gesprek aankijken.
De eerste gehoorproblemen doen zich voor
in ruimten waar geroezemoes is. De onder
zoeker stelt, dat huisartsen zelf alerter op
slechthorendheid bij ouderen zouden kun
nen zijn. Bijna de helft van de 75-80-jarigen
komt in aanmerking voor een gehoorappa
raat, boven de 80 jaar is dat zelfs meer dan
60 procent.
Als ouderen na jarenlange gewenning aan
slechthorendheid toch overstappen op een
gehoorapparaat, valt het leven met geluid
vaak flink tegen. Ze worden er volgens Van
den Brink doodmoe van: het verkeerslawaai
is een ergernis en ze schrikken van elk
dichtklappend kastdeurtje.
De onderzoeker heeft een tip voor slechtho
rende ouderen die zich nog verzetten tegen
een gehoorapparaat: in Nederland kunnen
zij vrijblijvend, zes weken lang, een appa
raat op proef krijgen.
Computer staat tegenwoordig ook aan forensisch onderzoek ten dienste
NWO investeert
in apparatuur
Van politieseries op televisie
kennen we de laborant, die de
speurneus al snijdend in het lijk
helpt bij het oplossen van de
misdaad. De werkelijkheid
spreekt meestal minder tot de
verbeelding. Moderne technie
ken helpen laboranten bij hun
speurtocht naar een doodsoor
zaak, of aanwijzingen om een
moordenaar te identificeren.
Die technieken komen niet uit
de lucht vallen. Daar ligt weten
schappelijk onderzoek aan ten
grondslag. Met dit zogeheten
forensisch onderzoek houdt dr.
Jan Piet Franke van de Rijksuni
versiteit Groningen zich al zo'n
vijftien jaar bezig.
Er staan het forensisch onder
zoek tegenwoordig veel geavan
ceerde technieken ten dienste.
DNA-techniek, ballistiek, on
derzoek naar vingerafdrukken
en giftige stoffen zijn de meest
bekende. Franke heeft zich
vooral met die giftige stoffen
beziggehouden. Een heel klein
deeltje van het forensisch on
derzoek, noemt hij het zelf.
Het werk van de forensische
stoffenonderzoeker in het ge
rechtelijk laboratorium in Rijs
wijk begint, als de patholoog
anatoom bij een overledene
geen doodsoorzaak kan vast
stellen. Op grond van bloed- en
urinemonsters en stukjes or
gaanweefsel moet de onderzoe
ker vaststellen, of en vooral wel
ke stoffen daarin te ontdekken
zijn.
Juist omdat dit onderzoek straf
rechtelijke gevolgen kan heb
ben, moet de uitkomst van het
onderzoek eenduidig zijn. In de
ondersteuning van het werk van
die onderzoeker op een gerech
telijk laboratorium, ligt de
kracht van het Groninger insti
tuut. Franke: „Wanneer je wat
vindt, is de vraag: hoeveel, en is
het inderdaad de doodsoor
zaak? Vaak gaat het om meer
dan één stof. Hoe zoek je daar
nu het beste naar?"
Het onderzoek naar giftige stof
fen begint met opwerking van
de monsters. Daarop gaan de
stoffen in een instrument, om
de aard en hoeveelheid te bepa-
Jan Piet Franke in het Groningse laboratorium: Hoe zoek je daar het beste naar?
len. De derde stap is het duiden
van de antwoorden, die be
schikbaar komen. Wat kun je
ermee aantonen?
Combineren
Franke: „Het gaat ons er niet
om een bepaalde zaak op te los
sen. Wij zoeken naar methodes
en procedures die het gerechte
lijk onderzoek ondersteunen.
Vroeger werd dit werk op ver
schillende plaatsen gedaan. De
uitkomsten waren nogal ver
schillend. Wij hebben gepro
beerd vast te stellen hoe goed
de gebruikte methoden zijn. We
hoefden niet opnieuw het wiel
uitte vinden."
Franke's instituut ontwikkelde
een computerprogramma om
een aantal methoden objectief
te beoordelen. „Met één metho
de kun je een stof niet identifi
ceren. Je moet verschillende
methoden combineren. Als je
dan aanwijzingen voor de aan
wezigheid van een giftige stof
heb, kun je verder op zoek.
Daarvoor hebben we weer een
computerprogramma ontwik
keld, dat op zoek gaat in gege
vensbanken naar meer infor
matie."
De identificatie van een stof kan
op verschillende manieren. Zo
is er de tijd, die een stof nodig
heeft om zijn aanwezigheid
prijs te geven. Ook is er de ab
sorptie van licht. Elke stof heeft
een eigen spectrum van geab
sorbeerde lichtgolven. Heb je
op die manier een aantal gege
vens verzameld in de vorm van
getallen, dan gaat het compu
terprogramma op zoek naar de
Waarde
Heb je een keer een aantal stof
fen, dan is het mogelijk gerich
ter te bepalen welke stof je pre
cies onder handen hebt. De
waarde van het programma ligt
vooral in de zorgvuldigheid
waarmee stoffen vrij snel te
identificeren zijn. Bovendien is
zo de hoeveelheid ook vast te
stellen.
Het programma heeft inmiddels
zijn waarde bewezen en is op de
markt gebracht. Het is ook ge
schikt voor ziekenhuizen en bij
controle op gebruik van genees
middelen bij verkeersongeval
len.
DEN HAAG ANP
De Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onder
zoek (NWO) heeft ruim 25 mil
joen gulden uitgetrokken voor
de aanschaf van apparatuur ten
behoeve van het wetenschappe
lijk onderzoek.
Met deze investeringen wil
NWO kwalitatief hoogstaand
onderzoek ondersteunen. De
medische wereld wordt dankzij'
een deel van het geld verrijkt
met een procise protein se
quencer, voor onderzoek van
immuuntherapie bij kanker en
chronische ziekten en een du-
plexscanner voor het registreren
van de eigenschappen van
bloedvaten.
Hersenonderzoekers beschik
ken binnenkort over een mag-
neto-encefalograaf. Dit is een
apparaat waarmee de activiteit,
van de menselijke hersenen
nauwkeurig is te meten. Op die
manier krijgen zij meer inzicht
in de werking van het geheugen
en taalfuncties bij zowel gezon
de personen als patiënten met
een hersenaandoening.
Nieuw medicijn
voor diabeten
met nierschade
De sterfte onder suikerpatiën
ten die insuline gebruiken en
een langzaam verslechterende
nierfunctie hebben, kan aan
zienlijk worden verminderd.
Ook het aantal diabetes-patiën:
ten met nierfalen kan fors naar
beneden. Dit blijkt uit een on
derzoek van de Erasmus Uni
versiteit Rotterdam naar een
nieuw geneesmiddel.
Nederland telt ongeveer 50.000
suikerpatiënten die afhankelijk
zijn van insuline. Ongeveer 30
procent van deze groep heeft
een nier die langzaam minder
werkt. Het gros van deze pa
tiënten krijgt uiteindelijk te ma
ken met nierdialyse, -transplan
tatie of overlijdt vroegtijdig. Vol
gens de onderzoekers kan dit
door het gebruik van captopril,
dat de bloeddruk verlaagt, aan
zienlijk afnemen.
Design Award '95
voor foetus-piama
HENRIETTE VAN DER HOEVEN
In Frankrijk moest er een plak-
kertje over de foto. De beursor-
ganisatoren wilden het ontwerp
van de Enschedese Anne Claire
Kersten (voor hem een string
met bretels in geruit elastiek)
niet zo laten zien. Over hypo
criet gesproken....
De organisatie van de Lingerie-
beurs in Utrecht maakte er bij
Bodyfashion Design Contest '95
geen punt van. En de jury nog
minder, die kende Anne Claire
Kersten de eerste prijs toe in de
categorie mannenondermode.
Er gingen trouwens heel wat
meer dressmen met de - vaak
fraaie - billen bloot en ook het
front-aanzicht liet weinig te ra
den over. En waarom niet, een
werkt in het fitness-centrum
mag toch best gezien worden?
Voor alles is een tijd en plaats,
ook voor een zachtglanzend,
roomwit, klokkend mannenrok-
broek waar een deel van de bil
len onderuit gluurt.
Bij vrouwen is niet meer zoveel
bloot nodig, althans dat vinden
de leerlingen van de Nederland- het meer om de sensuele vor-
se modeacademies die aan de men.
wedstrijd deelnamen. Hier gaat Een barokke beha in goud/geel
en groen met een aparte kant-
verwerking en en een keurige
String met bre- slip (Britta Eckertz Maastricht)
tels van geruit kreeg de eerste prijs bij vrou-
elastiek. lïM wenondermode. En hoewel er
foto pr w- bij nachtmode beste gekke
ideeën waren (een duster die je
tegelijk als dekbed kunt gebrui
ken en een Japanse piama die je
op wel zeven manieren kunt
dragen, ging de eerste prijs én
de overall Award '95 toch naar
een heel praktisch ogend ont
werp van Linda Truijens uit
Utrecht.
Zijn bedrukte rood (voor het -
jasje) en oranje (voor de
broek) en blauw (voor de
jas) satijn met een bed-
desprei-motief en maakte
daarvan een piama
waarin je heel comforta
bel in foetushouding
kunt slapen. Niet erg
elegant om te zien die
'blubberende knieën en
ellebogen, alleen de
ruimvallende rug van
het piamajasje had wel
iets. De ook in foetus ge
vormde jas kreeg het pu
bliek niet te zien. Die was
voor de show op ongeluk
kige wijze verdwenen, zo-
compleet beeld i i i
van het Award,-wmnende ;h
ontwerpontbrak.
Foetus-piama.
foto pd
Bra-Art
De beha als i
kunstobject. Ook
dit was een on
derdeel van de
Bodyfasion
Constest. De
beha in haar
meest bizarre
vorm, want het
ging om het idee,
niet om draag
baarheid, was
het omgekeerde
windschermpje
voor op de flets.
Dat ook de eer
ste prijs kreeg, i
En wat nog het
meest van een
beha weghad,
een geval van
kippegaas,
kwam gehavend
uit de strijd,
want in zijn ijver
zo dicht moge
lijk bij de winna
res en haar crea
tie te komen
ging een foto-
graaf er prompt
op zitten. 1
iu-ÜJW I
