Licht speelt in een platte kijkdoos
'Zo'n talkshow is net toneel'
Cultuur Kunst
Rijksmuseum knapt
werken Jan Steen op
Nederlands Philharmonisch
feest ondanks subsidietekort
Van Moerkerken overleden
Kunsthal toont
Pop Art topstukken
DINSDAG 7 MAART 1995
17
Docentenconcert streekmuziekschool
leiden Alle gitaarleraren tegelijk op het podium of één docent
die solo speelt op dwarsfluit. Dat is zondag 12 maart te zien en
te horen in de Lokhorstkerk in Leiden waar de docenten van de
streekmuziekschool Leiden en Omstreken een uitvoering geven.
Het concert begint om 15.00 uur. Gratis kaartjes zijn te verkrij
gen bij de streekmuziekschool aan het Rapenburg 22.
Nederlands Jazz Overleg opgericht
utrecht Om een eind te maken aan de tegenstellingen en
stammenstrijd die het Nederlandse jazzwereldje sinds jaar en
dag kenmerkt is gisteren het Nederlands Jazz Overleg (NJO) op
gericht. Dat gebeurde op het eerste Nederlands Jazz Congres in
de Utrechtse Jaarbeurs. Een werkgroep gaat uitzoeken waaraan
precies behoefte is. Een ander aandachtspunt is het imago van
de jazz bij het publiek. Het beeld bestaat dat men deskundig
moet zijn om van jazz te kunnen genieten.
Leider Bonzo Dog Doo-Dah Band dood
londen Vivian Stanshall, leider van de Bonzo Dog Doo-Dah
Band uit de jaren zestig, is bij een brand in zijn woning in Lon
den om het leven gekomen. Zijn platenmaatschappij WEA heeft
dit gisteren bekend gemaakt. De 52-jarige Stanshall kreeg grote
bekendheid kreeg met de hit 'I'm The Urban Spaceman' uit
1968.
Hoofdrol voor Dröge in speelfilm
Amsterdam Gert-Jan Dröge debuteert als filmacteur in Bryl-
cream Boulevard. De vroegere presentator van het televisiepro
gramma Glamourland speelt een hoofdrol in de film van regis
seur Robbe de Hert. Brylcream Boulevard speelt zich in 1964 in
Vlaanderen af. Dröge is De Pauw, een gladde lobbyist. Hij heeft
de dramatische dood van een scholier op zijn geweten. Vijf jaar
na dato dreigen diens vrienden wraak te nemen. De andere
hoofdrollen zijn voor Babette van Veen, Michael Pas en Frans
Aendenboom. De opnamen zijn gisteren begonnen.
Conlon dirigent Parijse Opera
parus De Amerikaanse dirigent James Conlon wordt de i
dirigent van de Opera van Parijs. Hij blijft artistiek leider van de
Opera van Keulen en van het Orkest van de stad Keulen. Conlon
(43) was van 1983 tot 1991 chef-dirigent en artistiek leider van
het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Hij volgt de Koreaan
Myung Whun Chung op, die in augustus 1994 uit zijn functie
werd ontheven. De Koreaan weigerde akkoord te gaan met een
beperking van zijn bevoegdheden.
Gaudeamusprijs voor Arbonelli
Rotterdam De bas-klarinettist Guido Arbonelli heeft het Inter
nationaal Gaudeamus Vertolkers Concours 1995 gewonnen. Aan
de prijs is een geldbedrag van 5000 gulden verbonden. De Gau-
deamus-prijs is bedoeld voor musici tot 35 jaar die hedendaagse
werken vertolken.
Muziek in Ambachts- en Baljuwhuis
voorschoten Sopraan Caroline van Oyen en het strijkkwartet
Col Canto geven zondag 12 maart een optreden in het Am
bachts- en Baljuwhuis in Voorschoten. Op het programma staan
werken van Borodin, Mozart, Resphighi en Krause-Graumnitz.
Het concert begin om 12.30 uur aan de Voorstraat 12.
Amsterdam ANPschilderijen, is maar weinig be-
kend.
Het Rijksmuseum in Amster- De zes werken zijn 'Het zelf-
dam gaat zes werken van de 17e portret', 'Het offer van Iphige-
eeuwse Leidse schilder Jan nia', 'Het vrolijke huisgezin',
Steen restaureren. De opknap- 'De zieke vrouw', 'De Emmaus-
beurt houdt verband met de gangers' en 'Bakker Arent Oost-
grote Jan Steententoonstelling waard'. De afgelopen paar jaar
van volgend jaar, die het muse- zijn onder meer 'Het Sint Nico-
um samen met de National Gal- laasfeest' en 'De dansles van de
lery of Art in Washington houdt, kat' gerestaureerd. Het Rijks-
De tentoonstelling, die onge- museum bezit ruim twintig
veer 45 werken omvat, opent in werken van Jan Steen. Het is
Washington en is van 21 sep- nog niet bekend welke schilde-
tember 1996 tot en met 12 janu- rijen deel uitmaken van de ten-
ari 1997 in het Rijksmuseum te toonstelling.
De zes werken die nu worden Jan Steen werd in 1625 of
gerestaureerd, verkeren niet in 1626 in Leiden geboren, waar
een slechte staat. De opknap- hij ook in 1679 stierf. Hij is
beurt bestaat dan ook vooral uit vooral bekend om zijn morali-
het verwijderen van het vergeel- serende huistaferelen. Meer dan
de vernis, zodat de oorsprónke- 800 schilderijen zijn bewaard
lijke kleur en diepte weer zicht- gebleven. Zijn betekenis is on-
baar worden. De restauratie is der meer van belang voor de
ook van belang voor het onder- Nederlandse cultuurgeschiede-
zoek naar het werk van de schil- nis; geen andere schilder heeft
der. Over zijn techniek, bijvoor- de samenleving zo uitvoerig in
beeld over de opbouw van zijn beeld gebracht als hij.
amsterdam jos frusch
„We doen het goed, maar des
ondanks hebben we zorgen."
Algemeen directeur Jan Willem
Loot van het Nederlands Phil
harmonisch Orkest (NedPho)
en Nederlands Kamerorkest
(NKO) laat bij zijn vooruitblik
op het komende concertseizoen
niet alleen positieve geluiden
horen. Aan de vooravond van
de viering van het tienjarig be
staan van het NedPhO en het
veertigjarig bestaan van het
NKO deed Loot zijn beklag over
de te ingrijpende reductie van
de subsidiegelden van de afge
lopen jaren, die volgens de di
recteur had geleid tot „een te
grote werkdruk op de musici."
Loot wil zo snel mogelijk te
rug naar een bezetting van bei
de orkesten van in totaal 143
musici. Het aantal gesubsidieer-
de formatieplaatsen
op dit moment slechts 129;
door hoge eigen inkomsten en
sponsorgelden heeft het orkest
de bezetting op 134 arbeids
plaatsen kunnen behouden.
„Voor twee orkestformaties met
drie taken - opera, symfonische
muziek en kamermuziek - echt
te weinig", aldus Loot. „We ko
men vaak musici te kort en het
ziekteverzuim is erg hoog."
De algemeen directeur wil
voor het komende kunstenplan
2,4 miljoen meer subsidie: 17,4
in plaats van 15 miljoen. 1,2
Miljoen wil Loot besteden om
het aantal formatieplaatsen op
peil te brengen, de rest is be
doeld om de salarissen van de
musici op het niveau van het
Rotterdams Philharmonisch Or
kest en het Residentie Orkest te
brengen.
Wat zijn vooruitblik betreft,
vestigt Loot vooral de aandacht
op de viering van het tienjarig
bestaan van het NedPhO op 1, 2
en 3 september 1995. De eerste
dag is er een feestconcert waar
op onder meer twee opdracht
composities van Jan Bus en Gi-
lius van Bergeijk zullen worden
uitgevoerd. De tweede en derde
dag zijn er doorlopende concer
ten in de Beurs van Berlage, die
vrij toegankelijk zijn voor het
publiek.
Het NKO zal zijn veertigjarig
bestaan vieren met een speciale
serie die een muzikale terugblik
op het verleden biedt. „We zijn
verder zeer verheugd te kunnen
melden dat het NKO komend
seizoen een tournee naar de VS
maakt onder leiding van vaste
gastdirigent Philippe Entre-
mont", aldus Loot. De alge
meen directeur had nog een
nieuwtje: de orkestdirectie heeft
voor het eerst series samenge
steld waarin het publiek naast
drie concerten in het Concert
gebouw ook een operavoorstel
ling met het NedPhO in het
Muziektheater kan bijwonen.
Loot: „Dat gaan we het seizoen
daarop nog verder uitbouwen.
Dan presenteren wij in de Beurs
speciale series rondom bepaal
de operaprodukties".
amsterdam anp
De schrijver, filmer en fotograaf Emile van Moerkerken is gisteren
na een korte ziekte in zijn woonplaats Amsterdam overleden. Hij is
78 jaar geworden. Van Moerkerken overleed enkele uren nadat de
rechtbank had bepaald dat het Letterkundig Museum de collectie
van zijn vader, prof. dr. P. van Moerkerken, aan hem moet terugge
ven. Emile wilde het materiaal bij de Universiteitsbibliotheek (UB)
in Amsterdam onderbrengen. De stukken waren via via in het mu
seum terrechtgekomen.
Van Moerkerken, geboren in Haarlem, studeerde psychologie
aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij ook enkele jaren aan
was verbonden. Daarna werd hij docent aan de Filmacademie in
Amsterdam, waar hij les gaf in cameratechniek.
Voor de korte film Volgend jaar in Holysloot kreeg Emile van
Moerkerken in 1983 tijdens de Nederlandse Filmdagen een Gou
den Kalf. Hij publiceerde verhalenbundels en enkele fotoboeken en
maakte in de jaren zestig documentaires voor de VARA- en VPRO
televisie.
Avalle stopt Vlaamse primitieven en gothische kathedralen tussen perspex
,,Ik wil het niet hebben over mooi of lelijk", zegt galerie
houder Paul van Oerle tot twee keer toe. „De kunst van
Filippo Avalle betekent vooral een belangrijke stap in de
behandeling van acrylaat. Avalle weet schilderkunst,
beeldhouwkunst, architectuur, constructie en optische
theorieën samen te voegen tot een 'opera unica', waarin
de totaliteit van het leven centraal staat. De Italiaanse
kunstenaar maakt, wat ik noem 'drie dimensionale schil
derijen', bijvoorbeeld een mannenportret, dat bijna holo
grafisch is. Hij brengt acrylaat tot het niveau van de scho
ne kunsten." Hoe Avalle dat doet, is nu te zien op zijn
tentoonstelling in galerie Ars Acrylaat.
Van Oerle lijkt er op gebrand te
zijn om Avalle's werk niet op
persoonlijke, maar op zoge
naamd objectieve gronden te
beoordelen: namelijk Avalle's
belang voor de kunsten. Filippo
Avalle is echter zelf absoluut
niet bezig met het maken van
kunst om de kunst. „De kunst
wereld met z'n galeries en mu
sea zit voor mij potdicht", zegt
de kunstenaar. „In plaats van
ruimte te bieden aan nieuw
werk, toont het alleen maar een
herhaling van de moderne
kunst."
„Om vooruit te kunnen is het
nodig om nieuwe mensen te
bereiken. Ik vind het interessant
om met het bedrijfsleven samen
te werken. Zoals lange tijd de
geestelijken en vorsten de be
schermheren van de kunst
vormden, zo wordt die positie
tegenwoordig ingenomen door
de industrie en de politiek. Mij
interesseert de verhouding van
kunst tot deze nieuwe macht
hebbers. Kunstenaars kunnen
deelnemen aan het maatschap
pelijk leven. Zij moeten dichtbij
de belangrijke processen van
besluitvorming staan en in sa
menspraak met wetenschap en
economie bijdragen aan de
kwaliteit van het leven."
„Met de technici, met wie ik
in nauw contact sta, vindt een
grote uitwisseling van kennis en
ideeën plaats. Dat is uitzonder
lijk, aangezien de wereld van
technologische ontwikkelingen,
in verband met industrieel ge
heim, doorgaans zeer gesloten
is. Ik merk dat kunstenaars hier
openheid in kunnen creëren."
Attractieparken
„Sinds 1986 begon ik samen te
werken met architecten en
maakte diverse sculpturen en
constructies voor bedrijven. Die
samenwerkingen voeren nog al
tijd verder. Met een groep ar
chitecten, filosofen, kunstenaars
werk ik nu aan de opzet van een
'integraal museum' in Europa.
We streven naar een volledig in
elkaar opgaan van architectuur
en kunst. Dit reizende museum
zal een plaats zoeken tussen de
mensen; tussen spel, ontspan
ning en recreatie, bijvoorbeeld
in landschappelijke of attractie
parken."
Hoewel Avalle veel grote
ruimtelijke installaties maakt,
toont de tentoonstelling uitslui
tend kleine en middelgrote
plexiglas sculpturen, en ont
werptekeningen. Avalle's sculp
turen, platte doorzichtige do
zen, zijn opgebouwd uit ver
schillende perspex lagen, waar
in voorstellingen gegraveerd
zijn. Door de variërende dikte
en tussenruimte vormt het ge
heel van lichtdoorlatende pla
ten een ruimtelijk schouwspel.
De licht- en schaduweffecten
worden nog eens versterkt door
het gebruik van kleur.
Avalle onüeent veel van zijn
onderwerpen alsmede de trans
parantie, aandacht voor detail
en het spel met licht-donker
aan de Vlaamse primitieven. De
kunstenaar combineert de
waarden van deze cultuur met
actuele verworvenheden op het
gebied van techniek en bouw
kunst. Zo is een reeks werken
onstaan, waaronder 'Gotiek',
waarin hij zich laat inspireren
door het gedachtengoed en
bouwconstructie van de goti
sche kathedraal.
Gestapeld
Met de manier waarop Avalle
zijn beelden opbouwt verwijst
hij ook naar moderne (decon
structivistische) filosofiën: het
geheel van gestapelde perspex
platen toont een schakering aan
deelvoorstellingen en persona
ges. Elk onderdeel krijgt beteke
nis door de plaats die het in
neemt. Eenzelfde personage
treft men in meerdere werken
aan, waardoor het steeds weer
andere nuances krijgt.
Avalle verlangt naar een oor
spronkelijke ontvankelijkheid
en verwondering ten aanzien
van zijn kunstwerken. In een
begeleidend schrijven in de ga
lerie formuleert hij de mogelijke
ervaring van zijn toeschouwer:
„...eerst is er de verwondering
over het schouwspel van licht,
dan het observeren van hoe het
gemaakt is en tot slot de vra
gende blik: hoe is de maker er
toe gekomen zoiets te creëren?"
Misschien houdt de manier
waarop we gewend zijn te kij
ken in 'een galerieruimte met
kunstobjecten' ons teveel op af
stand, misschien is kunstpu
bliek te blasé? Zodoende is het
waarschijnlijk voor de totale
verwondering nog even wach
ten op Avalle's integrale muse-
foto pr
Filippo Avalle t/m 19 maart
te zien in Art Acrylaat,
Nieuwstraat 53a, Leiden, ma
t/m vr 10-17 uur.
Meer dan honderd topwerken onder een dak
rotterdam anp
Werk van Andy Warhol, Claes Oldenburg, Roy Lichtenstein, Jim
Dine en Christo in één Nederlands museum. Dat zijn de elemen
ten voor een tentoonstelling die uniek wordt genoemd.
In de Kunsthal Rotterdam opent op 8 april Pop Art Topstukken
uit de 'Collectie Nederland'. De expositie loopt tot 12 november.
Een deel van de tentoonstelling zal wisselen. „Sommige dingen
zijn te kwetsbaar om ze die lange periode van zeven maanden te
laten hangen", zegt een medewerkster van de Kunsthal. „Boven
dien hopen we dat mensen nog een tweede keer op bezoek ko
men."
De expositie bestaat uit meer dan honderd werken die tot pop
art worden gerekend. Musea in Nederland hebben vanaf begin
van de jaren zestig geregeld pop-art-werk gekocht. Geen enkel
museum kan op basis van zijn collectie een compleet overzicht
van deze stroming tonen.
In de Kunsthal Rotterdam komt een uitgebreide selectie uit de
verzameling van onder meer Museum Boymans-van Beuningen,
het Stedelijk Museum Amsterdam, Museum Kröller-Müller en het
Stedelijk Van Abbemuseum.
De pop-art-kunstenaar gebruikt alle uiterlijke verschijnselen
van de welvaartseconomie. Reclame, alledaagse gebruiksvoorwer
pen, strips en uitingen van de massamedia zijn telkens de motie-
Door uitvergrotingen, opvallend kleurgebruik en herhaling
geeft de kunstenaar een draai aan de werkelijkheid. Bekend zijn
de enorme stripfragmenten, sigarettenpeuken en foto's van Mari
lyn Monroe.
Leidse en Noordwijkerhoutse scholieren interviewen Nederlandse schrijvers
Portrait of a woman (1979) van Roy Lichtenstein, één van de bekenste
pop artkunstenaars. foto pi
den haag/regio sandra passchier
„Het geeft wel een kick om voor een groot
publiek beroemde schrijvers te mogen in
terviewen", vertelt Reinier Kiela (18) van
het Holtlandcollege uit Leiden. De auteurs
voelt hij samen met Sylvia van Woerden
(16) aan de tand tijdens de Bulkboeks' Dag
van de Literatuur op 15 maart in het Neder
lands Congresgebouw in Den Haag. Ook
'collega's' van de Leeuwenhorst uit Noord-
wijkerhout zijn uitgenodigd. Elke school
mag drie bekende Nederlandse schrijvers
interviewen tijdens een talkshow.
Reinier en Sylvia van het Holtlant mogen
hun vragen afvuren op Jules Deelder, Midas
Dekkers en Yvonne Keuls. Hun leraar Ne
derlands leraar heeft ze uitgekozen, omdat
zij 'wel stressbestendig zijn'. Maar is dat
werkelijk zo? „Ik ga er niet over nadenken
hoe het is om daar te zitten", zegt Reinier.
„Ik word er nu al zenuwachtig van. Ik neem
van te voren een flinke dosis valiumpillen."
Maarten ter Mors (17) en Martine van
Riessen (17) van het Leeuwenhorstcollege
maken zich minder druk over hun optre
den. Ook zij mogen op deze literatuurdag
drie schrijvers interviewen: Maarten 't Hart,
Tim Krabbé en Hermine Landvreugd. Bei
den zijn al haast 'ervaren' met publieke op
tredens. Schooltoneel heeft hen al over de
drempelvrees geholpen. „Zo'n talkshow is
net als een toneelspel. Je bent zenuwachtig
vlak voordat je opmoet, maar als je er een
maal staat, valt die spanning weg. Bij mijn
vorige talkshow heb ik ook ervaren dat het
publiek net zo bang was als ik. Ze durfden
niet eens te lachen", aldus Maarten.
Verdwijnen
„De vragen die we gaan stellen, zijn vragen
waar we ze'lf graag een antwoord op willen
hebben", legt Martine uit. „Van Krablpé wil
len we weten waarom het motief 'verdwij
nen' steeds terugkomt in zijn boeken. Bij
Maarten 't Hart gaan we in op zijn travestie,
of hij zich niet wil laten ombouwen, land
vreugd schrijft heel erg veel over seks. Wij
willen dan weten wat ze hiermee wil berei
ken en of ze uit eigen ervaring schrijft."
De leerlingen van het Holtlandcollege
hebben bij hun talkshow duidelijk een an
der doel voor ogen. „Wij stellen de vragen
voor het publiek", vertelt Sylvia. De vragen
die zij hebben voorbereid, gaan over onder
werpen waarop alledrie een antwoord kun
nen geven. Bijvoorbeeld over drugs. Deel
der moedigt het gebruik van drugs aan, ter
wijl Keuls juist erg anti-drugs is. Aan beiden
wordt dan gevraagd wat ze van eikaars werk
vinden. Bioloog Midas Dekkers krijgt in dit
verband de vraag voorgeschoteld of er in de
dierenwereld ook drugs wordt gebruikt.
De MBO-scholieren maken zich liever
niet druk over wat er allemaal mis zou kun
nen gaan tijdens hun veertig minuten du
rende talkshow. „Het ergste wat me kan
overkomen, is een hoestbui krijgen of me
verspreken. Als de schrijvers vervelend gaan
doen, schiet de talkshowleider Joan Boon
stra (programmamaakster bij de NCRV -
red.) wel te hulp", aldus een kalme Sylvia.
De Leeuwenhorst-scholieren worden tij
dens hun talkshow bijgestaan door Alida
Neslo. „Die zal zelf ook wel een paar vraag
jes stellen", verwacht Maarten. „Zij is zo
enthousiast."
Bulkboeks Dag van de Literatuur, 15
maart in het Congresgebouw, Den Haag
met Remco Campert, Hugo Claus, Adriaan
van Dis, Renate Dorrestein, Carl Fried
man, Helia Haasse, Marga Minco, Harry
Mulisch en Joost Zwagerman. Ook Leon
de Winter, schrijver van het boekenweek
geschenk, is erbij, en cabaretier Youp van
't Hek, de best verkochte schrijver van
1994. Onder de noemer Nieuwe Helden
komen bovendien acht nog onbekende, of
jonge, of spraakmakende schrijvers op
Bulkboek's Dag: Herman Brussclmans,
Ronald Giphart, Kader Abdolah, Halil Glir,
Gerdy van der Stap, Mustafa Stitou en
Dirk van Weelden. Er zijn lezingen, fo
rumdiscussies, een optreden van Huub
van der Lubbe en van de cabaretgroep
Niet Schieten. Verder is er een expositie
met als thema Vijftig jaar vrijheid, en een
openbare boekenveiling.
