Lezersdebat donor-organen (2)
Feiten &Meningen
De senator en het
'koele bosmeer'
aan Binnenhof
ZATERDAG 4 MAART 1995
152
Een eerlijke senator omschreef haar werk
eens kort en krachtig: ,,Dat lidmaatschap
stelt niet veel voor. Eenmaal per week is er
vergadering. Spreken hoef je er niet. Als je
maar één maal per jaar het woord voert, is
dat meer dan genoeg." Voor een twijfelend
partijgenoot was dit genoeg om haar over
de streep te trekken. Martina Tjeenk Willink
werd lid en zat vervolgens 20 jaar in de
bankjes aan de 'andere zijde' van het Bin
nenhof.
Het is het geijkte carrière-verloop van een
Eerste-Kamerlid. Een senator wordt name
lijk gevraagd. Hij in nog geen kwart van
de gevallen is het een zij neemt aarze
lend in de fraaie vergaderzaal plaats en blijft
daar vervolgens jarenlang tevreden hangen.
De senator is een bijzonder slag politicus.
Ooit een Tweede-Kamerlid lyrisch gehoord
over zijn collega's en de fijne sfeer tussen de
kobaltblauwe stoelen? De Eerste-Kamerle-
den genieten elke week van de ontmoeting
met gelijkgezinde en andersdenkende
volksvertegenwoordigers. De vergaderzaal
had op de WD'er Harm van Riel (twintig
jaar lid) de uitwerking van een 'koel bos
meer' en de bijdrage van een collega om
schreef hij eens als 'kleine, koele, kikkertjes
in ons meertje'.
Het zijn vooral kwaadaardige buiten
staanders die de Senaat slechtgezind zijn.
De Volkskrant-journalist Henri Faas vond
de debatten in de Eerste Kamer altijd 'ver
schrikkelijk'. „De sfeer is die van een rouw
kamer. Alleen: op de plaats waar het lijk had
moeten liggen, zitten de stenografen te wer
ken. Verder stinkt het er naar oude boeken.
Het tempo ligt er laag. Er is gebrek aan
zuurstof. Hier en daar hoor je het knappen
van een enkel uiltje."
De senator daarentegen geniet juist van
de serene sfeer. De rust en het geroezemoes
van keuvelende senatoren in de noenzaal,
de rookkamer (waar overigens roken verbo
den is) en de statige wandelgangen bieden
een prima voorwaarde voor het grondig
overwegen der staatszaken. Het doet het
beste in de geachte volksvertegenwoordiger
opkomen.
De senator heeft geen politieke loopbaan
met nevenfuncties, maar een maatschappe
lijke loopbaan met een politieke neven
functie. En dat maakt alle verschil. Hij staat
midden in het echte leven, zijn ziel en zalig
heid hangt niet van dit baantje af. Voor
strebers is er geen plaats. Hij die nog carriè
re wil maken of denkt deze met zijn politie
ke bijbaantje te kunnen bespoedigen, heeft
fout gegokt. Een senator zoekt zichzelf niet,
het collectief is belangrijker. Over het mee
dogenloze haantjes-gedrag aan gene zijde
van het Binnenhof wordt hooguit meewarig
het hoofd geschud.
Dat wil echter niet zeggen dat het Eerste-
Kamerlid bescheiden is. „Wij zijn de repre
sentanten van het verlichte volkssenti
ment", placht de aarts-conservatief Van
Riel te zeggen. Zijn CDA-collega Ad Kaland
zei hem dat twee decennia later in eigen
bewoordingen en tot woede van Ruud
Lubbers graag na. Als de Tweede Kamer
zich als 'stemvee' gedraagt, nemen de he
ren en dames senatoren graag hun rol over.
Partijpolitieke tegenstellingen zijn er in
de Eerste Kamer wel, maar ze worden niet
op de spits gedreven. Niet voor niets zitten
de senatoren dwars door elkaar, ongeacht
hun 'kleur'. Het is zelfs voorgekomen dat
een senator namens verschillende fracties
het woord voerde.
Wat het Eerste-Kamerlid echter het meest
waardeert is zijn gebrek aan bevoegdheden.
Er mag geen tittel of jota aan een wet veran
derd worden. Het is ja of neen. Met het
recht om amendementen in te dienen zou
de sfeer geheel anders zijn. „Dan zouden
we elkaar de loef gaan afsteken met spits
vondige wijzigingsvoorstellen", zoals een
lid vol zelfkennis eens opbiechtte.
Van de overige rechten wordt zeer spaar
zaam gebruik gemaakt. De genoemde Ane-
ma ging er prat op dat hij in zijn 31 jaar niet
één motie had ingediend en ook geen ge
bruik had gemaakt van het recht een minis
ter ter verantwoording te roepen. Slechts
vier keer had hij een vraag aan een be
windspersoon gesteld
Hoe serieus de professoren, burgemees
ters en bestuurders hun taak ook opvatten,
beschaafd gegrinnikt wordt er veel. Zo werd
in een debat eens gesproken over een
Haags flatgebouw voor alleenstaande vrou
wen, spottend de 'hunkerbunker' genoemd.
Minister Klompé (maatschappelijk werk)
nam deze bijnaam veelvuldig in de mond.
Toen een vrouwelijke senator haar daarop
terecht wees, antwoorde Klompé: „Heb ik
dat zeven maal gezegd? Dan gaat er nu een
rood lichtje bij mij branden." Waarop de
heren in de Senaat begonnen te 'hinniken'
en de KVP-minister argeloos in het rond
keek.
Het is dit klimaat van toetsing, overden
king en lichtte spot dat blijkbaar uitgeran
geerde politici steeds meer trekt. In de
nieuwe Eerste Kamer die in juni wordt beë
digd zal één op de vijf senatoren oud-be
windspersoon zijn. De opmerking die een
liberale senator ooit maakte zullen ze waar
schijnlijk niet onderschrijven: „Bij de op
heffing van de Eerste Kamer zullen alleen
de bodes dat betreuren."
den haag
wilfred scholten
Nederland heeft gebrek aan donors. Met name nier- en hart
patiënten moeten soms jaren wachten op een donor-orgaan.
Tot nu toe kunnen nabestaanden van een hersendode, die bij
leven een codicil had ingevuld, orgaantransplantatie tegen
houden. Het kabinet vindt dat de wil van de dode verbindend
moet worden verklaard. De Tweede Kamer wil nog verder
gaan. Enkele partijen voelen voor een 'geen-bezwaarsysteem'.
Wie na zijn dood geen donor wil zijn, moet dat apart melden.
Daartegen is echter weer oppositie gekomen. In de Tweede
Kamer tekent zich nu een compromis af, waarin iedereen in
Nederland wordt benaderd en vervolgens kan zeggen of hij of
zij al dan niet potentiële donor wil zijn. Maar wat vinden de le
zers van deze krant? Vandaag de tweede bloemlezing uit de ve
le reacties op een oproep van 23 februari.
Driewerf ja
Ja, ik ben voor donor-transplantatie. Ja, ik
heb een donorcodicil. Ja, mijn lichaam is,
zonder voorbehoud, beschikbaar voor de
wetenschap. Maar ook een neen. Ik ben te
gen gedwongen orgaan-transplantatie. Ie
der mens heeft het recht over zijn eigen li
chaam te beschikken, ook na zijn dood. Het
is misdadig tegen de wens van een overle
dene en die van zijn nabestaanden in orga
nen wederrechtelijk te stelen. Dit moet ver
boden worden.
haarlem m.a.c. knuyt
Simpele regel
De transplantatie kan heel simpel zijn. Voor
transplantatie komt slechts in aanmerking
wie al vijfjaar als orgaandonor staat geregi
streerd en de laatste vijfjaar geen donatie
door overleden familieleden heeft verhin
derd. Zo'n regeling lijkt cru, maar ze is ge
grondvest op solidariteit (PvdA), gewetens
vrijheid (CDA), baas over eigen leven (D66)
en eigenbelang (WD).
haarlem h.m.c. crapels
Verhinderen
Naar mijn mening moet de familie de mo
gelijkheid hebben, het verwijderen van or
ganen te verhinderen. Mijns inziens zouden
al veel bezwaren worden weggenomen, als
eens klaar en duidelijk werd gemaakt, wat
er nu precies gebeurt als iemand komt te
overlijden.
haarlem «j.c. goet
Niet voor niets
Ik vind het juist dat men zich kan laten regi
streren als men geen organen wenst af te
staan of dat men anders gewoon donor is.
Blijft men er bij dat men een codicil moet
hebben ingevuld, dan mogen nabestaanden
orgaantransplantatie niet tegenhouden. An
ders zou je je hele leven dat codicil voor
niets bij je hebben gehad.
haarlem g. valk
ILLUSTRATIE WIM STEVENHAGEN
Geen enkele vorm van dwang is goed
Donorcodicil moet inlegvel hebben
Ik ben absoluut tegen de meeste maatregelen die
het parlement wil treffen om het tekort aan orga
nen teniet te doen. Eigenlijk kan ik mij alleen vin
den in het voorstel om nabestaanden het recht te
ontnemen te beslissen over het lot van een over
leden familielid/vriend mèt een donorcodicil.
De rest van de voorgestelde maatregelen gaan mij
iets te ver. Het 'geen bezwaar'-systeem, waarbij
men een anti-donorcodicil moet dragen of anders
automatisch beschikbaar is als donor, vind ik be
lachelijk. Hoezo geen bezwaar-systeem? Het is
eerder een bezwaar-systeem waar ik kilometers
grote vraagtekens bij zet.
Heeft de overheid wel het recht om mensen te
dwingen een anti-donorcodicil te dragen? In feite
is er ook geen sprake van dwang, maar als je een
dergelijk anti-codicil niet draagt stem je in princi
pe toe donor te zijn. Ik vind het twijfelachtig dat
democratische partijen een dergelijk voorstel
hebben gedaan.
De politici verbazen mij steeds weer. In Neder
land betaalt de burger zijn hele leven lang zich
scheel aan belasting en trekt de gelijknamige
dienst mensen figuurlijk leeg, maar zelfs na je
dood laat Den Haagje niet rnet rust.
De overheid heeft het namelijk nu ook nog voor
zien op onze organen, dus overleden Nederlan
ders kunnen in de toekomst wellicht een bezoek
verwachten, een éénmalig bezoek (wat wel weer
een pluspunt is integenstelling tot die andere
dienst) van de orgaandienst.
Het is toch belachelijk, in de Verenigde Staten lo
pen burgers op zak met een pistool om zich te
weren tegen criminelen die het op hun geld voor
zien hebben, in Nederland lopen we staks op zak
met een anti-donorcodicil om ons te weren tegen
een overheid die het op onze organen voorzien
heeft.
Ik vind het ronduit eng wanneer er werkelijk een
vorm van dwang aan te pas zou komen bij het
nieuw voorgestelde systeem. Ik vind het best en
zelfs heel goed dat mensen vrijwillig kiezen voor
het dragen van een donorcodicil, maar draai de
zaken niet om, laat mensen niet tegen hun zin in
rondlopen met een anti-donorcodicil.
Het 'geen bezwaar'-systeem is trouwens ook een
zeer makkelijk gekozen oplossing voor zo'n inge
wikkeld delicaat probleem. Het huidige systeem
is volgens mij het beste, omdat alles hier op vrij
willige basis geschied. Weliswaar is het zo dat er
nu te weinig organen beschikbaar zijn, maar daar
kan wat aan gedaan worden, door bijvoorbeeld
campagne te voeren op scholen, bedrijven en an
dere instellingen.
Op deze manier worden ook de mensen bena
derd die best donor willen zijn, maar er nooit
diep over nagedacht hebben. Zij kunnen dan op
urijwilligebasis een donorcodicil gaan dragen.
De staat doet verder erg makkelijk over de rech
ten van nabestaanden. Natuurlijk moet het zo
zijn, dat wanneer een overledené een donorcodi
cil droeg er geen discussie mogelijk is. Deson
danks moet er meer rekening gehouden worden
met hen die pas één van hun dierbaren verloren
hebben. Die mensen hebben hun verdriet nog
niet eens verwerkt of er zou al een team van dok
toren klaar staan om hun overleden familielid of
vriend 'leeg te halen'. Dit leeghalen zou in de toe
komst volgens sommigen zelfs mogelijk moeten
zijn zonder de toestemming van nabestaanden
en zélfs wanneer er dan geen eens een donorco
dicil getekend is.
Ik houd mijn hart vast voor dit nieuwe beleid dat
door sommige politieke partijen bepleit wordt.
Het uitgangspunt van de donorcodicil-problema
tiek moet blijven zoals het is, met uitbreiding van
omvangrijke wervingscampagnes.
Bovendien moet nabestaanden van overleden do
norcodicil-dragers het recht ontnomen worden
om te beslissen over het lot van hun familielid-
/vriend. Pas als dit niet lukt kan er eventueel ge
keken worden naar een andere variant die meer
organen kan opleveren. Wat mij betreft mag er
geen enkele vorm van dwang uitgaan vanuit de
overheid om iets niet of wel te doen, want mocht
ik ooit besluiten om een donorcodicil te gaan dra
gen, dan is dat mijn besluit. Ik teken daarvoor en
niet de overheid.
santpoort frans van rumpt jr.
Toen we vijfënhalf jaar geleden hoorden
dat onze 12-jarige Annemieke na twee da
gen coma hersendood werd verklaard, bo
den we vol wanhoop aan dat ze haar orga
nen wel mochten uitnemen. We kregen te
horen dat dat niet meer mogelijk was van
wege de vele medicijnen die ze Annemieke
hadden toegediend.
Twee jaar later zijn wij teruggegaan naar
dat ziekenhuis in Luik (België) waar Anne
mieke overleed, om nog wat vragen te stel
len en de scanfoto's te bekijken. Inmiddels
kenden wij veel ouders van overleden kin
deren. En steeds weer hoorden we dat hun
kind wèl donor was geweest ondanks de ve
le medicijnen.
We vroegen dit aan de specialist in Luik. Hij
vertelde ons dat er toen wel over gesproken
was maar dat wij in zo'n slechte geestelijke
toestand verkeerden, dat zij het ons niet
wilden vragen. Ook al omdat ze wisten dat
er na de donatie hij de nabestaanden vaak
veel problemen ontstonden.
We waren heel blij dat zij dat toen zo
scherp gezien hadden. We weten inmiddels
van die traumatische ervaringen. Daarom
lijkt het ons ontzettend belangrijk dat er
niet alleen aan de zieke ontvanger, maar
vooral ook aan de nabestaanden heel veel
aandacht wordt besteed.
Geef na de donorvraag de mensen alle tijd
om erover na te denken; laat de huisarts ko
men of een vertrouwenspersoon van het
ziekenhuis en laat die het nog eens uitleg
gen.
Laat meerdere malen zien dat de persoon
hersendood is en leg uit wat het precies is
(EEG's zonder reacties).
Vertel dat de overledene na de uitname
intens wit kan zijn.
Misschien is een foto maken belangrijk
voor later.
Geef de nabestaanden alle gelegenheid af
scheid te nemen zonder dat het ziekenhuis
personeel daarbij staat.
Heel belangrijk lijkt het ons dat de nabe
staanden in het ziekenhuis blijven (met
huisarts/vertrouwenspersoon en goede ver
zorging) tot na de operatie, zodat ze direct
daarna het dode lichaam kunnen zien en
aanraken; voelen dat hun geliefde dood is.
Hecht de wond(en) zo secuur mogelijk
zodat thuis opbaren geen enkel bezwaar is.
Overleg waar de overledene gebracht
wordt tot aan het opbaren.
Probeer een aantal weken na het overlij
den contact met de mensen te zoeken. Er
zijn dan vaak weer veel vragen.
Eigenlijk zou er bij het codicil een inlegvel
gegeven moeten worden met deze punten,
zodat de eventuele donor dit aan de nabe
staanden kan doorgeven.
haarlem jan en ineke liefting
Een ander wordt gered
Belgisch systeem is goed
Zelf stem ik vöör en draag ik ook een codicil op
zak. Maar je naam in de computer lijkt mij snel
ler. In de praktijk maakte ik het mee dat een
schoondochter haar organen schonk. Van de ope
ratie waren later geen sporen meer van te beken
nen toen zij lag opgebaard. Maar wat mijn zoon
en mij hooglijk verbaasde, was het feit dat ons
toestemming werd gevraagd terwijl mijn schoon
dochter zelf ooit haar codicil invulde.
Ik zou het me zelfs kunnen voorstellen dat een
chirurg stiekem een orgaan pakt voor een nood
geval, een jong leven. In mijn kennissenkring
kreeg een jongen van 16 jaar een nieuwe lever na
een ziekbed van jaren. Wat een blijdschap!
Het systeem in België daar sta ik achter, dan hoe
ven de bange mensen niet te beslissen.
bloemendaal a.c.aders-bonarius
De discussie over euthanasie omhelst een
zelfde soort probleem dat we nu ook terug
vinden bij het donorcodicildebat. Heeft ie
mand het recht over zijn eigen dood te be
slissen? Wat euthanasie betreft is dit bij uit
zondering het geval. De patiënt heeft in
zo'n geval zelf voor een vervroegd einde ge
kozen.
Bij het donorcodicil echter, moet je eerst
zelf kiezen voor deelname. Zelfs dan ben je
nog niet zeker van je zaak, omdat een fami
lielid na je dood alsnog transplantatie kan
voorkomen. Veelal om emotionele redenen,
die naar mijn mening niet opwegen tegen
het mensenleven dat gered zou kunnen
worden bij een eventuele hart- of niertrans
plantatie.
Ik begrijp ook het argument van de CDA
niet dat ze zeggen dat mensen nu gedwon
gen zullen worden organen af te staan. Je
kunt dit heel gemakkelijk voorkomen door
een briefje te schrijven waarop je dit afwijst.
De methode wordt inderdaad gewoon om
gekeerd. Nu zullen misschien eindelijk
mensen die al jaren op een nieuwe nier
wachten er ook daadwerkelijk één krijgen.
Dan gaat er misschien wel een leven verlo
ren, maar een ander wordt gered.
roelofarendsveen k1rsten verdel
Codicil net als een testament
Géén recht op orgaan zonder codicil
Ik ben sinds mijn zestiende jaar in het bezit van dat ze dringend een orgaan nodig hebben, dan
een donorcodicil en ben nu 25 jaar. Meer mensen vind ik dat ze daar géén recht op hebben. Anders
zouden een codicil bij zich moeten dragen; er zijn is het zo, dat ik een orgaan afsta voor iemand die
nu veel mensen die er verder niet over nadenken, dat niet voor mij zou doen!
vooral jongeren. Zoals het nu in België gaat, vind
ik een goed systeem. En anders als mensen die haarlem e. knopper
geen codicil hebben, maar op een punt komen
Sinds 1977 bezit ik een donorcodicil. Zo
rond oktober, november 1994 vernam ik
dat er na je overlijden aan de nabestaanden
wordt gevraagd of zij hun toestemming wil
len geven. Mijn twee zoons waren daarvan
ook niet op de hoogte. Die toestemming
nog eens vragen, dat is toch schandalig! Ik
ben nu 70 jaar en dit is mijn keuze, toen en
nu. Het is net als een testament.
Na je dood nog iemand of mogelijk meer
deren een beter leven kunnen geven, dat is
gewoon fijn om te weten. Via radio, TV en
krant wordt er nu druk over gediscussieerd.
In België is het al reeds een tijd zo, dat men
een schrijven bij zich draagt wanneer men
beslist géén organen of huid wil afstaan.
Dat is gewoon heel makkelijk voor alle me
dische instanties. Tevens geen ingewikkel
de administratie, die nog bijzonder kost
baar zou zijn.
Dus iedereen is bereid een ander te helpen
en wie dat niet wil moet een schrijven van
afwijzen bij zich hebben. Tijdbesparend!
Kostenbesparend!
Verder hoorde ik een advocaat vertellen in
een recentelijke radio-uitzending, dat hij
wel zijn organen wil afstaan, maar daarvoor
moet men zijn achtergebleven familie beta
len. Bah! Ik zou daar alleen begrip voor
hebben wanneer hij echt geld nodig heeft.
oegstgeest a.c.c. de jongh-von reckow
Eerbiedigei
Sinds 1982 ik was toen 44
jaar ben ik in het bezit va
een donorcodicil. Ik heb eri
dertijd goed over nagedacht
sta er ook nu nog volkomen
achter. Ik heb er daarom grt
bezwaren tegen, dat andere
mijn overlijden tegen deze v
van mij in zouden kunnen
gaan.
Met mijn man heb ik hierov
gesproken en hij zal mijn wi
zeker eerbiedigen. Wel zou i
opgenomen willen worden i
een databank, omdat ik het
norcodicil niet altijd bij me
draag.
Persoonlijk ben ik tegen het
nemen van mensen in een c
tabank, die niet tegen het dc
norschap zijn. Ik ben van mi
ning dat je alleen mensen m
opnemen die er voor zijn.
haarlem n. smal-v.d. veen
Ongeschonde
Wij ontzeggen iedereen het
recht om na onze dood orga
te gebruiken voor transplant}
tie. Wij alleen beschikken ovj
ons lichaam, niet het CDA ei
andere voorstanders. Het CE
heeft nog niets geleerd, het
wordt tijd dat het CDA voor-i
goed verdwijnt. Wij worden i
ongeschonden toestand begi
ven, en dragen onze kindere
op daarop toe te zien, en datl
hun recht. Bij onze polissen
een getekende brief van dezé
strekking.
leiderdorp wj. kokkedee
Respect
De wil van de overbed,ene mc
worden gerespecteerd. Een c
dicil is anders waardeloos. Iii
menging familie is fout.
Om meer organen te krijgen:
Elke Nederlander moet dono
zijn, tenzij hij kenbaar heeft j
maakt niet accoord te gaan.
Eveneens geen inmenging fa
lie achteraf.
overveen a. chr. metz
Vertrouwen
Zelf draag ik al jaren een don
codicil bij me. Mijn man en k
deren weten hiervan. Ik ver
wacht van hen dat ze zich hi<
aan houden en ik vertrouw d
ook op. Wat heeft een codicil
anders voor zin?
Belangrijk
Ons gezin is al jaren in het be
van een donorcodicil. Het is z
ontzettend belangrijk!! Zelf wij
je ook graag als het om je ge
zondheid gaat geholpen wor
den: Men is teveel met andere
zaken bezig en neemt niet de
(kleine) moeite om even een
dicil in te vullen. Geen codicil
geeft aan: 'geen rechten te ont
lenen aan organen van andere
met een codicil'.
haarlem m. knopper-stoute
Registratie
Iedere Nederlander boven
jaar heeft het recht om donor
worden. En nabestaanden he
ben niet het recht om mee
beslissen over donorcodicil,
ben voor een bindend landel
registratiesysteem, waarin st<
of iemand bij overlijden wel
geen donor wil zijn.
haarlem a. kieft
Zilver Card
Tegenwoordig loopt iedereen
met een 'Zilver Card' of iets d
gelijks op zak. Is het niet mogf
lijk, dat het woord orgaandom
op deze kaart komt te staan of
iets dergelijks.
haarlem j.m. hogaarts
Zelf beslissen
Het besluit om orgaandonor t(
worden, moet in een democra
tie uitgaan van de individu. Di
niet van de nabestaanden en a
lerminst van de staat.
heemstede r. de jong-dalziel
