'Deze zaak stinkt'
Botsing van oud en nieuw in Oegstgeest
'Misschien zijn we te
eerlijk voor de politiek'
Leejbaar Oegstgeest is altijd
een actiegroep gebleven
'e moesten het vier jaar met elkaar uitzingen, maar binnen tien
aanden ging het al fout. De breuk tussen de twee wethouders
'llongren en Lisman van nieuwkomer Leefbaar Oegstgeest en de
twee wethouders van de 'oude' partijen Kamphuisen (WD).en
in Eisen (Progressief Oegstgeest) was onvermijdelijk. Volgens het
eerste duo konden hun collega's niet wennen aan een geheel
ieuwe en open manier van politiek voeren. Voor de laatste tivee
jyestond die nieuwe manier slechts uit wantrouwen, naïviteiten
manipulatie. Beide tweetallen blikken nog eens terug en
'fjsch romen niet te vertellen wat ze van hun voormalige collega's
denken.
Van Eisen (links) en Kamphuisen.
foto's dick hocewoninc
L va
an Eisen en Kamphuisen hadden
vaak kritiek op het functioneren
c van Ollongren en Lisman. Een van
verwijten was dat het duo niet zelfstandig
sluiten kon nemen.
v«
I?.11 n Eisen: „Als we met z'n vieren een besluit
men, gingen zij dat daarna weer bespreken
;t hun fractievoorzitter De Soeten, dat is de
)te baas. Soms kwamen ze vervolgens te-
en wilden ze hun eerder ingenomen
indpunt veranderen en dan dacht ik: met
e spreek ik nou, ik kan net zo goed- direct
r ït De Soeten gaan praten.
mphuisen: „Ze hadden een aantal voorin-
1 nomen standpunten zoals: de Broek- en
i. nontjespolder moét groen blijven. Natuur-
t, dat wilde iedereen. Maar toen dat niet
Dgelijk bleek, gingen ze op zoek naar even-
ele kleine juridische foutjes die er mis-
tien in het verleden waren gemaakt waar-
ïe ze dachten de boel alsnog tegen te hou-
n. Als ze die gevonden hadden, was er nog
een sprake geweest van een muis die pro-
erde een olifant tegen te houden."
k' aardoor verliep de samenwerking zo
S oef?
k' in Eisen: „Leefbaar Oegstgeest is altijd een
tiegroep gebleven. Ook al vertegenwoordig
42 procent van de kiezers, je moet ook
ar de andere minderheden kunnen luiste-
n. Een wethouder zit er in het belang van
e burgers. Politieke zuiverheid is niet syno-
em aan Leefbaar Oegstgeest. Je kan ook
et uitgaan van het principe: wij weten wat
goed is voor de inwoners van Oegstgeest en
de oude partijen niet. Dat is verkiezingsla-
waai dat je als actiegroep nog kan gebruiken
om de publieke opinie te beïnvloeden, maar
niet als serieuze politieke partij."
Was er bij Leefbaar Oegstgeest echt zo'n
wantrouwen jegens de ambtenaren?
Van Eisen: „Lisman is bijvoorbeeld tegen alle
adviezen in gewapend met een plattegrond
naar het huis van Van Rij in Leiden gegaan
om te kijken of er in ruil voor de Broek- en Si-
montjespolder een stukje Leidse Hout terug
viel te krijgen. Daarna gaat Oegstgeest zich
plotseling vreselijk verzetten tegen de drei
gende grenscorrectie. Die actie heeft onze
positie tegenover Leiden, Warmond en pro
vincie zéér ongeloofwaardig gemaakt. Dat
was een beginnersfout. Zo werkt de politiek
niet, en zo ga je ook niet om met de ambte
naren. Kamphuisen en ik kunnen wél als
goede collega's met elkaar omgaan en hij is
nota bene een WD-er. Die hoor ik als pro
gressief bij wijze van spreken toch een vieze
rik te vinden."
Was de breuk onvermijdelijk?
Lisman (links) en Ollongren.
Kamphuisen: „Ja, wij waren verrast door de
inhoud van de advertentie van LO in de
Oegstgeester Courant. Daardoor was er dui
delijk sprake van disloyaliteit. Wij waren de
'oude hap' die de mening van de kiezers aan Hoe nu verder?
hun laars lapten. En iedere keer maar hame
ren op het feit dat ze 42 procent van de stem
men hadden gehaald. Daar hadden ze niet
iedere keer mee moeten dreigen."
Van Eisen: ja, neem nou dat pamflet dat LO
huis-aan-huis heeft verspreid, vol met halve
waarheden. Die partij moet weer met de
beentjes op de grond komen en ook respect
opbrengen voor de andere partijen."
Kamphuisen: „Wat is er in dit prachtige, dorp
met relatief weinig armoede of problemen
nou helemaal aan de hand. Het is een mooie
gemeente maar in het raadhuis is het kin
nesinne. Bij mij is er geen gevoel van triomf,
wel van opluchting en we moeten snel verder
want er staat een aantal belangrijke besluiten
op de rails."
Van Eisen: „Wij willen echt niet die 42 pro
cent buitenspel zetten. En hoewel ze niet
meer in het college zitten, hoop ik toch dat
LO een constructieve bijdrage wil blijven le
veren."
Verschillende malen werd ze oner
varenheid verweten. Ollongren en
Lisman zouden politiek zo groen
zijn geweest dat belangrijke beslissingen te
lang werden uitgesteld. Die kritiek was niet
terecht, vindt het duo.
Lisman: „Het klopt dat we geen gemeente
bestuurlijke ervaring hadden en dat is ons
een enkele keer opgebroken. De beantwoor
ding van brieven van inwoners duurt nu nog
te lang, dat geef ik toe. Maar als ik lees dat ik
het door onervarenheid afleg in de onder
handelingen over de Broek- en Simontjespol-
der tegen de gehaaide Van Rij van Leiden,
dan zeg ik: dat moet nog blijken. En dat hele
gedoe rond die polder heeft élles bij de ge
meente verlamd en vertraagd. Daar waren
raadsleden, het college en de ambtenaren zó
mee bezig dat andere zaken nauwelijk aan de
orde kwamen. Andere kwesties zoals het de
verplaatsing van de bibliotheek, de uitvoe
ring van gemeentelijk verkeersbeleid en het
verzetten van het kunstwerk Doorgaande Be
weging komen binnenkort aan de orde."
Ollongren: „Wij hadden pas na een enkele
maanden door dat het dreigement van de
provincie om de grens bij de polder te wijzin
gen in het voordeel van Leiden, een heel on
eigenlijk middel is. De burgemeester en de
gemeentesecretaris zijn juridisch beter on
derlegd en hebben ons niet op de risico's ge
wezen. Ligt dat dan aan ons? Verder wil ik
opmerken dat democratische besluitvorming
nu eenmaal tijd vergt."
Lisman: „Dan moet ik toch nog een keer wij
zen op de zogeheten 'doorlopers'. Zaken die
door de vorige raad waren besloten maar die
wij moesten uitvoeren of oppakken. Je kon
merken dat Van Eisen en Kamphuisen, die in
de vorige periode raadsleden waren en dus
ook bij die besluiten waren betrokken, zich
op hun staart getrapt voelden als wij op de
fouten rond zo'n oud besluit wezen. Een an
der voorbeeld: wij wilden besluiten in het
college ook voorleggen aan de fractie om te
zien of er ook een draagvlak voor was. Mis
schien dat Van Eisen en Kamphuisen moeite
hadden met deze werkwijze."
Was er bij Leefbaar Oegstgeest echt zo'n
wantrouwen jegens de ambtenaren?
Ollongren: „Dat verhaal is een eigen leven
gaan leiden. Ik kan me voorstellen dat er in
het begin een beetje argwanend tegen ons is
aangekeken. Maar als ik dat soort aantijgin
gen hoor, denk ik wel eens: misschien zijn we
een beetje te eerlijk voor de politiek en had
den we dat harder kunnen ontkrachten."
Lisman: „Ik durf juist te stellen dat ik een
goede verstandhouding met ambtenaren heb
gehad. Eén keer hebben we ingegrepen toen
wel erg makkelijk door de ambtenaren werd
voorgesteld om de onroerendgoed-belasting
fors te verhogen. Dat was toen bleek dat
Oegstgeest minder geld van het rijk krijgt. En
wat we ook niet wilden, is dat een ambtenaar
zoveel macht kreeg, zoals Hermes had (voor
malig hoofd openbare werken, red.). Het valt
Hermes niet kwalijk te nemen dat hij door
zijn daadkracht en kennis veel invloed kreeg.
Een wethouder moet dat in goede banen lei
den. Dat is onder zijn leiding bij het gele ge
bouw aan de Geversstraat niet gebeurd. Maar
let op, het nieuwe plan voor het 'gat van
Kamsteeg' wordt weliswaar ook groot, maar
komt tot stand met samenwerking van be
stuur, ambtenaren én omwonenden."
Was de breuk onvermijdelijk?
Lisman: „Ik denk dat voor de vier andere par
tijen al vaststond dat we weg moesten. De
manier waarop, blijf ik onfatsoenlijk vinden.
Toen wij al hadden aangekondigd dat we
zouden opstappen, werd de motie van wan
trouwen alsnog in stemming gebracht. Dat
was niet nodig geweest. We hadden de stem
ming over de twee plannen voor een nieuw
raadhuis kunnen afwachten. Als dan tijdens
de raadsvergadering van 7 maart nog steeds
een meerderheid tegen het alternatief van
Leefbaar Oegstgeest was geweest, dan had
den we een probleem gehad. Maar in de tus
sentijd hadden we dan nog wel kunnen vra
gen of ze ons inderdaad zó zat waren dat we
moesten vertrekken. Nu wordt ons verweten
dat we ons achter de inhoud van een adver
tentie in de Oegstgeester Courant hebben ge
schaard waarin het standpunt van LO over
deze zaak stond verwoord. Maar dat de an
dere collegeleden in dezelfde editie een offi
cieel gemeentelijk persbericht plaatsten met
een opsomming van de voordelen van hun
plan, zonder ons in te lichten, daar hoor je
niemand over."
Hoe nu verder, de komende drie jaar tot de
verkiezingen in de oppositiebanken?
Lisman: „Ik ben aangevallen op het feit dat ik
in een interview zou hebben gezegd dat we
bij de komende verkiezingen gaan streven
naar de absolute meerderheid en dus ook de
absolute macht. Zo bedoelde ik dat laatste
niet. Wat ik probeerde te zeggen was dat we
de nieuwe bestuurscultuur die wij voorstaan
kennelijk alleen maar kunnen verwezenlijken
als we een meerderheid aan zetels hebben.
Het woord 'macht' gaf daar een negatieve la
ding aan."
ZATERDAG 25 FEBRUAR11995
oewel Enny Gibbels en haar
I vriendin en buurvrouw Eva
-M» Biesheuvel (56) geen kopstuk-
uit het bestuur zijn, vormen ze, zeker
Is augustus 1994, het gezicht van de
hting tot Behoud van het Koninklijk Mili-
Invalidenhuis. In die hete zomermaand
kkte de stichting bekend dat zij het eerste
>r burgers aangezwengelde referendum
(Leiden en Nederland op wilde zetten,
h bijna elke vergadering van gemeente-
of raadscommissie is het referendum
Isdien aan de orde geweest. Biesheuvel en
Is bezochten al die bijeenkomsten, co-
ieerden een grootscheepse handteke-
;enactie, onderhielden contacten met tal
personen die ze konden gebruiken, be-
ikten raadsleden en ambtenaren met
idpunten en vragen en verzamelden aller-
itukken. Bij die laatste activiteit kwam er
van een onbekende, die een vertrouwe-
ituk bij de vrouwen in de bus stopte.
Ie Leidse gemeentepolitiek, inclusief de
•okken ambtenaren, heeft zich op een en-
uitzondering na nog nimmer verheugd
iond over de primeur die de stichting Lei
en Nederland heeft bezorgd. Integen-
ze is in een verbeten strijd verwikkeld
de stichting. „De gemeente is banger
wij. Ze doet zo raar. Ze gedraagt zich als
kat in het nauw", zegt Biesheuvel, de ega
de beroemde schrijver,
n belangrijk voorbeeld is volgens Bies-
el de installatie van de redactiecommis-
Idie de referendumvraag moest formule-
Biesheuvel beweert dat burgemeester en
houders er alles aan gelegen was dat de
hting de redactiecommissie niet te spre-
zou krijgen voordat de referendumvraag
bedacht. En dat terwijl Biesheuvel en
bels graag hadden overlegd over de vraag
de kiezer uiteindelijk zou worden voorge-
i. De twee hebben inmiddels aangetoond
de commissie de vraag zelfs al had gefor-
leerd voordat ze officieel was geïnstal-
d. „De gemeente wilde ons er niet bij
iben. Geen raadslid dat daar werk van
ft gemaakt."
Rijke tantes
twee kunnen nog tal van voorbeelden
-gU') reiken van 'vals spel' van de gemeente. In
ogen is wethouder T. van Rij (PvdA), die
'ens ziekte enkele maanden buitenspel
it, 'de grootste boosdoener'. „Hij heeft-
van meet af aan neergezet als rijke tantes
omkomen in de vrije tijd en daarom maar
referendum op touw hebben gezet over
rjv i kwestie die geen kwestie is. Zelf doect hij
rkomen alsof hij slechts een deal uitvoert
t door zijn voorgangers is gesloten maar
ok
Februari is al flink gevorderd
maar bij Enny Gibbels (54) aan
de Leidse Kernstraat hangt de
kerstversiering nog aan de
ramen. De huiskamer, met vrij
uitzicht op de met sloop
bedreigde serre en eetzaal van
het voormalige Koninklijk
Militair Invalidenhuis, toont de
aanblik van een archief in
wording. Overal liggen
stapeltjes papieren en
kranteknipsels die direct of
indirect over het Leidse
referendum handelen.
wij beschikken over stulcken waarmee kan
worden aangetoond dat hij en niemand an
ders, ook bouwer Van der Plas niet, heeft toe
gewerkt naar de sloop van de serre en de eet
zaal. Hij heeft de deal, die nooit op papier is
gezet, overgenomen en versterkt ten faveure
van een project-ontwikkelaar die hij alsmaar
de hand boven het hoofd heeft gehouden."
De vrouwen verwijten de gemeente dat ze
'op de man speelt' en 'halve waarheden' de
wereld in stuurt. Zo wilde de gemeente in
een brief aan alle stemgerechtigden de zin la
ten opnemen dat het referendum eigenlijk
niet meer is dan een ultieme poging van Lei-
denaars uit een gegoede buurt om een bouw
plan tegen te houden, waar woningzoeken
den juist op zitten te wachten.
Biesheuvel: „De gemeente en zeker de
PvdA zou er alles aan moeten doen dat men
sen in achterstandswijken beter de weg leren
kennen in inspraalcprocedures. Nu wordt de
zaak helemaal omgedraaid: de rijken mogen
niet en de armen kunnen gelukkig geen vuist
maken." Gibbels, nijdig: „Rijk? Schrijf maar
Enny Gibbels (links) en Eva Biesheuvel tussen de papieren. „We hebben geen tijd om op te ruimen." foto ben de bruyn
Aanstichtsters van Leids referendum betichten gemeente van vals spel
op dat ik alimentatie krijg. Als ik echt geld
zou hebben dan had ik er al lang een detecti
ve opgezet. Voor mij staat namelijk als een
paal boven water dat deze zaak stinkt. Wat in
het zuiden des lands is gebeurd met al die
bouwschandalen, kan in Leiden ook." Bies
heuvel: „Het is niet vreemd dat we zo wan
trouwend zijn. Als je weet dat Van der Plas en
de gemeente dezelfde advocaat hebben en
dat Van der Plas in de contracten met de
huurders van het hoofdgebouw heeft laten
opnemen dat ze niet mogen protesteren te
gen het bouwplan, dan zet dat je toch aan
het denken."
Vrije sector
Biesheuvel vindt dat Van Rij en anderen met
hun uitlatingen arm en rijk in Leiden tegen
elkaar uitspelen. „Daar zou ik wat meer be
grip voor kunnen opbrengen als het bouw
plan sociale woningbouw behelst. Maar alles
aan de achterkant van het Invalidenhuis
wordt kort en klein geslagen voor 28 apparte
menten in de vrije sector. Veelzeggend is dat
een Katwijkse makelaar huurcontracten af
sluit voor de reeds bestaande appartementen
in het hoofdgebouw met mensen die in Den
Haag wonen, in Amsterdam werken en naar
Leiden zijn verhuisd. Over zulke woningzoe
kenden gaat het."
„De gebouwen en de bomen kunnen zelf
niet spreken", verklaart Gibbels de volhar
ding waarmee Biesheuvel en zij hun woon
omgeving beschermen. „Maar we hadden
ons ook zo uitgesloofd als het Invalidenhuis
ergens anders had gestaan. Ik bedoel: ik
woon ook niet bij Molen de Put maar daar
heb ik op de Leidato tien dagen lang loten
voor staan verkopen."
„Ons gaat het om de precedentwerking
van dit bouwplan. Als hier een deel van een
monument mag worden gesloopt, alleen
maar omdat er woningnood is, wat betekent
dat dan voor het Dudok-gebouw van het
Leidsch Dagblad aan de Witte Singel? Wij zijn
betrokken Leidenaars die hun stad niet wil
len laten afbreken. Wij behartigen geen spe
cifieke belangen, wij zijn bestuursleden van
een stichting die als het ware dwars door alle
politieke partijen heen loopt."
De vrouwen komen er voor uit dat het ge
wraakte bouwplan aan de Hoge Rijndijk 25,
zeker nu dit is uitgemond in een referendum,
hen emotioneel hevig aangrijpt en dat ze zich
de laatste tijd met weinig andere zaken be
zighouden. De telefoonrekeningen van Gib
bels hebben recordhoogtes bereikt en in de
kleine uurtjes zijn ze dikwijls nog op voor
overleg. „Maar we kunnen tegen een stootje.
We zijn beiden de 50 gepasseerd en dan hoef
je het klokje niet meer rond te slapen."
Wat nu als de stembusuitslag ongunstig is
voor het Invalidenhuis? Biesheuvel en Gib
bels verklaren dat ze geen verhuisplannen
hebben klaarliggen. Toch heeft het gevecht
met de gemeente hun leven veranderd. Ze
zijn tegenwoordig heel erg op hun qui vive.
Rond de laatste jaarwisseling hebben ze de
brandweer en de politie gevraagd een extra
oogje in het zeil te houden bij het Invaliden
huis. Een paar jaar geleden schakelden ze
zelfs een bewakingsdienst in en tijdens het
ommetje voor de nachtrust controleren ze
zelf. „Stel dat het in de fik vliegt. Dan is het
referendum ook niet meer nodig.
Van der Plas
Opvallend is dat de twee vrouwen niet nega
tief oordelen over project-ontwikkelaar Van
der Plas. De Katwijker staat er zelfs goed op
bij Biesheuvel en Gibbels, zeker sinds hij de
twee heeft gecomplimenteerd met hun actie.
Van der Plas heeft ze gekscherend apparte
menten aangeboden met uitzicht op hun
huidige huizen. Biesheuvel: „We hebben
hem uitgenodigd om dan bij ons te komen
bridgen maar hij zei dat hij liever biljart."
Met de gemeentelijke overheid maken
Biesheuvel en Gibbels niet zulke gekkigheid.
De gespannen verstandhouding laat dat niet
toe. Beiden verklaren dat ze de gemeente
door de gebeurtenissen van de laatste maan
den zijn gaan wantrouwen en dat ze qua po
litieke voorkeuren het spoor bijster zijn ge
raakt.
Biesheuvel: „lk ben doorgaans een PvdA-
stemmer. Tegelijk met het referendum op 8
maart zijn er verkiezingen voor de Provincia
le Staten maar ik weet echt niet welk vakje ik
dan rood moet kleuren. Er staat maar een
ding vast en dat is dat ik voorlopig geen PvdA
meer zal stemmen."
Gibbels stemt meestal WD. zo ook in
maart 1994 bij de verkiezingen voor de Leid
se gemeenteraad. De partij, tegen het bouw
plan maar ook tegen referenda, werd de
grootste van de stad maar stelde zich in Gib
bels' ogen halfzacht op bij de college-onder
handelingen waardoor ze geen wethouders
kon leveren. „Door haar eigen schuld is de
WD in de oppositie beland. Toch is ze ons
nooit afgevallen." Biesheuvel: „De WD is in
deze kwestie een zeer betrouwbare partij
omdat ze consequent heeft bepleit dat er een
onderzoek moet komen naar de gang van za
ken rondom de deal met Van der Plas. Dat
geldt ook voor SP en Leiden Weer Gezellig-
De Groenen."
Gibbels en Biesheuvel beschuldigen de ge
meente niet alleen van gemeen spel maar
ook van 'onkunde'. „Ook hier is weer met
miljoenen gesmeten, met belastinggeld van
de Leidenaars. Het college heeft zich bij
voorbaat gebonden aan de schadeclaim van
2.5 miljoen gulden van Van der Plas, in het
geval dat hij niet mag bouwen", aldus Gib
bels. Biesheuvel: „Omdat het college dit nu al
zwart op wit heeft laten vastleggen, kan Van
der Plas achterover leunend 8 maart afwach
ten. Hij is de enige die zich over de uitslag
van het referendum geen zorgen hoeft te ma
ken."
