Doe Een Wens kent geen grens en 'herfsthoofd' kan best eervol zijn Het Gesprek van de Dag Boek(je) der spreuken Ouderen kind van de rekening. Stof TERDAG 25 FEBRUAR11995 'en bedekt rotsen toch ook niet met gras ile nj il wordt zijn hoofd, zo kaal straks de luizen hun poten breken. Van boven dan. voren en opzij zie je het niet zo erg. Daar wordt zijn "edel nog omkranst door uwemanen. Maar van boven, ltot kern, zodat hij het niet rkt, berooft de tijd hem van enige goud dat hij bezit. En i vertellen ze in zijn bijzijn nog van die moppen als die man die bij de kapper am. Met nog maar drie haren zijn hoofd. De kapper knipt >er ongeluk twee af en de n zegt gevat: „Nou ja, laat ene ook maar in de war zit- het dressoir thuis staat een gdfoto van hem. Zijn haar zijs in die tijd zo dik dat de sta- kam er gebogen uitkwam, dan komt er ineens zo'n fol- in de bus die hem belooft die tijden niet definitief >rbij hoeven te zijn. Dat hij haar weer terug kan krijgen, prise' heet het middel waar de e dat kan. Moedeloos gooit het blaadje weg. Die film ist^ft hij al eens gezien. heeft bepaalde trucjes ont- ckeld om de lelijke kale plek vii t al te zeer in het oog te laten len. Zo loopt hij nooit meer ite >r een dame de trap af. Wat di i schande eigenlijk! Mis- an ïien moet hij een voorbeeld nen aan Jan Oudshoorn, in laijwandeling 'Kale Jan' ge- ipmd. De ex-horeca-onderne- lo»r verloor al zijn haar na een dejmbardement in Leiden. Tien ir was hij toen. De nare op- kiitrkingen waren niet van de de|ht toen hij weer naar school Maar inmiddels is die kale zijn handelsmerk gewor- Hij is de Kojak van Leiden. 3e|aal, dat is toch juist sexy, bö'n opmerking brengt enige ecjost. Hij weet best dat sommi- ndvrouwen vallen op kalende prtigers. Een van zijn vrien- hnen heeft eens gezegd dat ze t kale plekje op zijn kruin itroerend vindt. Niet manne lijk dus maar ontroerend. Waar om toch? Doet zijn schedel haar aan die van een baby denken? Wanneer iemand pukkels in zijn gezicht heeft, noem je hem niet zomaar 'een krentebol'. Wanneer iemand dik is, zegje dat het allemaal nog best mee valt. Dat behoort tot de elemen taire vormen van wellevend heid. Maar de kaalhoofdige is vogelvrij. Die krijgt de meest brute opmerkingen naar zijn onbedekte hoofd geslingerd. Daar wordt hij niet echt vrolijk van. Temeer omdat er geen ver weer tegen mogelijk is. Met stomheid geslagen kijkt hij dan naar de volle haardossen van zijn vijanden, naar dat haar waarvoor ze niks hebben hoe ven te doen. Feodale kapitalis ten zijn het die door een geneti sche erfenis nu mooi weer kun nen spelen. Als het over haar gaat, dan doet het hoofd onder dat haar er kennelijk niet meer toe. Zelfs de domste hoofden wagen het nare opmerkingen te meücen over zijn kaalheid. Het is hem zelfs eens gebeurd dat iemand, van wie hij wist dat hij een stukje nephaar had, hem toevoegde dat hij nu toch wel behoorlijk kaal begon te wor den. Hij had deze man met een verbale zweepslag meteen kun nen afstraffen, maar dat deed hij niet. Hij dacht wel eens bij zichzelf: als wij ervan uitgaan dat de mens vroeger een aap is geweest, is het verlies van haar misschien wel een teken van grotere beschaving. Telde men onder de kaalhoofdigen immers niet de nobelste geesten, zoals Picasso en Dali, en, om dichter bij huis te blijven, Benno Prem- sela en Bernard Haitink? Had het genie van die mensen juist niet iets te maken met hun kaalheid? Hij had onlangs besloten om metare kaal te worden. Aan een pruik of toupet zou hij nooit maar dan ook nooit beginnen. Hij hield zich maar vast aan een opmerking van Prins Philip. 'Waarom moet ik een toupet dragen?', had de prins eens ge Wijsheden van Leidse professoren 'Uit de chaos komt het licht', staat op de kaft van het blauwe boekje in zakformaat. Het is de lijfspreuk van de astronoom, professor H. Ha- bing, één van de 300 'paarlen van Leidse profes soren'. De Rijksuniversiteit Leiden heeft de favo riete spreuken, motto's en drijfveren van haar (oud-)geleerden verzameld ter gelegenheid van haar 420ste verjaardag. Het merendeel van de Leidse professoren be hoefde niet lang na te denken en stuurde één of meer geliefde lijfspreuken in. Sommige zijn aan het brein van de geleerden zelf ontsproten, an deren citeren Shakespeare, Aristoteles, Olivier B. Bommel, of voeren hun opa en oma op. Het re sultaat van dit al is 82 pagina's 'wijsheidsliteta- tuur' in onze moedertaal, Fries, Engels, Duits, oud-Grieks, Spaans, Italiaans, Latijn, Koreaans, Japans, Chinees en Sanskrit. „De lezer doet er waarschijnijk goed aan, het boekje aanstonds uit het hoofd te leren", zo vindt rector magnificus L. Leertouwer in zijn voorwoord. „Leidse hoogleraren grijpen immers dagelijks de kans, om aan hun gehoor duidelijk te maken, wat zij in huis hebben. Veel zuiniger, om niet te zeggen preutser, zijn zij met wat hen werkelijk beweegt en in barre tijden staande houdt." Het resultaat is een grabbelton vol pennevruch- ten: levenswijsheden van opoe, spreuken die op een Delftsblauw bordje niet zouden misstaan, (dicht-)regels uit de wereldliteratuur, bizarre re clameslogans en ondubbelzinnige zegswijzen die ons iets vertellen over het gedachtengoed van de professoren zelf. 'Het is maar schipperen', vindt bijvoorbeeld K. Radtke, hoogleraar geschiedenis van het moder ne Japan. Ook C. Böttcher, emeritus hoogleraar fysische chemie, heeft zo zijn twijfels over de vruchten van het wetenschappelijke onderzoek: 'Denken is moeilijker dan u denkt Volgens D. van Bekkum, hoogleraar transplanta- tiebiologie, is er maar één oplossing om de enor me werklust van onderzoekers in toom te hou den: 'Met ideeën liggen de gangen vol. Gelukkig komt 's avonds de Cemsto en kunnen we 's mor gens weer aan het werk'. Hoogleraar verloskunde, J. Bennebroek Graven- horst, kan zich vinden in de volgende vergelij king: 'Statistiek is als een lichte vrouw, je kan er alles mee doen'. Oud-hoogleraar Slavische talen, K. van het Reve, heeft niet veel heimwee naar de tijd dat hij voor de collegebankjes stond: 'Een Amerikaanse collega wiens naam mij ontschoten is, placht het collegegeven aan studenten te verge lijken met 'het werpen van valse paarlen voor echte zwijnen'. 'I always look at both sides, my side and the wrong side'-. Ik bekijk het altijd van twee kanten, mijn kant en de verkeerde kant. Dit motto van A. van Zeeland, hoogleraar stralengenetica, laat geen ruimte voor twijfel. A. Schaberg is nog zoe kende: Wie niet dwaalt, zal nooit weten'. En van bla-bla moet P. Schmidt, emeritus hoogleraar keel-, neus- en oorheelkunde, niets hebben. 'Ge wóón doen, gewoon dóén', zo luidt zijn advies. Dat de wetenschap de wereld niet altijd verder brengt, klinkt door in het credo van U. Rosent hal, hoogleraar bestuurskunde: je kunt niemand beletten dom te zijn en niemand dwingen ver standig te zijn'. G. Fleuren, hoogleraar patholo gie, tenslotte ziet allemaal veel zonniger in: 'Dont worry, be happy'. CAROLINE VAN OVERBEEKE zegd. 'Men bedekt de rotsen toch ook niet met gras?' Een man naar zijn hart, die Philip. Net zoals de schilder Paul Seurat, die eens zei: 'Voor een man die de edele architectoni sche vormen van de kale sche del onder een toupet verbergt, heb ik alleen maar diepe min achting.' Hij keek in de spiegel. Een keer, twee keer. Ja, het stond vast. Hij had een herfsthoofd. De storm van het leven was over zijn kop gegaan en had zijn haren mee genomen naar alle windstreken. Misschien weefden nachtegalen van zijn haren nu wel ergens een gouden nest. Eigenlijk wel eervol. Wilden ze het haar van de anderen niet hebben, ver dween dat gewoon in de grond? CEESVANHOORE Theo Bakker Heibel in de gang. 'Je mot nondeju die andere deur ne men,' kankert de ene oudere tegen de andere. Hoebedoelu 'de wijsheid komt met de ja ren.' Net op het moment ge beurt het, dat Tweede Kamer lid Leerkens in wijkcentrum De Rondedans zijn gehoor be gint toe te spreken op een ver kiezingsbijeenkomst van het Algemeen Ouderen Verbond en de Unie 55+, die sinds kort één geaderde vuist maken. Veel grijze heren, een enkele grijze dame, één grijs trai ningspak. Die behoort kenne lijk tot het gestaalde kader. De koffie is een kwartje duurder dan normaal, maar niemand mekkert daarover. Terwijl we volgens Leerkens toch te ma ken hebben met een gediscri mineerde, snel verpauperende groep in onze samenleving. 'De prothesen gaan uit het pakket. Straks is het weer net als voor de oorlog en gaan de kunstgebitten voor het eten naast het bord, omdat ze niet meer passen.' Werkelijk? Zou het ooit zover komen dat in de Eerste Kamer de kunstgebitten over het spreekgestoelte vlie gen? Dan ga ik kijken. Nu zit ik hier, luister en huiver. Want nog voel ik me weldadig, de jongste God van de zaal. Maar je hoeft de ogen slechts even te sluiten en je hoort ook bij de barrels van vlees en bloed die de produktieve mens het liefst op de schroot hoop gooit, omdat-ie dan los se onderdelen van je kan ge bruiken, daar je vergeten bent dat vooraf te weigeren. Leerkens schildert naast te grote prothesen te kleine beurzen. Oh, hoe verschrikke lijk. Oud worden is al zo'n rampzalige bijkomstigheid van niet tijdig nokken, maar dan ook nog in armoe. Dat je je niet meer een autootje kunt veroorloven. Dat je een Lub- be-busje moet bellen om sa- mén met tien incontinente leeftijdgenoten, die stinken als de hel omdat zij hun verzor ging niet meer kunnen beta len, er dik een uur over te doen om drie straten verder op de stoep gedumpt te wor den. Waarna je ondanks je el lende God dankt - de mens blijft een dankbaar wezen, daar doet de Allerhoogste da gelijks zijn voordeel mee - voor het feit dat het niet waait, anders had je het zo net niet geweten. En dat je er dan tien minuten over doet om de tien meter stoep af te leggen naar de deur van je oude vriend, die niet open doet, omdat-ie doof is en zich geen apparaatje kan permitteren. Even vrolijkt Leerkens me op. 'Je moet de mensen geen spek voeren om ze aan het zwoerd op te hangen,' zegt-ie. Mooie uitdrukking. De oudere mens behoedt soms iets voor de ver getelheid. Voor heel even slechts, maar toch. Leerkens bedoelt te zeggen, dat de rege ringspartijen momenteel met de ene hand Grijs Nederland een tientje geven om met de andere het dubbele af te pak ken. 'Wij ouderen moeten het weer hebben van de 'aanbie dingen van de week'. Gehakt van f7,99 voor f5,99. Omdat er vet en vel in zit. Daar krijg je het dan weer van aan je hart en dan kom op je op een wachüijst en dan zegt zo'n mannetje van Volksgezond heid dat er het best bezuinigd kan worden op de wachtlijs ten, die heffen namelijk zich zelf op.' Instemmend gebrom achterin. De ouderen zijn het kind van de rekening, zoveel is mij halfweg Leerkens betoog wel duidelijk. Plotseling krijgt-ie het tegen mij. Er is iemand van de pers in de zaal, nog een jong ie mand zie ik. Wij strijden ook voor uw belang, misschien dat u daar rekening mee kunt houden bij uw verslag. Als wij nu niks doen, zetten zij u straks heleméél zonder par don bij het oud vuil. Iedereen kijkt naar me en ik bloos. Niet vanwege dat oud vuil, daar zijn we altijd zelf nog bij. Maar omdat ik er niet zit voor een verslag, dat er eerlijk toegege ven niemand is van de pers. Kijk, meneer Leerkens, zou ik moeten zeggen, wij schrijven over nieuwe modellen, maar niet over karretjes die nog maar net door de keuring ko men. Pauze, koffie. Ik claim abusie velijk nog een daalder. Wie de menteert hier eigenlijk het snelst? Praatjes heb ik wel. 'Die Leerkens draagt geen op lossing aan, trekt geen conclu sies. Hij zou principieel een vraagteken moeten plaatsen achter deze samenleving, die alles opgehangt aan econo misch nut. En dat hebben ou deren nu eenmaal niet. Daar om zijn zij kwetsbaar.' Kwetsbaar, dat is het woord. Ik lurk, kijk om me heen, hoor het beschaafde gekeuvel, aan schouw de geleefde, gewerkte levens en voel mededogen op borrelen. 'Wij zijn geronto- provo's,' had Leerkens nog ge zegd. 'Wij pikken het niet lan ger.' Maar dit zijn geen op standige mannen en vrouwen. Dit zijn mensen van 'je plicht doen en niet zeuren.' De hui dige veertigers, de praatjesma kers, de jaren zestig kids, die mogen straks bewijzen hoe veel hun eigengereidheid waard is. Als zij tenminste wil len hebben dat hun vrienden opendoen als ze aanbellen. Maar de huidige ouderen die van zoveel waarde waren, zijn weerloos en worden gepikt. 'Bedankt, dat u geweest bent', zegt de secretaris. Droom van ongeneeslijk zieke kinderen gaat in vervulling Ooit kreeg Mies Bouwman heel Nederland plat met haar actie 'Open het Dorp'. Sinds die ma rathonuitzending op TV staan wij bekend als een vrijgevig volk. Waar zich ook ter wereld een ramp van een beetje om vang afspeelt - zij van Van der Ende gooien er prompt een avondvullend programma te genaan en wij thuis voor de buis storten wel. Met miljoenen te gelijk, zoals laatst weer met het Foster Parents Plan of de wa tersnood in Limburg en Gelder land het geval was. Tranentrek kers doen het nog altijd goed hier in dit vlakke land. „En dat nu", zegt Henriëttê van der Geer ergens halverwege haar betoog „is wat de Doe Een Wens Stichting vooral niet wil zijn, een tranentrekker. Ons doel is het om de grote wens van een kind met een levensbe dreigende ziekte in vervulling te laten gaan. Maar dat vooral niet over de rug van dat kind te doen. Dus als een kind of fami lie geen publiciteit wil, dan moet dat gerespecteerd worden. Het is hinken op twee gedach ten, inderdaad. Aan de ene kant willen we bekendheid en aan de andere kant soms ook weer niet. Het kind staat bij ons cen traal; niet wat wij doen." Anonimiteit Henriëtte van der Geer is de enige bezoldigde functionaris van de Doe Een Wens Stichting die zes jaar geleden naar Ameri kaans voorbeeld - Make A Wish Foundation - werd opgericht, zetelt in Voorhout en draait op het werk van zo'n 170 vrijwilli gers door heel het land. Tot voor een half jaar geleden ope reerde de Stichting voorname lijk in de anonimiteit. Maar daar komt verandering in. Of eigen lijk is dat proces al ingezet. Lou ter en alleen omdat het aantal ongeneeslijk zieke kinderen tus sen de drie en achttien jaar dat voor een wens in aanmerking komt spectaculair is gestegen, probeert Doe Een Wens nu toch voorzichtig wat meer naamsbe kendheid te krijgen in den lan de. Want al hoeft Mies Bouw man daarvoor nog niet van stal gehaald te worden; het moge duidelijk zijn dat ook hier geld nodig is. Ze haalt de papieren erbij. In Henriëtte van der Geer en drie van de vrijwilligsters van de Doe Een Wens Stichting houden kantoor in Voor hout. FOTO HENK BOUWMAN 1990 en 1991 kon de Stichting de grote wens van twee kinde ren met een levensbedreigende ziekte (leukemie, spierziekte etc.) in vervulling doen gaan. In 1992 waren dat er 42, een jaar daarop 70 en vorig jaar 87. „En de nieuwe structuur waarmee we sinds juli van het vorige jaar werken, voorziet voor de ko mende vijf jaar in aantallen van tussen de 100 en 200 per jaar. Wat betreft 1995 gaat het al aar dig die richting uit. Er wordt steeds vaker een beroep op ons gedaan. Zeker in medische krin gen worden we bekender. Nu nog daarbuiten." Ongeneeslijk Zoals gezegd, alleen kinderen met een levensbedreigende ziekte komen in aanmerking. „Die melden zichzelf, worden door hun ouders aangemeld, of door een ziekenhuis, enfin, dat maakt niet uit. Onze medische commissie, die bestaat uit ge kwalificeerde artsen en zelfs een ethicus, maakt vervolgens uit of een kind in aanmerking komt. Jawel, er worden er ook afgewe zen. En hoewel ze dat op zich niet altijd zo ervaren, is dat na tuurlijk een goede zaak. Bete kent in feite dat ze niet onge neeslijk ziek zijn." Grenzen of limieten stellen aan een wens doet de Stichting niet. „Het gaat om de fantasie van het kind - en die is per slot van rekening grenzeloos - en het gaat erom wat het kind het liefst wil. 'Liefst' dan wel tussen aan halingstekens, want dat is na tuurlijk in alle gevallen beter worden. Meestal wordt om een lijstje van drie wensen ge vraagd. Waarna we die gaan 'halen' zoals wij dat noemen." Dat doen, opnieuw, vrijwilli gers. „Die gaan met het kind in conclaaf. Proberen uit te vinden waar het kind van houdt, wat hij leuk vindt, wat-ie precies wil en dat soort dingen. Waarna het balletje gaat rollen. Dat is voor ons de uitdaging, hé. Om het daadwerkelijk waar te kunnen maken. En meer dan dat, want op zo'n dag, of in die dagen, moet alles perfect zijn. Met het hele gezin erbij. Dat doen we al tijd. Samen in slechte tijden, maar dan ook samen in goede tijden. Want het hebben van een ongeneeslijk ziek kind grijpt natuurlijk diep in op zo'n ge zin", aldus Henriëtte van der Geer. „We onderscheiden", gaat ze verder, „vier soorten wensen. Iets willen hebben, iets willen doen, iemand willen ontmoeten of ergens naar toe willen. Ik zal de lijst van de afgelopen tijd er even bijpakken. Een computer willen hebben, is zo'n wens. Hebben we gedaan. Via een omweg trouwens, want die jon gen wilde ook wel eens in een F-16 zitten. Dus we zijn eerst bij de luchtmacht geweest en pas daarna rolde zijn computer, op een wagentje voorgetrokken door z'n hondje, tevoorschijn. Een heel feest eromheen, prachtig. Ja, dan wordt er wel eens een traantje weggepinkt her en der." Baywatch Disney World en Euro Disney zijn populair. Of een bezoek aan de set van Baywatch. „Daar hadden we laatst een jongen voor, maar op het allerlaatste moment ging het niet door om dat ze plotseling weer opgeno men moest worden in het zie kenhuis. Een drama natuurlijk. Maar het leed werd wel deels vergoed door David Haselhoff en zijn mensen, want die stuur den handtekeningen, een inge sproken video, T-shirts en der gelijke. Geweldig natuurlijk, die medewerking. En hopelijk kan die jongen straks alsnog. Alles was al Op bezoek bij familie in Austra lië, een kijkje in een basiskamp voor klimmers op de Mount Everest, een excursie naar de Ferrari-fabrieken, naar het WK- voetbal in Amerika, een thuis wedstrijd van Barcelona volgen; alles kan geregeld worden. „Maar het zit 'm niet altijd in het verre, hoor", verzekert Hen riëtte van der Geer. „Want een ritje met een stoomtrein, je ka mer ingericht hebben als een Barbie-huis, met pa samen op een motor met zijspan, een op leiding tot detective volgen of naar de set van Sesamstraat, be horen net zo goed tot de grote wensen. We gaan trouwens al tijd voor de hartewens. Al kan dat niet altijd, hé. Als een kind bijvoorbeeld niet mag vliegen, vanwege de druk. Dan nemen we die andere wens." Sponsors Sponsors als de KLM en Martin air en instanties als de AVD (Al gemene Verkeers Dienst) en het leger geven de Stichting een duwtje in de rug. Donateurs, clubs en allerlei acties zorgen verder voor de financiën. Tot nu toe hielden de kosten - niet ge ring als bijvoorbeeld een gezin geheel verzorgd tien dagen naar Florida gaat - en de baten elkaar redelijk in evenwicht, maar ge zien de expansieve groei is straks wervingskracht nodig. „We zoeken nog een goede vrij williger die die fondsenwerving op kantoor hier voor rekening gaat nemen", zegt Henriëtte van der Geer. „Trouwens we kunnen so wie so vrijwilligers gebruiken." Dus Doe Een Wens gaat toch de boer op? „Ja, we moeten wel. Willen we althans kunnen waar maken wat we ons, met die nieuwe structuur, hebben voor genomen. Maar langzaam groeien is en blijft het parool. Niet die tranentrekker worden. Het kind staat hoe dan ook cen traal". Mies Bouwman kan gerust zijn. Ze hoeft voor Doe Een Wens niet uit retraite te komen voor een avondvullende uitzending. Al mag ze natuurlijk best een bedragje overmaken naar de Stichting. Op nummer 36.60.21.222 van de Rabobank in Voorhout. AD VAN KAAM Reacties en suggesties voor "Gesprek van de Dag" Telefoon 071-356444 of Postbus 54,2300 AB te Leiden Bruikbare tips worden beloond met een cadeaubon van 25 gulden. Stripboek over de ziekte MS De Stichting Multiple Sclerose Projecten komt binnenkort met een wel heel bijzonder boekje op de markt. Het is een strip boek dat speciaal is bedoeld voor kinderen van wie ée'n van de ouders MS heeft. In de strip wordt op luchtige wijze de ziek te en zijn verschijnselen gevisu aliseerd met daarbij voor kinde ren in de leeftijd van 10 tot 16 jaar begrijpelijke teksten. Die zijn afkomstig van Anneke van der Zande. Zij is niet alleen voorzitter van de Stichting, maar bovendien zelf ouder met MS en weet dus uit ervaring waarover ze het heeft. De teke naar is Michiel de Jong, student aan de Academie voor Beelden de Kunsten. Het eerste exemplaar van het stripboek wordt op maandag 20 maart overhandigd aan Erica Terpstra, oud-zwemster en staatssecretaris van Volksge zondheid, Welzijn en Sport. Daarna geeft de neuroloog San ders uit Breda informatie over het nieuwe remmende middel voor MS, interferon-beta. Dit geneesmiddel komt aan het einde van dit jaar op de markt. De avond, die verder in het te ken van de ontspanning staat, zal plaatsvinden in de ball- roomzaal van het Claus Party centrum in Hoofddorp. Arties ten als Lee Towers, I^ura Fygi en Peter Koelewijn verlenen be langeloos hun medewerking. Geinteresseerde MS-patienten zijn van harte welkom. Zij kun nen contact opnemen met An neke van der Zande, telefoon 01899-28964. AD VAN KAAM

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 15