Leiden
Ook Pancras West
is tegen marktplan
Actie voor behoud Noorderpark
Computer helpt bij vullen kies
Ik wilde blussen en
opeens was ik wegy
Zorg en Zekerheid biedt kortste weg naar operatie
PvdA'er Vreeman pleit
voor sterke 'superregio'
ÏATERDAG 25 FEBRUAR11995
;hef hennyvan ecmond, 071-356414, plv -chef hans koenekoop, 071-356429
Parkeeroverlast
a o Ondernemers van
I J industrieterrein De
Baanderij in Leiderdorp
vrezen parkeeroverlast van
de Levenstroom Gemeen
te.
Ultimatum
a a Zoeterwoude heeft
I 4 pluimveeslachter
Den Hertog een ultimatum
gesteld. Voor 1 juli moet
de stankoverlast voorbij
zijn.
Spreuken
a |T 'Uit de chaos komt
I J het licht' staat er op
de kaft van een klein
boekje met lijfspreuken
van Leidse (oud)-geleer-
den.
_atif Gündüs beleeft angstig avontuur
leiden loman leefmans
Tn eerste brommer werd gesto
en en de tweede werd bijna z'n
lood. „Voor mij is het wat
irommers betreft even afgelo-
aldus Latif Gündüs. De
16-jarige Turkse jongen werd
afgelopen donderdag door een
35-jarige man bewusteloos uit
een met rook vergeven kelder-
jox gesleept waar hij aan zijn
irommer had zitten sleutelen,
'er ambulance werd hij naar
iet ziekenhuis gebracht waar
lij bijkwam. Op een paar ver
brande knokkels na liep het
goed af.
„Ik had donderdag net de ver
zekering stopgezet van mijn
jerste brommer die was gesto
en. Dat kan ik van die andere
iu weer opnieuw doen", zegt
Latif die zo kort na het voorval
de ernst nog niet helemaal lijkt
te beseffen.
De familie Gündüs woont in
een flat aan de Sperwerhorst en
afgelopen donderdag was Latif
omstreeks half negen 's avonds
naar de kelderboxen op de be
gane grond gelopen om daar
aan zijn tweedehands crosser te
sleutelen. De carburateur bleef
vastzitten en hij wilde deze met
een aansteker verwarmen.
Er ontstond een klein brand
je, ik schopte die carburateur
los en ben naar boven gelopen
om thuis wat water te halen.
Het vuurtje doofde de eerste
keer niet en ik ben nogmaals
naar boven gegaan voor water.
Wat er gebeurde toen ik de
tweede keer beneden kwam,
weet ik niet meer. Ik probeerde
te blussen maar opeens was ik
weg", aldus Latif.
Wat er daarna gebeurde heeft
hij van zijn vader moeten ho
ren. Een aanstaande buurman
die met verhuizen bezig was,
liep toevallig door de grauwe en
slecht geventileerde gewelven
van de flat, waar de grote reno
vatie van de Leidse horsten aan
voorbij lijkt te zijn gegaan. Die
ging op de rookontwikkeling af
en trof Latif bewusteloos aan.
Hij trok hem naar buiten en
brandweer en ambulance wer
den snel gebeld.
„In de ambulance ben ik even
bij bewustzijn geweest maar
daarna ging ik weer 'slapen'. Ik
weet niet dus niet hoe ik ben
gered. In het ziekenhuis was ik
toch snel weer de oude en kon
na een paar uurtjes weer naar
huis", zegt Latif terwijl hij in de
zwartgeblakerde kelderbox de
resten toont van wat zijn trotse
vervoermiddel had moeten zijn.
Als de verzekering de dagwaar
de van de brommer vergoedt,
wordt er van het geld niet weer
een andere gekocht.
Latif en zijn vader gaan in ie
der geval binnenkort de 35-jari-
ge man bedanken die door zijn
optreden erger heeft weten te
voorkomen. „Maar hij is nu nog
druk aan het verhuizen. Als hij
klaar is, gaan we langs."
Buurt vreest verlies parkeerplaatsen
Wijkvereniging Pancras West eist van de gemeente ver
vangende parkeerruimte als de plannen met de zaterdag
en woensdagmarkt in de binnenstad doorgaan. Volgens
de wijkvereniging zouden er zaterdag honderd en woens
dag 55 parkeerplaatsen verdwijnen, als het zogenaamde
'conceptherinrichtingsplan centrummarkten' wordt aan
genomen.
Latif Gündüs bij de restanten van zijn brommer in de door rook aangetaste kelderbox. „Voor mij is het wat
brommers betreft even afgelopen.foto hielco kuipers
leiden annet van aarsen
Behalve van het front van de
marktkooplieden zelf kan de ge
meente nu ook forse tegenstand
verwachten van de wijkvereni
ging en de bewoners. Inmiddels
hebben de wijkvereniging en
twee actiebereide bewoners in
het gebied rond de markten
zo'n vijfhonderd pamfletten
verspreid met een oproep aan
de bewoners om bezwaar te
maken tegen de herinrichtings
plannen.
Parkeerruimte
De bewoners en ondernemers
in het gebied hebben er volgens
de wijkvereniging al eerder bij
de gemeente voor gepleit om
vooral oog te houden voor vol
doende parkeerruimte. De wijk
vereniging wil nu zien dat de
gemeente eerst vervangende
parkeerruimte regelt op een af
stand van maximaal tweehon
derd meter van de te verdwij
nen parkeerplaatsen. Daarna
zou er best te praten zijn over
een nieuwe inrichting van de
markten.
„De plannen van de gemeen
te zijn heel onduidelijk", zegt
bewoonster Hanneke Arnoldus.
„We zijn niet op de hoogte ge
houden en vervolgens ligt er nu
ineens een plan op tafel waarin
niets staat over waar wij straks
met onze auto's naar toe moe
ten. Er staat in dat concept-her
inrichtingsplan geen letter over
vervangende parkeerplaatsen.
Angst
In de oproep aan de omwonen
den spreekt de wijkvereniging
haar angst uit dat het gemeen
telijk beleid ten koste zal gaan
van de kwaliteit van de binnen
stad. „Het koopstromenonder-
zoek van de provincie en de Ka
mers van Koophandel heeft
aangetoond dat de binnenstad
nu al aanzienlijk aan betekenis
heeft ingeboet. De aantrek
kingskracht is met zo'n 25 pro
cent afgenomen", aldus wijk
vereniging Pancras West, die
zich ook verzet tegen de huidige
plannen voor de autoluwe bin
nenstad. „Op de Haarlemmer
straat begint leegstand van
meer dan tien winkels structu
reel te worden. Foutparkeren
neemt toe, met name 's avonds
en 's nachts."
De nieuwe inrichting van de
centrummarkten zou er volgens
de wijkvereniging toe leiden dat
meer klanten de stad de rug toe
keren, dat er straks veel wordt
rondgereden door automobilis
ten op zoek naar een parkeer-
plaatsje en dat de irritatie bij
bewoners en ondernemers zal
toenemen. „De stad is al slecht
bereikbaar en voor bewoners is
er al een tekort aan parkeer
plaatsen."
Volgens bewoonster Arnoldus
zouden de omwonenden daar
naast weinig zien in het plan
om tussen de marktkramen ter
rassen te plaatsen, iets waar ook
de marktkooplieden radicaal te
gen zijn. Arnoldus: „Terrassen
zijn seizoensgebonden. We zijn
bang dat er straks met slecht
weer 'gaten' vallen in de
markt."
Speciale telefoonlijn voor artsen
Huisartsen én bedrijfsartsen in de Leidse
regio kunnen vanaf 1 maart razendsnel uit
vinden bij welke ziekenhuizen er geen of
korte wachtlijsten bestaan voor bepaalde
operaties. De regionale zorgverzekeraar
Zorg en Zekerheid opent dan de zogenaam
de Wachttijd Informatie Telefoon (WIT).
Zorg en Zekerheid liep al eerder tegen het
probleem aan van wachtlijsten. Vooral bij
de specialismen orthopedie en oogheelkun
de zouden momenteel lange wachttijden
bestaan. Bedrijfsartsen klaagden erover dat
veel werknemers langdurig thuis moesten
blijven in afwachting van een bepaalde
operatie.
Een proef met een informatielijn voor be
drijfsartsen had na twee maanden niet de
gewenste resultaten. Slechts weinig be
drijfsartsen belden met de vraag waar de
wachttijden het kortst zijn. Zij zouden een
snelle operatie vooral via de huisarts willen
regelen.
De WIT, die in maart wordt opengesteld,
is tot stand gekomen in overleg met de
Huisartsen Verenigingen en de ziekenhui
zen uit het werkgebied van Zorg en Zeker
heid. De zorgverzekeraar hoopt nu dat met
de komst van de informatielijn de capaciteit
van de ziekenhuizen beter benut kan wor
den.
Het probleem van de lange wachttijden
voor bepaalde operaties baart Zorg en Ze
kerheid zorgen. De zorgverzekeraar vreest
de komst van zogenaamde bedrijven-po-
liklinieken en artdere instanties buiten de
bestaande gezondheidszorg. Volgens
woordvoerster H. Kuipers van Zorg en Ze
kerheid zou dat een ongewenste ontwikke
ling zijn omdat het kan leiden tot een twee
deling in de gezondheidszorg tussen wer
kenden en niet-werkenden.
De regio Leiden, de. Bollen
streek, Zuid-Kennemerland en
de IJmond zouden veel inten
siever moeten samenwerken.
Dat zou de ontwikkeling van de
gebieden ten goede komen. Bo
vendien kan zo'n sterk samen
werkingsverband zich beter te
weer kunnen stellen tegen de
toekomstige stadsprovincies
Amsterdam en Den Haag. Dat Vreeman, zelf Heemstede
zei Ruud Vreeman, vice-voorzit- naar, vindt intensieve samen-
ter van de PvdA, gisteren op een werking vooral nodig om te
verkiezingsbijeenkomst van zijn voorkomen dat het gebied bui
partij in Beverwijk. ten de stadsprovincies straks
achterblijft. „We moeten er voor
waken dat bijvoorbeeld zo'n le
vendige stad als Haarlem geen
museum wordt. Dat is funest.
We moeten ons niet laten terug
dringen door de stadsprovincie,
maar er gezamenlijk voor zor
gen dat onze regio's vitaal blij
ven. Daar hebben we allemaal
baat bij."
Leidenaar Daniël Young wil bomen redden
De buurt heeft al genoeg tol be
taald voor de bouwwoede van
de gemeente, zegt Daniël
Young, bewoner van de Pieter
Bothstraat. Hij is boos. Boos
omdat de aanstaande bouw van
verpleeghuis O verrijn met daar
naast zo'n zestig zorgwoningen
aan de Willem de Zwijgerlaan
volgens hem in één klap de helft
van het Noorderpark dreigt weg
te vagen. Inmiddels hebben de
j buurtbewoners een brief gekre-
I gen van de gemeentelijke afde-
j ling groenonderhoud dat er in
j maart zou worden begonnen
met het verplaatsen en kappen
van bomen in het park.
„Dat kan zomaar niet", zegt
Young. „Men heeft ons altijd
voorgehouden dat er gebouwd
1 zou worden op het terrein van
de voormalige basisschool de
Noorderkring. In het gewijzigde
bestemmingsplan wordt ge-
sproken over 'het gebied gren
zend aan het Noorderpark'. Dat
j is misleidend want nu blijkt dat
toch een heel groot stuk van het
park wordt opgeofferd.
I Young is inmiddels bezig met
het oprichten van de actiegroep
'Vrienden van het Noorder
park'. „Zoals het nu is gegaan,
hebben we met een aantal be
woners het gevoel dat er even
maar helemaal niets moet ge
beuren, dat de bouwplannen
moeten worden stopgezet", al
dus Young. Hij zegt op zich
niets tegen de komst van een
verpleeghuis te hebben. „Dat
dient het algemeen belang
maar wat me niet zint is de
handelwijze van de gemeente.
Op de informatie-avond voor de
omwonenden, april vorig jaar,
heeft de gemeente toegezegd
ons op de hoogte te houden van
de ontwikkelingen. Maar we
hebben helemaal niets gehoord.
De inspraaktermijn is tot mijn
verbazing afgerond, de beloftes
zijn niet nagekomen."
Volgens wethouder J. Laurier
is er inderdaad geschoven met
de plannen. „Meer het Noor
derpark in", zegt hij. „Maar het
bestemmingsplan is uitgebreid,
volgens de regels, in de inspraak
geweest. Er kwam maar een re
actie binnen, en die was niet
van meneer Young." Dat uitein
delijk nog maar de helft van het
Noorderpark zou blijven be
staan is volgens de wethouder
onzin. „Het grootste deel van
het park blijft in stand. Dat wil
len we ook want het Noorder
park is een leuk park en belang
rijk voor de wijk."
Young is kort geleden - zo
zegt hij - met een expert het
park ingegaan. „Op het mo
ment is het niet in een goede
conditie", zegt hij. „Er is twee
jaar geleden groot onderhoud
geweest. Een inhaalslag, nadat
er tien jaar niets was gedaan. Er
zijn honderden bomen gekapt.
En daardoor loopt het water nu
niet weg als het heeft geregend.
Maar volgens de expert kan het
Noorderpark, als het een beetje
rust krijgt, een heel mooi park
worden."
Van het kappen van honder
den bomen is bij de gemeente
niets bekend. „Daar heb ik na
vraag over gedaan", zegt Lau
rier. „Twee jaar geleden zijn er
twee zieke bomen weggehaald
en rond 1990 is er een singel ge
kapt omdat die bomen in slech
te conditie waren. Dat het water
niet wegloopt is een beetje de
bedoeling van het Noorderpark.
Het is zo aangelegd dat er moe
rasvegetatie kan ontstaan."
Keramische vulling alternatief voor amalgaam
leiden rudolf kleun
Daniël Young: „Ik heb altijd gedacht dat er gebouwd zou worden op het terrein van de voormalige school. En
nu wordt ineens het halve Noorderpark opgeofferd."foto henk bouwman
Porseleinen vullingen die nau
welijks van de eigenlijke kies
zijn te onderscheiden en die
met behulp van een computer
op een duizendste millimeter
nauwkeurig op maat worden
gemaakt. De Leidse tandarts D.
Lambinon is een van de eersten
in Nederland die computer en
mini-videocamera gebruikt om
keramische vullingen te maken.
Die vullingen zijn weliswaar
veel duurder dan het traditione
le amalgaam ('zilver'), maar
gaan veel langer mee, zien er
beter uit en bevatten bovendien
geen giftig kwik. Met name door
dat kwik, dat geleidelijk door
het lichaam kan worden opge
nomen, is amalgaam in op
spraak. In Duitsland wordt al
geadviseerd amalgaam niet
meer toe te passen bij vrouwen
in de vruchtbare leeftijd. Zwe
den wil het zelfs vanaf 1997 he
lemaal verbieden. Amalgaam
heeft daarnaast praktische na
delen. Er moet relatief veel ge
zond materiaal worden wegge-
boord, vullingen kunnen gaan
lekken, er treedt spanningsver
schil op in de mond -het 'zilver-
papier-effect'- en sommige
mensen zijn er allergisch voor.
De Leidse tandarts koos er
daarom al eerder voor helemaal
geen amalgaam te gebruiken in
zijn praktijk. „Het is ook niet
nodig. We beschikken inmid
dels over een aantal alternatie
ven."
Lambinon erkent wel dat die
alternatieven, composiet
(kunststof) en goud, duurder
zijn. Composiet is bovendien
minder duurzaam. Nu komt
daar keramiek bij, maar dat ma
teriaal is ook nogal begrotelijk.
De prijs van 500 tot 900 gulden
per vulling is hoger dan die van
composiet, maar iets lager dan
die van gouden kronen. Tegen
over de hoge prijs staat wel de
verwachting van een lange le
vensduur van de vulling, die bo
vendien door de toegepaste
lijmtechniek een de kies niet
verzwakt. Het hoogwaardige ke
ramiek is op het ogenblik, legt
Lambinon uit, het materaal dat
de natuurlijke tand het best be
nadert.
Keus
Lambinon geeft toe dat de prijs
een probleem kan zijn. „Ik zal
mijn patiënt alle mogelijkheden
voorleggen, zodat hij de voor
hem juiste keus kan maken. Het
enige wat ik niet kan bieden is
amalgaam, daar werk ik nu een
maal niet mee. Mensen moeten
sinds de tandarts uit het zieken
fondspakket is gehaald zelf be
palen wat ze over hebben voor
hun gezondheid en ook of ze
zich daarvoor bijverzekeren. De
een zal het er voor over hebben,
de ander niet. Sommige men
sen ontzeggen zich andere din
gen voor een goede tandheel
kundige verzorging. Daar heb ik
echt bewondering voor."
Lambinon beschikt sinds ja
nuari als eerste in Nederland
over de nieuwste generatie van
de computer die de keramische
vullingen maakt. Het werken er
mee vergt een aparte aanpak.
De tandarts moet een andere
boortechniek gebruiken. Met
een videocamera maakt hij ver
volgens een opname van de
holte die tegelijk uiterst nauw
keurig wordt opgemeten. Ver
volgens slijpt de computer met
miniscule diamant-slijpschijfjes
een vulling uit een schijfje kera
misch materiaal. Daarbij wordt
tot op een duizendste milimeter
de vorm van de holte in de kies
gevolgd. Uiteindelijk wordt het
stukje keramiek in de kies vast
gelijmd. De hele behandeling
vergt (inclusief wachten) onge
veer anderhalf uur.
Lambinon heeft zich om met
de nieuwe apparatuur te kun
nen werken moeten bijscholen.
Daarnaast vergt de nieuwe
techniek een forse financiële in
vestering. Dat staat op zich al
een snelle verspreiding naar alle
tandartspraktijken in de weg.
Daar komt nog eens bij dat pro
ducent Siemens, die deze appa
ratuur als enige maakt, de vraag
op de Duitse thuismarkt al nau
welijks aan kan. Op korte ter
mijn zal de apparatuur daar
door in Nederland maar mond
jesmaat beschikbaar zijn.
Lambinon voorziet mede om
die reden een ontwikkeling naar
specialismen. „Ik wil graag sa
menwerken met andere tand
artsen. Er komen steeds meer
nieuwe technieken, denk bij
voorbeeld ook aan implantaten.
Het is op den duur onmogelijk
voor alle tandartsen om dat al
lemaal zelf te doen. Voor im
plantaten verwijs ik nu al naar
een collega. Maar iedere tand
arts die hier wil komen kijken
hoe ik met deze apparatuur
werk, is welkom. Ik wil die ken
nis graag overdragen."
