Gesprek bank-CAO loopt muurvast
Binnenland
Windvaan in revisie
Opel haalt
Astra's terug
Bevoordeling leden verdeelt bonden
Geen werkloze docenten
voor speciaal onderwijs
Honderden banen bij Shell op de tocht ondanks recordwinst
IIJDAG 24 FEBRUAR11995
ANP Algemeen Nederlands Pen
CPD Geassocieerde Pers Dier
)ffensief tegen rechts-extremisme
i haag Justitie begint een offensief tegen alle uitingen van
echts-extremisme in Nederland. Het vijfkoppige college van
irocureurs-generaal heeft hiertoe gisteren een nieuwe richtlijn
:|;3 itgevaardigd. Volgens deze richtlijn moeten de officieren van
jij istitie in alle gevallen waarin vervolging van discriminerende
>uzen of anderte uitingen mogelijk is, voortaan actie onderne-
ïen. Om de landelijke coördinatie te verbeteren is het stafbu-
eau van het OM in Den Haag aangewezen als centraal meld-
unt van alle 'discriminatiezaken'. Verder krijgt elk arrondisse-
ïent een eigen discriminatieofficier.
Carrier wil exportverbod landmijnen
ig iilversum» Een meerderheid in de Tweede Kamer (D66, PvdA en
g ;DA) is voor een totaal produktie- en exportverbod voor land-
ïijnen die tegen mensen zijn gericht. D66 wil bovendien dat de
egering zich in internationaal verband inzet voor een verbod op
Dat bleek gisteravond in de IKON-actualiteitenru-
Kenmerk. D66-woordvoerder Hoekema kondigde aan dat
jpij de regering zal vragen om een produktie- en exportverbod
■an mijnen.
Samenwerking bij medicijn-onderzoek
>en haag De farmaceutische industrie, de Nederlandse organi-
atie voor Wetenschappelijke Onderzoek (NWO) en de univer-
titeiten gaan nauw samenwerken op het gebied van genees- 1
niddelenonderzoek. Hiervoor is de stichting New Drug Re-
earch opgericht. De stichting wil in de komende drie jaar het
loor universiteiten uitgevoerd geneesmiddelenonderzoek in
1 Jederland beter afstemmen op de onderzoeksbehoeften van de
I armaceutische industrie. New Drug Research wordt betaald
loor de farmaceutische industrie en de ministeries van econo-
nische zaken, volksgezondheid en onderwijs.
i Groningse jeugdbendes tieren welig
ironingenJustitie in Groningen maakt zich grote zorgen over
Ie sterke toename van het aantal jeugdbendes in deze provin
ce. Criminele jongeren beroven en intimideren steeds vaker en
net grof geweld mensen op straat. Deze delicten krijgen van po-
itie en justitie de hoogste prioriteit. Maar de overheid moet veel
rder reageren op de signalen van deze jongeren die zich in
joepsverband steeds sterker vervreemden van de maatschap-
ij. Dat zei officier van justitie Wiersma gisteren tijdens het pro-
es tegen twee jongens van 19 en 20 jaar uit Groningen die in
log geen week vijf mensen hebben beroofd.
2jJel geëist wegens verkiezingsfraude
21eeuwarden Voor de rechtbank in Leeuwarden zijn gisteren te-
2&en vier inwoners van Vlieland celstraffen van een tot drie
2fnaanden geëist wegens verkiezingsfraude. Officier van justitie
2pankmeijer verdenkt hen van het zetten van valse handtekenin
gen op oproepingskaarten voor de gemeenteraadsverkiezingen
pan 2 maart 1994. Met de handtekeningen op andermans kaar
ten machtigden de verdachten zichzelf om namens die anderen
stemmen. De 'valse' stemmen gingen naar de WD.
herdachte moord jongen moet
log jaar op proces wachten
Ie rechtbank in Arnhem heeft
strafzaak tegen een 45-jari-
Nijmegenaar voorlopig een
lar aangehouden. Tegen die
Sjd is de wetenschap mogelijk
p ver gevorderd dat een DNA-
nderzoek uitsluitsel kan ge-
en over de vraag of de man
is. Hij wordt ervan
prdacht in juli 1993 een ze-
gdenjarig jongetje in zijn woon
plaats te hebben misbruikt en
termoord. De rechtbank
jwam tot het besluit na het
loren van een getuige-deskun-
Enthousiasme
voor skivakantie
iant langzaam
iotterdam >gpp
iet aantal gewonde skiërs dat
lit wintersport-oorden moet
/orden gerepatrieerd is dit sei
nen spectaculair gedaald. De
•oede sneeuwkwaliteit. op de
ikipistes wordt als belangrijkste
iden van de daling aange-
lerkt. Maar, volgens een
'oordvoerder vah de ANWB, is
k het enthousiasme voor ski-
:anties gedaald.
De Rotterdamse ziekenver-
'oerder Bornkamp, die voor
iet zevende seizoen de gips-
vluchten uit Oostenrijk organi
seert, heeft tot nu toe in 35
vluchten 375 gewonde skiërs
naar Rotterdam Airport gevlo
gen, tegen zevenhonderd in ze
ventig vluchten vorig jaar om
leze tijd. De hulporganisatie
IOS International in Amster-
lam meldt ook een minder
ntal te repatriëren winter-
iporters, maar tekent daarbij
ieteen aan dat het ski-seizoen
niet voorbij is. „De piek
loet nog komen," zegt een
'oordvoerster, „tijdens de kro-
s vakantie." Ongeveer
400.000 Nederlanders vieren de
krokusvakantie in de sneeuw.
ANWB-woordvoerder De
Looij verklaart de spectaculaire
daling van het aantal gewonde
skiërs vooral door de uitsteken
de omstandigheden in de ski
gebieden. Alleen kort voor de
kerstdagen waren de condities
van de meeste pistes door ge
brek aan voldoende sneeuw
niet best. „Daarna is het snel
beter geworden en gebleven.
Overal was voldoende sneeuw
jen viel er geregeld een laag ver-
jse sneeuw."
Volgens De Looij speelt bij de
daling van het aantal te repatri
ëren ski-gewonden óók een
verminderd enthousiasme voor
de wintersport een rol. De
•Looij: „Wij zijn dit jaar in be
kende wintersportgebieden ge
dweest en hebben ons daar afge
vraagd: waar is iedereen? Vorig
jaar kregen wij al signalen uit
de skibranche die duidden op
leen verminderde belangstelling
voorwin tersportvakanties."
AKZO Nobel vraagt driedubbele flexibiliteit van werknemers
De onderhandelingen over een nieuwe CAO voor het
bankwezen zijn mislukt. Breekpunt was de eis van de
bonden een collectieve vierdaagse werkweek in te voe
ren. De werkgevers willen slechts op individueel bekijken
of iemand vier dagen kan werken. Eveneens gisteren liet
het chemieconcern AKZO Nobel weten wat het van de
nieuwe CAO verwacht. Dat is vooral een veel grotere
flexibiliteit van de werknemers.
den haag-arnhem gpd-anp
Bij de banken leek het er giste
ren even op dat vakbonden en
directies elkaar naderden. „Een
van de onderhandelaars van de
banken gaf de indruk dat een
collectieve vierdaagse werkweek
bespreekbaar was. Later gaf hij
toe dat hij zich had vergist", al
dus D. Hamaker van de Dien
stenbond FNV.
De werkgevers wilden een 36-
urige werkweek (nu is dat ge
middeld 38,4 uur) en meer flexi
biliteit bij de inzet van perso
neel. In plaats van collectief vier
dagen van negen uur, willen de
werkgevers per afdeling zelf in
vullen wie wel en wie niet vier
dagen kan werken. Verder bo
den de werkgevers een eenmali
ge uitkering van één procent in
1997 en een loonsverhoging van
twee procent in 1998.
Voor de bonden was de vier
daagse het harde punt. „De
werkgevers willen de zeggen
schap over de vierdaagse werk
week in eigen hand houden en
dat is voor ons onaanvaard
baar", verklaarde FNV-bestuur-
der Hamaker. „Op 11 maart
houden we een manifestatie
van de gezamenlijke vakbonden
waar we beslissen hoe het ver
der moet." Waarschijnlijk gaan
de bonden nu per bank probe
ren de vierdaagse werkweek als
nog binnen te halen.
Bij AKZO Nobel (19.000 werk
nemers) beginnen de CAO-on-
derhandelingen pas op 8 maart.
De directie liet gisteren weten
wat ze zich van het eindresul
taat voorstelt: meer tijdelijke ar
beidscontracten, meer moge
lijkheden om de arbeidsduur af
Het jaarlijkse getouwtrek om lonen en andere arbeidsvoorwaarden laat ook de bouw niet onberoerd. In de
Aristozalen in Amsterdam-Sloterdijk werd gisteren een regionale ledenvergadering gehouden van de bonden
die bij de CAO-onderhandelingen in de bouw zijn betrokken. Deze man was er al vroeg bij, maar hij wachtte
geduldig tot bondsbestuurder Bram Visser arriveerde. foto anp vincent boon
te stemmen op de functie en tiging noodzakelijk blijft. lend keurslijf van collectieve re-
meer afstemming van de Een flexibele, op maat gesne- gelingen' belemmert de onder
dienstroosters op pieken en da- den arbeidsorganisatie is vol- neming bij het inspelen op de
len in de produktie. Drievoudi- gens AKZO voorwaarde om de eisen van de markt, meent di-
ge flexibiliteit dus. Verder vindt concurrentieslag in de chemie recteur arbeidszaken De Leij.
de concernleiding dat loonma- te kunnen overleven. 'Een knel- Ondanks de gunstige bedrijfs
resultaten ziet AKZO geen ruim
te voor een flinke loonsverho
ging. De eis van de Industrie
bond FNV dat de werknemers
in elk geval de gestegen kosten
van levensonderhoud gecom
penseerd moeten krijgen, is
voor De Leij dan ook geen van
zelfsprekendheid. Bovendien
vindt AKZO dat slecht functio
nerende werknemers niet meer
automatisch moeten kunnen
rekenen op het jaarlijkse perio
diek.
Ook de Industriebond FNV
realiseert zich dat meer ver
scheidenheid in arbeidsduur
mogelijk moet zijn. Maar de
bond wil in ruil daarvoor een
verkorting van de gemiddelde
werkweek van 38 naar 36 uur.
In het wegvervoer (100.000
werknemerszijn de onderhan
delaars er uit. De vervoersbon-
den van FNV en CNV en werk
geversorganisatie Transport en
Logistiek Nederland (TLN) slo
ten gisteren een principe-ak
koord. De CAO biedt een lobns-
verhoging van 2,1 procent en
behoud van de VUT met 59
jaar. „Het is een magere CAO,
maar er zat niet veel meer in",
aldus bestuurder Ros van de
Vervoersbond FNV.
dige van het Gerechtelijk La
boratorium in Rijswijk. Vol
gens deze DNA-expert bestaat
de kans dat een laboratorium
in het Duitse Münster volgend
jaar de technische kennis in
huis heeft om de spermaresten
te analyseren die in de mond
van het slachtoffertje zijn aan
getroffen. Volgens rechtbank
president Steeg moet de ver
dachte 'hoe vervelend ook' dat
jaar maar afwachten. „Hij
wordt immers verdacht van
een ernstig levens- en zeden
delict dat de rechtsorde ernstig
heeft geschokt."
sliedrecht anp
Opel Nederland in Sliedrecht,
de officiële Opel-importeur,
roept 140.000 auto's temg naar
de garage. Het gaat om 110.000
Opel Astra's en alle 30.000
Opeis met een airbag.
De Astra's worden kosteloos
voorzien van een extra metalen
massaklem bij de hals van de
benzinevulpijp. Dit gebeurt om
te voorkomen dat bij het tanken
statische elektriciteit ontstaat
bij de vulpijp. Er zijn recente
gevallen bekend overigens
niet in Nederland dat bij het
tanken vonken ontstonden.
Bij de Opeis met airbag moet
worden gecontroleerd of een
elektrische stekkerverbinding
correct is geplaatst.
In de hele wereld haalt het
Duitse Adam Opel AG 2,3 mil
joen auto's terug, aldus het
Duitse weekblad Der Spiegel.
Daarmee is het de grootste actie
in zijn soort die de 133 jaar ou
de autoproducent ooit onder
nam.
den haag gpd
Onderwijsbond rakelt discussie over oud dilemma weer aan
ook een hele pragmatische reden voor: op kortere
termijn is extra ontslagbescherming voor bonds
leden wel aantrekkelijk, maar op de langere ter
mijn drukken betere arbeidsvoorwaarden de vak
bondsleden uit de markt. Niet-vakbondsleden
worden dan voor werkgevers goedkoper (of even
tueel gemakkelijker te ontslaan), zodat die de
voorkeur zullen krijgen bij het aannemen van
nieuw personeel. Vakbondsleden komen dan
nauwelijks meer aan de bak, niemand wordt dan
meer lid van een vakbond en de bonden lopen
langzaam leeg.
De vakcentrales hebben het daarom vooral ge
zocht in serviceverlening, waarvan gratis juridi
sche bijstand bij ontslag of andere problemen op
het werk de belangrijkste is. Daarnaast biedt met
name de FNV zijn leden vakantiehuisjes en aller
lei gebruiksartikelen met korting aan.
Daartoe min of meer gedwoningen door de
NFTO, beraden de ABOP en de confessionele
bonden PCO en KOV zich nu opnieuw op het di
lemma. De NFTO stelt dat het al diverse keren is
gelukt voor de eigen leden een betere regeling te
verkrijgen bij de reorganisatie van een HBO-in-
stelling. Het gaat niet alleen om ontslagbescher
ming, maar ook om hulp bij het zoeken naar een
nieuwe baan, extra uitkeringen en aanvullende
scholing.
De kwestie zal de komende jaren niet alleen in
het HBO sterk spelen maar zeker ook in het mid
delbaar beroepsonderwijs en de volwasseneduca
tie. Daar staan namelijk grote reorganisaties op
stapel. De ABOP wil met de andere bonden gaan
overleggen over afspraken met werkgevers over
ontslagbescherming van leden.
De ABOP heeft zich voorgenomen niet later
dan volgende maand een besluit te nemen.
Hoe normaal is het dat vakbonden bij onderhan
delingen de belangen van hun leden stellen bo
ven die van niet-leden? Omdat de FNV-onder-
wijsbond ABOP de leden hierover wil raadplegen,
is de nodige opschudding ontstaan.
Voor voorzitter De Lange van de Nederlandse
Federatie voor Tertiair Onderwijs (NFI"0) is het
geen vraag. Zijn organisatie koos de afgelopen
maanden sterk voor de directe belangenbeharti
ging. „Juist bij reorganisaties verwachten de le
den dat je wat extra moeite voor ze doet. Daar
betalen ze immers hun contributie voor."
Het gaat om een discussie die al eerder is ge
voerd door de vakbeweging. Die balanceert im
mers op de scheiding tussen individuele belan
gen van leden en de solidariteit van alle werkne
mers onderling. Nu bereikt de discussie de on
derwijswereld. Toeval? Nee, want in het onder
wijs gelden op dit moment omstandigheden die
de vraag naar de meer directe belangenbeharti
ging deed ontstaan.
Talloze instellingen voor hoger beroepsonder
wijs (HBO) moeten reorganiseren als gevolg van
teruglopende aantallen leerlingen en voortgaan
de bezuinigingen. Dat kost banen. Bovendien
gelden niet meer de gebruikelijke regels voor de
rechtspositie van onderwijzend personeel (waar
in onder meer de volgorde van de ontslagen is
vastgelegd). Dat die regels aan de kant werden
geschoven, heeft de minister aanvaard op ver
zoek van de werkgevers.
Over het algemeen vinden de Nederlandse vak
bonden dat de onderlinge solidariteit van alle
werknemers belangrijker is dan de vraag of ie
mand wel of geen contributie betaalt. Maar er is
den haag gpd
utrecht De windvaan van de Utrechtse Dom is in de revisie. Gisteren werd onder grote publieke belangstel
ling een helikopter van de luchtmacht ingezet om de windvaan, die Sint Maarten voorstelt, van de toren te
halen. De windwijzer stond uit het lood doordat het draaimechaniek vorige week bij harde wind was bescha
digd. Na reparatie gaat Sint Maarten weer terug naar zijn oude plekje. foto anp vincent boon
Netelenbos komt Kamer niet tegemoet
om werkloze leerkrachten in
zetten. Volgens PvdA-woord-
voeder Van Gelder zijn daar
voor 290 onderwijzers nodig.
Zijn partijgenoot Netelenbos
wil echter eerst het overleg van
minister Ritzen met de vakbon
den afwachten over de inzet
van wachtgelders in het héle
onderwijs en voor speciale
scholen geen uitzondering ma
ken. De staatssecretaris denkt
hooguit aan de inzet van werk
lozen die als vrijwilliger de ba
sisscholen kunnen helpen.
Ook op suggesties van de Ka
mer om speciale scholen die
moeilijk lerende kinderen naar
'normale' scholen sturen finan
cieel te belonen, ging de be
windsvrouw niet in.
Staatssecretaris Netelenbos van
onderwijs wil geen werkloze
onderwijzers op basisscholen
inzetten om moeilijk lerende
kinderen te begeleiden. De
Tweede Kamer wil dat wel.
Dat bleek gisteren tijdens
overleg over de moeizame po
gingen moeilijk opvoedbare en
lerende kinderen zoveel moge
lijk in het reguliere onderwijs
onder te brengen (het project
Weer Samen Naar School). Het
grote probleem is echter dat de
'normale' basisscholen onvol
doende deskundigheid in huis
hebben om de 'speciale' leerlin
gen te begeleiden.
De Tweede Kamer wil daar-
Na saneringen Pernis en Moerdijk gaat het mes in het hoofdkantoor
rotterdam-den haag gpd-anp
De Koninklijke/Shell Groep gaat waar
schijnlijk fors snoeien in het aantal ba
nen op de centrale kantoren in Den
Haag en Londen. De vakbonden zijn
bang dat het zeker om honderden ar
beidsplaatsen gaat. Shell-topman
Herkströter wil nog niet zeggen hoe
veel banen zullen vervallen. Het on
derzoek naar 'de effectiviteit en ande
re structuur' van de hoofdkantoren is
volgens hem vrijwel af en zal eind vol
gende maand uitmonden in concrete
plannen. Juist gisteren maakte Shell, 's
wereld grootste particuliere onderne
ming, een recordwinst bekend.
Bij de centrale hoofdkantoren (de
stafdiensten van het concern) werken
in totaal 4.900 mensen, van wie 2.500
in Den Haag. Bestuurder Hoole van de
Unie BLHP is er niet erg gerust op dat
de inkrimping op het Haagse hoofd
kantoor in verhouding minder zal zijn
dan de afgelopen jaren in de produc
tiesectoren in Pernis en Moerdijk.
„Het gaat hier om niet direct produk-
tieve werknemers en die zijn al snel
een dankbaar bezuinigingsvoorwerp".
Vanaf 1993 is Shell al dmk bezig met
kostenbesparing en inkrimping bij alle
werkmaatschappijen. Daardoor
kromp het totaal aantal werknemers
bij het concern vorig jaar met tien pro
cent naar 106.000 mensen. In Neder
land liep het aantal arbeidsplaatsen
nog harder terug, namelijk met 1.900
naar 12.992 arbeidsplaatsen. Het
snoeien vorig jaar in Pemis en Moer
dijk is vrij soepel gegaan. *Een groot
deel van de inkrimping werd bereikt
door natuurlijk verloop. Voor de over-
tolligen (116 in Pernis en 80 in Moer
dijk) is op grond van het sociaal plan
een 'mobiliteitscentrum' ingericht. Via
dat centrum is in Pernis al voor 93
mensen een andere werkkring gevon
den en in Moerdijk voor zo'n 60. „Het
zegt iets over de kwaliteit van ons per
soneel", adus topman Slechte.
Met een stijging van het nettoresul
taat van 36 procent tot 4,07 miljard
Britse pond (11,297 miljard gulden)
heeft de Koninklijke/Shell Groep in
1994 een recordwinst bereikt. De cij
fers worden echter opgepoetst door
bijzondere baten ter waarde van 369
miljoen pond (1,02 miljard gulden).
Shells pure bedrijfsresultaat steeg
met 5 procent, met name door winst
herstel in de chemiesector. Na een
verlies van 409 miljoen pond sterling
(1,13 miljad) in 1993 werd daar vorig
jaar weer voor 340 miljoen pond (941
miljoen) in zwarte cijfers geschreven.
Het goede resultaat was verder te dan
ken aan het afstoten van belangen in
onder meer Frankrijk, Australië en
Hong Kong.
President-directeur Herkströter
toonde zich gisteren bij de presentatie
van de jaarcijfers in Den Haag uiterst
tevreden. „Gegeven de slechte situatie
op de oliemarkt hebben we het heel
behoorlijk gedaan." Herkströter
noemde met name de val van de olie
prijs en de sterke dalingen van de
winstmarges van de raffinaderijen
'droef.
Hij ziet wat dat betreft de komende
jaren geen verbetering. „Boven de
twintig dollar zal de prijs per vat olie
de komende jaren zeker niet uitko
men." Desondanks is hij gematigd po
sitief over het lopende jaar. Een rende
mentsverbetering van 10 procent, het
jaarlijkse doel dat Herkströter de on
derneming bij zijn aantreden stelde,
moet haalbaar zijn.
Investeren doet 's werelds grootste
onderneming intussen als geen ander.
Het concern stak vorig jaar in projec
ten over de hele wereld ongeveer 17,3
miljard gulden. En Shell heeft plannen
om de investeringen in 1995 en 1996
nog verder te verhogen.
Door de mix aan activiteiten over al
le continenten presteert de Groep op
veel terreinen al beter dan de belang
rijkste concurrenten. Lagere kosten
door de reorganisaties en de verkoop
van activiteiten die minder rendabel
zijn, brengen ook nog eens veel geld in
het laatje. Door dit alles kan dan ook
zo'n astronomisch bedrag voor inves
teringen worden vrijgemaakt.
Verheugd is de Groep over de grote
joint venture Montell met het Italiaan
se Montedison op het gebied van de
kunststof polypropyleen. Montedison
is op dit gebied marktleider in de we
reld en ruim twee keer zo groot als de
polypropyleen-activiteiten van de
Groep. Maar de Italianen brengen ook
nogal wat schulden mee. Daarom is
het eigendom van het nieuwe concern
toch voor 50 procent in handen van
Koninklijke/Shell gekomen en komt
het Montell-hoofdkantoor in Neder
land, namelijk in Hoofddorp.
Eigen haarkleur
wordt minder
gewaardeerd
den haag gpd
Steeds meer Europeanen grij
pen naar de fles en dat op
steeds vroegere leeftijd. Al bij de
eerste grijze haarspriet rennen
ze naar drogist of kapper voor
een flesje haarkleurmiddel. De
verkoop van die middelen steeg
vorig jaar in de meeste Europe
se landen met drie procent. De
Nederlandse markt groeide ex
plosiever: met ruim negen pro
cent, van 66,4 miljoen in 1993
naar 72,9 miljoen gulden vorig
jaar.
Groot-Brittannië en Spanje
zijn uitschieters met verkoop
stijgingen van respectievelijk
16,2 en 14,6 procent. De verko
pen in Duitsland daarentegen
liepen met 3,2 procent terug.
Toch blijft Duitsland Europa's
grootste markt: er ging voor een
half miljard gulden aan verfjes
en kleurschuimverstevigers over
de toonbank.
Een recent onderzoek van
producent L'Oréal wijst uit dat
zes van de tien Europese vrou
wen tegenwoordig hun haar
kleuren. Een van de redenen is
dat de bevolking van het conti
nent vergrijst. Maar ook jonge
ren zijn interessante klanten.
Die willen experimenteren met
verschillende haarkleuren die
niet al te lang blijven zitten. De
ze groep is ook verzot op de
steeds uitbreidende lijn van
haarverzorgingsprodukten. „De
hele markt van haarverzor
gingsprodukten groeit, met na
me de betere, duurdere produk-
ten verkopen prima", aldus een
woordvoerder van Elida-An-
drelon (Unilever).
Mode is natuurlijk ook van
invloed. F. Noliet van de Stich
ting Vakopleiding in het Kap-
persbedrijf noemt voorde herfst
tinten als 'granaatrood' en
'warm bruin', haarkleuren dus
die de meeste mensen zonder
chemisch ingrijpen niet heb
ben.
