Floris Verster thuis in Lakenhal
ury stuurt 'met tegenzin' kandidaten weg
Cultuur Kunst
ïrote belangstelling voor
•rinses Christina Concours
RPhO wil jaarlijks muziekfestival
CHTERGROND
Schenking voor Singermuseum
Platenbeurs Utrecht voor
iedere muziekliefhebber
RIJDAG 17 FEBRUAR11995
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071-356471, PLV -CHEF )AN RIJSDAM. 071-356472
Koopavondconcert muziekschool
nPHEN aan den run Docenten van de Streekmuziekschool ver-
lorgen vanavond het koopavondconcert in de concertzaal van
ie school, Burg. Visserpark 30. Sonates van Handel en Scarlatti
jinken daar vanaf half acht. Het concert duurt drie kwartier.
Cursus over Leidse archieven
iFN haag 'Bronnen in het Rijksarchief voor Leiden en omstre-
:en' heet de cursus die het Algemeen Rijksarchief in Den Haag
reeft voor hen die in de historie van de Sleutelstad zijn geïnte-
esseerd. Gedurende vijf lessen wordt aandacht besteed aan de
voor lokaal en regionaal historisch onderzoek belangrijkste ar
chieven, de Staten van Holland en het Hof van Holland. De cur
sus wordt afgesloten met een excursie door het depot van het
lijksarchief. Inlichtingen en opgave bij PGZH, t.a.v. J. Brugman,
>ostbus 448, 2501 CK Den Haag, telefoon 070-3624121.
iim 80 muzikanten, allen leer-
igen van middelbare scholen,
nen zaterdag 25 en zondag 26
jruari hun muzikale kunsten
lens de voorronden van het
inses Christina Concours. Zij
ijden voor een finaleplaats in
itterdam en voor deelname
n het landelijke concours in
'n Haag op 25 maart. De be-
igstelling was zo groot, dat
et alle inschrijvingen werden
honoreerd. De selecties op
lerdag 25 februari van 9.30
ir tot circa 22.00 uur en zon-
g 26 februari van 9.30 uur tot
ca 14.00 uur vinden plaats in
t Rotterdams Conservatori-
n. Ongeveer tien jonge musici
irden geselecteerd voor de fi
le op zondag 26 februari om
.00 uur in de Kleine Zaal van
Doelen in Rotterdam. Een
y van vooraanstaande Neder-
ïdse musici zal de prijzen toe-
nnen die door de Commissa-
van de Koningin in de pro
vincie Zuid-Holland worden
uitgereikt. De prijzen zijn onder
andere masterclasses bij be
roemde musici en cultuurreizen
naar Londen. De deelnemers uit
de regio Leiden en omstreken
zijn: Bas Arets (altsaxofoon) en
Alexander van de Kuijl (klarinet)
beiden uit Alphen aan den Rijn.
Uit Hazerswoude Christianne
Stotijn (viool). De Leidenaars
Leiden Wieke Hagen (hobo),
Hanna Koens (viool) en Jan Te-
brugge (viool). Uit Leiderdorp
Anne Claas (viool), Judith de
Glopper (piano) uit Oegstgeest,
Ralf Donner (piano), Lisa Wal
ling (piano) en Sharlijn Walling
(piano) uit Voorschoten. Uit
Wassenaar Anneke van de Mer-
we (paino) en Kathy Shair (pia
no). De toegang voor de selec
ties is gratis. De finale kost vijf
tien gulden en voor houders
van een CJP- of 65+-pas tien
gulden. Het landelijke concours
wordt gehouden in Den Haag
op 25 maart (selecties) en 2
april (finale).
luseum moderne kunst in Praag
lAG AFP
komt een museum voor moderne kunst in Praag. Op 21 septem-
rgaan de deuren open. De Tsjechische minister van cultuur, Pa-
ITigrid, zei deze week dat direct na de opening van het museum
een expositie van werken uit het museum i'oor moderne kunst
New York begint. Het museum wordt ondergebracht in het Vele-
ni-Paleis, een uitgestrekt en hoog gébouw opgetrokken in de
ictionalistische stijl van de jaren twintig. In het gebouw werden
orheen beurzen en industriële tentoonstellingen gehouden. Het
in de wijk Holesovice, aan de rand van het toeristische centrum
de Tsjechische hoofdstad.In het museum wil men tevens res-
irants en winkeltjes vestigen naar het voorbeeld van tal van nieu-
musea.
Kolja Blacher
geeft concert in
Lokhorstkerk
LEIDEN SANDRA PASSCHIER
Bachkoor Holland organiseert
samen met het Nederlands
Bach Collegium volgende week
een bijzonder vioolconcert in
Leiden. De Duitse violist Kolja
Blacher speelt zaterdag 25 fe
bruari in de Lokhorstkerk twee
stukken van Johann Sebastian
Bach (Sonate in a moll en Parti
ta in d moll) èn een sonate van
zijn vader, de componist Boris
Blacher.
De 32-jarige Kolja Blacher
wordt beschouwd als een van
de beste violisten van zijn gene
ratie. Sinds vorig jaar is hij als
concertmeester verbonden aan
de Berliner Philharmoniker.
Onder leiding van dirigent
Claudio Abbado zal hij een toer-
nee maken door de Verenigde
Staten. „Kolja Blacher is hier in
Nederland nog een onbekende
naam", aldus Nico de Raad, be
stuurslid van het Nederlands
Bach Collegium. „Maar niet
voor lang. In Duitsland maakt
hij al grote furore."
„Het bijzondere van dit con
cert, is dat de man in zijn dooie
eentje met een viool op het po
dium staat. Daar zet hij behalve
de werken van Bach een com
positie van zijn vader neer. Dat
is gewaagd", volgens De Raad.
„Hij brengt de muziek van Bach
van het bombastische terug
naar het pure."
Het Nederlands Bach Collegi
um is in 1993 in het leven ge
roepen om naast de koorstuk
ken alle werken van Bach te la
ten uitvoeren. „De stichting
heeft tot doel alles van Bach de
revue te laten passeren in Lei
den. We willen de stukken ook
uitvoeren los van de gangbare
visie. Wij willen dat de muzi
kanten de composities voor
zichzelf laten spreken", legt De
Raad, zelf musicus en
'Bachofiel', uit. „Ik probeer al
jaren te doorgronden hoe hij
die geweldige composities kon
maken. Maar hoe meer ik me
erin verdiep, hoe minder ik er
van begrijp."
Het concert van Kolja Balcher
in de Lokhorstkerk, Pieterskerk
straat 1, begint om 20.15 uur.
Kaarten a 40 gulden zijn telefo
nisch te bestellen op nummer
071-144769.
Het Rotterdams Philharmonisch Orkest (RPhO)
probeert vanaf september 1996 een jaarlijks mu
ziekfestival van de grond te krijgen. Valery Gerg-
jev, per 1 september chef-dirigent van het orkest,
zou daarover de muzikale leiding moeten krijgen.
Gemikt wordt op een festival van acht negen
dagen, aldus Kees Hillen, artistiek leider van het
RPhO bij de presentatie van het programma voor
het komend seizoen. Hij hoopt van de gretigheid
van het publiek naar culturele uitingen aan het
begin van het seizoen te kunnen profiteren. Het
festival zou moeten gaan samenwerken met het
Festival van Vlaanderen.
Niet alleen symfonische muziek, maar ook mu
ziektheater en kamermuziek zouden de ingredi
ënten van het festival moeten vormen. Daarnaast
wordt ook aan speciale programma-onderdelen
gedacht, zoals filmvertoningen.
Een dergelijk festival zou ook ruimte kunnen
bieden aan opera-uilvoeringen, die in Rotterdam
momenteel node gemist worden. Hillen noemde
in dit verband Tristan en Isolde van Richard Wag
ner, waarvan het de bedoeling is dat deze in sep
tember 1997 onder Gergjev in de Rotterdamse
Schouwburg wordt uitgevoerd.
Het festival in september dit jaar al laten begin
nen is alleen al onmogelijk wegens de beschik
baarheid van Gergjev; 1995/96 is voor hem wal
het RPhO betreft nog een overgangsjaar, omdat
de veelgevraagde nieuwe chef-dirigent nog veel
verplichtingen elders heeft. In het seizoen
1996/97 en daarna zal Gergjev zo'n 25 concerten
per seizoen met het RPhO geven, aldus Hillen.
door: Godert van Golmjon
Organisatie Mondriaan-expositie verkeek zich op publiek
Er zijn verschillende oorzaken
te bedenken waarom het grote
publiek het laat afweten op de
Mondriaan-expositie in het
Haags Gemeentemuseum. De
Mondriaanstichting gokte bij
de kostbare organisatie ervan
op een toeloop van minstens
300.000 bezoekers. De
afgelopen twee maanden
waren dat er nog maar 50.000, -
evenveel als de grote Van
Gogh-tentoonstelling in
Amsterdam wekelijks mocht
begroeten.
Als dit zo doorgaat, dan mogen
de organisatoren in Den Haag
eind april, bij het sluiten van het
evenement, met een totaal van
150.000 bezoekers hun handen
dichtknijpen.
De entree zou te duur zijn. Ook
de exclusieve kaartverkoop via
de kantoren van een
bankorganisatie en de
kletsnatte winter zouden
mensen ervan weerhouden de
gang naar Den Haag te maken.
Bij vergelijkbare
mammoettentoonstellingen in
Amsterdam hebben soortgelijke
beperkingen echter geen enkele
rol gespeeld. Behalve de al
genoemde Van Gogh-
tentoonstelling trok de
Rembrandt-tentoonstellingin
het Rijksmuseum wekelijks
25.000 bezoekers. Het onlangs
naar Rotterdam verhuisde
Breitner-overzicht was in het
Stedelijk Museum goed voor
zo'n kleine 15.000 bezoekers
per week. Maar relatief minder
bekende kunstenaars als
Malevitsj en Schlemmer
overtroffen deze weekcijfers
ruimschoots.
De belangrijkste reden voor het
wegblijven van het grote
publiek in Den Haag is
eenvoudig. Mondriaan leefde
een uitermate saai leven,
waarover bovendien maar
weinig bekend is. Volledig
toegewijd aan zijn kunst,
domineerden soberheid en een
ijzeren discipline zijn dagelijks
bestaan.
Mondriaan was geen
hongerkunstenaar.
Liefdesaffaires had hij niet,
althans we kennen ze niet.
Altijd keurig in het pak en op
tijd naar de kapper, bestond
zijn enige uitspatting uit het
maken van een dansje in een
jazzcafé in Parijs.
Als hij ruzie maakte, en dat
deed hij veelvuldig, dan ging
dat om een schuine lijn of het
gebruik van groen. Drama,
ongeluk, spektakel, hij hield ze
ver uitz'n buurt.
Een tweede en niet
onbelangrijke reden voor de
tegenvallende belangstelling is
ongetwijfeld de bekendheid van
het publiek met design-achtige
toepassingen op huishoudelijke
artikelen en kantoorbehoeften.
Daarin staat voortdurend
Mondriaans statische en
rigoureus vereenvoudigde
beeldtaal van rechte lijnen en
primaire kleuren voorop. En
daarop juist heeft óók de
tentoonstelling in Den Haag de
nadruk gelegd. Een overzicht,
ook al bevat dat vroeger
figuratief werk, voegt daar niets
aan toe. Het betreft
veranderingen op de millimeter,
wat voor de visuele behoefte
van een breed publiek bitter
weinig is.
Als dat oeuvre bovendien is
gebaseerd op een universele
harmonie waar vandaag de dag
geen mens meer in gelooft of
anderszins opgewonden van
raakt, dan zijn alle voorwaarden
voor een financieel fiasco
aanwezig. Welk publicitair
geweld en welke animerende
teksten je daarover ook laat
uitgaan, je krijgt er geen groot
publiek mee op de been. De tot
nog toe zwaar teleurstellende
bezoekcijfers lieten zich dan
ook gemakkelijk voorspellen.
Ten slotte zou het Haagse
evenement de apotheose
moeten vormen van het
Mondriaanjaar 1994. Maar een
jaar blijkt voor een 'smal genie'
als Mondriaan een veel te grote
spanningsboog. De kleinere
exposities en manifestaties rond
de Amersfoortse schilder
hadden al veel van het gras voor
de voeten van Den Haag
weggemaaid.
Er zou al een wonder moeten
gebeuren om enig schot in de
trage publieksstroom richting
Den Haag te krijgen. Daarin zal
dan ook geen verandering
komen, al doe je de kaartjes
cadeau. De organisatie heeft
zich gewoon lelijk verkeken op
het artistieke en visuele
incasseringsvermogen van de
gemiddelde museumbezoeker.
Om van het 'grote publiek'
maar te zwijgen.
Zestien schilderijen op bescheiden expositie in stedelijk museum
n Isaac Israëls is dit olieverfschilderij van een Japans meisje met lip-
fcstift, dat hij omstreeks 1920 schilderde. afbeelding pr
Het Singermuseum in Laren
heeft een particuliere schenking
gekregen. De verzameling van
het echtpaar Groeneveld be
staat uit ruim 230 schilderijen,
werken op papier en beeld
houwwerken vanaf 1880 tot he
den.
Ter gelegenheid van de
schenking houdt het Singermu
seum van 5 maart tot en met 18
juni een tentoonstelling met
werk van de verzamelaars. Het
echtpaar koos ook een aantal
bijpassende werken uit de col
lectie van het Singermuseum
die te zien zullen zijn.
De verzameling, die de Groe-
nevelds gedurende 50 jaar bij
een brachten, bevat werk van
Breitner, Isaac Israëls, Jan Sluij-
ters en Constant Permeke. Uit
de na-oorlogse periode zijn
Wim Oepts en Aat Veldhoen
vertegenwoordigd. Van Charlot
te van Pallandt is beeldhouw
werk-aanwezig. Ook kocht het
echtpaar grafiek van Mare
Chagall en Pablo Picasso. Bij de
keuze voor hun aankopen lieten
de verzamelaars zich leiden
door hun persoonlijke voorkeur.
De Groenevelds hoeven de
kunstwerken niet direct te mis
sen. Ze houden de collectie in
bruikleen. Voor het Singer Mu
seum vormt de schenking een
welkome aanvulling op de eigen
collectie.
Van rock tot grunge, van Heijboer tot Huisman
Een enorme markt voor pla
ten en cd's wordt komend
weeleinde, zaterdag 18 en
zondag 19 februari, in de
Utrechtse Jaarbeurs gehou
den. In een fors aantal stands
zullen cd's, lp's, singles, pic-
ture-discs, gekleurd vinyl,
muziekboeken en -tijdschrif
ten, video's, posters, foto's,
promotiejacks en t-shirts te
bewonderen en te koop zijn.
Ook worden er gouden pla
ten van The Beatles, Queen,
Stones en een gitaar van El-
vis Presley tentoongesteld.
Het gaat om de gitaar
waarop Elvis speelde toen hij
in 1959 in Duitsland zijn
dienstplicht vervulde. Naast
de gitaar zijn er originele
brieven, manuscripten en
een hemd van de King te
zien. Op de 'megamarkt' ook
de stand van een Amerikaan
met cd-uitgaven van plaatse
lijke radio-stations uit de VS.
De oplage van zo'n cd be
staat meestal uit enkele hon
derden exemplaren, waarop
voornamelijk live-muziek en
interviews met bands te ho
ren zijn. De cd's zijn dan ook
zeer prijzig.
In een van de stands zal
Engelsman Nick Hamlyn de
waarde bepalen van zeldza
me platen. De Brit schreef de
Price Guide For Record Col
lectors. Hij zal ook zijn hand
tekeningencollectie van zo
wat iedere vooraanstaande
popmuzikant meenemen.
Elke muzieksoort is op de
markt te vinden. Van rock 'n
roll uit de jaren vijftig, Ne
derlandstalige muziek, jazz,
beat, soul en psychedelica uit
de jaren zestig, tot disco,
glamrock, hardrock, funk,
reggae, punk, grunge en he
dendaagse underground. In
het rariteitenkabinet zijn his
torische platenhoezen met
Viola Holt, Ivo Niehe, Anton
Heijboer en Henny Huisman
te zien.
Openingstijden zijn van
10.00 tot 17.00 uur. Een toe
gangskaartje kost f7,50.
Floris Verster staat niet bekend als één van Neerlands
grootste kunstenaars. Hij is geen Rembrandt of Van
Gogh. Zijn werk hangt uitsluitend in de Nederlandse mu
sea, of bij particulieren. Verster was ook geen globetrot
ter, zoals sommigen van zijn tijdgenoten. Aan een vriend
schreef hij ooit dat hij geen verre reizen hoefde te maken
om inspiratie voor zijn kunst te vinden. Kortom: Floris
Verster is eigenlijk gewoon thuis in het Leidse Stedelijk
Museum De Lakenhal dat tot april een zestiental schilde
rijen van hem exposeert.
Floris Verster werd in 1861 op
het Leidse Rapenburg geboren.
Hij werd vooral door zijn vader,
die directeur was van het Muse
um van Natuurlijke Historie, ge
stimuleerd om te tekenen en
schilderen. In zijn schooltijd
kreeg Floris al les in dierteke-
nen. Later ging hij, bij het kun
stenaarsgenootschap Ars Aemu-
la Naturae, in de leer bij Breit
ner. Verster deelde geruime tijd
een atelier met zijn vriend Men-
so Kamerlingh Onnes, wat aan
hun werk ook te zien is. Sommi
ge van hun bloemstillevens zijn
maar moeilijk van elkaar te on
derscheiden.
Teruggetrokken
In 1892 trouwde Floris Verster
met Menso's zuster Jenny Ka
merlingh Onnes. Ze gingen wo
nen op de buitenplaats Groen-
oord, aan de Haarlemmertrek
vaart in Leiden. Het paar leefde
er vrij teruggetrokken. Op deze
plek maakte Verster ook de
meeste van zijn werken. Hij had
geen behoefte aan reizen naar
het buitenland. Een bekend feit
is dat hij op een keer in zijn tuin
naar de bloemen keek en mop-
pelde: „En toch zijn deze altijd
nog mooier."
Floris Verster trad weinig op
de voorgrond. Hij liet de pro
motie en verkoop van zijn werk
graag aan anderen over. Dank
zij zijn vrouw Jenny weten we
toch het een en ander over zijn
leven. Zij hield tussen 1889 en
1894 een aantekeningenschrift
bij dat naast allerlei persoonlij
ke wetenswaardigheden ook
meer dan honderd ingeplakte
recencies van tentoonstellingen,
uit kranten en tijdschriften, be
vatte. Als Verster in 1891 met
drie schilderijen mag meedoen
aan een belangrijke avantgarde-
tentoonstelling in Brussel
schrijft Jenny: „Floris is zeker in
de wolken want hierop wachtte
hij reeds heel lang."
Verdronken
Jenny overleed in 1926. Verster
trok zich daarna nog meer terug
uit het openbare leven en werd
ziekelijk. Bekend is dat de drei
gende onteigening van zijn bui
tenhuis Groenoord hem zeer
heeft aangegrepen. In 1927 ver
dronk hij in de vijver van zijn
tuin.
Ook al is Floris Verster niet de
meest beroemde onder de Ne
derlandse schilders, de kleine
expositie die momenteel in De
Lakenhal te zien is, zal velen
een plezier doen. Het museum
bezit een 40-tal doeken van Ver
ster. Een selectie hiervan wordt
tentoongesteld. Naast mooiste
bloemstillevens als 'Bloemen en
blaren', 'Kransje zomerbloem-
pjes' en 'Vaas met rozen' zijn
ook zelfportretten van Verster
en tijdgenoten, onder wie Men-
so Kamerlingh Onnes, te zien.
Floris Verster in Stedelijk Mu
seum De Lakenhal, Oude Sin
gel 43, dinsdag t/m vrijdag 10-
17 uur; zaterdag, zon- en feest
dagen 12-17 uur, te zien tot
april 1995.
Het tijdschrift Kunstschrift
besteedt in het januari/februa-
ri-nummer uitgebreid aan
dacht aan Floris Verster.
Kunstschrift is te koop bij de
tijdschriftenwinkel en in de
museumwinkel. In het muse
um is ook een collectie kaarten
met schilderijen van Floris
Verster te koop.
Eucalyptus, geschilderd door Floris Verster in 1896. foto lakenhal
ederom 'met tegenzin' moest
jury twee kandidaten naar
lis sturen. Fritz van den Heu-
I kan terug naar België en ook
or de travestie-act van 'Gin-
r en Dionne' is het Leids Ca
ret Festival na de halve finale
jelopen. Finalist zijn gëwor-
n de trio's 'De Bloeiende
aagden' en 'Moeders Mooiste'
solist Mare Scheepmaker.
Jury's beweren altijd dat ze
t moeilijk hebben. Dit keer
nkt dat geloofwaardig, want
kwaliteit van het aanbod van
t jaar is goed. Het niveau van
verschillende kandidaten ligt
dens de zeventiende editie
n het Leids Cabaret Festival
ivallend dicht bij elkaar. He-
is laten de juryleden over hun
teindelijke afwegingen bitter
ïinig los. Eén belangrijk crite-
im wilden ze wel prijsgeven;
jury kijkt goed, hoe het op-
iden zich tijdens de festival-
iek ontwikkelt.
Erg veel soelaas zal ook dat
iterium niet hebben geboden,
want geen van de vijf kandida
ten van de halve finale was dui
delijk minder op dreef dan aan
het begin van de week. Vandaar
ook wellicht dat jurywoordvoer
der Peter Voorbraak nogal ly
risch ging doen over het festival
en alle amateurdeelnemers
zonder enige nuancering
meteen maar professionele
kwaliteiten toedichtte.
Het is zinlozer dan ooit om te
speculeren over de vraag wie
aanstaande zaterdag tijdens de
finale hoge ogen zal gaan gooi
en. Zijn het 'De Bloeiende
Maagden', de drie wilde meiden
die vreemde typetjes creëren en
met elkaar pesterige spelletjes
spelen? Zijn het de drie ietwat
bedachtzamere heren die onder
de naam van 'Moeders Mooiste'
cabareteske sketches brengen?
Of gaat misschien Mare
Scheepmaker als Leidenaar het
Leids Cabaret Festival winnen?
Halve finale van het zeven
tiende Leids Cabaret Festival.
Gezien: 16/2, schouwburg, Lei- t
den. Finale aldaar op zaterdag De Leidse.solist Mare Scheepmaker (tweede van links), omringd door de jongens van trio 'Moeders Mooiste'
18 februari. en de drie meiden van 'De Bloeiende Maagden'. foto holvast/marklamers
