ultuur Kunst
'Weet iemand waar
jazzmonument is?
ewondering
Stedelijk Museum koopt
alsnog neon-sculptuur
feurs van Berlage gaat
>en voor publiek
tichting eeuwfeest van
e film heft zichzelf op
Celstraf voor drie Picasso-helers
ff
Gouden Beer duikt nog niet op
DNDERDAG 16 FEBRUAR11995
v( annemiek ruygrok, 071 -356471plv -chef jan rijsdam. 071 -356473
Jjebrotprijs voor J.J. Oversteegen
n haag De Cola Debrotprijs 1995 is toegekend aan J.J. Over
wegen voor zijn tweedelige Debrotbiografie, In het schuim van
puwe wolken en Gemunt op wederkeer, die vorig jaar is ver-
jhenen. Bij de prijs hoort de Flor di Laraha (de Gouden Oranje-
loesem).
Jap Oversteegen was hoogleraar aan de Rijksuniversiteit
■trecht en een van de oprichters van het tijdschrift Merlijn. De
"ebrotprijs, in 1960 ingesteld door het eilandbestuur van Cura-
10, is de onderscheiding van de Nederlandse Antillen voor cul-
irele prestaties. Zij wordt bij toerbeurt uitgereikt aan beoefe-
fears van verschillende kunsten en wetenschappen.
dam. Bij het huidige gebruik
van het gebouw is permanente
openstelling onmogelijk.
Voor aanpassingen is een be
drag van 3,5 ton nodig. De ge
meente Amsterdam is bereid
een halve ton bij te dragen.
Sponsors geven 150.000 gulden
en uit de spaarpot van de stich
ting komt een ton. Een halve
ton ontbreekt nog. De stichting
staat garant voor de exploitatie
van de permanente openstel-
ling.
Het Amsterdams Historisch
Museum en de Gemeentelijke
Archiefdienst ondersteunen het
plan van de Beurs.
Leidse jazzclub Hot House viert 25-jcirig jubileum met cd:
terdam anp
Beurs van Berlage in Am-
3l(rdam moet permanent toe-
ïkelijk zijn voor het publiek.
Stichting Beurs van Berlage
een aantal karakteristieke
ntes openstellen. Bezoekers
gen ook de toren beklimmen
over de stad uit te kijken,
is nog niet bekend wanneer
!ages schepping opengaat,
let gebouw is zo mooi en zo
temd dat bezoekers uit bin-
i- en buitenland dit nationa-
rfgoed willen bezichtigen",
schrijft Guus Bakker, direc-
van de stichting in een
if aan de gemeente Amster-
leiden letty stam
terdam anp
Stichting 100 jaar Cinema,
sinds september het eeuw-
yit van de film voorbereidt,
t zich op. De organisatie
ft tot nog toe onvoldoende
binnengekregen om de
lelijkheden te organiseren,
de filmbranche en via spon
ing moest een bedrag van 1,6
oen gulden komen,
en woordvoerster van de
hting spreekt van ,,een treu-
constatering dat de Neder-
Ise filmwereld blijkbaar niet
staat is een dergelijk geza-
nlijk initiatief van de grond
Tijgen." Het eeuwfeest zou
e zomer losbarsten,
'e opheffing betekent niet
alle geplande activiteiten
'allen. Zo gaat het program-
Les Films du Paradis ge
in door; van 1 september
1995 tot 31 augustus 1996 ver
tonen 52 filmtheaters en bio
scopen elke week één van de 52
filmklassiekers van de afgelopen
honderd jaar. Op dat lijstje
staan films als Gone with the
wind, Turks Fruit en Die Blecht-
rommel.
Ook de vertoning van het
overzicht van de klassieke zwij
gende films van 1895 tot 1930
gaat door. De Silent Classics,
zoals Metropolis van Fritz Lang,
gaan vergezeld van levende mu
ziek door het land reizen.
Ook het zogenaamde 70 mm
Filmfestival, geproduceerd door
de Stichting Film Events blijft
op het programma. In dat over
zicht zijn vergrote filmversies
(70 mm in plaats van 35 mm) te
zien. Zo'n versie kijkt volgens de
woordvoerster enorm prettig;
het .maakt bepaalde scènes
„overweldigend".
Jazz? Zo'n twintig, dertig jaar geleden was dat nog een
besmet begrip. Jongens met donkere brillen die drugs ge
bruikten. Die aanschopten tegen de maatschappij. Re
belse en a-sociale types kortom. En de muziek die ze
maakten? Een klereherrie. In die tijd haalden Frank Eik
huizen en Thea Pieterse uit Leiden het in hun hoofd met
Hot House te beginnen op de zolder van studentenvere
niging Augustinus. Dat was 25 jaar geleden. Die
'klereherrie' is inmiddels een gewaardeerde muziekstro
ming. Hot House verruilde de hanebalken van Augusti
nus voor de statige pilaren van De Waag. En wist zich
naam en faam te verwerven tot ver over de grenzen van
Leiden.
ker. Als één van mijn helden in
het Kurhaus optrad, ging ik daar
altijd naar toe. Geld had ik niet
maar dan stond ik aan de deur
te luisteren. Ik ging in Leiden
studeren en toen had je hier
nog niks. LVC bestond nog niet.
Er was niks en niks te doen. Je
had wat cafés en besloten stu
dentenverenigingen en dan had
je het gehad. Leiden was net
een sterfhuis. Uit pure verveling
ben ik met Thea een jazzclub
begonnen."
Promotor
De Hothousers waren 25 jaar
geleden de eerste club die met
deze muziek kwamen. Inmid
dels lijkt een jazzgolf Leiden
overspoeld te hebben: de Leidse
Jazzweek, het Key Town festival,
Summer Jazz, jazz in de Burcht,
jazz in The Duke, Jazz on Sun
day. „Optisch is jazz inderdaad
in zwang", vertelt van Eikhui
zen. „Wat \Toeger 'klereherrie'
werd genoemd is nu main
stream waar ook de groente
boer en de drogist van genieten.
Jazz zat in een donkere hoek.
Het was synoniem aan verzet,
drugs. Dat rebelse werd later
Hothousers Eikhuizen, Pieterse,
Wim Winsemius en Martin Ro-
hde kijken elkaar wat verlegen
aan. Telefonisch was afgespro
ken dat bij het gesprek niet al
leen de oudgedienden maar ook
een paar 'jonkies' van het team
aanwezig zouden zijn. Rond de
tafel zitten alleen veertigers.
„Het lijkt nu net of Hot House
uit alleen maar krasse knarren
bestaat", zegt Pieterse veront
schuldigend. Maar dat is echt
niet zo. De 'jonkies' konden
geen vrij krijgen van hun werk."
Rohde, de voorzitter, is be
trekkelijk nieuw. „Ik bezocht
Hot House al jaren vanuit mijn
woonplaats Den Haag", vertelt
hij. „Sinds kort woon ik in Lei
den en ik ben nu zo'n anderhalf
jaar lid van de club." Winsemi
us maakt al twintig jaar deel uit
van de organisatie. „Ik kwam in
1975 als stoelenhulpje. Je kent
dat wel: de zaal gereed maken
voor een optreden. En ik ben
nooit meer weggegaan."
Eikhuizen noemt zichzelf
'jazzgek'. „Ik was op mijn veer
tiende al bezig met Charlie Par-
stockholm ap
daar Picasso's 'Vrouw met zwarte ogen' - dat
een geschatte waarde heeft van ruim tien mil-
Drie Zweden die vorig jaar hebben geprobeerd joen gulden - te koop aanboden. Het schilderij
in België een gestolen schilderij van Picasso te was in november 1993 gestolen uit het Museum
verkopen zijn in Stockholm veroordeeld tot ge- voor Moderne Kunst in Stockholm,
vangenisstraffen van twee tot vijf jaar. De drie Bij die diefstal verdwenen ook zeven andere
mannen waren in België aangehouden toen zij kunstwerken.
leze rubriek komen al of
niet bekende
itreekgenoten aan het
oord die, hetzij direct,
itzij zijdelings met kunst
en cultuur te maken
)ben. Ze praten over een
kunstvoorwerp, een
kunstuiting waaraan ze
bijzondere waarde
ichten. Van de snuifdoos
van oma tot het
ijsgedraaide muziekstuk
alles wat daar tussen zit.
Vandaag spreekt Anne-
arie Rijksen-Buschman,
igenares van galerie De
Rode Cirkel, haar
r,"jewondering uit voor het
schilderij 'Kleine
andverhuizing' van de
.eidse kunstschilder Fer
7b, akkaart. „Dit schilderij is
'"voof mij het zonnetje."
Het olieverfschilderij
hangt als een
lichtpuntje boven
mijn bureau. Op
deze plek vind Uc
Ik kan er eeuwig naar
;en. Ik heb het verleden jaar
ialerie 'De Paauw' in
issenaar gekocht, tijdens de
ening van een expositie van
Hakkaart en was er gelijk
gvan.
teniet van de spontane
fstreek, de eenvoudige
I mentaal en het heldere
urenpalet. Het palet wordt
ormd door wit en zwart. Dit
eigenlijk geen kleuren,
iar wel heel belangrijk voor
schilderij. De andere
uren zijn rood, oranje, geel,
ïen en blauw. De kleur paars
tbreekt, de regenboog is niet
Tipleet. In het schilderij vind
tok de vier elementen terug;
rde, water, lucht en vuur,
eu arbij ik vuur gelijk stel aan
~rde en vriendschap. Er
reekt veel gevoel uit dit
ïilderij.
ikkaart heeft dit werk hier zelf
gehangen. Dat ging heel
•chtig. Een schilderij blijft ook
ijd van de maker. Een
nstenaar legt veel van zichzelf
zijn werk en als je het koopt,
em je dat mee. Aan de andere
- it is een schilderij iets
vergankelijks. Het is van
materiaal gemaakt dat vergaat.
Dat contrast vind ik mooi.
Van interpretaties moet ik
eigenlijk niets hebben. Meestal
bedoelt een kunstenaar iets
anders, of heeft hij niets
bedoeld. Ik merk dat ook aan
mijn eigen werk. Dan ziet
iemand er iets in, waar ik nooit
op gekomen zou zijn. Iedereen
heeft zijn eigen beleving van
een kunstwerk en die hoeft niet
aan te sluiten bij de maker.
Maar voor dit schilderij waag ik
het wel. Dat komt op mijn eigen
conto.
Ik zie de oude man en het kind,
een aandoenlijk geheel, zoeken
naar veiligheid. Zij krijgen
liefdevolle bescherming. Zij
kunnen niet los staan van de
geaarde vrouw, die de weg lijkt
te wijzen. Door de kleine
liefdesengel ontstaat er
levensruimte voor de volwassen
man, die zelfbewust staat op
mooie, sterke benen. De dieren
zijn belangrijke schakels. Er is
verbondenheid tussen de
mensen.
In mijn kunstopleiding volg ik
nu voor het derde jaar
schilderlessen bij Hakkaart. Hij
drukt zijn leerlingen niet in een
patroon, zoals helaas nog te
vaak gebeurt, maar laat ze in
hun eigen waarde door te
volgen en aansluitend kennis te
bieden. Als leerling kun je dicht
bij je eigen kern of waarheid
blijven. Beginnende, zoekende
leerlingen laat hij op een
onopvallende wijze de eigen
kern ontdekken.
Ieder mens is in wezen een
kunstenaar of, zoals de
Gestaltpsychologie stelt, ieder
mens heeft oneindig
meer kracht en
groeimogelijkheden
in zich, dan hij of zij
denkt. Fer Hakkaart is
een wijs en
oorspronkelijk mens
en een groot
kunstschilder.
overgenomen door de popmu
ziek. In dat opzicht kun je jazz
populair noemen. Denk ook
maar eens aan het North Sea
Jazz Festival."
Hot House bracht de afgelo
pen 25 jaar muziek die altijd net
even anders, was dan wat door
gaans te beluisteren viel. De
club stapt ook in het jubileum
jaar niet van die lijn af. Caout
chouc van componist/bassist-
/pianist Niko Langenhuijsen
opent zaterdag 18 februari de
reeks in de Waag met hun Gar
cia Lorca-project. De tenorsaxo-
fisten Ron van den Bergen, Fred
Leeflang en Simon Rigter ko
men langs. Slagwerker Han
Bennink ontbreekt niet. Colle
ga-drummer Cornell Rochester
geeft een master class en het
LAK Workshoporkest brengt de
speciaal voor Hot House ge
schreven compositie van Mark
Harperink.
Voorzitter Rohde vertelt dat
het niet toevallig is dat de jubi
laris aankomend talent laat ho
ren. „We willen weer een open
podium beginnen voor jonge
musici zoals Hot House vroeger
workshops hield. Leiden en om
geving heeft immers genoeg ta
lent." Van een eerder lustrum
heeft Hot House nog een fikse
stapel Ben Webster-elpees over
maar het weerhoudt de club er
niet van weer met een eigen uit
gave te komen. „Een cd met een
historisch Hot House-optreden
van pianist Rob Agerbeek en
George Coleman uit 1974," zegt
Rohde. „Frank had daar nog
een mooie band van. Agerbeek
speelt hier op 4 november en
het zou natuurlijk fantastisch
zijn als Coleman dan ook in de
buurt is. Als we het geld had-
Hothousers Thea Pieterse, Frank Eikhuizen, Martin Rohde en Wim Winsemius (v.r.n.l.): „Het lijkt nu net of
Hot House uit alleen maar krasse knarren bestaat", maar dat is echt niet zo.' foto holvast/marklamers
den, zouden we hem zelfs laten
overvliegen voor dit concert."
Aan het eind van het gesprek
gooit Pieterse nog even een
noodkreet op tafel. „Weet ie
mand waar ons jazzmonument
is? We hebben het laten maken
voor ons 15-jarig bestaan. Het
monument bestond uit de con
touren van een bas uitgevoerd
in ijzer. Hot House is heel vaak
verhuisd en even zo vaak heb
ben we het ding meegesjouwd.
Maar de bas lijkt nu echt spoor
loos verdwenen terwijl het niet
zo'n licht gevalletje was. Het
eerste jazzmonument in Leiden
zomaar weg, dat kan toch niet?"
Caoutchouc opent zaterdag
18 februari om 21.30 uur het
jubileumprogramma met Gar
cia Lorca-project in de Waag.
Kaarten zijn verkrijgbaar aan
de zaal of via de Hot Line te be
stellen: 071-213193. Daar is
ook informatie over het ver
miste jazzmonument meer
dan welkom.
berlijn rob de kam
Wanneer de Amerikanen het
begrip 'politieke correctheid'
niet hadden uitgevonden, dan
hadden de Duitsers het wel ge
daan. Dat werd de afgelopen
dagen weer eens duidelijk op de
Filmfestpiele van Berlijn, waar
films door het publiek vaak be
oordeeld worden op hun 'cor
recte' gehalte. Zo viel er een
ovationeel applaus te noteren
voor de in het Panorama ver
toonde 'Priest' van de Britse
filmmaakster Antonia Bird, en
was er heftige en emotionele
kritiek te beluisteren op het in
hetzelfde programma-onder-
deel opgenomen 'Paradise Fra
med' van Paul Ruven, een sterk
gestileerde film over het thema
aids en één van de weinige Ne
derlandse films op deze 45ste
Berlinale. 'Priest' is een speel
film over een homoseksuele
priester in Liverpool die, nadat
hij betrapt is bij een vrijpartij in
de open lucht, de steun van zijn
superieuren en een deel van
zijn parochie kwijt raakt en ge
dwongen wordt om zijn leven
opnieuw in te richten. Eerlijk
gezegd is 'Priest' een weliswaar
zeer vakkundig gemaakte, maar
ook nogal zwaar aangezette ka
tholieke tranentrekker. De
waardering voor de film is denk
ik sterk afhankelijk van de mate
van verlichtheid van het land
van vertoning, óf van het belang
dat je aan een politiek correcte
boodschap hecht. 'Priest' zal
over niet al te lange tijd ook in
de Nederlandse bioscopen wor
den uitgebracht.
Aids
Aanzienlijk minder waardering
was er zoals gezegd voor 'Para
dise Framed' van Paul Ruven.
Deze middellange film werd ge
maakt in het kader van een pro
ject van de internationale orga
nisatie Red Hot on Film, die
films over aids produceert. 'Pa
radise Framed' werd in Berlijn
vertoond als onderdeel van een
drieluik, samen met 'Afrique,
mon Afrique' van Idrissa
Ouédraogo uit Burkina Faso en
'Lazos' van de Spaanse regis
seur Alfonso Ungria. 'Afrique,
mon Afrique' is een simpele
vertelling over de verwoestende
invloed van aids op het leven in
veel Afrikaanse landen en 'La
zos' een onevenwichtig drama
van het opgewonden soort waar
ook Pedro Almodovar zijn naam
mee opbouwde. Politiek valt er
evenwel weinig op aan te mer
ken.
Ruvens 'Paradise Framed'
wijkt sterk van deze andere
twee delen af. Het is een bizar
re, strak gestileerde fantasie
over een hemel vol verdwaalde
zielen. De film oogt als een ta
melijk willekeurige verzameling
van ideeën, die door het the
atrale spel een steriele aangele
genheid blijft. Dat kun je be
treuren als een mislukt experi
ment, maar ook zo bleek uit bo
ze reacties vanuit de zaal als
een belediging voor de goede
zaak. Bieden de bijprogramma's
van de Berlinale zo op zijn
minst veel stof tot discussie, in
de competitie van de Berlinale
is het wachten nog steeds op
een echte topfilm. Veel werd er
verwacht van 'The Taebaek
Mountains' van de Zuidko-
reaanse regisseur lm Kwon-
Taek. De film is voor de Korea-
nen zelf een ware mijlpaal, om
dat er een politiek gevoelige pe
riode uit de geschiedenis van
hun land in wordt behandeld.
Flet is een boeiende geschiede
nisles, maar de vormgeving is
braaf en 'de vertelwijze le lang
dradig. Zodat de Berlinale nog
steeds verstoken is van een dui
delijke kandidaat voor de Gou
den Beer.
tekst sandra passchier
foto loek zuyderduin
amsterdam anp
Flet Stedelijk Museum in Am
sterdam kan alsnog het
neonsculptuur van de Ameri
kaanse kunstenaar Bruce Nau-
man aankopen. De gemeente
Amsterdam hield de aankoop
afgelopen zomer tegen omdat
het aankoopbudget van 1994 op
was.
De commissie kunst en cul
tuur van de gemeente Amster
dam stemde gisteren in met de
aanschaf. Het kunstwerk, een
serie copulerende figuren in
neon, wordt gefinancierd uit de
aankoopgelden van ruim 2 mil
joen gulden van dit jaar.
Het uitstel levert het museum
een niet gering voordeeltje op;
het sculptuur, getiteld Seven Fi
gures, kost nu ruim een ton
minder dankzij de lagere dollar.
In de zomer zou het neon werk
bijna acht ton (400.000 dollar)
kosten. Nu komt het op 680.000
gulden neer.
Stedelijk Museumdirecteur
Rudi Fuchs zei tijdens de com
missievergadering de prijs 're-
eel' te vinden. In januari 1993
kocht de Kunsthalle in Ham
burg een video-installatie van
Nauman voor een vergelijkbare
prijs. De aankoop betekent wèl
dat het museum met eventuele
andere aankopen op het gebied
van de moderne kunst moet
wachten. „Maar dat heb ik er
voor over", aldus Fuchs.
Hij gaat een aparte zaal in
richten met vier Naumans; twee
neonwerken uit de jaren zestig
uit de collectie van het Stedelijk
Museum, een permanente
bruikleen uit het Haags Ge
meentemuseum, getiteld Ca-
roussel (1988), en de nieuwe
aankoop, die de kunstenaar in
1985 maakte. Het figuratieve
ensemble sluit volgens Fuchs
mooi aan bij andere werken uit
de figuratieve collectie; bij Pop
Art (Warhol), maar ook bij Pol-
ke, Gilbert George.
Fuchs vindt dat het Stedelijk
het 'grote museum van de
tweede helft van de 20e eeuw'
moet worden. Ook de uitbrei
ding ziet hij in dat licht. Zo'n
museum verdient volgens hem
een 'paviljoenachtige' nieuw
bouw. Het monumentale plan
dat de Amerikaanse architect
Venturi voor ogen had, kwam
niet overeen met zijn zienswij
ze. Hij was dan ook niet onge
lukkig dat de besprekingen met
Venturi op niets uitliepen. Auto
matisch kwam Fuchs bij de Por
tugese architect Siza terecht.
Zijn verkiezing stuitte echter
op protesten van de Bond van
Nederlandse Architecten omdat
een Europese richtlijn bepaalt
dat alle Europese architecten
naar zo'n miljoenenopdracht
mogen meedingen. Met de uit
breiding is een bedrag van der
tig miljoen gulden gemoeid.
Fuchs noemde die Europese re
gelgeving 'van de gekke'. „Waar
komen we terecht als een mu
seum of een schouwburg niet
eens zijn eigen architect mag
kiezen?" De kunst- en cultuur
commissie ging gisteren ak^
koord met de plaatsing van een
advertentie waarin een nieuwe
architect wordt gezocht. Daarin
zal staan dat de gemeente de
voorkeur geeft aan Siza. Cul
tuurwethouder Bakker (D66)
vindt dat hij 'eerlijk' moet zijn
dat al iemand is benaderd. De
commissie stemde woensdag
ook in met het begin van de re
novatie van het museum.
