Jeltsin bang voor
opkomst fascisme
Buitenland
EU blaast top over
verdeling hulp af
Israël sluit Hebron af voor rechts-extremisten
'Rechtse Zuidafrikanen hebben kernwapens'
^OERPAP 16 FEBRUARI 1995
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated
Press DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
Independent RTR Reuter UPI United Press Interr
a 'alestijn mag miljoenen ophalen
laviv Een Palestijn uit de Gazastrook mag zich sinds gisteren
-lt liljonair noemen, nu hij een prijs van de Israëlische staatsloterij
ev eeft geïncasseerd. De 24-jarige student, die weigerde zijn iden-
ne, leit te noemen, droeg een plastic zak over zijn hoofd (foto) om
,7! jn gezicht te verbergen toen hij op een kantoor van de loterij in
an el Aviv de cheque van zes miljoen shekel (ongeveer 3,5 miljoen
ltv ïlden) inde. De man kreeg van Israël een speciale vergunning
n zijn prijs op te halen. De grens tussen Israël en Gaza is sinds
januari gesloten. foto epa
lieuw-Zeeland schaft feest af
ickland De ondertekening van het akkoord waarmee op 6 fe-
ruari 1840 de 'overdracht' van Nieuw-Zeeland aan Groot-Brit-
nnië werd geregeld zal met ingang van volgend jaar niet meer
orden herdacht met een feestelijke bijeenkomst in het dorp
aar het akkoord werd gesloten, Waitangi. Dat heeft premier
olger besloten nadat demonstrerende Maori-'s vorige week de
estelijkheden ernstig verstoorden. De Maori's deden dat om-
at volgens hen de voorwaarden uit het verdrag nooit goed zijn
ageleefd.
Mein Kampf in het Hebreeuws
ruzalem Adolf Hitlers boek Mein Kampf verschijnt binnen-
voor de eerste keer in het Hebreeuws in Israël. De He-
reeuwse universiteit van Jeruzalem geeft de vertaling uit. In het
Dek zet Hitier de principes van zijn nationaal-socialisme uit-
h. ,,Het is een belangrijk historisch document voor de jonge
meratie om de holocaust beter te kunnen begrijpen," aldus
76-jarige vertaler Dani Jaron.
"remier Burundi treedt af
imbara Premier Anatole Kanyenkiko van Burundi is giste-
in afgetreden. Zijn Tutsi-partij Uprona (Unie voor de Nationale
ooruitgang) had zijn aftreden geëist nadat hij had geweigerd de
arlementsvoorzitter uit zijn functie te ontheffen. Uprona be-
chouwt deze als etnische oorlogshitser. De partij verweet de
remier sympathie met de Hutu-partij Democratisch Front
rodebu). Veel Burundezen hebben de afgelopen dagen voor
et aftreden van de premier gestaakt.
Tientallen doden bij brand op Taiwan
mpei Een brand in een karaokebar en een restaurant in de Tai-
'anese stad Taichung heeft gisteren aan zeker 64 mensen het
ven gekost. Dertien mensen zijn, deels met ernstige brand
enden, uit het brandende gebouw van drie verdiepingen ge-
Volgens de Taiwanese staatstelevisie zijn slechts twaalf
ïensen erin geslaagd ongedeerd uit het gebouw te vluchten.
)pnieuw moordaanslag in Algerije
lciersDe voorzitster van een Algerijnse vrouwenorganisatie is
roensdag bij het verlaten van haar woning in Tizi Ouzou dood-
eschoten. De architekte Nabila Djahnine zat een organisatie
an feministen van de Berber-minderheid in Algerije voor. Aan-
enomen wordt dat moslim-fundamentalisten verantwoordelijk
ijn voor de aanslag.
tuis tegen herinvoering Star Wars
Washington Een kleine meerderheid in het Amerikaanse Huis
an Afgevaardigden heeft gisteren een plan van de Republikei-
len verworpen om op zo kort mogelijke termijn het 'Star Wars'-
irojekt nieuw leven in te blazen. Het aanleggen van een ruimte-
child om de Verenigde Staten te beschermen tegen raketaan-
allen van buitenaf staat hoog genoteerd op het wensenlijstje
an de Republikeinse voorman Newt Gingrich, die door het af-
- vijzen een flinke nederlaag boekte.
Waarschuwing' van GIA aan Tunesië
Snden De Gewapende Islamitische Groep (GIA), de geweld-
ladigste organisatie van fundamentalistische moslims in Alge-
ije, heeft vorige week een grenspost in Tunesië aangevallen om
Ie leiders van dat land te waarschuwen 'zich niet te bemoeien
net de interne zaken van Algerije'. Bij de aanval kwamen zeven
unesische grenswachten om het leven.
erste hulpdiensten Belfast
lebben plotseling meer werk
ie independent
nds het bestand in Noord-Ier-
nd staan de ambulancedien
st met hun rug tegen de
uur, doordat het aantal ver
leken om hulp bijna is ver-
ibbeld. Dit is een onvoorzien
'volg van de terugkeer naar
it normale leven,
elen van Belfast die voorheen
""boden terrein waren, weme-
s avonds van de sociale ac-
"teit. Het aantal gevallen van
ensen die in het openbaar on-
el worden, is met 85 procent
stegen en het aantal ver-
lersongelukken is van oktober
t december met 50 procent
ogenomen vergeleken met
zelfde periode in 1993. Tele-
Onenigheid over hoogte steun Derde Wereld Zeer broos bestand in Tsjetsjenië
foontjes om hulp in verband
met hartklachten zijn met 15
procent gestegen.
Sinds de wapenstilstand ont
vangen de hulpdiensten 94 pro
cent minder telefoontjes we
gens bomaanslagen en 85 min
der wegens schietpartijen. Maar
deze winst is ruimschoots te
nietgedaan doordat de 'civiele'
hulpvraag met 82 procent is
toegenomen. Ook kregen am
bulancemedewerkers meer te
maken met verwondingen aan
de ledematen, die deels het ge
volg zijn van afstraffingen.
De ambulancediensten komt
het water inmiddels tot de lip
pen. Door de beperkte midde
len wordt het steeds moeilijker
de toenemende vraag het hoofd
te bieden.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
De landen van de Europese
Unie zijn het gisteren niet eens
geworden over de omvang van
de ontwikkelingshulp die 'Brus
sel' de komende jaren aan 70
landen uit de Derde Wereld
moet bieden. Vertegenwoordi
gers van de landen uit Latijns-
Amerika, het Caribisch gebied,
Afrika en de Stille Zuidzee zou
den vandaag en morgen overleg
voeren met de EU. De Franse
minister Juppé (buitenlandse
zaken) heeft de conferentie gis
teravond afgelast.
De Europese Unie wilde zijn
definitieve aanbod vandaag op
tafel leggen tijdens een grote
conferentie met afgevaardigden
uit de 70 landen. Daar zou ook
worden gepraat over verbete
ring van de handel en de beste
ding van de hulp. Maar ook
over een makkelijker afzet van
produkten uit de ontwikkelings
landen op Westerse markten,
werd de EU het vannacht niet
eens.
Het gaat in Brussel om onge
veer dezelfde discussie als WD-
leider Frits Bolkestein in Neder
land voert met PvdA-minister
Jan Pronk: wat kost die ontwik
kelingshulp veel, en wat levert
het weinig op. Is de geldstroom
geen 'fagade', zoals Bolkestein
pleegt te zeggen, een afkoop
som voor schuldgevoelens.
Waarom zou daar nog eens ex
tra geld bij moeten?
De uiterst pijnlijke patstelling
binnen de EU over de ontwik
kelingshulp tekende zich al ge
ruime tijd af. De EU gaf de afge
lopen vijf jaar 25 miljard gulden
ontwikkelingshulp aan 70 lan
den, maar verschilde van me
ning over de vraag hoeveel dat
de komende jaren moest wor
den. De Derde Wereld-landen
vragen om 41 miljard gulden tot
het jaar 2000.
Een compromisvoorstel van
de Fransen om 32 miljard uit te
trekken was voor verschillende
landen al veel te hoog. Duits
land en Groot-Brittannië, tot nu
toe samen goed voor bijna de
helft van de EU-ontwikkelings-
hulp, willen hun bijdrage zelfs
met ruim een kwart verminde
ren. Zij geven voorrang aan de
eigen nationale ontwikkelings
programma's, waarbij ze zelf de
prioriteiten kunnen stellen. De
Europese ontwikkelingshulp
komt te veel terecht in de voor
malige Franse kolonies, vinden
Bonn en Londen. Hun belangen
liggen elders op de wereldkaart.
Nederland vindt dat een ver
hoging van de EU-hulp door
anderen betaald moet worden
omdat Den Haag al genoeg zegt
bij te dragen. Minister Zalm (fi
nanciën) vindt dat Nederland
zijn ontwikkelingsgeld beter zelf
kan uitgeven dan het eerst via
Brussel te laten lopen.
De Russische president, Jeltsin, heeft vanmorgen in een
toespraak tot het parlement gewaarschuwd dat Rusland
steeds gevoeliger wordt voor fascistische propaganda. Hij
riep de rechters op zware criminelen harder aan te pak
ken. Daarnaast gaf hij toe dat Russische troepen in
Tsjetsjenië de mensenrechten hebben geschonden.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
Jeltsin stelde onder meer vast
dat slechte voorbereiding en co
ördinatie van de militaire actie
in Tsjetsjenië de oorzaak zijn
van zware verliezen. „We hoop
ten dat onze strijdkrachten ster
ker, meer ervaren zouden zijn.
Hun falen en de fouten van
commandanten brengen een
zware slag toe aan de patriotti
sche gevoelens van de Russen.
Daaruit moeten ernstige con
clusies worden getrokken."
Maar behalve de vaststelling
dat de hervorming van de strijd
krachten resoluut moet worden
aangepakt, kondigde hij geen
maatregelen aan. Over de ver
antwoordelijkheid van defensie
minister Gratsjov voor de ge
brekkige modernisering van het
leger en het falen in Tsjetsjenië
zei hij niets.
Jeltsin noemde het ontoelaat
baar dat de criminele wereld
nauwelijks iets te duchten heeft
van de misdaadbestrijders. „Dit
is ontoelaatbaar, daar moeten
maatregelen tegen worden ge
nomen", zei hij. Volgens Jeltsin
worden criminelen bovendien
veel te licht gestraft.
Hij meent ook dat justitie te
laks optreedt tegen het groeien
de fascisme. „Jaren lang waren
de Russen immuun voor het
fascistische gevaar. Maar we
moeten eerlijk toegeven dat die
immuniteit is verminderd. Fas
cistische propaganda wordt
vrijelijk in het land verspreid.
Waarom wordt hier niet tegen
opgetreden? Dit is een verant
woordelijkheid van de staat. Ik
eis dat orde wordt gegaran
deerd."
Russische en Tsjetsjeense mi
litaire leiders hebben gisteren
een algeheel bestand voor 48
uur afgekondigd. Het is de afge
lopen nacht om 00.001 uur in
gegaan. Rond het middaguur
was nog onduidelijk of inder
daad alle wapens zwijgen. De
scepsis was vannacht, vooral
aan Tsjetsjeense zijde, in ieder
geval bijzonder groot. Het nu
afgekondigde bestand is een
uitbreiding van een eerder deze
week bereikte wapenstilstand
voor zware wapens: die werd
meteen geschonden.
De Tsjetsjeense leider Doe-
dajev zei in een interview met
BaJtische journalisten dat de
Russen de wapenstilstand
slechts willen omdat president
Boris Jeltsin vandaag de beide
huizen van het Russische parle
ment toespreekt. „Een oorlog
beëindig je niet door militairen
te velde met elkaar te laten pra
ten. Als Jeltsin onderhandelin
gen wil, moet hij die op het juis
te niveau voeren", aldus Doe-
dajev.
Sjamil Basajev, een van de
Tsjetsjeense commandanten
die bij de besprekingen aanwe
zig was, zei gisteren dat zijn
manschappen de wapens niet
zullen neerleggen voordat de
Russische militairen uit Tsjets
jenië zijn verdwenen. Voorts
maakte hij bekend dat Russen
en Tsjetsjenen morgen opnieuw
voor besprekingen bijeen ko-
Honderden blanke Zuidafrikanen staan in Ruyterwacht met kettingen, zwepen, stokken, knuppels en grommende honden klaar om te verhinderen dat zwarte kinderen in de arme blanke
wijk van Kaapstad naar school gaan. „We willen deze vuile kaffers hier niet", zei een van hen. foto epa guy tillim
LONDEN-KAAPSTAP GPD-AP-Rtr
Extreem-rechtse Zuidafrikaanse
blanken zouden een aantal
kernwapens hebben waarmee
ze een eigen blank land willen
afdwingen. Dat is de strekking
van een documentaire die het
Britse televisiestation Channel
Four gisteravond uitzond. Vijf
van deze kernwapens zouden
neutronenbommen zijn.
Een woordvoerder van het In
ternationaal Atoomenergie
Agentschap (IAEA) in Wenen
uitte gisteren twijfels over de in
houd van de documentaire.
Vooral omdat het IAEA zojuist
een inspectie heeft uitgevoerd
in Zuid-Afrika en daarbij de
'nucleaire boekhouding' in orde
heeft bevonden. Oud-lucht-
machtgeneraal Tinie Groene-
wald, die lid is van rechtse partij
Vrijheidsfront, heeft bovendien
tegengesproken dat Zuid-Afrika
nog kernwapens zou hebben.
In 1993 onthulde de toenma
lige president van Zuid-Afrika,
F.W. De Klerk, dat zijn land over
zes kernbommen had beschikt.
Al deze wapens waren echter
vernietigd, zo zei De Klerk toen.
In de Britse documentaire
plaatsten ingewijden evenwel
vraagtekens bij die lezing. Een
voormalig topambtenaar ver
klaarde dat het aantal 'gewone'
kernbommen 24 bedroeg: een
lid van de geheime dienst be
vestigde dat. Daarnaast, zo zei
de agent, is een aantal neutro
nenbommen gemaakt.
Beide bronnen bleven in de
documentaire anoniem, maar
programmamaker Gwynne Ro
berts kreeg wel de vooraan
staande kernfysicus Van Mout-
on voor de camera. Professor
Van Mouton, die de vernietiging
van Zuid-Afrika's kernwapenar
senaal leidde, bevestigde dat zes
bommen zijn ontmanteld. Hij
wilde echter niet uitsluiten dat
een aantal kernwapens al was
verdonkeremaand voordat hij
zijn werk begon.
Scholieren
De politie heeft gisteren zo'n
200 blanke bewoners van de
Kaapstadse arbeiderswijk Ruy
terwacht verdreven die zwarte
scholieren wilden beletten naar
school te gaan. Het was de
tweede achtereenvolgende dag
dat blanke betogers zich bij de'
school verzamelden. Ze wilden
de bussen tegenhouden die
zo'n 3.000 scholieren van 13
jaar en ouder uit het zwarte
woonoord Khayelitsha naar
school brachten.
De school, die onder de
apartheid alleen blanke leerlin
gen toeliet, was sinds het begin
van dit schooljaar gesloten we
gens gebrek aan leerlingen. De
nieuwe regering heeft echter
bepaald dat leegstaande school
gebouwen beschikbaar moeten
worden gesteld aan zwarte kin
deren uit de townships, waar
een tekort aan scholen is.
Op grond van dit beleid ging
de school enkele weken geleden
weer open, maar bij gebrek aan
meubilair, boeken en ander les
materiaal werd er nog geen les
gegeven. Volgens de demon
stranten zwierven de leerlingen
door hun wijk, richtten ze ver
nielingen aan en rookten ze
marihuana.
Volgens een van de demon
stranten is het schoolcomplex
door de komst van de zwarte
leerlingen veranderd in een
zwijnestal. „Ze urineren in het
openbaar, ze neuken voor je
ogen op het schoolplein. Het
zijn beesten." Een blanke werd
gearresteerd omdat hij een
scholier met een zweep had af
geranseld. Een van de leerlingen
toonde zich boos over dergelij
ke aanvallen: „Al die dingen
waar zij het over hebben, doen
we helemaal niet. We willen
juist op een aardige manier met
ze omgaan".
Vanmorgen konden de scho
lieren ongestoord hun intrek
nemen in de school. Zo'n vijftig
blanke bewoners keken toe toen
de kinderen aankwamen. Maar
de knuppels, kettingen en hon
den die zij de afgelopen dagen
wel bij zich hadden, hadden zij
thuisgelaten.
JERUZALEM» AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Hebron en omgeving zijn vandaag door het Israëli
sche leger afgesloten. De maatregel, die geldt voor 24
uur, moet voorkomen dat Israëlische rechts-extre
misten naar de bij de stad gelegen nederzetting Kiryat
Arba reizen, waar vanmiddag een herdenkingsplech
tigheid wordt gehouden voor Baruch Goldstein. De
plechtigheid is niet verboden.
De uit Kiryat Arba afkomstige Baruch Goldstein ver
moordde een jaar geleden 29 Palestijnen in een mos
keeruimte van de Grot van de Aartsvaders in Hebron.
Na zijn daad werd hij zelf om het leven gebracht. Sinds
dien is er rondom zijn persoon in ultra-rechtse politie
ke kringen een cultus gegroeid.
Het voornemen Goldstein te herdenken heeft de Is
raëlische regering in verlegenheid gebracht. Veel minis
ters menen dat Israël moeilijk van Arafat kan eisen dat
hij het extremisme in de Gazastrook bestrijdt, als het
zelf extremistische bijeenkomsten van Israëliërs toe
staat.
Minister Rubinstein (onderwijs) deed gisteravond
een beroep op de legerleiding de herdenkingsbijeen
komst te verbieden. „Het idee dat zo'n bijeenkomst
wordt gehouden in aanwezigheid van rabbijnen en
overheidsvertegenwoordigers is weerzinwekkend", zei
hij.
Premier Rabin en PLO-voorzitter Jasser Arafat hou
den vandaag besprekingen aan de noordgrens van de
Gazastrook. Hun overleg van een week geleden eindig
de in een fiasco en de vooruitzichten voor de onder
handelingen van vandaag zijn weinig beter. Rabin en
Arafat hebben al laten weten dat ze na afloop van hun
bijeenkomst geen persconferentie zullen geven. Vorige
week sprak alleen Rabin kort met de pers.
Pas op voor
golfende
ex-presidenten
INDIAN WELLS »Rtf-UPI-DPA
Bij een golftoernooi in Indian
Wells in California hebben de
voormalige Amerikaanse pre
sidenten Gerald Ford en Geor
ge Bush vooral het publiek ge
raakt. Een vrouwelijke toe
schouwer kreeg een golfballe
tje, dat via een boom ketste, te
gen het gelaat. Haar bril brak
en veroorzaakte diepe sneeën.
De wond moest worden ge
hecht.
Ook president Bill Clinton
maakte deel uit van dit team
dat door 81-jarige Ford werd
omschreven als een stel 'ram
mers'. Dat klopte wel. De golf-
ballcn vlogen vaak alle kanten
op. Nadat Bush de bril van
Norma Early aan gruzelemen
ten had geslagen, trof hij bij de
14e afslag opnieuw een om
stander. Een man kreeg een
golfbal tegen de achterkant
van zijn been en kwam met de
schrik vrij. Drie holes verder
raakte een door Ford vanaf de
tee geslagen bal iemand tegen
de schouder. Het incident bleef
zonder gevolgen. De bedui
dend jongere president Clin
ton (48) had meer geluk.
Weliswaar sloeg hij ook een
maal een bal buiten de baan
maar raakte geen toeschou
wers.
Santer staat op
vrij verkeer
van personen
STRAATSBURG ANP
Ondanks fel Brits verzet houdt
de Europese Commissie vast
aan vrij personenverkeer in de
Europese Unie (EU). Dat blijkt
uit het werkprogramma dat
Commissie-voorzitter Santer
gisteren presenteerde.
De opheffing van de grens
controles tussen de vijftien lid
staten is volgens de Commissie
nodig om de Europese vrije
markt te voltooien. Zeven lid
staten, waaronder Nederland,
gaan de onderlinge paspoort
controles al geleidelijk opheffen
als eind volgende maand het
Akkoord van Schengen van
kracht wordt.
In Groot-Brittannië bestaat
grote weerstand tegen vrij per
sonenverkeer. Londen vreest
dat weinig terecht zal komen
van de verscherpte controle aan
de buitengrenzen van de EU,
waardoor asielzoekers en
drugsmokkelaars vrij baan krij
gen. Premier Major beloofde
dinsdag nog dat hij opheffing
van de binnengrenzen des
noods met een veto zal blokke
ren.
Voorlopig nog
geen snelle trein
Parijs-Madrid
De verbinding tussen Parijs en
Madrid (via Barcelona) van de
hoge-snelheidstrein gaat niet
door. Althans niet voor het jaar
2005. De Spanjaarden en de
Fransen moeten van hun eerder
gesloten akkoord afzien, zo
heeft de Spaanse minister José
Borrell (Publieke Werken) deze
week bekendgemaakt.
Volgens de minister vorderen
de werkzaamheden tussen I.yon
en de Spaans-Franse grens niet
snel genoeg. Frankrijk wil eerst
de trajecten Parijs-Straatsburg,
Lyon-Turijn en de verbinding
met Bretagne (Rennes) uitbrei
den. De lijn Parijs-Straatsburg
verbindt de Franse hoofdstad
met München en Wenen.
Borrel zei op dit momenteel
liever extra geld uit te geven aan
de bestrijding van de enorme
droogte in het midden en zui
den van Spanje. Zo'n elf miljoen
n\ensen hebben onder de
droogte te lijden. Spanje beleeft
de droogste vijf jaar van deze
eeuw. Om de droogteproble
men op te lossen hevelt Spanje
water over van stuwmeren uit
noordelijke regio's naar de ge
bieden waar dat nauwelijks
aanwezig is.
Zapatista's tot
voorwaardelijk
gesprek bereid
MEXICO-STAD Rtr
Opstandelingen in de Mexi
caanse deelstaat Chiapas zijn
bereid te gaan praten met de re
gering.
Een leider van het Zapatista Na
tionaal Bevrijdingsleger (EZLN),
majoor Ana Maria, stelde tegen
over verslaggevers wel de voor
waarde dat de regeringstroepen
worden teruggetrokken van de
posities die ze bij hun laatste
opmars hebben ingenomen.
President Zedillo staakte
dinsdag de militaire operatie in
Chiapas en riep op tot dialoog.
Blanken proberen zwarte scholieren tegen te houden
TB i
"lEÉHul
