i
Echt een zegeltje om te zoenen
- Feyenoord: discussie zonder eind
Mooi wonen in de
Priwi-Pricobuurt
Het Gesprek van de Dag
Pik een kerkhofje
JERDAG 11
FEBRUAR11995
Jan Wolkers: 'Aardig initiatief van de PTT'
naar het smalle ruggetje
lie grote roman van Jan
:ers in je boekenkast en on-
dellijk weer doemen de
htige beelden op van de
Een bewijs dat literatuur
iegelijk goed kan worden
lmd. Tal van scènes bleven
>n in het geheugen,
voorteken van naderend
eil: het moment waarop
jque van der Ven op de wc
denkt dat ze bloed plast
ijl ze de avond tevoren ge
il bietjes heeft gegeten. Het
familiefeestje waarop Rut-
[auer vol walging over zijn
.Igaat omdat hij een oog ont-
in een pasteitje. De twee
ifden die in de plensregen
drinken en eikaars kussen
irpen. En natuurlijk het
ijke moment waarop Rut-
lauer zijn gulp openritst en
jongeheer tussen de rits
ig komt te zitten.
»pmaat tot die laatste scène
gelegenheid van het Jaar
Film door de Amster-
ontwerpers Linda van
;n en Armand Mevis op
iostzegel van tachtig cent
leeld. Teder omhelst Rut-
auer Monique van der
Zo wordt zelfs een brief
Ie deurwaarder nog een
lesbrief. Mooi, erg mooi.
likje toch met heel wat
der tegenzin aan zo'n zegel.
Wolkers voelt zich zeer ver-
I, al is hij door de PTT nog
op de hoogte gebracht. „O,
lebben ze een scène uit die
genomen? Welke dan? Is de
an Rutger Hauer echt te
Nee toch, hé? Of ik hier
wat voor heb gekregen?
hoor de rechten van de
behoren bij de producent."
ti, die film zit natuurlijk ook
mooie scènes. Als je ziet hoe
d en gevoelloos seks tegen-
>rdig wordt gefilmd. Vrese-
ilecht. Het beklijft niet, er zit
schoonheid in, geen ont-
ing. Er blijft niets van over.
boek heeft, denk ik, voor
na ongere generatie van des-
bb iveel betekend. Het heeft op
'd< eksuele moraal een enorme
ingoed gehad. Het laat onder
irzien dat er in de liefde
Rutger Hauer en Monique van de Ven in innige omhelzing op een zegel van 80 cent. Een zegel om te zoenen.
niks vies is. Dat je inderdaad zo
gek op een vrouw kunt zijn dat
je d'r kont af kunt likken."
„Ik vind het een erg aardig ini
tiatief van de PTT. Het bewijst
maar weer eens dat Nederland
niet zo kleingeestig is als wel
eens wordt beweerd. Maar het
is wel langzaam gegaan. Een
aardige toevalligheid trouwens,
die tanding van de postzegel en
dan juist die scène met die rits.
We moeten die filatelistjes toch
eens in de gaten gaan houden."
Leidenaar Anton Korteweg,
dichter en directeur van het
Letterkundig Museum, heeft de
film destijds als jongeling in Lei
den gezien. „Een fantastische
film, ja. Seks heeft in die film
iets vrolijks. Dat springen en
duiken, allemaal zeer levendig.
En komisch ook wel. Dat ze aan
het vrijen zijn en merken dat de
tampon er nog in zit. Ik had het
boek al gelezen en vond dat erg
goed. Opeens kon je onder het
mom van literatuur naar een
seks-film. Want die film is toch
eigenlijk een seksfilm met een
groot aantal zeer onthoudbare
scènes."
„Een van de mooiste scènes is
natuurlijk die waarin de vader
van het meisje in die stoel zit en
dan tieten-kont begint te zingen
op de wijze van de Radetzky-
mars. Onvergetelijk. Voor een
calvinistische jongen als ik was
dat natuurlijk allemaal zeer in
dringend. En dan hebben we
het nog niet gehad over die
prachtige muziek van Toots."
Bij de Leidse Postzegelhandel
wordt de nieuwe zegel niet be
paald met bazuingeschal ont
vangen. „Ik heb de afbeelding
gezien", zegt eigenaar Engels-
ma, „en ik vind er niks aan. Wat
stelt het nou eigenlijk allemaal
voor? Dit is toch geen ontwerp.
Een plaatje uit een film nemen
en dat dan reproduceren dat
is toch wel heel erg gemakkelijk.
Een postzegel moet internatio
naal aanslaan. Nou, niemand in
de wereld weet toch wat 'Turks
Fruit' is? En dan die Rutger
Hauer, ik vind het maar een
mannetje met verbeelding."
Zo, zo, een getand meninkje
van deze postzegelhandelaar.
Niet bepaald een likkertje. Maar
hoe reageren de klanten, me
neer Engelsma? „De reacties op
de nieuwe zegel hier in de win
kel waren lauw. De PTT is hele
maal op de commerciële toer
en dat merken we steeds meer.
Maar ze vergeten dat de verza
melaars op een zeker moment
stoppen met verzamelen. Nee,
niks aan hoor, zo'n liefdesscène.
Ik had iets vrolijkers genomen."
Tja.
CEES VAN HOORE
Theo Bakker
'Kijk, deze klimop draagt nu
vrucht. Door de allerlaatste
insecten wordt hij in het na
jaar bevrucht en midden in de
winter bloeit hij.' Mijnheer
Smit, die van alles alles weet,
omdat hij met een snelheid
van honderdtachtig pagina's
per uur boeken kan opeten,
vertelt mij dit kleine feit. Smit
is van de Stichting Begraaf
plaats Groenesteeg. Ik wil
klimop later. Met schuin
daarnaast krokusjes en
sneeuwklokjes. Bloei en
vrucht. En dan zelf ertussen
liggen als een zucht as. Maar
nu nog even niet.
Nu loop ik langs de graven en
koester de zachte zandsteen
waarop als opperst teken van
vergankelijkheid de naam
door wind, regen, weer, tijd is
uitgevlakt. Maar ook de mees
te andere grafstenen bekoren,
want zijn van woordloze een
voud. Niets staat erop. Geen
gedicht, geen poging iets te
zeggen. Alleen: 'geboren' en
'overleden'. Afgelopen zondag
hebben zes studenten van het
Leids historisch dispuut Ro
bert Fruin bij diens rustplaats
ombeurten een grafrede afge
stoken. Mij komt wandelend
over de graven de gave van
het woord potsierlijk voor. Je
mond houden en hooguit de
lippen tuiten om de koude
steen te kussen. Als teken van
liefde die niet vergaat. Of
wordt het nu teveel bouque-
treeks?
Vroeger zat ik vaak aan de
overzijde te vissen en keek ik
met angstige nieuwsgierig
heid naar de zerken en treur
wilgen. Als ik daar eens mocht
vissen! Met een wurmpie. In
de buurt van graven ving je
polsdikke palingen stelde ik
me voor. Nu loop ik er, niet
meer angstig nieuwgierig,
zonder aanvechting tot hen
gelen en de treurwilgen zijn
ook al grotendeels gekapt.
Volgens de restaurateur horen
die niet op een kerkhof thuis.
Hij weet het beter dan de
Heer, die ze ervoor geschapen
heeft.
De armen liggen rechts van
de ingang, de rijken links. On
derscheid moet er wezen. De
onbedeelden liggen in zand,
dat ervoor gezorgd heeft dat
niets dan as rest van wat ooit
bloeide. Dat lijkt me een wel
daad. De bedeelden liggen
bijeen in kelders. Uiteindelijk
gaan ook die naar de kelder,
zo zit het. Veel verschillen zijn
er verder niet. Het gras is
overal even dor, de wind
waait gelijk koud en de mar
kant lelijke Meelfabriek houdt
ieder graf in zijn blik. Eén plek
is er waar ooit in een kuil een
verzameling botten gestort is
van on- en minvermogende
Leidenaars. Dat graf trekt me
het meest. Alleen een paar
struiken erop en gezellig bij
elkaar liggen. Zoek het maar
uit boven met zijn allen.
Als je je je besognes teveel
gaat aantrekken, als je je echt
te sappel gaat maken, pik dan
in plaats van een Haarlem
merstraatje eens een kerkhof
je. Echt een aanrader. Kost
niks, de hond die moet bewa
ken is er niet en na een uurtje
blauwbekken tussen die ste
nen voel je je als herboren.
Zelf raakte ik er deze week ge
nezen van mijn kunstcom
plex. Kunst stijgt boven alles
uit, ja toch. En dan lees je in
deze krant weer vol aandacht
een stuk over de expositie
'Thin Line' in Stelling Galerie
en dan besef je weer hoe arm
van geest je bent. Ik zit op een
bank op de begraafplaats en
pak het artikeltje erbij. Op de
begeleidende foto staan twee
stoelen waarvan de zitting
doorboord is met rollen bub
beltjesplastic. Volgens Laken
hal-conservator Wolthoorn
gaat er een sterke opgaande
beweging van uit en die vindt
hij majestueus. 'Maar', zegt-
ie, 'misschien is bij nadere be
schouwing het werk met de
twee stoelen veel somberder;
het beeld straalt de onmoge
lijkheid tot communiceren uit
en schept daarmee een onbe
schrijflijke leegte.'
Wanhopig probeer ik de leeg
te op de foto in te zien. He
laas. Maar net als ik bedacht
heb dat het leven zo verder
geen zin heeft, kijk ik op en
zie de graven. Namen zie ik
van mannen en vrouwen die
meestal gewoon op stoelen
zaten en die niet wisten van
bubbeltjesplastic. Ik neem
mijn krant op en wandel ge
nezen verder.
Dan klinkt, terwijl ik naar de
steen van moeder Van Gogh
staar, plotseling een heftige
beat tot mij door. 'En een,
twee, drie. En een, twee, drie.'
Aerobics bij De Spartaan. Lij
ven worden getuchtigd, spie
ren gestaald, buiken wegge
werkt, borsten opgetrokken,
billen strak en hard gemaakt,
lichamen in de steigers gezet.
Ik geef Magere Hein die naast
me is komen wandelen een
knipoog. 'O.k, o.k.,' zeg ik,
'uiteindelijk vertillen wij ons
allemaal aan jou, Maar nu
wensen wij voorlopig nog
even niet te communiceren
met jou over die onbeschrijf
lijke leegte die je in de aanbie
ding hebt. Nee, broeder, eerst
moet die pijp kaneel leeg.
Daarom vertrek ik nu ook, ik
heb van de kou dooie voeten
gekregen.
ir hadden ze dus typisch niet
'erekend. Op een kleine quiz
trent de historie van de eni-
tchte voetbalkraker die Ne
land kent en die morgen
rde 127ste keer op het pro-
mma prijkt: Ajax - Feye-
)rd. Inplaats van stomme
»en te moeten beantwoor-
over wie de meeste wed
den heeft gespeeld of wie de
este doelpunten scoorde,
;en de twee Gublers elkaar
liefst van meet af aan in de
«en. Want de overeenkom-
pn tussen twee exponenten
een deze echte Leidse fami-
3 mogen dan groot zijn, één
Is rschil is er en zal er altijd blij-
Chris (41) is ras-Ajacied en
ircel (27) is een pure Feye-
order. En daartussen gaapt,
zal uit het vervolg van dit
rhaal wel blijken, nog altijd
n wereld van verschil,
izelfde achternaam, oom en
ief, hetzelfde beroep van
aatmaker, getrouwd en een
ld, echte Leidenaars, beiden
Ivan de afdelingsclub Rijn-
ïd en wie weet wat die twee
igmeer gemeen hebben. En-
dat kan allemaal best zijn,
aar als het op een discussie
rervoetbal aankomt, staan de-
onvervalste clubsupporters
nnen vijf seconden lijnrecht
genover elkaar, of dat nu op
p familiefeest, in de kantine
in de koffietent is. Wie het
io niet kent, zou die middag
café-restaurant Cronesteyn
innen denken dat er in het
'etst van de strijd zowaar
raks nog klappen gaan vallen,
hoog loopt het soms op.
erbaal geweld
laar dat is slechts uiterlijke
hijn. Het blijft, zoals altijd het
eval is wanneer die twee de
arricades beklimmen, louter
ij een potje stevig verbaal ge
leld. Vervolgens drinken ze ge-
dlig samen een biertje. Wat
at betreft zijn de wilde haren
t wel af of hebben die er zelfs
ooit aangezeten. En het bloed
cuipt natuurlijk waar het niet
aan kan.
innen, dat is een passender
'oord binnen hun haat-liefde
ïlatie. Ze doen al jaren niks lie
er dan dat. Dat is bijna toPeen
port op zich verheven. Elkaar
ellen als de ander verloren
eeft, lekker op zondagavond
°g wat zout in de wonden
rijven. Bij voorkeur niet naar
tv kijken als de tegenpartij
oor de Europa Cup speelt en
pi bij navraag melden: 'Oh,
iet gezien, kan ook nooit wat
eweest zijn'. Rivaliteit ten top,
die direct al oplaait wanneer de
afspraak voor een tweegesprek
wordt gemaakt.
„Vergeet je voor de foto je
mooie gele ster niet op te
doen", voegt Marcel zijn oom
Chris fijntjes toe, duidend op de
voor velen toch wat morbide
gewoonte van sommige ferven
te Ajax-supporters om de Da
vidsster als een soort geuzete-
ken te dragen. Waarop de ander
wat hooghartig repliceert dat hij
dit soort voetbalhumor niet no
dig heeft om te scoren. „Want
u/zyzijn al jaren gewoon simpel
weg de beste". Ajax dus voor
hem in koninklijk meervoud.
De tussenstand is bepaald op 1 -
1.
Studio Sport
Wat Feyenoorder Marcel het
meest irriteert aan Ajax sluit
naadloos aan bij die opmerking.
„Daar heb je het weer", haakt
hij meteen in, „dat arrogante
van die lui. Ze denken daar in
Amsterdam dat ze het voetbal
hebben uitgevonden. En de
pers loopt klakkeloos mee in dat
spoor. Vooral die gasten van
Studio Sport, die Smeets en zo.
Die verheerlijking, daar word ik
gek van. Zelfs een eenvoudige
breedtepass heet daar al kunst
te zijn. Ja, daar stoor ik me nog
het meeste aan. Aan die hou
ding. Met die schoolmeester,
die Van Gaal, voorop. Terwijl ze
gewoon vergeten dat wij die Eu
ropa Cup mooi eerst wonnen."
Met een ietwat hautain knikje
geeft Chris op zijn beurt te ken
nen dat je dit heel anders moet
zien. „Uitstraling heet dat, Mar
cel. Overtuigd zijn van je eigen
kunnen. Sta je vaak al met 1 -0
voor. Nee, dan Feyenoord. Al
tijd maar kopen, nooit wat zelf
opleiden, zoals wij. Vind je het
gek dat je niet anders wordt ge
afficheerd dan als een ploeggie
van simpele 'werkers'. Dan heb
je toch ook geen reden om trots
te zijn."
„Wat is er dan verkeerd aan
hard werken?" stelt Marcel
scherp. „Dat past bij Feye
noord, dat past bij Rotterdam.
Daarom hebben wij ook een
trouw legioen, de mensen zien
dat graag. Jazeker, Feyenoord
heeft de beste aanhang van Ne
derland. Horend bij de beste
club. Die ook nog eens, in hele
korte tijd, een fantastisch mooi
stadion heeft gerealiseerd. Veel
mooier dan die veredelde sport
hal die daar in de Bijlmer
komt."
„Laat ze in Zuid maar uitkijken
dat die overkapping er bij harde
wind niet afwaait", gromt Chris.
„Trouwens, over die supporters
gesproken: het is maar wat je
best noemt. Het grootste gajes
zit daar op de tribune. Weet je
nog, in Volendam. Konden ze
niet winnen, hebben ze maar
die gezellige cafeetjes op de Dijk
verbouwd. Bij Ajax hebben ze
de supporters pas goed onder
controle. De fanclub telt intus
sen 40.000 leden en het eind is
nog altijd niet in zicht. Ajax is
de meest populaire club van
Nederland. En naar de Kuip ga
ik al helemaal niet meer. Vorige
keer kon ik daar een stomp voor
m'n kop krijgen. Moest ik me
redden door te zeggen dat ik
voor Sparta was."
Schijnboksen
Het spel is dan pas goed op de
wagen. De one-linersen ver
wensingen van seizoenkaart
houder Marcel en oud-seizoen-
kaarthouder Chris („Ik heb nu
meer tijd voor mijn gezin nodig,
ik ga alleen nog naar toppers")
vliegen over en weer. Al blijkt er
aan het eind van het kwartiertje
schijnboksen en vliegen afvan
gen over met name het gedrag
van de wederzijdse supporters
toch nog een gemeenschappe
lijke conclusie uit te rollen. Na
melijk dat supporters zoals zij
best fanatiek mogen zijn, maar
dat blind fanatisme niet kan.
„Want bij vechtpartijen is nie
mand gediend en om nu als
supporter steeds als vee te wor
den behandeld, schiet ook niet
op", vertolken ze gelijkgestem
de gevoelens.
Maar niet teveel geslijm samen,
want al snel staan ze weer lijn
recht tegenoverelkaar. „Ik heb
liever dat Litmanen zijn enkel
breekt, dan dat-ie scoort",
meent Marcel oprecht, die al
leen voor Ronald de Boer als
Ajacied enige waardering kan
opbrengen. Chris is wat dat
aangaat gedecideerder. „Er
loopt er bij dat zootje niet één
rond die in Ajax 1 zou kunnen
spelen. Het enige jammere vind
ik dat De Wolf weg is. Dat was
altijd een makkie voor ons, dan
kon je gewoonweg niet verlie
zen. Nu die oud-Ajacied Trust-
full er staat, wordt het iets
moeilijker. Al winnen we mor
gen gewoon met 2-0." Marcel
schudt het hoofd. „Daar heb je
het weer, dat arrogante. Ik hou
het op een bescheiden 1-2 voor
ons".
De één mag dan, van jongs af
aan, niets op hebben met Ajax
en de ander niets met Feye
noord; clubs als PSV, Roda, Vi
tesse of Twente worden door
beiden gewoon weggestopt on
der de noemer 'vakvulling'.
Want over één ding zijn ze het
voor honderd procent wél eens:
er is maar één onvervalste top
per in het Nederlandse voetbal
en dat is Ajax - Feyenoord.
Waarbij ze, zij het ongewild,
daarmee niet alleen de kracht
van de eigen ploeg, maar ook
het gewicht van de ander erken
nen.
Van die nuchtere constatering
worden ze, voor het eerst die
middag, eventjes stil. De wenk
brauwen fronsen. Tja, als je het
zo bekijkt. Maar als snel hervin
den ze zich. Want er zal er toch
één altijd beter zijn. „En dat is
Ajax", zegt Chris beslist. „Man
schiet toch op, dat is Feyenoord
natuurlijk", weet Marcel beter.
En aan zo'n discussie komt dus
nimmer een eind.
AD VAN KAAM
Tussen haakjes nog de uit
komst van de quiz over de his
torie van Ajax - Feyenoord.
Van de vijf vragen ieder slechts
twee goed. De einduitslag is
derhalve 2-2. Voor de objectie
ve toeschouwer mag dat mor
gen best ook op het scorebord
komen.
vervolg van voorpagina
Een bijzonder pandje, zo mag je
het huis van prins Willem
Alexander aan het Rapenburg
116 wel noemen. Niet alleen
omdat de toekomstige koning
van Nederland er een aantal ja
ren doorbracht maar ook omdat
het statige pand ongekende ge
bruiksmogelijkheden heeft.
Neem alleen maar de talrijke
uitgangen, een van de redenen
waarom de Kroonprins ruim ze
ven jaar geleden voor deze wo
ning koos. De prins kan het huis
langs de achterkant op verschil
lende manieren betreden en
verlaten.
Naar verluidt hebben Alex en
zijn vriendin Emily nog wel
eens achter de gordijnen zitten
ginnegappen om de fotografen
aan de gracht die tevergeefs za
ten te wachten totdat de voor
deur open zou gaan. De kroon
prins schijnt die voordeur de
laatste tijd weinig te hebben ge
bruikt. Tenzij hij juist gezien
wilde worden natuurlijk.
Zo'n bijzonder pandje dat alle
Leidse makelaars het wel in de
verkoop zouden willen hebben.
Neem makelaar Waasdorp van
het bureau Oudshoorn. Hij in
formeerde al een jaar geleden of
hij mocht bemiddelen bij de
verkoop. Hij hoorde echter niets
meer en inmiddels blijkt 'dit
snoepje' aan zijn neus te zijn
voorbij gegaan.
Zo'n bijzonder pandje dat het
best wat extra's mag kosten.
Maar daar geloven de Leidse
makelaars niet echt in. De prij
zen aan het Rapenburg zijn al
hoog genoeg, de mooiste gracht
van Leiden geldt als een toplo
catie. „En ik geloof toch niet dat
wij Nederlanders zo monarchis
tisch zijn ingesteld dat we extra
willen betalen voor het huis van
de kroonprins", oordeelt make
laar Rodenburg van Eigen
Haard.
Zijn collega Van der Voort van
Fides: „Kijk, als je nu twee exact
dezelfde huizen naast elkaar
hebt staan en één daarvan werd
bewoond door Willem Alexan
der, misschien dat er dan men
sen zijn die voor dat ene pand
iets extra's willen betalen. Maar
een collectors item, nee, geloof
dat maar niet."
Neem nu het huis aan het Ra
penburg 45 waarin koningin
Beatrix haar studentenjaren
doorbracht. Toevallig staat het
ook te koop. Voor een bedrag
van ruim 1,2 miljoen gulden.
Maar dat het nu storm loopt, in
het geheel niet. Het pand is al
Alex: ginnegappen achter de gor
dijnen. ARCHIEFFOTO
een halfjaar in de aanbieding
en de prijs is reeds met twee ton
gedaald.
Raar maar waar. De aanwezig
heid van leden van de koninklij
ke familie aan het Rapenburg
heeft zelfs geen enkele invloed
op de prijzen van de belenden
de percelen. Al leggen sommige
bewoners zich daar niet bij
neer. Makelaar Koen Flick: „Er
kwam hier ooit een mevrouw
binnen die haar huis wilde ver
kopen en vol trots meedeelde
dat zij in het Priwi-Pricobuurtje
woonde. Ik begreep er niets
van. De buurt van prins Willem
Alexander en Prins Constantijn,
bedoelde zij. Maar dat huis
bracht toch weinig extra's op."
De woning van Willem Alexan
der is niet echt een uitschieter,
zegt een makelaar, want het Ra
penburg staat vol met panden
waarin ooit beroemdheden
woonden. En reken er maar op
dat het huis van Willem Alexan
der ook niet aan de eerste de
beste verkocht zal worden.
Wie geïnteresseerd is in de aan
koop van het pand, dient een
schriftelijk verzoek in te dienen
om het te mogen bezichtigen.
Dan kan namelijk eerst worden
nagegaan of de koper wel als
een serieuze belangstellende
moet worden beschouwd en
geen misbruik zal maken van
zijn aanwezigheid in de prive-
vertrekken van de prins. Voorlo
pig woont Alex er nog en heeft
hij weinig behoefte aan nieuws
gierige journalisten die in de
roddelbladen uitgebreid uit de
doeken doen.wat zij in het huis
van hun toekomstige vorst
hebbben aangetroffen.
GERT VISSER
