Kunst is maar één seconde weerbaar
Designprijs Rotterdam: een selectie voor fijnproevers
Cultuur Kunst
Boymans presenteert de
'schatten van de Tsaar'
Simple Minds op bevrijdingsfeest
Door eenvoud mooi
||SDAG 7 FEBRUAR11995
[aarten voor programma Jiri Kylian
den. De artistiek directeur van het Nederlands Dans Theater,
j Kylién, viert zijn 20-jarig jubileum met een nieuw program-
f a. Kylian creëerde speciaal voor deze gelegenheid een avond-
I [Uend ballet voor alle dansers van de drie dansgezelschappen
in het NDT. Het programma gaat in april in premie're. Dege-
dat liFn ^'e v00r februari toegangskaarten kopen krijgen 5 gulden
gaat prting en z'Jn verzekerd van gratis busvervoer naar het AT&T
in Den Haag. Deze speciale aanbieding geldt voor
er afijdag 21 (tv-opname), zondagmiddag 23 en donderdag 28
toegptaril- De kaarten zijn verkrijgbaar op het Uitbureau van K&O
Oude Vest 45 in Leiden.
rteler_
t ac je tramlijn die verlangen heet
kalk 2] |iden Voor de voorstelling 'De tramlijn die verlangen heet' van
tfennëssee Williams, 21 februari in de Koninklijke Schouwburg
Den Haag, zijn bij het Uitbureau van K&O, aan de Oude Vest
van {5 in Leiden, toegangskaarten te koop. Deze voorstelling, door
»t Zuidelijk Toneel, gaat over het onstuimige, maar gelukkige
Sticjuwelijk tussen Stella en Stanley dat ruw wordt verstoord door
tgrole komst van Stella's zuster Blanche. Bij K&O zijn ook kaarten
ïaireUkrijgbaar voor de opera Pinocchio op zondag 19 februari. De
W. familievoorstelling begint om 14.00 uur in de Koninklijke
d de jchouwburgvan Den Haag.
oorko
la cteur Doug McClure overleden
iïiïys angeles De Amerikaanse acteur Doug McClure is in de
dacht van zondag op maandag op 59-jarige leeftijd aan longkan-
Ier overleden. McClure kreeg bekendheid door zijn rollen in
nestern-series op de televisie als 'The Virginian' en 'The Men
chrij romShiloh'.
gens
hoef ^posities in Leiden en omgeving
da eiden Kunstenares Bibiana de Graaf exposeert tot 15 april haar
ion-figuratieve werk in Onderzoekscentrum Recht Beleid aan
str le Herengracht 48 in Leiden. De expositie is te zien op maandag
En lm vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. In het Gezondheidscentrum
bedr lerenwijk aan de Rosmolen 2 in Leiden zijn acrylschilderije te
ïgesl ien van mevrouw Schier-Kerstan. In de bibliotheek van Hille-
atregjom zijn, tot 1 maart, architectonische ontwerpen te zien van
:rancien van Heijst. In interieurwinkel Baalbergen aan de Am-
lachtsweg 19 in Katwijk exposeert Edith Heule van 11 februari
ot 25 maart haar aquarellen. Arie van Stek toont eveneens
iquarellen in het bibibliotheekfiliaal aan de Rosmolen 4 in Lei-
'en' t'm ^ruar^
IIFotocollectie over Perzië herontdekt
eiden In de Leidse universiteitsbibliotheek is tot 4 maart een
tentoonstelling te bezichtigen van oude foto's van Iran. De foto-
collectie is van Albert Hotz, een Nederlandse zakenman die van
den. af 1875 een klein handelsimperium had aan de Perzische Golf.
gein Perzië heeft hij meer dan duizend foto's gemaakt en verza
meld. Daarnaast verzamelde hij allerlei documentatie over Per
zië. Dit studiemateriaal is sinds 1934 in het bezit-van de univer-
uii siteitsbibliotheek en recentelijk door studenten van de universi-
tden teit herontdekt. Tijdens de tentoonstelling is het mogelijk om af-
de p drukken van de getoonde foto's uit de Hotz-collectie te bestel
net len. De expositie is te zien tijdens de openingsuren van de bibio-
theek.
Van Thijn schrijft essay
doorn De Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945 heeft ter ge
legenheid van 'een halve eeuw herdenking' drs. Ed van Thijn ge
vraagd een essay te schrijven. Uitgeverij SUN brengt de tekst die
moet gaan over de noodzaak en onmogelijkheid van (kunste-
naars)verzet, begin mei als boek op de markt. Tijdens de jaarlijk
se bijeenkomst van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945,
houdt de ex-minister van binnenlandse zaken ën oud-burge-
'meester van Amsterdam, ook een voordracht. De bijeenkomst is
in de nacht van 4 op 5 mei plaats in De Nieuwe Kerk in Amster
dam.
d Bogaards krijgt J. van Doorn-prijs
arnhem Dichteres Carla Bogaards krijgt de Johnny van Doorn-
prijs. Bogaards ontvangt de onderscheiding op zaterdag 11 fe
bruari in Arnhem. De prijs bestaat uit een bedrag van duizend
gulden en een oorkonde. De Johnny van Doorn Prijs, genoemd
naar de in 1991 overleden Johnny the Selfkicker, is een onder
scheiding voor schrijvers die door hun voordracht op het podi
um een extra dimensie aan hun werk verlenen. Het is een twee
jaarlijkse bekroning in het kader van het literatuurfestival De
Wintertuin. In 1993 ging de prijs naar Simon Vinkenoog. Bo
gaards is schrijfster van onder meer 'De reigers van Amsterdam',
'De Bruinvisvrouw', 'Lilian Sugar Baby' en 'Meisjesgenade'.
'Schatten van de Tsaar; hofcul
tuur van Peter de Grote uit het
Kremlin', is de voorlopige titel
van een omvangrijke tentoon
stelling die komende winter in
Museum Boymans-van Beunin-
gen in Rotterdam is te zien.
Aan de hand van zo'n hon
derd voorwerpen uit het Krem
lin Museum in Moskou schetst
Boymans een beeld van het le
ven aan het hof van Peter de
Grote.
Schatten van de Tsaar is één
Lakenhal-conservator samensteller van tentoonstelling in Stelling Gallery
„Het is anders om een tentoonstelling in een galerie te
maken, dan in een museum," zegt Rob Wolthoorn, con
servator moderne kunst van Stedelijk Museum De La
kenhal en samensteller van de expositie 'Thin Line' in
Stelling Gallery. „Persoonlijke associaties, voorkeuren en
'of het boven het bankstel past' bepalen juist in een gale
rie de mening van de kijker. Je kunt er immers iets ko
pen." Wolthoorn vreest het genadeloze oordeel en hoopt
het kunstwerk in bescherming te kunnen nemen tegen
de onvoorziene associaties van het publiek.
leiden esther gottschalk
,,In veel museale opstellingen
worden heel verschillende din
gen op een harde manier met
elkaar geconfronteerd. Oude en
nieuwe kunst bijvoorbeeld. Ik
heb dat zelf ook wel eens ge
daan. Vaak wordt van het
kunstwerk verwacht dat de
kwaliteit wel een garantie is
voor de weerbaarheid van het
werk. Ik geloof daar niet in. Vol
gens mij is een kunstwerk maar
één seconde weerbaar, namelijk
op het moment dat de kunste
naar besluit dat het voltooid is,
zijn handtekening er onder zet
of het een titel geeft. Daarna is
het weerloos."
„Door het kunstwerk telkens
met een tegenpool te presente
ren probeer ik het minder weer
loos te laten zijn. Het laten zien
van twee werken suggereert dat
er sprake is van één werk met
een positieve en één met een
negatieve lading."
„Zelf vond ik bijvoorbeeld het
zinken vuilnisvatdeksel op een
rol bubbeltjesplastic van Pieter
Geraedts altijd een beetje een
zielig werk, terwijl ik de twee
met rollen plastic doorboorde
stoelen, met die sterke opgaan
de beweging, majestueus vond.
Dat was puur op basis van per
soonlijke associaties. Misschien
is bij nadere beschouwing het
werk met de twee stoelen veel
somberder: het beeld straalt de
onmogelijkheid tot communi
catie uit en schept daarmee een
onbeschrijflijke leegte. In de
keuze van de kunstwerken heb
ik gezocht naar werk waarin een
subtiel evenwicht wordt bereikt
door middel van sterke tegen
polen."
Overspel
Van Annelies Dijkman is een
dichtgetimmerde houten kist te
zien met de suggestieve ge
stempelde opdruk: overspel. Te
gen de wand hangen drie
inktafdrukken op transparant
glas. De afgebeelde pop Regina,
met grote holle ogen, roept af
wisselend weerzin en sentiment
op.
„De doorzichtige pop heeft
geen eenduidige positieve la
ding," zegt Wolthoorn. „Jeugd
herinneringen kunnen onschul
dig, maar ook erg vals zijn. Kijk,
wanneer je een met 'overspel'
bedrukte kist tegenover een
speelgoedpop laat zien ontstaat
er al gauw een tegenstelling. Ik
wil laten zien dat die tweedeling
subtieler is."
„Marjolijn van den Assem ba
seert haar schilderijen op reële
en denkbeeldige literaire reizen,
vertelt Wolthoorn. Ze bezocht
het huis waar Nietzsche ver
bleef aan de Cöte d'Aumöne.
Geïnspireerd door zijn teksten
en het landschap dat ze daar
aantrof schilderde ze wilde doe
ken. „Zelfs tijdens het schilde
ren kun je spreken van een reis.
Ze wandelt met haar verf kris
kras over het doek." Hij wijst op
de titel 'recht herzliche Grüe am
Cöte d'Aumöne', die vele malen
overdwars over het doek blijkt
geschreven. Voor wie de tekstu
ele bron herkent, vormt het ge
heel een soort intellectuele graf-
Evenwicht
De voor en achterruimte van de
galerie hebben een eigen sfeer,
die Wolthoorn bewust gebruikt
heeft in zijn opstelling. De voor
ruimte is ruimtelijk en statig.
Een passende plek om werk te
presenteren dat handelt over
ruimte, zoals de weidse zee
landschappen van Harold
Schouten. De onderwaterfoto
tegen een ondergrond van
spons, van Ellert Haitjema, en
de formele sculpturen van Ge
raedts. De achterruimte is meer
besloten. De werken die Wolt
hoorn daar plaatste, van Pieter
Laurens Mol, Marjolijn van den
Assem en Annelies Dijkman,
zijn meer persoonlijk van karak
ter.
Wolthoorn: „Door telkens
twee werken van één kunste
naar te tonen, probeer ik de
vrije associaties van de kijker tot
een vergelijking te beperken. De
kijker kan zich zo meer in de
maker verdiepen. Ik probeer
ruimte te scheppen voor de
kunstwerken en de tegenstelling
te verzachten. Het evenwicht is
wankel en kan gemakkelijk ver
stoord worden. In het oordeel
over een werk geldt immers 'a
Thin Line between Love and
Hate'."
„Ik beschouw deze tentoon
stelling als onaf, hij doet zich
voor als een mogelijkheid. De
toeschouwer wordt uitgedaagd
zelf een actieve rol in te nemen
en de tentoonstelling aan te vul
len."
In zijn dualistische visie deelt
Wolthoorn alles in tweeën, om
daarmee duidelijk te maken dat
er slechts een subtiel verschil zit
tussen het ene en het andere,
voorkeur en afkeer, scherpte en
Thin Line is tot en met 26 fe
bruari te zien in Stelling Gal
lery, Kruisstraat lb, do t/m zo
14-17 uur.
van de eerste activiteiten waar
mee wordt herdacht dat Peter
de Grote (1672-1725) drie eeu
wen geleden een bezoek aan
ons land bracht.
Uit het Kremlin Museum zul
len onder meer een met dia
manten en andere edelstenen
bedekte kroon van Peter de
Grote te zien zijn. Ook ?ijn de
kunstvoorwerpen die de tsaar
van de buitenlandse ambassa
deurs kreeg, te bezichtigen.
Daaronder bevindt zich ook het
cadeau van de Nederlandse ver
tegenwoordiger.
Joe Cocker, UB40 en de Simple
Minds treden op tijdens het
World Liberty Concert op vrij
dag 8 mei in Arnhem. K&B
Event Television, de produ
cent van dit popfestival dat in
het kader van'vijftig jaar bevrij
ding wordt georganiseerd, heeft
deze week de contracten met de
Engelse popmuzikanten afge
sloten. Eerder werden Alan
Parsons, Art Garfunkel, Cyndi
Lauper en Candy Dulfer gecon
tracteerd. Of het optreden van
Sting, die zijn medewerking aan
het World Liberty Concert had
toegezegd, doorgaat, hangt af
van het verloop van zijn ziekte,
aldus een woordvoerder van de
organisatie. De zanger heeft
sinds enige tijd last van doof
heid. Het World Liberty Con
cert, dat zo'n 25 miljoen gulden
zal kosten, vindt plaats aan de
voet van de John Frost brug in
Arnhem. Daar wordt een terrein
vrijgemaakt 'met ruimte voor
maximaal 140.000 toeschou
wers. Het concert wordt live op
televisie uitgezonden in de
meeste Europese landen. Ook
Radio 3 zal uitgebreid aandacht
besteden aan het popfestival.
Tijdens het concert zullen op
namen worden gemaakt voor
een later uit te brengen video en
dubbel-cd. De optredende ar
tiesten worden begeleid door
het Metropole Orkest en het
Groot Omroepkoor.
Twee met bubbeltjesplastic doorboorde stoelen van Pieter Geraedts. „Die sterke opgaande beweging vind ik
majestueus." foto henk bouwman
Komst Sting onzeker want zanger kampt met doofheid
den haag gpd
Rob Scholte
vertrekt naar
buitenland
Kunstenaar Rob Scholte is
zover hersteld van zijn ver
wondingen dat hij vrijdag
voor langere tijd Nederland
kan verlaten. Zijn vrouw
Micky maakte gisteren be
kend dat Scholte het op
prijs stelt voor zijn vertrek
zijn toekomstplannen na
der uiteen te zetten. Dat ge
beurt tijdens een zwaar be
veiligde persconferentie op
Schiphol. Omdat de dader
(s) van de moordaanslag op
24 november vorig jaar nog
niet is (zijn) gevonden kan
hij vrijdag geen vragen over
de mogelijke identiteit be
antwoorden, aldus de be
kendmaking.
Bij de moordaanslag ver
loor de kunstenaar beide
benen tot boven de knie
schijf door een granaatont
ploffing in zijn auto. Zijn
vrouw zal naast hem maar
bleef bij de aanslag onge
deerd. Het wrak van de
zwaar gehavende auto is
nog 'tot en met 18 februari
te zien op de expositie 'Bits
and Pieces' in de Amster
damse kunstenaarssociëteit
Arti.
Film Costner dreigt ramp te worden
vin Costner, heeft vinnen en
kan onder water ademhalen. Hij
probeert zoveel mogelijk overle
venden van de zondvloed op de
laatste droge plaatsen te krijgen.
Zij stuiten op de Smokers onder
leiding van Deacon (Dennis
Hopper).
Om er financieel uit te sprin
gen zal Waterworld een recette
van minstens 265 miljoen dollar
moeten opbrengen. Hier en
daar spreken mensen al over
Kevin's Gate, een verwijzing
naar de film 'Heaven's Gate' die
op een financiële ramp uitliep
en de val van United Artists in
leidde.
Kevin Costner is ook co-pro-
ducent. Hij vangt voor zijn
hoofdrol veertien miljoen dol
lar. Niettemin staat zijn carrière
enigszins onder druk. In 1990
had hij groot succes met 'Dan
ces with Wolves' en in 1991
schitterde hij in 'Robin Hood'.
Daarna volgden echter drie
mislukkingen.
Astronomische produktiekos-
ten, nachtmerrie-achtige logis
tieke problemen, ongelukken
op het draaiplatform en een uit
geputte technische ploeg. 'Wa
terworld' dreigt de duurste film
te worden die ooit in Hollywood
is gemaakt en de produktie er
van gaat niet van een leien dak
je.
Universal Pictures heeft in
eerste instantie 100 miljoen dol
lar voor de film uitgetrokken,
maar volgens deskundigen
loopt dat bedrag op tot 150
175 miljoen dollar. Normaal ge
sproken is in Hollywood al spra
ke van een grote produktie als
een film 50 miljoen dollar kost.
Universal Pictures draait 'Wa
terworld' bijna geheel op en on
der water in de haven van
Kawaihae op Hawaii. Door het
smelten van de ijskap zijn de
continenten overstroomd. De
held Mariner, gespeeld door Ke-
Functionele objecten van Ineke Vogel
Een bijzondere hoedencollectie, één van de kanshebbers voorde designprijs.
rotterdam evelien baks
Begin volgende maand wordt
voor de derde keer in successie
de Designprijs Rotterdam uitge
reikt. Een envelop met 40.000
gulden voor de Nederlandse
ontwerper die afgelopen jaar
het beste produkt heeft ge
maakt.
De nominatiecommissie
heeft dit keer slechts 23 produk-
ten geselecteerd: een laagtere
cord. Toch was het aantal in
zendingen dit keer beduidend
meer dan in de voorgaande ja
ren. Enkele honderden vormge
vers, ontwerpbureaus en bedrij
ven hebben in totaal 332 pro-
dukten aangeboden, bijna ze
ventig produkten meer dan
voorgaande jaren. Dat de nomi
natiecommissie er niet op uit
was om een dwarsdoorsnede te
laten zien van het Nederlands
design, mag blijken uit het ge
ringe aantal produkten dat zij
selecteerde. „Produkten moes
ten hun plaats in de selectie
verdienen op basis van hun
kwaliteiten," aldus Christine de
Baan van de Rotterdamse
Kunststichting.
Wat er uiteindelijk genomi
neerd is, is volgens De Baan een
selectie voor fijnproevers ge
worden. Wat subtieler en wel
licht minder spectaculair dan
tijdens de voorgaande edities,
maar wel eigentijdser en mis
schien ook wat 'Nederlandser'.
Wat dat 'Nederlandser' dan is,
vat ze zo samen: helder van
vorm, eenvoudig en tegelijk
zeer functioneel. Of tegen
draads en vol ironie. En om het
helemaal eigentijds te maken, is
er zelfs 'anti-design' vertegen
woordigd. De Designprijs Rot
terdam heeft zich gesetteld.
Want ook nu weer zijn grote na
men uit de wereld van de vorm
geving vertegenwoordigd op de
tentoonstelling in de Kunsthal.
Het Leidse ontwerpbureau Ni-
naber/Peters/Krouwel bijvoor
beeld, is nu al voor de derde
keer genomineerd. In 1993 met
een nieuwe bidon, vorig jaar
met het kastensysteem Percep
tion, en nu met een energie
spiegel die wordt geplaatst in
bedrijfsgebouwen en openbare
gebouwen om gebruikers te in
formeren over het verbruik van
gas, water en elektriciteit. Vol
gens de nominatiecommissie
een mooi en nuttig produkt, dat
ook in een kleinere versie niet
zou misstaan in een woonhuis.
De produkten zijn vanaf he
den te zien in de Rotterdamse
Kunsthal. Deze tentoonstelling
luidt een periode in van twee
maanden design in de stad. De
Kunststichting is namelijk van
zins de prijs vanaf dit jaar ver
gezeld te doen gaan van een
groot aantal activiteiten, die
Rotterdam het prestige moet
geven van een stad die vormge
ving een warm hart toedraagt.
De komende weken zullen de
drie juryleden, onder voorzitter
schap van Wim Crouwel, uit
maken wie er op 4 maart de
Designprijs verdient. Vanaf dit
weekeinde kan ook het publiek
zijn keuze bekend maken op de
tentoonstelling in de Kunsthal
die tot en met 19 maart alle ge
nomineerde produkten laat
zien.
beeldende kunst roos van put
Expositie: Ineke Vogel, schilderijen en
functionele kunstobjecten. Te zien: t/m
28/2, di. t/m vr. 11 -18 uur, do. ook 19-21
uur, zo. 13.30-16.30 uur, Galerie Zóne,
Nieuwstraat 17 b, Leiden.
Ineke Vogel voelt zich af en toe
net een bouwvakker. Dat gevoel
heeft te maken met de voorbe
reidingen die ze treft alvorens
zij een streek verf zet. Op maso-
niet (een soort hard board)
brengt zij mengsels gips of ce
ment aan. Voordat deze materi
alen opgedroogd zijn, tekent
Vogel de vormen, pas in het
laatste stadium komt de verf er
bij. Met haar armen diep in
bakken gips of cement prepa
reert zij deze materialen, die
niet zozeer als ondergrond voor
het werk dienen, maar een be
langrijk onderdeel van het ge
heel zijn. Haar werkwijze resul
teert in schilderijen met een ro
buuste uitstraling.
Ineke Vogel tracht zowel in
haar vormentaal als in haar
werkwijze haar ideeën zo helder
mogelijk uit te dragen. Ze is ge
fascineerd door 'de continue
stroom van leven'. Het leven dat
wij nu leven (heden) is onder
deel van een verleden, maar
ook van een (onbekende) toe
komst. Voor deze continuïteit,
waar je je wellicht van bewust
bent, maar waarbij je niet dage
lijks stilstaat, neemt zij de ei
genschappen van de steen als
metafoor.
Een steen is voor haar een
duidelijk voorbeeld van een
continue stroom. Door de wis
selingen van weer en klimaat
verandert misschien de struc
tuur van de steen wel, hij sluit
of verkleurt langzaam, maar de
steen zelf doorstaat vele eeu
wen. Denk aan de eeuwenoude
rotstekeningen. Deze uitgangs
punten, de continuïteit en het
hierbij duidelijk aanwezige on
bewuste element, wil Vogel in
haar werk visualiseren.
De werken zijn metaforisch,
maar de titels daarentegen zijn
direct en helder, ze geven een
aanwijzing in welke richting de
toeschouwer moet denken.
Zoals 'Op reis', 'Urnen' en 'Lief
de, dood, eer'. Hierdoor word je
bijna gedwongen lang te 'kijken
naar het schilderij. Al zoekende
naar de achterliggende gedach
te ontstaat als het ware een dia-
loog.
De functionele objecten zijn
in de minderheid: twee vazen,
een kamerscherm en een
lampje. Ook daarbij valt een ze
kere robuustheid niet te ont
kennen. Het kleine lampje heeft
een bolvoet van cement eri het
oppervlak is zeer onregelmatig.
In de vorm van een tulp heeft
Vogel grijs metaalgaas om de
peervormige lichtbol gevormd.
Hierbij hoeft de toeschouwer
niet verder na te denken over
een eventuele achterliggende
gedachte. Door de combinatie
van de materialen ontstaat een
esthetische vorm, die boven
dien nog een functie heeft. De
functionele objecten zijn dan
ook door eenvoud mooi.
