Watersnood wordt forse
tegenvaller voor kabinet
Watersnood
Ria Beckers onder vuur
$Maar OchtenVork (Varik),
kielen VenloWat zijn dat?'
Deiaatsteppdoffer!
Vriendelijk lachen en handschoenen uit
'Laat maar staan. Het
heeft zijn dienst gedaan'
-fONDFRDAG 2 FFBRUARI1995
£U geeft ruim drie miljoen gulden
Sirussel» De Europese Commissie heeft gisteren besloten 1,5
tiljoen ECU (ruim drie miljoen gulden) beschikbaar te stellen
□or de slachtoffers van de overstromingen in Nederland, België,
Duitsland en Frankrijk. Het Internationale Rode Kruis zal de
hoodhulp verdelen. Óp Europese steun bij het herstel van de
ichade hoeven de getroffen landen niet te rekenen. Wel wil de
JCommissie nog twee miljoen ECU reserveren voor de financie
ring van modelprojecten, ter voorkoming van overstromingen.
Paus roept op tot solidariteit
ivatifaanstap Paus Johannes Paulus ii heeft gisteren de interna-
Jftïonale gemeenschap opgeroepen de slachtoffers van de waters-
in Nederland, Duitsland, België en Frankrijk snel en ruim
hartig te hulp te komen. ..Ik hoop dat ook deze keer de menselij-
Jjce solidariteit snel en gul zal zijn", aldus de paus.
^Gevangenen helpen bij dijkverzwaring
nvERLOQNTwintig gedetineerden uit de gevangenis Maashegge
'in Overloon helpen op eigen verzoek bij de dijkbewaking en -
[verzwaring in Noord-Limburg. Het gaat volgens gevangenisdi
recteur Bosma om gedetineerden die een lichte of het einde van
'een langere gevangenisstraf uitzitten.
O Politie houdt journalist aan
'ochten De politie heeft gistermiddag op de bedreigde dijk bij
Ochten een redacteur van het NOS-Iournaal korte tijd vastge
houden. Volgens de politie weigerde de journalist op bevel van
de politie weg te gaan. Na enig schelden over en weer, besloot
/an[een van de agenten de journalist aan te houden. Het is nog on-
[duidelijk of tegen hem proces-verbaal wordt opgemaakt,
di^Duitsers bieden vakantiehuisjes aan
Keulen Bij de nieuwsredactie van de Duitse RTL in Keulen heb-
zich gisteren zeker zestig Duitsers aangemeld die Nederlan-
wilden helpen. Ze boden bij voorbeeld hun in Nederland
[elegen vakantiehuisjes aan. Het bellen begon direct na een spe-
iaal programma over de watersnood in Nederland. Israël heeft
Ie bevolking opgeroepen dekens beschikbaar te stellen voor de
ilachtoffers van de overstromingen in Nederland.
Veronica en RTL
doen mee aan
nationale actie
Op RTL 4, RTL 5 en Veronica is
vanavond een TV-actie van pro
ducent Endemol Entertainment
te zien voor gedupeerden van
de watersnood. Het evenement
begint om 20.00 uur en duurt
tot middernacht.
De actie wordt gepresenteerd
door Henny Huisman, Linda de
Mol, Caroline Tensen, Anita
Witzier en Robert ten Brink.
Onder anderen Bill van Dijk, het
Volendams Operakoor, Marco
Borsato, Ruth Jacott, Danny de
Munk en Anita Meyer verlenen
hun medewerking.
In de tent op het Jaarbeurs
complex in Utrecht, waar de ac
tie wordt gehouden, kunnen
3.500 mensen terecht. De NS la
ten extra treinen rijden. Mensen
uit het westen van het land
kunnen in Amsterdam de trein
van 18.59 uur nemen. Vandaag
zijn in alle huishoudens machti
gingskaarten bezorgd voor een
financiële bijdrage, aldus RTL.
Er staan ook bonnen in de dag
bladen.
De publieke omroepen zetten
hun samenwerking vandaag
onverminderd voort, aldus een
NOS-woordvoerder. Er is van
daag opnieuw een avondvul
lend programma. Het begint
om 19.27 uur en toont onder
meer Ivo Niehe en Sonja Ba
rend 'op locatie'.
Dijken bepalen verschil tussen miljoenen- ofmiljardenstrop
Met alle getroffenen en hulpverleners houdt ook minister
Zalm (financiën) zijn hart vast: houden de dijken stand?
Zo ja, dan moeten er in Den Haag waarschijnlijk honder
den miljoenen op tafel komen en boekt paars naast de
verwachte meevallers een financiële tegenvaller. Zo nee,
dan gaat het meteen om vele miljarden en spoelen met
het water ook veel fraaie kabinetsvoornemens voor verla
ging van het financieringstekort en de staatsschuld weg.
den haag gpd
Zalm heeft gezegd dat hij van
harte bereid is zijn aandeel in
het lenigen van de financiële
nood te leveren en zo snel mo
gelijk duidelijk te maken wie
wat krijgt. Het probleem is al
leen dat niemand weet om hoe
veel geld het gaat. Tientallen of
honderden miljoenen zijn door
het kabinet met enige moeite
nog wel op te hoesten. Maar als
er echt dijken doorbreken, dan
wordt de watersnood ook een
financiële ramp.
Het rapport van
sie-Boertien van vorig jaar schat
de schade van overstromingen
als gevolg van grote dijkdoor
braken op vijftien tot vijftig mil
jard gulden. In het ergste geval
gaat het zelfs om tachtig mil
jard. Daarbij is naast alle schade
aan woningen, inboedels, be
drijven, voertuigen en dergelijke
ook een jaar produktieverlies
voor boeren en bedrijven mee
geteld.
Bij de zoektocht naar geld om
de beloftes van een redelijke
schadevergoeding waar te ma
ken. wordt in Den Haag wegens
de onduidelijkheid rond de
schade vooralsnog helemaal
niets uitgesloten. Minister Jorri-
tsma (verkeer en waterstaat)
opperde gisteren desgevraagd
zelfs de mogelijkheid van het
uitschrijven van een speciale
staatslening. ,,De pogingen om
de staatsschuld naar beneden te
den vergeten", aldus de minis
ter.
Maar dat gaat het ministerie
van financiën iets te snel. Na de
watersnoodramp van 1953 werd
ook een speciale noodlening
uitgeschreven, maar toen zaten
de (internationale) financiële
markten wel wat minder ge
compliceerd in elkaar. Het ligt
meer voor de hand dat eerst op
een rijtje wordt gezet welke
'potjes' voorhanden zijn.
Ook een deel van de verwach
te belastingmeevaller kan dan
wellicht in beeld komen. Zalm
schatte de opbrengst eind vorig
jaar op 1,5 tot 3 miljard gulden,
die momenteel op Financiën
wordt onderverdeeld naar een
blijvend en een eenmalig deel.
Dat laatste bedrag zou (deels)
als rampenfonds kunnen gaan
dienen.
De beloofde snellere aanpak
van de dijkverzwaring hoeft niet
meteen tot hoofdbrekens voor
Zalm te leiden. Er ligt tot 2008
voor zo'n 1,9 miljard gulden aan
plannen voor dijkverzwaring op
de planken. De verantwoorde
lijkheid daarvoor is inmiddels
aan de provincies overgedaan.
Die zouden geld kunnen lenen
op de kapitaalmarkt om hun
dijken versneld aan te pakken.
De partijen willen voorlopig
alleen maar zeggen dèt het geld
er moet komen, niet waar van
daan. Althans, op het AOV na
dat heeft voorgesteld de Betu
welijn te schrappen en het
staatsaandeel in Koninklijke
PTT Nederland (KPN) nu direct
te verkopen.
Nederland internationaal in de schijnwerpers
IN bericht 'live' uit Tiel. De
juitse ARD verzorgt een spe-
iale uitzending 'Holland in
fot'. Een foto van inwoners van
en en Velden die zandzak-
i aan elkaar doorgeven, sier-
gisteren in kleur de 'gehele
iorpagina van de Britse krant
he Independent. De waters
nood in Nederland is wereld-
iHiicmvs..
Zówef het Duitse, het Frónse
het Belgische TV-nieuws
tride gisteren met de vraag of
Nederland de dijken het hou-
Bijna de gehele westerse
fereld heeft speciale verslagge-
r de potentiële rampge-
ijk pieden gestuurd,
nufrin de Verenigde Staten bren-
TV-stations voortdurend
lelden van Nederlandse rivie-
in, dorpen en steden die onder
staan, mensen en dieren
worden geëvacueerd en dij-
lanéen die op springen staan. „De
ramp sinds een halve
The Netherlands",
igo jneldt de Amerikaanse nieuws-
inderCNN.
De New York Times kwam
met een kaaftje van Nederland
dat de evacuatie van de hon
derdduizenden mensen uit het
Land van Maas en Waal aan
geeft. Daarnaast een foto van
een boer uit Tiel die tevergeefs
zijn boederij tegen het water
probeert te beschermen. Een lo
kaal TV-station in de Ameri
kaanse staat Norh Carolina wil
beelden uitzenden van de over
stromingen in Nederland.
„Maar Ochten, Vark (Varik), Tiel
en Venlo. Wat zijn dat?", waagt
de redacteur.
De Deense radio brengt elk
uur het laatste nieuws 'live'
vanuit het rampgebied langs de
Waal. Want ook in Scandinavië
is de watersnood in Nederland
al enkele dagen hel belangrijk
ste nieuws, vertelt verslaggever
Peter Tygesen.
Correspondent Sylvain Ephi-
menco van de Franse krant Li
beration opent zijn verhaal over
de vluchtende inwoners van Be
neden-Leeuwen met de tekst
'Paniek in de polders'. Le Mon
de houdt niet zo van rampen-
journalistiek en beperkt zich tot
een stukje op de achterpagina.
Maar voor The Herald Tribune
is de Nederlandse watersnood
de opening.
Het Franse persbureau AFP
heeft extra medewerkers inge
zet. Vier zijn er in de bedreigde
gebieden, onder wie een specia
le verslaggever uit Parijs en een
journalist die is overgekomen
uit Brussel.
De Russische krant Izuestia
besteedde gisteren zes regeltjes
aan de overstromingen en eva
cuaties. De dag ervoor waren
het er ook zes, maar die ston
den dan wel onder een foto van
premier Kok, die staande op
een legertruck over de natte la
ge landen blikte.
De evacuatie van huisdieren
scoort goed in de Belgische
kranten. 'Met parkieten en
goudvissen op de vlucht', kopt
De Standaard. Leedvermaak
ontbreekt vrijwel' geheel, met
uitzondering van de linkse krant
De Morgen, die een column pu
bliceert van Rudy Collier. De
ontzetting is groot in het land
dat zich 'voor altijd veilig waan
de tussen de tulpen en de hasj',
zo schrijft de columnist.
Snelle beloften
Het kabinet heeft bij monde
van premier Kok toegezegd een
flink deel van de waterschade
van bedrijven, boeren, particu
lieren, gemeenten en provincies
te vergoeden. Daarnaast heb
ben de afzonderlijke ministers
op hun beleidsterrein snelle ac
tie beloofd: Hieronder voorlopi
gelijsi:
Jorritsma (verkeer en water
staat) beloofde vorige week ver
snelde uitvoering van de kade-
aanleg langs bedreigde gebie
den langs de Maas in Limburg.
Het rijk zou zich garant stellen
voor de kosten (zo'n 60 miljoen
gulden).
De Boer (VROM) en Jorrits
ma hebben beloofd dat voor het
eind a
i het j
r de i
aid
wadenouen. „We zijn wat betreft bedreigin
gen wel wat gewend. Maar we kunnen ieder
een recht in de ogen kijken." Ria Beckers is
druk bezig de meubelen van haar boerderij in
Wadenoijen nabij Tiel naar boven te brengen.
De voormalige fractievoorzitter van Groen-
Links, èn milieu-activiste, ligt zwaar onder
vuur. De ellende met de te lage en te zwakke
dijken wordt zo ongeveer in haar schoenen ge
schoven. Ze wordt regelmatig telefonisch be
dreigd. Plaatsgenoten die haar niet echt goed
zijn gezind, omgeven haar. „Wat mij betreft
kan ze van de Waalbrug af. Kijk eens met wat
voor ellende we zitten", aldus één van de bu
ren. „Verderop zit nog zo'n milieu-activist. Die
moet uitkijken dat hij binnenkort niet onder
een auto komt", zo waarschuwt een ander.
Toch zijn niet alle buren gebeten op Beckers.
„Je kunt de ellende van nu niet op de schou
ders van één persoon leggen. Daar ligt een
complex van factoren aan ten grondslag", al
dus één van hen.
ilige stukken in Gelderland,
Overijssel en Limburg worden
aangepakt. Totale kosten onbe
kend.
Ritzen (onderwijs) belooft
de scholen die schade onder
vinden van het water een ver-
goeding.
Voorhoeve (defensie) zet op
grote schaal manschappen en
materieel in. Zes ton moet De
fensie zelf betalen, de rest komt
voor rekening van Binnenland
se Zaken.
Wijers (economische zaken)
belooft er 'alles aan te doen' om
te voorkomen dat bedrijven fail
liet gaan. Vorige keer keerde het
departement 40 miljoen gulden
uit, nu gaat het waarschijnlijk
om een veelvoud daarvan.
Van Aartsen (landbouw)
zegt op rampbezoek in Lim
burg: „Man, man, dit is vrese
lijk. Maar er zal wat voor u wor
den gedaan. Dat beloof ik." Een
crisisteam van het ministerie
werkt aan een schaderegeling
voor boeren en tuinders.
Kok belooft binnen enkele
maanden een 'Deltaplan voor
de veiligheid van de rivierdij
ken', waarbij op procedures
noch centen wordt gekeken.
Wat dat deltaplan precies in
houdt, is onbekend. Net als de
kosten.
Mensen van naam
Dat Nederland veel familiena
men aan het water ontleent, is
weinig verrassend. Maar wie
dezer dagen in het door wa
tersnood getroffen Gelderland
kennis maakt met de verant
woordelijke functionarissen,
vraagt zich toch wel eens in
vertwijfeling af wat er eerder
was: de naam of de functie.
Neem nou de burgemeester
van de gemeente West Maas en
Waal: „Mijn naam is Maas." Of
de Gelderse gedeputeerde voor
waterstaatsaangelcgenheden:
„Van Dijkhuizen, hoe maakt u
het?" Zij hebben allemaal te
maken met de hoogste baas op
gebied van natuurrampen en
veiligheid: minister Dijkstal.
Maar de kroon spant toch de
burgemeester van het Betuwse
dorpje Ochten, die met zijn
onderdanen vecht voor be
houd van zijn Waaldijk en
daardoor plotseling in de
schijnwerpers van de wereld
pers kwam te staan. Zijn
naam? H. J. Zomerdijk. Aange-
venlo-arcen frits van otterduk
„Het spijt ons dat u u
levensjaar in zo'n treurige situa
tie moet beginnen." Dat waren
de sobere welkomswoorden die
baron Van Voorst tot Voorst,
'gouverneur' van Limburg, gis
teren sprak bij het bezoek van
koningin Beatrix aan de getrof
fen gebieden in zijn provincie.
De koningin, die maandag haar
57ste verjaardag vierde, arri
veerde per helikopter in Venlo.
In hoog tempo krijgt ze tekst en
uitleg in de commandobunker
van de brandweerkazerne waar
de regionale crisisstaf koorts
achtig aan het werk is. Maar on
danks de massale inzet biedt
het centrum van Venlo een
trieste aanblik.
De meeste winkels vertonen le
ge schappen en hier en daar
drijft nog een koopje op het an
derhalve meter hoge Maaswa
ter. In het gebied staan vijftien
honderd woningen blank en
loopt het aantal evacués op tot
3.500. De koningin wordt bij
haar rondleiding in de nauwe
straten van Venlo omstuwd
door honderden inwoners.
In vliegende vaart gaat de ko
ninklijke colonne verder in
noordelijke rfchting. Een paar
kilometer ten noorden van Ven
lo wordt gestopt bij de coöpera
tieve groente- en fruittelersvere
niging te Velden. Op de binnen
plaats van het gebouw staan
drie vrijwilligers zandzakken te
vullen. „Het bezoek van Beatrix
moedigt ons echt aan", zo laten
de drie weten.
En voort gaat het. Verder
stroomafwaarts naar Lomm.
Een groot kassengebied dreigt
daar letterlijk te worden wegge
spoeld door de Maas. Een mil-
joenenschade dreigt, maar dat
weerhoudt de vrijwilligers er
m f
Koningin Beatrix op bliksembezoek in Arcen.
niet van om een vrolijk liedje
aan te heffen als de koningin ar
riveert. 'Lomm is het (jroogste
plekje van Nederland', zo klinkt
het in onvervalst Limburgs.
Daarna is het de beurt aan Ar
cen. Dit dorp vormt samen met
Velden een gemeente en even
voorbij het dorp eindigt de acht
kilometerlange nooddijk. In de
Maasstraat, hoe kan het ook an
ders, staan Britse militairen
keurig in het gelid opgesteld.
Deze soldaten van het eerste
squadron RAF regiment uit het
nabijgelegen Duitse Laarbrüch
zijn sinds vorige week zaterdag
in touw. Ze krijgen van hun op
per een korte instructie wat de
etiquette voorschrijft bij zo'n
koninklijk bezoek. „Vriendelijk
lachen, vieze handschoenen uit
en met twee woorden spreken,
lads."
'The Queen' aariveert en de sol
daten zijn zichtbaar vereerd
met het bezoek. Een voor een
schudden ze volgens het boekje
de koninklijke hand. Een rij van
andere hulpverleners sluit aan
en het lijkt een omgekeerd défi
lé te worden. Niet de koningin,
maar het volk neemt de optocht
in ontvangst.
Burgemeester Frissen loodst de
koningin verder. Verreweg de
meeste reacties van de Limbur
gers zijn positief. 'Bemoedi-
FOTO ANP ARTHUR BASTIAANSE
gend' vinden ze het. Een enke
ling laat haast binnensmonds
weten dat dit de verkeerde soort
'zakkenvullers' zijn. „Ze zijn pas
geïnteresseerd als de dijk hier
doorbreekt."
De bezoektijd loopt ten einde.
Met haar korte laarzen hinkelt
Beatrix behendig over de wir
war aan brandweerslangen die
het binnengedrongen water te
rug in de rivier pompen. In haar
kielzog Van Voorst tot Voorst en
een blije maar vooral opgeluch
te burgemeester Frissen. De
laatste heeft zo te zien maar op
één plek last van het water. Op
zijn voorhoofd.
Rietje en Henk moeten luin huis uit
culemborg ronald frisart
vervolg van voorpagina
Henk en Rietje weten het nu
ook niet meer zo precies. Wat
zullen ze meenemen? Wat ach
terlaten? Henk, die vandaag zijn
61ste verjaardag viert in water
ballingschap, ziet zijn kans
schoon om van de onzekerheid
gebruik te maken. Hij had toch
al niet zo erg geloofd in een
overstroming. Toen een van zijn
dochters hem maandag belde
met de vraag of hij met een
noodgeval rekening hield, had
hij haar dringend verzocht haar
kennis van de aardrijkskunde
eens bij te spijkeren. En dins
dagmiddag, toen heel Neder
land al zo'n beetje wist dat de
Tieler- en Culemborgerwaard
zouden moeten worden ont
ruimd, was Henk nog doodleuk
naar zijn wekelijkse cursus En
gels gegaan. De gedachte dat
zijn woonplaats in gevaar kon
komen, belachelijk!
Dus kiest hij nu voor het mi
nimum-scenario. Flet wand-
meubel in de woonkamer gaat
al zo'n 25 jaar mee. „Laat maar
staan. Het heeft zijn dienst ge
daan." Later vindt hij dat zelf
toch ook wel wat gortig en stelt
een oplossing voor die nooit
een oplossing kan zijn. Niet als
het water tot vijf meter stijgt en
niet als het bij twee meter blijft
steken. „Ik heb nog wel een
paar schragen. Als we de kast
daar eens op legden?" Wij, de
hulptroepen, beantwoorden
zijn vraag simpel. Kast uit elkaar
en in de vrachtwagen ermee.
Woensdag meldt de radio dat
het kantje boord is met de dijk
bij Ochten. Razendsnel past Ne
derland zijn taal aan. Vroeger
wilde een dijk nog wel eens
overstromen of doorbreken. Nu
vraagt heel het rivierengebied
zich af hoe hel zal zijn 'als de
dijk gaat'.
Als de dijk 'gaal' moeten in
elk geval het bed en de nacht
kastjes niet meer op de eerste
verdieping staan. Uit elkaar dus.
Laatjes uit de kastjes en de
vrachtwagen in. Bij de voordeur
kan Henk nog net een dochter
met zo'n laatje onderscheppen.
„Dit wil ik hier houden."
„Nee, dit is mijn keuze."
Dochter zwicht. Pa verdwijnt
met de la uit beeld. Een uur la
ter duikt het laatje weer op.
Leeg. Wal zou er in hebben ge
zeten? Vaagjes herinner ik me
dat ik tussen een verrekijker
doos, een oud schcerapparaat
en wat papier een rood-wit-
blauw stukje textiel heb gezien.
Een onderscheiding van een mij
onbekende soort wellicht?
Als de belangrijkste spullen
zijn veiliggesteld, rest nog de
vraag wat er met de planten
moet gebeuren. De meeste blij
ven achter als prooi voor het
water, sommige worden aan de
helpers in bewaring gegeven.
En een paar grote, fraaie exem
plaren belanden in de badkuip.
„Ik geef ze vlak voor we weg
gaan flink water en dan overle
ven ze het wel", trekt Rietje
haar plan. Flink wat water. Na
tuurlijk. 's Mensen geest be
wandelt bij zo'n evacuatie vele
wegen.
Cj^lut*<Av9o\tULf*\!
