Van Elba naar de Ringvaart
I
I
Vierkant: samen uit, samen thuis
Het Gesprek van de Dag
jfr.
_j Gehandicapte
3 poseert
«j in Playboy
Creatief
met
sneeuw
Heinekens heerlijke
heldere beekjes...
-WOENSDAG 1 FEBRUARI 199515
Beinsdorper voorzitter van de Bonapartistische Partij Nederland
Bert de Jong uit Beinsdorp op het bordes: niet de nieuwe Napoleon...
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER FOTO OLAF KRAAK
i
W
-e(
is-
:st
erj
eij
lei
je-j
ikj
)'n
11e
de
dij
5S-|
ol
Ze heet Annemarie Postma, is
P' 25 lentes jong en valt deze
in maand te bewonderen in Play-
'et boy. De foto's die van het model
^er zijn gemaakt, onderscheiden
?r' zich nauwelijks van de andere
in het mannenblad. Behalve
dan die foto op pagina dertig:
Annemarie zit geheel ontkleed
in haar rolstoel. Een gehandi
capte in Playboy? Dat moet
kunnen, vindt niet alleen Anne-'
marie Postma.
„Ik heb zoiets van: 'Waarom
zou een gehandicapte dat niet
kunnen?", reageert Yvonne
Vuyst. De Hoofddorspe, houd
ster van het marathonrecord
rolstoeldansen, heeft de repor
tage in Playboy nog niet gezien.
„Maar ik ben wel nieuwsgierig.
Ik ga zeker even kijken. Ik vind
het goed van Playboy dat ze dat
nu gelijk getrokken hebben.
Voor mij zou het niks zijn, maar
dat heeft niks met het gehandi
capt-zijn te maken."
Ans van Es van Stichting Belan
gengroep Gehandicapten Haar
lemmermeer (BGH) is eenzelfde
mening toegedaan. „Wij streven
ernaar om gehandicapten op
dezelfde manier te laten deelne-*
men aan de maatschappij als
niet-valide mensen. Niet ieder
een is even blij met zovel bloot
op de foto, maar dat is een an
dere discussie. Als een gehandi
capte er zelf voor kiest, moet ze
dat doen."
Playboy is op het initiatief van
Annemarie ingegaan, omdat het
model over de door het blad ge
wenste persoonlijkheid en
schoonheid beschikt. Hoofdre
dacteur Jan Heemskerk vindt de
reportage niet zó opzienbarend.
„Nee, we waren er niet echt
door verrast. Ze is niet het eer
ste gehandicapte meisje in Play
boy. De eerste keer (zes jaar ge
leden, red.) was de verrassing
groter. Je verwacht het niet,
maar dat is onze fout als niet-
gehandicapten."
Heemskerk sluit niet uit dat er
i in de toekomst meer foto-re
portages van gehandicapte
meisjes worden gemaakt. Tot
een stormloop van reacties
heeft de publicatie echter niet
geleid. „We hebben het ook niet
zó gebracht. We zien het niet als
heel bijzonder. Playboy publi
ceert foto's van meisjes die er-
mooi uitzien. Of ze doof of
blind zijn, een bril dragen of uit
Afrika komen, dat interesseert
me niet."
EDWARD DEKKER
Aan hoefijzervormige bars
of aan leestafels. Overal
zie je ze zitten. De
stamgasten. Ze behoren
bij het meubilair van café
of kroeg. Meestal hebben
ze hun vaste stek, nooit
hoeven ze te bestellen,
want de kastelein kent het
recept. Als ze doodgaan,
durft een tijdlang
niemand op hun plaats te
gaan zitten. Alsof ze er
nog zijn.
In aflevering 20 aandacht
voor café/bar/restaurant 't
Vierkant aan het Lissese
Vierkant. Het is al 27 jaar
het domein van Peter (51)
en Mieny (48) van Ooi jen.
Ze behoorden tot de
eerste lichting import,
maar zijn door de bar
echte Lissenaren
geworden: „Het is hier net
een groot gezin".
De eerste ontmoeting met 't
Vierkant herinneren Peter en
Mieny zich nog als de dag van
gisteren. Ze hadden een spik
splinternieuwe flat toegewezen
gekregen in de Lissese Poelpol
der en gingen daar op Tweede
Paasdag 1968 een kijkje nemen.
Ze arriveerden met de trein bij
de bloeiende Keukenhof, maak
ten een flinke tippel richting
centrum om daar van een agent
te horen dat de Poelpolder nog
eens zo ver was.
Even uitpuffen, luidde vervol
gens was het motto. In 't Vier
kant. Omdat ze daar toch voor
de deur stonden. Het echtpaar
voelde zich er direct thuis. Nie
mand staarde ze aan. Integen
deel, eigenaar/barman Piet van
der Klugt, nodigde ze meteen
uit aan de stamtafel van wat
toen nog een hotel-café-restau-
Een klein voorzetje maar een
zéér klein voorzetje. En ra-ta-ta-
ta... Daar zoemen de exacte da
ta, namen en rugnummers van
het geslacht Bonaparte door
zijn woonkamer in Beinsdorp.
Alsof een encyclopedie van de
boekenplank valt, de feiten zich
losmaken van het papier en in
slagorde door de kamer mar
cheren. Maar hoe kan het an
ders, want Bert de Jong (48) is
voorzitter van de Bonapartisti
sche Partij Nederland. Een par
tij, bezig met een grote leden
werfactie en strevend naar een
niet-partijgebondenstaatschef.
„Roken? Tuurlijk mag dat. Na
poleon de Derde rookte ook als
een ketter. Maar Napoleon de
Eerste hield er niet van."
Eigenlijk is Beinsdorp een soort
Elba het eiland waar Napo
leon in 1814 naar toe verbannen
werd. Dit dorpje aan de Ring
vaart van de Haarlemmermeer
waar voortdurend vrachtwagens
doorheen denderen, heeft in al
zijn kleinheid iets weg van een
verbanningsoord. Zo van: ga
eerst maar 'ns een tijdje in
Beinsdorp wonen om je te leren
handhaven in zo'n piepkleine
gemeenschap.
En daar woont Bert, Bert de
Jong, voorzitter van de Bona
partistische Partij Nederland. In
zijn woonkamer heerst Napo
leon, dat is zeker. Op de
schouw: een borstbeeld van de
in 1769 geboren en in 1821 ge
storven kleine keizer. Overal in
de kamer: schilderijen van veld
slagen die Napoleon voerde of
portretten van de Corsicaan. En
omdat Bert de Jong toch een
man is van zijn tijd ligt er ook
nog een videoband met de titel
'Waterloo'.
België
Hoe het allemaal begon. Hij was
dertien jaar en zat bij z'n moe
der achterop de brommer. Zo
maar een vakantie, een tochtje
door België. En in de buurt van
Waterloo aangekomen vertelde
z'n moeder over Napoleon:
'Hier heeft hij gevochten'. Hij
voelde zich... ja, wat voelde hij
daar eigenlijk? Interesse, of be
ter: ontluikende interesse pas
send in zijn fascinatie voor de
geschiedenis. Waar anderen bij
het zien van een bal de neiging
krijgen om 'm 'ns vol te raken,
zo wilde hij daar de geschiede
nis onder z'n voeten voelen. De
brommer werd geparkeerd en
samen wandelden ze met een
rant was.
Andere kroegen stonden in die
tijd minder open voor nieuwe
lingen, herinnert Mieny zich:
„Als je daar binnenkwam, zakte
bij iedereen de mond open. We
waren de asielzoekers van toen.
Later hoorden we dat de carna
valsvereniging De Gaapstokken
heette. En volgens mij is dat om
dat aangapen." De twee stads
mensen verbaasden zich ook
om andere dorpse dingen: „Als
de notaris of de dokter langs
reed, nam iedereen zijn hoed af.
kaart in de hand over het voor
malige slagveld, bezochten mu
sea en Bert wist: hier is strijd ge
leverd, hier is gevochten op le
ven en dood.
Ja, en toen is het allemaal gaan
draaien, zegt hij. Hij kocht een
boekje, kocht nog een boek en
toen er helemaal geen boeken
meer voorradig waren, liep hij
bibliotheken af of probeerde hij
zich van anderstalige geschrif
ten meester te maken. Wat hij
er mee moest, wist hij niet. De
jaren des verstands had hij voor
z'n gevoel niet bereikt en de
rijpheid in gedachten ook niet.
Eigenlijk zag hij die levensver
halen over Napoleon meer als
spannende jongensboeken en
niet zo zeer als basis voor grote
politicologische uiteenzettin
gen. Lezen uit interesse en le
vend maken wat er niet meer is,
zegt hij bijtend in een koekje.
Echt zo ouderwets."
't Vierkant werd al snel een ver
trouwde thuisbasis in het
vreemde dorp. Via Piet en zijn
stamtafel, leerde het echtpaar
lotgenoten en echte dorpelin
gen kennen. Ze sloegen zelfs
aan het organiseren. „Want bui
ten Piet was er weinig te doen
in het dorp", kijkt Peter terug.
Al klagend ontstond sociëteit
Artemis, dat besloten dans
avonden ging organiseerde in
het gebouw van de technische
dienst van de PTT.
Lisse
1992 Was voor De Jong, in het
dagelijks leven secretaris op een
advocatenkantoor in Lisse, een
belangrijk jaar. Ten eerste werd
in Frankrijk het Rassemblement
Bonapartiste opgericht en in dat
jaar startte hij de Bonapartisti
sche Partij Nederland. In Frank
rijk werd hij officieel benoemd
tot de Nederlandse vertegen
woordiger en uitgenodigd om
eens een kijkje te komen ne
men. De Fransen vonden het
prachtig, ze wisten niet wat ze
hoorden dat ene Bert de Jong
uit Beinsdorp voor de 'goede
zaak' ging vechten. En weet je
wie hij daar ontmoette? Prins
Louis Napoleon, een verre na
zaat. Hij maakte zelfs een praat
je met Bert de Jong. Wat Louis
ervan vond? Extraordinair. Bui-
Piet had daar geen ruimte voor.
Zijn bar was toen nog een pij
penla, zoals hij dat noemt. Van
vloer tot nok vol spullen: „Het
was hier net de uitdragerij van
Malle Pietje." Een uitslaande
brand in 1988 zorgde voor
ruimte. Van pand en inventaris
bleef bijna niets over en Piet be
sloot de benedenverdieping
flink te verbouwen. De huiska
mer, die vroeger achter de bar
zat, verhuisde naar boven. Ook
zij-ingangen en gangen, werden
bij de zaak getrokken. Tot er
tengewoon, dat een Hollander
zich daarmee bezig houdt.
Nou was hij natuurlijk weieens
in Frankrijk geweest. Ach, zo
vaak. Om maar 'ns een voor
beeld te noemen: zes keer per
jaar bezoekt hij het graf van Na
poleon. Beetje kijken, omdat
het zo mooi is, vertelt Bert. Daar
voelt hij niks bij, want daar is hij
te ijskoud voor, te nuchter. Te
Hollands en net niet Frans ge
noeg misschien? Klopt... ja,
klopt, zegt Bert.
Dan zijn partij, de Bonapartisti
sche Partij Nederland. Inmid
dels staat de BPN op vijftig le
den. Zij zijn van mening, aldus
het partijprogramma, dat de
volksvertegenwoordiging zij
in Den Haag niet luisteren
naar het volk. Het volk heeft een
gebrekkige inbreng, en de
volksvertegenwoordiging ge
draagt zich niet als vertegen-
ïïmlimiiYiin'ifiYttlly
.een groot, bruin 'vierkant' ont
stond, met hier en daar een bar,
darthoek, zit- en sta-tafels enz.
Echt oud is niets, maar modern
kun je de zaak nu ook niet noe
men.
Al met is de tent een jaar dicht
geweest. Een jaar waarin Peter
en Mieny 'nergens zijn ge
weest'. „We hadden er gewoon
geen interesse in", herinnert
Peter zich. „Het ging ons er na
melijk niet om om naar een café
te gaan, maar wilden naar 't
Vierkant. Dat was ons plekje. En
Het grote antwoord? De staats-
chef. Door rechtstreekse verkie
zingen wordt deze wijze man of
vrouw gekozen voor een perio
de van vier jaar. Zo'n staatschef
is een intermediar tussen volk
en regering/parlement en wat
hij besluit moet weer door het
volk bekrachtigd worden. Deze
niet-partijgebonden baas is
geen verantwoordig schuldig
aan het parlement, maar aan
het volk.
Een dictator? De zucht naar De
Sterke Man? Nee, nee, nee,
schudt en bromt De Jong. Weer
declamerend: Regeren voor,
door en met het volk. Geen Bo
naparte aan de macht, want wat
dood is is dood. En dat volk wil
volgens hem de monarchie be
houden, de belastingdruk hal
veren en streven naar een vere
nigd Europa. Die wijze man
moet zeker geen, Bert de Jong
daór hadden we onze sociale
contacten."
„Het is hier één grote huiska
mer, waar je kunt lachen en
kunt huilen", probeert Mieny
het 'Vierkant-gevoel' te om
schrijven. 'We rouwen en we
trouwen mee met onze gasten',
noemt eigenares Henny van der
KLugt dat. Of, om bij de stam
gasten te blijven: ze vierden
zelfs hun 25-jarig huwelijk in de
eigen kroeg. Op een zondag,
wanneer de tent normaliter ge
sloten is.
Dit jaar werd Mieny ernstig
ziek. De 'Vierkanters' bleven
maar bellen en opbeurende
kaarten sturen. Tegen Peter zei
Mieny steevast dat-ie best in
zijn eentje naar de kroeg kon,
maar de echtgenoot wilde daar
nooit wat van horen. „Dan ben
ik niet compleet", verklaart Pe
terzijn weigering. „In het begin,
toen we allebei nog werkten,
spraken we hier vaak af na het
werk. En dan zat je weieens een
kwartiertje alleen. Maar verder
is het: samen uit, samen thuis.
En dan hoeven we heus niet de
hele tijd naast elkaar te zitten."
Alleen tijdens het vissen worden
de echtelieden gescheiden. Dat
is echt iets voor de mannen,
compleet met Schelvispekel en
andere stoere vissersdrankjes.
Dat vinden de mannen van 't
Vierkant tenminste. Gasten zijn
er in alle soorten en maten. Vijf
tigers als de Van Ooijens, maar
ook veel leden van FC Lisse en
andere jongelui. Weet jong Lisse
't Vierkant vooral op vrijdag
avond massaal 't Vierkant te
vinden, de Van Ooijens hebben
zich steeds meer teruggetrok
ken op de zaterdagmiddag en -
avond.
„Zelf hebben we geen kinderen.
Maar als we ze gehad zouden
hebben, zouden ze hier zonder
problemen naar toe kunnen. Je
hebt hier nooit heibel en zodra
Piet ook maar ruikt dat je hasj
rookt, word je er la minute
uitgegooid." Niet voor niets ga
ven pastors van het Fioretticol-
lege er hun catechismeles.
Noodgedwongen, meldt de
kroegbaas, want de leerlingen
zaten gewoon in 't Vierkant tij
dens het uur waarin ze zich
over godsdienst moesten bui
gen.
Het was vroeger al een nette
tent, weet Mieny: „Links naast
de deur hing er zo'n spiegel met
een grote kam. Als hier gasten
binnenkwamen met lang, slor
dig haar moesten ze dat eerst
eens gaan kammen van Piet.
Anders kwamen ze niet bin
nen."
PAUL VAN DER KOPIJ
niet. Hij is toch zeker geen car
navalsprins. Hij wil geen macht.
Punt uit. Bah...
Die Napoleon de Eerste, degene
die het Bonapartistische ge
slacht naar voren schoof, was
verantwoordelijk voor de dood
van miljoenen mensen. Zijn
mislukte poging om Rusland in
te nemen, leidde alleen al tot
honderdduizenden doden. Ja,
geeft Bert toe, Napoleon was
een dictator, maar wel een ver
licht despoot. I lij noemt het
wrang dat die miljoenen het
slachtoffer waren van Napo
leons dadendrang en zijn grote
veroveringen. Dat was volgens
Bert de schuld van de buurlan
den die maar niet naar hem wil
de luisteren.
Hitier
Maar een vergelijking met Hit-
Ier... Bert wordt boos, of in ieder
geval sterk opgewonden. Meer
dere keren herhalend: Appels
mag je niet met peren vergelij
ken. Want Hitler was een mas
samoordenaar van het ergste
soort, een smerige racist die
geen ontzag had voor de men
selijke waardigheid. De BNP is
van mening dat elke vorm van
discriminatie moet worden be
streden. Napoleon, zo gaat De
Jong verder, stond voor respect
van het individu.
Zijn slotzin: „Maar ook de Bo-
napartes hebben fouten ge
maakt. Dat geef ik onmiddelijk
toe. Napoleon de Eerste had
nooit moeten proberen Rusland
te veroveren en ook had hij
nooit met Marie-Louise moeten
trouwen. Napoleon de Derde,
toch een avonturier, had van
Mexico af moeten blijven. Ie
dereen maakt fouten. Klopt. Ja,
zelfde Bonapartes."
JOHN SCHOORL
De Leidse beeldhouwster
Fredy Wolf-Wubben en haar
negen leerlingen zullen in de
komende dagen op het Rode
Plein in Moskou een
sneeuwbeeldhouwwerklol
stand proberen te brengen.
Vanochtend vroeg zijn ze
daarvoor met het vliegtuig
naar Moskou vertrokken. Als
alles goed gaat staat er over
morgen voor deze cursisten
van de Leidse Volksuniversi
teit K O een blok sneeuw
van 3 bij 3 bij 4 meter voor
hen klaar en kunnen ze be
ginnen. De 'happening' zal
op film worden vastgelegd
door RTL4 en te zijner tijd in
Nederland worden uitgezon
den.
Al lijken de gebeurtenissen in
Tsjetjenië weinig aanleiding
te geven tot feestelijkheden,
het Russian Winter Festival -
en daarmee het Vierde Open
Russian Ice and Snow Cham
pionship - zal daar niet on
der lijden. De Moskovieten
beschouwen dit internatio
nale festival als een prima
mogelijkheid tot verbroede
ring onder de volken.
Fredy Wolf-Wubben heeft al
verschillende malen beeld
houwwerken van 'hemels'
materiaal vervaardigd, onder
meer in Lapland. „Dit hier is
een grote internationale
wedstrijd waarbij je veel con
tacten opdoet. I'al van lan
den doen mee. Het blijft na
tuurlijk altijd een uitdaging
om te zien wal er mogelijk is
met sneeuw. We hebben
speciale zagen en grote scha
ven gemaakt waarmee we de
sneeuw kunnen bewerken.
Het ligt natuurlijk mede aan
de kwaliteit van de sneeuw of
een en ander goed lukt. We
hebben hier alvast twee ont
werpen gemaakt en kijken
dan ter plekke welk ontwerp
het beste mogelijk is. Je mag
geen ijzeren geraamte of iels
anders gebruiken als je bij
voorbeeld bogen of holten
wilt aanbrengen."
De Leidse cursisten, te we
ten: Yoka van Hek, Annette
Hoeksema, Tom van He-
mert, I Ianneke van Oort,
Francis Proost, Marnell van
Zoelen, Anna Engels en Her
bert Engels, stonden zich
vanmorgen op Schiphol vasi
warm te trappelen voor de
reis. Yoka van Eek, in het da
gelijks leven verslaggeefster
voor de NPS: „Nee, een echte
koukleum ben ik niet. We
hebben wel uit voorzorg ge
wone handschoenen meege
nomen waarover we dan ook
nog eens speciale rubber
handschoenen aantrekken.
Maar ach, ik heb me laten
vertellen dat een wodkaatje
ook nog wel eens wil helpen
tegen de kou."
CEES VAN HOORE
Dat de multi-national Heineken, bierbrouwer in Zoeterwoude
onder de rook van Leiden, kwistig met de centen strooit daar
waar het om sportsponsoring gaat, mag als bekend veronder
steld worden. Zomaar een greep uit de buidel: de Champions
League, het toernooi om de Europa Cup I; de Amstel Gold Race,
Neerlands enige wielerklassieker: de World Cup of Golf; het toer
nooi om de wereldbeker rugby komende zomer in Zuid-Afrika.
Maar wat nieuw is, is dat de brouwer van het gele gerstenat zich
nu ook - zij het op bescheiden schaal - op de Nederlandse beken
heeft gestort. Zo ontving Pieter Winsemius, de voorzitter van de
Vereniging Natuurmomenten en voormalige minister van Volks
huisvesting, deze week uit handen van Heineken-directeur Van
Rompu een cheque van drie ton voor het herstel van de intussen
in den lande flink wat overlast gevende beken. Maar beken, ri
viertjes? Dat heeft toch niks met sport te maken, dan bevinden
we ons toch zeker op geheel ander terrein?
„Dat klopt", zegt Koos Woltjes, de pr-man van Heineken, „dit
ligt inderdaad even iets anders. Maar sluit desondanks prima
aan bij ons imago van een bedrijf dat veel doet op het gebied
van zorg, van zuivering en dat soort milieuzaken. Daar besteden
we bijzonder veel aandacht aan. Bovendien heeft bier alles met
helder water te maken, ook daar kun je nog een link leggen. We
zijn door Natuurmonumenten benaderd voor deze actie en uit
het oogpunt van sales-promotion leek het ons wel wat. Dus van
daar."
Maar dat levert toch niets op?
„Nee, het kost geld, als je dat bedoelt. We brachten de afgelopen
maanden six-packs op de markt voor 9.95. Daar verdien je so
wie so al niets op. Plus dat de consument nog eens twee speciale
glazen cadeau kreeg en er bovendien een gulden per six-pack
naar Natuurmonumenten ging. Hooguit leverde de actie ons
goodwill op, overigens ook niet onbelangrijk. Dat we ons in de
toekomst verder gaan profileren op dit terrein sluit ik niet uit. Al
hebben we geen onmiddellijke plannen."
Is Heineken intussen de grootste sponsor van Nederland?
„Dat weet ik niet, daar doen we het niet om. We sponsoren in
ternationaal, nationaal en regionaal best veel, dat zeker. En dat
zal voorlopig zo blijven ook. Maar let wel, alleen evenementen,
hè. Nooit geen clubs of individuen. Mag ook niet, daar is een co
de voor ontworpen. Hetgeen is gebeurd op initiatief van Heine
ken zelf, in samenwerking met andere brouwerijen en produ
centen van alcoholhoudende dranken. Niet eens van hogerhand
opgelegd. We vinden het niet passen in Nederland, de combina
tie sporters en alcohol."
Maar dat is toch hypocriet, want de evenementen om de sporter
heen sponsor je wél?
„Nee, dat vind ik niet. Je moet het actieve van het passsieve
scheiden in deze. Niet de club Ajax en zijn spelers, maar wel de
Champions League waar Ajax aan meedoet. Daar zijn we conse
quent in. Natuurlijk, met Amstel Malt zouden we de code kun
nen ontduiken. Doen we niet. Dan ga je over het randje en daar
is die code niet voor ontworpen.
AD VAN KAAM
Peter en Mieny van Ooijen in 't Vierkant. „Het is hier net één groot gezin.
jfSkT..- „iïSi
FOTO DICK HOCLWONINC
Café in Lisse voor 'jong en oud'
