Het
fenomeen
Quick Boys
7
ZATERDAG 28 JANUARI 1995
Zomaar een dinsdagavond in januari. Het is druk op Nieuw Zuid in
J Katwijk, het fraaie duincomplex van zaterdageersteklasser Quick
Boys. Op een hijveld wordt getraind, in kantine en jeugdhonk loopt
een aantal mensen rond, in de bestuurskamer wordt gewerkt. Acht
mannen zijn er bezig met het inlijsten van foto's en knipsels. Hier
wordt na anderhalf jaar verzamelen de laatste hand gelegd aan de
expositie ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de club. De
tentoonstelling, zeldzaam vooreen amateurvereniging, gaat per 1
februari (de oprichtingsdatum) lopen in het Katwijks museum. Quick
Boys heeft alvast 600 toegangskaarten gekocht en weet zeker dat het
die ook kwijtraakt. Treffende opmerking van een van de acht
vrijwilligers: „Vijfenzeventig jaar Quick Boys betekent voor Katwijk
ook vijfenzeventig jaar familiegeschiedenis.
- Portret van een voetbalbolwerk met een heel aparte uitstraling.
Nieuw Zuid als toevluchtsoord
De selectie van Quick Boys op de kotter KW 189. „De visser moet in het team z'n mannetje staan en dat geldt ook voor de voetballer."
FOTO'S KEES VAN HOOCDALEM
PAUL DE TOMBE
elfs een professor in de godgeleerdheid
jen een plaatselijke dominee hebben
zich al eens over het verschijnsel Quick
Boys gebogen. Waarom voetbal in zulke gesloten
gemeenschappen als Katwijk zo aanslaat, vroegen
prof. dr. Bram van de Beek, kerkelijk hoogleraar
vanwege de hervormde kerk aan de Leidse univer
siteit en dominee Zegert de Graaf, voorganger van
de Dorpskerk in Katwijk, zich samen weieens af.
Hun antwoord presenteren ze als 'borrelpraat, die
niet helemaal uit de lucht komt vallen'. Van de
Beek en De Graaf: „Elke gemeenschap heeft be
hoefte aan een vorm van expressie, ook een beslo
ten gemeenschap. Daarin mocht vroeger niet veel,
maar in de zaken die wel werden getolereerd werd
meteen geweldig veel energie gestoken. Daar
schaarde het hele dorp zich achter, dat werd 'onze
club', daar heerste het wij-gevoel. Dat zag en zie je
terug in dorpen als Katwijk, Spakenburg, Harder
wijk, Urk. Vissersplaatsen met een structuur waar
de middle-class klein bleef, waardoor sporten als
hockey of tennis er niet aan de orde kwamen.
Voetbal wel. Daarin konden de jongeren hun
agressie en expressie kwijt en dat sloot aan bij de
mentaliteit van de bevolking: mouwen opstropen
en de vangst binnenhalen. De visser moest in een
team z'n mannetje staan en dat ging ook op voor
de voetballer. In Katwijk geldt dat nog in hoge ma
te."
Het zou er de verklaring voor kunnen zijn waarom
Quick Boys als een van de traditionele koplopers
in het zaterdagvoetbal, zo lang achterliep bij nieu
we ontwikkelingen. Op het gebied van de sponso
ring bijvoorbeeld en bij het inzetten van spelers
van buitenaf. Pas de laatste jaren heeft de topa-
mateur die grenzen verlegd en sinds dat is ge
beurd waaien vanaf de kust bij Katwijk ook de
aantrekkingskracht en het aparte clubgevoel het
land in. Leidenaars, Hagenaars en Amsterdam
mers behoren tegenwoordig tot de supporters en
het Quick Boys-gevoel reikt zelfs tot in Brabant.
Weliswaar kent de vereniging ook een Engelse fan,
maar die komt alleen bij kampioenswedstrijden
uit Londen over. In Gerrit van Vugt uit Rijswijk
(Noord-Brabant) en Jan Kant uit Giessen heeft
Quick Boys twee aanhangers die e'lke partij van
het eerste team komen bekijken. „Gewoon omdat
we het leuk vinden.
Van Vugt begrijpt dan ook maar weinig van de
verbazing over zijn seizoenkaart die hij koestert
sinds hij Quick Boys drie jaar geleden in de na-
competitie bezig zag. „Vreemd? Helemaal niet.
Hier in de buurt voetballen wel een paar ploegen
uit de eerste klasse B. Maar die vinden we minder.
Net als het betaalde voetbal, waar we ook wel zijn
geweest. Daar was altijd rottigheid aan de hand.
Bij Quick Boys is het gezellig. Leuke ploeg, attrac
tief voetbal, aardige mensen. Je wordt meteen in
de groep opgenomen. Daarom gaan we er steeds
naartoe en daarom blijven we er na thuiswedstrij
den hangen."
De uitspraak 'Quick Boys is een fenomeen, a
way of life' van de Katwijkse burgemeester Van
Montfrans krijgt er een ruimere "betekenis door; de
'brede verankering in de samenleving' waarvan ze
ook rept, geldt natuurlijk alleen Katwijk. Kantine
en jeugdhonk van de club doen zo ongeveer
dienst als buurthuis voor de jongeren onder de
1825 leden. En de 190 kaderleden en vrijwilligers
en de 80 sponsors die nodig zijn om alle 86 elftal
len te laten voetballen en anderszins bezig te hou
den, melden zich als vanzelf aan.
Kracht
Sinds de opkomst van de w Katwijk hangt welis
waar niet meer voor elke boreling in het dorp het
blauwwitte shirt klaar, „maar Quick Boys zit velen
nog altijd in het bloed. Dat gaat van generatie op
generatie", stelt voorzitter Arie Guyt. „En dat fa
miliewezen in de club, die trouw, dat bepaalt de
kracht", weet hij. „Neem Huig", wijst hij naar zijn
secretaris Ouwehand. „Die is al 31 jaar bestuurslid
en al 31 jaar doordeweeks elke avond aanwezig op
Nieuw Zuid."
Het dagelijkse verblijf op het uniek gesitueerde
complex waar de zilte zeelucht wordt gemengd
met de geur van kortgeknipt gras, heeft voor Ou
wehand een heilzame werking. ,,Als ik weieens
hoofdpijn heb en ik zit hier in de bestuurskamer
een uurtje te werken, ben ik die pijn kwijt", zegt
hij.
Zijn praeses heeft al voor het gesprek in het
fraaie sponsorhome zijn schoenen uitgedaan. 'Ge
zellig' op kousevoeten, bakje koffie bij de hand,
gaat ook Arie Guyt, topambtenaar bij het ministe
rie van Volkshuisvesting, vervolgens op zoek naar
de reden voor de grote aantrekkingskracht. Hij
slaagt er niet in die echt te definiëren („Het is een
combinatie van factoren: de familieband, de sfeer,
het complex.") en dat lukt ook de man niet die al
64 jaar lid is.
Daarbij gaat het om Jac. van der Plas, die al 37
jaar in Rotterdam IJsselmonde woont maar nog
altijd voor het plubblad schrijft. Bij uitstek de ge
schikte persoon dus om het ware clubgevoel op te
duiken uit de geschiedenis van de vereniging.
Maar dat valt tegën - dat begrip is nergens om
schreven in de historie. „Logisch, want vroeger
had je alleen Quick Boys en verder niks", zegt de
gepensioneerde vakbondsman die nog verhalen
kent uit de begintijd 1920-1929 waarin de club op
zondag voetbalde. „Maar daar was het gemeente
bestuur fel op tegen. Er mocht geen entree wor
den geheven omdat voetbal een vermakelijkheid
was en dus verboden op zondag. En het gebeurde
wel dat de marechaussee bij wedstrijden het veld
opkwam en op bevel van de burgemeester de bal
in beslag nam. Quick Boys heeft het nog lang vol
gehouden, daarna ging het gebrek aan medewer
king en geld zich wreken en werd het een zater
dagclub."
Zuigkracht
Illegaal werd er ook door eerste elftalspelers ge
woon doorgevoetbald op zondag („in de zuiddui
nen, in de zondagse kleren, voor honderden toe
schouwers"), legaal braken na de eerste magere
jaren de vette jaren aan. Jaren waarin Quick Boys
uitgroeide tot een begrip. De vereniging had als
'zaterdagmiddagclub' de tijd mee. Met de geleide
lijke invoering van de vrije zaterdag en het 'bijbe
horende' pupillenvoetbal op zaterdagmorgen,
waar Quick Boys als eerste mee begon, werd de
zuigkracht nog vergroot. „Geen vader die het
hoefde te proberen om op zaterdagmorgen niet
met zijn zoon mee te gaan", weet voorzitter Arie
Guyt nog. „Dus van een weekeindje weg, zoals bij
kleinbehuisden in de stad gewoonte werd, was in
Katwijk geen sprake. Als er al behoefte aak was."
Daarbij waren er natuurlijk de successen: 26
kampioenschappen, met de afdelingstitel in 1991
(de eerste na 21 jaar) en de nationale amateurtitel
in 1992 als absolute hoogtepunten. Met Noord-
wijk, Spakenburg, IJsselmeervogels en DOVO
speelt Quick Boys bovendien vanaf 1970 onafge
broken in de eerste klasse. En de Katwijkse club is
de enige zaterdagvereniging die altijd op het
hoogste niveau heeft gevoetbald en nooit is gede-
Quick Boys kreeg ook landelijke uitstraling
dankzij de tegenstanders. De drukbezochte der-
bies in de voetbalgekke Bollenstreek maakten van
de eerste klasse A de koningsafdeling van het za
terdagvoetbal. Er was en is altijd wel wat te bele
ven bij de streekbotsingen waarin Quick Boys
vaak goed voetbalt, maar zeker altijd 'werkt'. Het
sluit naadloos aan bij de Katwijkse mentaliteit van
'aanpakken', die werd gevormd op zee en die nog
altijd hogelijk wordt gewaardeerd door de suppor
ters.
Maar Quick Boys is ook een instituut vanwege
de fraaie ligging van het terrein op het van 1956
daterende Nieuw Zuid („het mooiste voetbalveld
van Nederland", volgens radioverslaggever Jaap
Bax die jarenlang de stem was van het zaterdag
voetbal), en Quick Boya is een monument vanwe
ge de aparte sfeer. „Er was en is een enorme bin
ding en die is heel belangrijk nu Quick Boys niet
meer de enige keus in Katwijk is", vindt Jac. van
der Plas.
Hij herinnert er fijntjes .aan dat de w Katwijk
groot is geworden 'na de overgang van een aantal
spelers uit het tweede van Quick Boys', maar zet
er tegelijkertijd eenzelfde voorval uit het verleden
tegenover. „In de jaren dertig lag de vereniging
Katwijk op e'e'n oor en in die tijd zijn hele goede
voetballers naar Quick Boys overgekomen. Kat
wijk had het trouwens toch moeilijk in die jaren:
voor en na kerktijd liep er altijd een groep spelers
van Quick Boys over de boulevard en die zette de
voetballers van Katwijk wekelijks onder druk om
van club te verwisselen."
Kruisbestuiving
Vroeger had die pressie nog weieens succes, te
genwoordig is er ook nogal eens van een omge
keerde trek sprake. „Uit ons kielzog is Katwijk
langszij gekomen en voorbij gevaren", erkennen
ze 'met pijn' op Nieuw Zuid. De kruisbestuiving
had positieve en negatieve gevolgen. De Katwijker
kan tegenwoordig wekelijks naar een topduel in
de eigen gemeente, en doet dat ook omdat er wel
rivaliteit heerst maar geen animositeit, en tegelij
kertijd moet de sponsorpot worden gedeeld. Geen
lokale middenstander die nog om Katwijk met zijn
dertienhonderd leden heen kan - al blijft Quick
Boys natuurlijk fiks mee-eten uit de reclameruif.
Traditiegetrouw. „Bij Katwijk hebben we ook een
reclamebord staan, maar Quick Boys is toch de
oude gevestigde club, geworteld in generaties", zo
motiveert Luc Ouwehand waarom het gelijknami
ge bedrijf jarenlang als hoofdsponsor op Nieuw
Zuid fungeerde. „Het ging ons niet om de landelij
ke bekendheid, want die hadden we al, en ik denk
niet dat een naam op het shirt van een zaterdag
club daar wat aan toevoegt", aldus de algemeen
directeur van Ouwehand's Rederij Visverwerking
B.V. „Nee, het ging ons vooral om de lokale good
will. We hebben een paar honderd werknemers en
velen daarvan zijn Quick Boys-leden. Die mensen
vinden het mooi als ze onze naam op het shirt van
de spelers terugzien."
De hoofdsponsor houdt er aan het einde van
het seizoen na zeven jaar mee op en de onderhan
delingen met de vervanger zijn volop bezig, aldus
voorzitter Guyt. Hij zal er daarin wel voor waken
de eigen identiteit van de club prijs te geven - „wij
hielden ons op een afstand", vertelt Ouwehand -
en Quick Boys is ook in de gelegenheid een onaf
hankelijke positie in te nemen. „Als het zou moe
ten, zouden we ook zonder shirtsponsor verder
kunnen", constateert Guyt laconiek. „Het zou niet
gemakkelijk zijn, maar het is te doen. We zouden
bijvoorbeeld een kwartje op de toegangsprijs kun
nen leggen en met een gemiddelde van 3000 be
Quick Boys verwierf naam in de regio door wedstrijden tegen gerenommeerde tegenstanders. De amateurploeg was in de loop der jaren sparringpartner voor me
nige club uit het betaalde voetbal, en in de aanloop naar het WK in de VS deed ook het Nederlands elftal Katwijk aan. Nieuw Zuid fungeerde toen ook even als
toevluchtsoord voor Oranjeklanten.
zoekers, kom je dan al een heel eind."
Het is een toeschouwersmoyenne waaraan veel
betaalde clubs niet toekomen. Vandaar dat Quick
Boys niets voelt voor een klasse van onafhankelij-
ken. „Je krijgt dan een tweede echelon met clubs
als Veendam en als je Quick Boys-Veendam en
Quick Boys-Katwijk tegenover elkaar zet is die
laatste pot natuurlijk veel aantrekkelijker", weet
Guyt. „Bovendien krijg je in een klasse van onaf-
hankelijken te maken met de bijverschijnselen,
zoals beveiligingsmaatregelen en arbeidsovereen
komsten. Dat zijn zaken waarin we niet thuis zijn.
Daarom bekijken we met de clubs in de Bollen
streek liever hoe we het amateurnniveau kunnen
optillen. We zijn al zo ver dat we overleg hebben
met de voorzitters van alle zes clubs en dat we be
paalde afspraken maken: over overschrijvingen en
over het salaris van trainers, bijvoorbeeld."
Quick Boys, de eerste amateurclub die met wijlen
Daaf Westhoven een full-time oefenmeester aan
trok (1969) blijft dus liever bij de liefhebbers, maar
dat wil niet zeggen dat de club niet in beweging is.
Sinds een paar jaar zijn ook spelers van buitenaf
welkom - „Die hadden we nodig om kampioen te
worden" - en er is een grote vijfde colonne die af
en toe tegen de beleidslijnen aanduwt. „Er is niet
alleen een vijfde colonne van oud-spelers, maar
aan de noordzijde van de tribune hebben we ook
een beroemd dijkkie", vertelt voorzitter Guyt.
„Daar staan de criticasters die het voetbal hebben
uitgevonden en die precies weten hoe het ge
speeld moet worden."
Daar ook is het gezamenlijke Quick Boys-gevoel
vaak het grootst. „De saamhorigheid op Nieuw
Zuid is soms groter dan in de kerk", beweert pre
dikant Zegert de Graaf en de voorganger van de
Dorpskerk in Katwijk aan den Rijn weet waarover
hij praat. Als hartstochtelijk voetbalfan zoekt hij
bij elke thuiswedstrijd van de blauwwitten een
plaatsje op de tribune in de duinpan. Elke keer
weer valt hem daar op dat het eigenlijk één grote
familie is die zich om het veld schaart. „Mensen
voelen zich er thuis. Ze horen ergens bij," zegt De
Graaf. „Als het goed is heb je dat ook in de kerk,
maar daarvan is niet altijd sprake. Vooral in Kat
wijk dreig je soms op te gaan in de massa. Bij elke
dienst komen minstens 500 tot zelfs wel 2000
man. Evenveel als bij een gemiddelde thuiswed
strijd van Quick Boys, maar op de tribune krijg je
niet te horen hoe je moet leven en wat je moet
doen. In de kerk wèl. Daarom zijn er in de loop
der jaren wat mensen vervreemd van de kerk en
degenen die zich er niet meer thuisvoelen, zoeken
een andere plek waar ze worden geaccepteerd.
Dat kan een cafe' zijn, maar in Katwijk is dat vaak
Nieuw Zuid."
Zichtbaar
Nieuw Zuid als toevluchtsoord bij wankelende
waarden - het is een functie die ze bij de voetbal
club zelf nog niet hadden bedacht. Quick Boys
had wel het omgekeerde meegemaakt: niet zolang
geleden stopte eerste elftalspeler Jonker helemaal
met voetballen. Uit geloofsovertuiging. Dat baar
de opzien. In de kerk en op Nieuw Zuid, want
voetbal leeft in Katwijk. Wie niet Speelt gaat kij
ken, wie lid is, werkt mee.
Het -wordt heel zichtbaar op zomaar een dins
dagavond in januari. Acht vrijwilligers knutselen
in de bestuurskamer van Nieuw Zuid een ten
toonstelling in elkaar van foto's, knipsels, standen,
medailles, bekers, fluitjes en poppen. Anderhalf
jaar zijn ze bezig geweest. Maar het heeft geloond,
er is heel wat materiaal bij elkaar gebracht. Type
rende opmerking van een van de acht: „Natuurlijk
zijn er wel wat belangrijker dingen in het leven
dan Quick Boys. Maar dat kunnen er nooit veel
zijn."
(De tentoonstelling '75 jaar Quick Boys' in het
Katwijks museum loopt van 1 februari t/m 25
maart. Openingstijden: do. t/m za van 10-12 en
14-17 uur. Toegangsprijs 2,50).
