Toerisme
Recreatiesocioloog:
'Vakantie in
groepen
geeft
geborgenheid'
Fietsroute van
375 kilometer
langs IJsselmeer
[ATERDAG 28 JANUARI1995
REDACTIE: ROS VAN DEN DOBBELSTEEN
EISBERICHTEN
ersey brochure
inder de naam 'Jersey 1995' heeft de tou-
stboardvan het Kanaaleiland een Neder-
indstalige brochure uitgegeven met daarin
m overzicht van alle toeristische mogelijk-
eden op Jersey. Ook bevat de gids een uit-
lapbare landkaart en een lijst van Neder-
indse reisorganisaties, die vakantietrips
aar Jersey organiseren. De brochure kan
rarden aangevraagd op telefoonnummer
2940 - 1 92 72.
Touwen op Sanibel
rouwen kan tegenwoordig overal. In de
aribbean, in Sri Lanka, in Disney World, in
as Vegas, in een ballon boven Californië en
u ook op de voor de kust van Fort Myers
ogende eilanden Sanibel en Captiva, vol-
ens velen de mooiste plekjes van Florida,
en Nederlandse reisorganisatie, Sanibel in
riderdorp, verzorgt desgewenst alles tot
ilfs de trouwtaart, fotograaf en de bloe
ien. Bij deze touroperator is ook de nieu-
e zomergids voor 1995 verkrijgbaar
ïfo: Sanibel in Leiderdorp, telefoon 071 -
24 22.
doorwegen
ij Norske Turist Service in Heemstede zijn
rie nieuwe publikaties uitgekomen: 'Noor
egen Vakantie Zomer '95' (met daarin een
itgebreid arrangementenprogramma)
Jeem de boot naar Noorwegen' (met de
elangrijkste veerdiensten) en 'Fjord Line
195' (met de dienstregeling van de boot-
rbinding tussen Hanstholm en Egersund-
lergen. De brochures kunnen worden
ingevraagd bij Norske Turist Service in
leemstede, telefoon 023 - 28 98 56.
^ieuw schip Spido
[p 31 maart neemt het rondvaartbedrijf
pido in Rotterdam een nieuw, futuristisch
plijnd schip in de vaart. De Marco Polo,
pais de boot gaat heten, vervangt de sterk
erouderde Oranjeplaat en kan 599 passa-
[ers vervoeren. Het is voor het eerst sinds
966 dat Spido een nieuwe boot liet bou-
nterhome Benelux
e Zwitserse, in het verhuur van luxueuze
ungalows en villa's gespecialiseerde reis-
rganisatie Interhome heeft voor het eerst
;n Benelux-gids uitgebracht. Eerder ver
benen reeds de 'boekwerken' Spanje,
rankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Duits-
ind en Italië. De gidsen zijn af te halen bij
ANVR-reisbureaus.
paarpot en automaat
ot en met 28 februari nog te zien in het
Tiseum van de Twintigste Eeuw te Hoorn:
expositie 'Van Spaarpot tot Geldauto-
laat'. De tentoonstelling geeft een over-
cht van de ontwikkeling van de spaarbank
i de afgelopen eeuw. Thema's zijn onder
leer het schoolsparen en de automatise-
ng van het bankbedrijf. Het museum, ge-
ïstigd aan de Bierkade 4 in Hoorn, is van
jnsdag tot en met zondag geopend van
O.OO tot 17.00 uur.
nfo: telefoon 02290 -1 40 01.
4ydrives a la carte
et als Arke biedt nu ook NBBS-Reizen fly-
rives (vliegreizen met gebruik van huurau-
i) naar Amerika aan, waarbij de toerist zelf
e route mag uitstippelen. Hij kan dat doen
m de hand van een uitgebreide hotellijst
ie met speciale vouchers (tegoedbonnen)
loeten worden betaald. Nieuw bij NBBS
jn ook tiendaagse groepsreizen door Chi-
a en zogenaamde city starters (twee ho-
lovernachtingen in een Amerikaanse stad
lus een week huurauto). Informatie bij de
BBS Reiswinkels.
Jganda en India
de landenreeks, een uitgave van het Ko-
inklijk Instituut van de Tropen, zijn zojuist
vee nieuwe deeltjes verschenen: Uganda
t India. Zoals gewoonlijk werden beide
oekjes (geschreven door respectievelijk
flare Broere en Dick Kooiman) gemaakt in
imenwerking met het Novib en het Natio-
aal Centrum voor Ontwikkelingssamen-
erking (NCOS) in België. De boekjes kos-
n 17,50 per stuk en zijn verkrijgbaar bij
boekhandel of bij de KIT-Uitgeverij, tele-
ion 020 - 5 68 82 72.
)ezbekistan
let onmiddellijke ingang heeft de Amster-
amse reisorganisatie Voyage Culture de
ichting Marco Polo Reizen uit Amstelveen
'ergenomen. De eerste reis van de nieuw
vormde onderneming is een trip naar de
:nte Feesten (Navruz Festival) in Oezbe-
stan tussen 16 en 30 maart,
telefoon 020 - 4 20 44 82.
Van alle Nederlanders is
negenenzestig procent
afgelopen jaar met
vakantie geweest. Een
'wereldrecord'. Veel van die
Nederlanders gaan naar
dezelfde bestemmingen.
Het is dan ook niet vreemd
dat mensen er hun buren
tegenkomen. Nederlanders
zijn namelijk graag 'gezellig
onder elkaar'. Een gegeven
waarop iemand als
directeur Joop ter Haar van
touroperator OAD uit
Holten zelfs zijn
bedrijfsfilosofie heeft
j 1 W*
4! h
iV
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
WAGENINGEN KLAAS GOÏNGA
Waarom de meeste vakantie
gangers zo graag op een kluitje
zitten? Het is een vraag waarop
recreatiesocioloog Jaap Leng-
keek uit Wageningen niet een-
twee-drie een antwoord heeft.
Hij heeft slechts een vermoe
den. „Misschien doen ze het,
voor een algemeen gevoel van
welbevinden."
Allemaal bij elkaar op schoot.
Vooral op mooie zomerse da
gen, Recreatiepiassen puilen uit
van de bezoekers, in Drenthe
ontstaan door de massale druk
te problemen op de fietspaden
en in Zeeland wordt 'wild' ge
kampeerd op de Grevelingen-
dam. Met als gevolg dat bij te
rugkeer naar huis overal kilo
meterslange files ontstaan. Het
zo plezierig begonnen dagje-uit
eindigt in ergernis en ruzie,
Waarbij men zich afvraagt waar
om iedereen toch steeds weer
naar dat zelfde plekje gaat.
Het feit dat heel veel mensen
naar dezelfde plaatsen gaan'
roept ook andere problemen
op. Zo blijkt de capaciteit van
(sanitaire) voorzieningen bij
lange na niet toereikend voor
dergelijke massale bezoekers
stromen, zijn de bussen en trei
nen vaak bomvol, barsten kam
peerterreinen uit hun voegen en
is er zó veel algemeen ongenoe
gen, dat niet zelden schëld- en
vechtpartijen het plezier verzie
ken. Lengkeek: „Vroeger ging
alleen de elite op vakantie. Nu
gaat praktisch iedereen. Die eli
te gaat weliswaar nog steeds,
maar dan naar plaatsen waar ze
haar eigen verbeeldingswereld
ontmoet en niet naar plaatsen
waar 'iedereen' komt." Hij
voegt eraan toe dat niet elk
mens in staat is deze keuze te
maken. „Veel mensen spreken
geen of onvoldoende vreemde
talen. Hebben de middelen ook
niet. En... veel mensen durven
ook niet goed."
Groepsgedrag
Dat laatste is in verband te
brengen met het feit dat je in
zijn algemeenheid kunt stellen
dat aan reizen en ontdekken ri
sico's en teleurstellingen ver
bonden zijn. En de meerderheid
is niet bereid die risico's te ne
men. Zeker niet wanneer ze ziet
dat een grote groep mensen het
op een bepaalde plek erg naar
zijn zin schijnt te hebben.
Lengkeek: „Groepsgedrag
geeft een zekere geborgenheid.
Bij een natuurterrein zie je vaak
dat slechts een kleine minder
heid verder het gebied in gaat
op zoek naar wat je met een
groot woord 'het avontuur' zou
kunnen noemen. Benidorm is
veiliger. Ie bent ergens anders,
maar je vindt er wel een Hol
landse slagerij, een Duitse
bierstube, een Engelse pub en
een Nederlands pannekoeken-
huis." Voor campings met vaste
standplaatsen geldt hetzelfde.
Lengkeek: „Op kampeerterrei-
nen, maar ook in grote bunga
lowparken als Centre Pares, zie
je dat de mensen maar weinig
buiten het park komen. Ze vin
den er alles van htm gading, Tot
bingo-avonden en bier-
drinkwedstrijden aan toe. Met
als gevolg dat zo'n bungalow
park of camping vaak heel wei
nig effect heeft op zijn omge
ving dan wel het landschap,
waarin ze zijn gelegen."
Ofschoon de groep die naar
en op elkaar trekt, veruit het
grootst is, verwacht de Wage-
ningse socioloog dat er meer en
meer mensen komen die 'wat
anders' willen. Dat is bijvoor
beeld af te lezen aan de op
komst van de verre reisbestem-
mingen. Lengkeek: „Ook het
opleidingsniveau van de men
sen stijgt. Men gaat op zoek
naar echtheid, authenticiteit. En
dat wordt ook gestimuleerd. Bij
voorbeeld via allerlei media,
reisverhalen, boeken, televisie
programma's. Er wordt dan ook
zeker geknabbeld aan het
Het feit dat de groep van 'zoe
kers' toeneemt schept, volgens
de Wageningse socioloog, 'gi
gantische ruimteproblemen'.
Want alles in de 'wereld wordt
op dit ogenblik toeristisch ver
pakt. Kijk naar Antarctica. On
danks het onherbergzame kli
maat wordt het aantal toeristen
dat dit continent van sneeuw en
ijs bezoekt elk jaar groter.
Weliswaar via geriefelijke crui
seschepen, maar de ervaring
het onbedorvene, het pure te
hebben gezien en ervaren al
thans die illusie te hebben ge
hadis er niet minder om.
Waaraan Lengkeek toevoegt dat
het 'in je uppie' rondtrekken
door de wereld door slechts een
enkeling wordt gedaan. Al was
het alleen maar vanwege het
feit dat je je indrukken nooit
aan iemand kwijt kunt.
Kuddedier
Jaap Lengkeek gelooft niet in de
kreet als zou de mens een kud
dedier zijn en om die reden tij
dens de vakantie of het dagje-
uit op een kluitje samenhokt.
„Het dagelijks leven legt een ze
kere druk op de individualiteit
van elk mens. Als mensen kam
peren geeft hun dat het gevoel
dat zij zelf de dingen kunnen
beslissen, dat zij zelf de dag
kunnen indelen en noem verder
maar op. Maar als je goed kijkt,
zie je dat het leven op een cam
ping niet zo heel veel verschilt
van het leven thuis. Bovendien:
op een camping maak je deel
uit van een groep lotsverbonde-
nen. Dat wordt als prettig erva
ren. Mensen gaan niet meer
naar het strand om bruin te
worden, maar om naar andere
mensen te kijken. En er valt wat
te zien: blote lijven, dikke men
sen."
Raakt bruin-worden dan uit?
Lengkeek: „Ja. Het wordt zelfs
enigszins ordinair. Niet alleen
vanwege het feit dat veel meer
mensen zich een 'verre' vakan
tie kunnen veroorloven, maar
ook door de omstandigheid dat
zo'n bruingebakken vakantie
ganger daardoor laat zien dat
hij of zij niets heeft uitge
voerd...!"
Met andere woorden: het sta
tussymbool van vroeger is ver
dwenen en heeft plaats gemakt
voor het idee dat je op je vakan
tie iets moet doen. Dat je geïn
teresseerd bent in vreemde cul
turen, in niet alledaagse erva
ringen en noem maar op. Van
daal" dat actieve vakanties op dit
ogenblik aan populariteit win
nen. Want vakantie betekent
weer je lichaam voelen, actief
en geïnteresseerd zijn. Kortom,
cifstand nemen van de dagelijk
se regelmaat. Ofschoon die voor
grote groepen mensen dus he
lemaal niet zo beklemmend is
als wel wordt beweerd.
tifif
De haven van Volendam is één van de karakteristieke plekjes langs de fietsroute rond het IJsselmeer.
FOTO HANS VAN WEEL
Langs de boorden van de voormalige Zuiderzee
wordt een fietsroute aangelegd. Het traject is onge
veer 375 kilometer lang en doorkruist zes provincies
en tientallen plaatsen. De route is een initiatief van
de Stichting Landelijk Fietsplatform in Amersfoort
en wordt gefinancierd door het ministerie van land
bouw en de provincies Utrecht. Gelderland, Overijs
sel. Noord-Holland, Flevoland en Friesland.
Volgens H. Nijland van het fietsplatform is er
grote behoefte aan een complete fietsroute rond het
IJsselmeer. „In Nederland wordt nu eenmaal veel
gefietst en vooral toeren langs het water en histori
sche dorpen is populair.
Momenteel ontbreekt een duidelijk gemarkeerde
route langs langs het IJsselmeer en moet men zelf
een tracé uitstippelen. Daar wil het platform een
eind aan maken. Nijland: „We maken gebruik van
bestaande rijwielpaden, landweggetjes en dijken. Er
worden dus geen nieuwe fietsmogelijkheden ge
schapen. Dat is ook niet nodig. De laatste jaren heb
ben gemeenten en provincies behoorlijk geïnves
teerd in voorzieningen voor het langzame verkeer."
„Als de route in de tweede helft van de zomer ge
reed komt, stellen we de opening uit tot het voor
jaar. Mensen die het traject willen afleggen moeten
zich goed kunnen voorbereiden. Dan is het niet leuk
om op de valreep met een nieuw fietstraject op de
proppen te komen."
De route voert langs karakteristieke (oude) vis
sersplaatsen als Spakenburg, Harderwijk, Volen
dam, Enkhuizen, Makkum, Stavoren, Lemmer,
Kampen en Elburg. Wie de 375 kilometer te lang
vindt, kan voor het kortere traject (250 kilometer)
kiezen. Deze fietsers doorkruisen onder meer 'het
nieuwe land* (Flevoland) en doen Urk aan. De Zui-
derzeeroute wordt ondersteund met een gids. Hierin
staat informatie over het traject, de dorpen en ste
den, de natuur, musea en andere bezienswaardighe
den. Ook bevat het boekje informatie over slaapmo-
gelijkheden en restaurants. Tevens wordt aandacht
'geschonken aan de geschiedenis van de Zuiderzee
en de visserij.
Cuba blijft populair
als vakantieland
Ondanks de penibele economische situatie
in het land, groeit het aantal Nederlanders
dat naar Cuba op vakantie gaat nog steeds.
Volgens cijfers van het bureau Cubanacan
vertrokken in het afgelopen jaar 12.000
mensen vanaf Schiphol naar het Caribische
eiland: 4.000 meer dan in 1993. Hoeveel
Duitsers daarbij waren, vermeldt de statis
tiek niet. Het totaal aantal toeristen dat Cu
ba in 1994 bezocht, groeide eveneens aan
zienlijk: 630.000 tegen 530.000 een jaar eer-
Meer toeristen
naar Amsterdam
Amsterdam lijkt zich als toeristische trek
pleister langzaam te herstellen van het forse
verlies in 1993. Toen liep het aantal vakan
tiegangers dat de hoofdstad bezocht in ver
gelijking met 1992 tien procent terug. In
1994 werd van januari tot en met augustus
een 'plus' van zes procent genoteerd, maar
daarmee is de klap van het jaar daarvoor
nog lang niet goedgemaakt. Bovendien
daalde de gemiddelde opbrengst per kamer
in de Amsterdamse hotels aanzienlijk, zodat
van een groei van het rendement nauwe
lijks sprake is. Hoopgevend noemt de VW
Amsterdam het feit dat het bezoek uit de
Verenigde Staten weer aantrekt 8,8 pro
cent). Ook uit Duitsland 9 procent),
Groot-Brittannië 8 procent) en eigen
land 5,8 procent) kwamen er meer toeris-
Beurs Op Pad
Voor het vijfde achtereenvolgende jaar
wordt zaterdag 4 en zondag 5 februari in
het Nederlands Congresgebouw te Den
Haag de Op Pad-Beurs gehouden. Twee
thema's krijgen tijdens de expositie extra
aandacht: Op Pad met kinderen en Zuid-
Amerika. Verder is er een Technisch Pavil
joen (waarin redacteuren van het magazine
Op Pad diverse demonstraties geven) en
een stand waarin lezers andere lezers infor
meren over allerlei onderwerpen. Ter gele
genheid van de beurs, die op beide dagen
van 10.00 tot 17.00 uur is geopend, ver
schijnt er een speciaal Op Pad-n
Info: 070 - 3 14 14 20.
Denemarken 1995
Bij het Deens Verkeersbureau is sinds kort
het Denemarken Magazine 1995 verkrijg
baar. In de bijna honderd pagina's tellende
brochure wordt vakantiegangers informatie
verstrekt over onder meer accommodatie-
vormen, restaurants, attractieparken, veer
diensten en toeristische organisaties. Op de
middenpagina's is een landkaart afgedrukt.
Het Magazine kan worden besteld bij het
Deens Verkeersburo, Postbus 266,2300 AG
Leiden, telefoon 071 - 23 01 92:
Ski-last minutes
Het Frankrijk Huis in Amsterdam verstrekt
sinds 1 januari belangstellenden een over
zicht van goedkope last minute-vakanties
naar de sldgebieden in de Franse Alpen. Het
gaat om reizen van diverse Nederlandse en
Franse touroperators. Voor informatie en
reservering heeft het Frankrijk Huis een
speciaal telefoonnummer opengesteld:
020-4 20 81 29.
Westfriese Flora
De 62ste editie van de Westfriese Flora in
het bij Enkhuizen gelegen Bovenkarspel
word dit jaar gehouden van 17 tot en met
26 februari. Thema is deze keer 'De Franse
Tuin'. Speciale aandacht zal worden be
steed aan de door André Le Nötre ontwor
pen lusthoven voor Lodewijk de Veertiende,
in Versailles en Fontainebleu. Verder op de
beurs onder meer een veiling waar de be
zoeker via een klok zelf kan afmijnen en ui
teraard de bekende boerderij.
Reizen uit de muur
In Roermond neemt de Rabobank op het
ogenblik proeven met automaten waarbij
de klant zelf allerlei geldhandelingen kan
verrichten. Volgens het blad Reisrevue is
het niet uitgesloten dat daarbij binnenkort
ook het boeken van vakantiereizen wordt
betrokken. Volgens een woordvoerder van
de bank zal eerst echter nog uitgezocht die
nen te worden welke vakantie-soorten het
meest geschikt zijn om eventueel via de au
tomaat te worden verkocht.
Vakanties voor
gehandicapten
Stichting Werken zoekt vrijwilligers die ge
handicapten op hun vakantie willen bege
leiden. De stichting bemiddelt zowel in in
dividuele, speciaal aangepaste vakanties,
als groepsvakanties voor voornamelijk ou
dere invaliden. De vrijwilligers hoeven geen
ervaring te hebben maar worden tijdens de
vakantieweken terzijde gestaan door artsen,
verplegers en andere deskundigen.
Info: Stichting Werken, Lange Voorhout
48, 2514 EG Den Haag, telefoon 070 -
3 64 99 20.
