'Veel hedendaagse muziek is onzin' Vier uur vergeefse woorden Cultuur&Kunst Van Charlotte Mutsaers kan het publiek de wind van voren krijgen Met opgeschorte rokken in fontein: 'n vrouw als Carmen mag dat gewoon LEIUUEJAZZWEEK House waar de slijptol en de heipaal voor uitgevonden zijn TROS-Sesjun live vanuit de Waag _/RIJDAG 27 JANUAR11995 chef annemiek ruycrok, 071 -356471plv.-chef jan rijsdam, 071 -356472 recensie wijnand zeilstra )e Troje Trilogie' door het Theater van it Oosten Tekst en regie: Koos Terpstra >el. Oda Spelbos, Cathenne ten Brug- encate, Petra Laseur, Ruben Lürsen en art Klever Gezien: 26/1, LAKtheater, aiden. Aldaar nog te zien: vanavond (aanvang. 19.00 uur). iijna vier uur duurt de voorstel- ng, van zeven tot half twaalf, !f ïclusief twee pauzes. Dat hoeft een bezwaar te zijn, dat hoeft elfs absoluut geen bezwaar te ijn, als de voorstelling dat ken- elijk vereiste tijdsbestek maar annemelijk kan maken. Aan ie eis voldoet 'De Troje Trilo- ie' van Koos Terpstra volledig, bijna vier uur tijds draait alles m taal, om vergeefse woorden 'aarmee gehuicheld, gemani- uleerd, gechanteerd en soms een klein beetje gewoon gespro ken wordt. De voorstelling is wars van zwaarwichtigheid. 'De Troje Trilogie' is juist een bui tengewoon heldere en toegan kelijke produktie geworden. Dat is de grote verdienste van regisseur en tekstschrijver Koos Terpstra, die de laatste seizoe nen succesvol aan de weg tim mert. Het is echter ook de grote verdienste van Oda Spelbos die de centrale rol van Andromache vertolkt. Op het eerste gezicht lijkt ze allesbehalve geschikt voor die rol van vrouw uit de klassieke oudheid die zo veel heeft moeten doorstaan. Daar voor komt ze veel te eigentijds en te nuchter over. Maar achter haar olijke blikken kunnen on verwacht wanhoop, ironie en passie schuil gaan. Haar laco nieke en ontnuchterende speel stijl bepaalt de toonzetting van het stuk waarin ingeleefd en af standelijk spel in een geraffi neerd ritme worden afgewis seld. Het derde deel bijvoorbeeld begint bijna baldadig. Petra Laseur speelt de schoonmoeder van Andromache die met de toeschouwers over een fotootje van haar kleinzoon spreekt. Grappig is ook dat de regisseur haar als een Aerdenhoutse da me de koningin van Troje laat spelen. Maar ondertussen gaat het wel steeds om kwesties van leven en dood. De chronologie in de levensloop van Androma che is omgekeerd. De drie delen spelen zich achtereenvolgens 7 jaar na de val van Troje (deel 1), enkele maanden erna (deel 2) en in het jaar ervóór (deel 3) af. Het respectievelijk verwerken, het wreken en het pogen tot voorkomen van een onstuitbaar oorlogsmechanisme komen daarbij aan bod. De woorden mogen echter niet baten, ze ketsen af op wantrouwen, on begrip en zelfrechtvaardiging. Ook de woorden van Androma che zijn vergeefs, al gunt de schrijver haar meestal een mo rele superioriteit. Dat geldt voor het laatste deel, waarin ze te genover haar man en schoon moeder staat. Het gaat op voor het middendeel waarin zij als oorlogsbuit is toegewezen aan Neoptolemos, de man die de zoon is van de moordenaar van haar man, en misschien ook wel degene die haar zoontje heeft gedood. En in het eerste deel moet zij het opnemen tegen de vrouw van Neoptolemos (een pracht van een rol van Catheri ne ten Bruggencate). Eigentijd se ironie staat hier soms haaks op de Griekse tragedie, maar het past allemaal wonderwel in deze geen minuut te lang du rende produktie. recensie susanne lammers Burcht Literair. Anton Korteweg in g sprek met Charlotte Mutsaers. Gezien 26/1Sociëteit de Burcht, Leiden Of je hebt een hekel aan Char lotte Mutsaers, of je vind haar betoverend. Ze heeft iets relle rigs om zich heen, dat nogal uit gesproken meningen uitlokt. Maar het gros van de lezers die naar De Burcht kwamen was positief gestemd. Anton Korte weg, directeur van het Neder lands Letterkundig Museum, zocht en vond verbanden tus sen haar boeken en probeerde recensie arthur van duk n Ahoy'. Carmen (Bizet). Regie Bernard Broca Decor emard Arnould Lichtontwerp. Philippe Arlaud. Wrttembergi- he Philharmonie Reutlingen o.l.v Roberto Paternostro Koren gestudeerd door Louis Buskens Gezien 25/1, Ahoy', Rotter dam Nog te zien: 27.28,29 en 30/1 „Ia de première van Carmen in een uitverkochte hoy'-hal kunnen we rustig stellen dat er een ïooie traditie is ontstaan in het Rotterdamse pera-aanbod. Na een tegenvallende Nabucco en en goede Cavalleria Rusticana en Pagliacci, is de .publiekstrekker Carmen van Bizet een ronduit JJJ mtastische voorstelling geworden. Het is duide- jk dat de ervaring van voorgaande jaren een 0 oede investering in de toekomst is geweest. Opera in arena-achtige ruimtes stelt geheel an dere eisen dan opera in het theater. Om te begin nen moeten zangers en orkest versterkt worden. De techniek die nodig is om het gewenste resul taat te bereiken, is gigantisch. Uiteraard blijft het even wennen, maar het ideaal lijkt hier bijna be reikt. Belangrijker nog is het dat de ruimte op een ge heel andere wijze moet worden benut. Het decor was vergeleken met vorig jaar soberder, maar het spektakel dat er in werd opgevoerd was beter ge doseerd en beter ingepast in het muzikale ver loop. Er waren wagens, paarden, een ezel, hon den, flamenco-dansers, een originele flamenco zanger, vuur, marskramers, kinderen en ander volk, en nergens krijg je het gevoel dat het er zo maar bij gesleept is om de ruimte en de tijd te vullen. Een sterk voorbeeld is het prachtige witte paard met een zwarte man erop. Het is de dood, die zich af en toe laat zien als het bekende nood lotsthema klinkt. Veel 'theater-Carmens' lopen stuk op massas cènes, zoals de aflossing van de wacht en de pau ze van de meisjes uit de sigarettenfabriek. Op dit punt is de Ahoy'-produktie in het voordeel. De enorme speelruimte wordt prachtig benut en soms lijkt het erop alsof Bizet zijn opera geschre ven fjeeft voor dit soort lokaties. Wat deze voorstelling verder bijzonder maakt, is het feit dat zich af en toe intieme scènes afspe len op een totaal verlaten vlakte. Zeer gewaagd. De toch al ijzersterke belichting speelt op deze momenten een nog belangrijker rol. Maar wie een Carmen wil uitvoeren heeft in de eerste plaats een overtuigende Carmen en Don José nodig. Ook wat dat betreft had het uitzinnige publiek niet te klagen. Pamela Pantos is een Car men voor wie je inderdaad een moord doet. Ze is prachtig, zingt prachtig, acteert prachtig; wat wil je nog meer? In de eerste akte schort ze haar rok ken op en stapt in de plaatselijke dorpsfontein, a la Anita Ekberg in La Dolce Vita. Terecht. Sommi ge vrouwen mogen dat gewoon. Tegenover deze wouw staat Mario Malagnini, die inviel voor de zieke Murgu. Hij is een ideale Don José. Alleen Claudio Otelli (Escamillo) viel wat tegen. Zijn laagte is ongenuanceerd en op de een of andere manier zit hij niet goed in zijn rol. Koor en orkest zijn bevredigend. Dirigent Roberto Paternostro slaagt er meestal in iedereen bij el kaar te houden, wat in een ruimte als deze geen geringe opgave is. De ingehuurde ezel bleek al net zo grillig en on betrouwbaar te zijn als Carmen. De ruiter die af geworpen werd en in het zand moest bijten, kreeg na het lachsalvo een spontaan applaus toe. het verschil tussen 'Wahrheit und Dichtung' uit te vinden. Dat eerste vond ze duidelijk leuk, ze is echt dol op samen hangen, tot in het absurde toe, maar bij zijn pogingen haar persoonlijke leven uit haar werk te ziften, hanteerde ze volleerd de sluiers. Over haar taalgevoel is blijkbaar al voldoende ge zegd. Alleen toen een meisje korzelig woeg waar al die taai puzzeltjes nu goed voor zijn, sprak Mutsaer net zo knorrig te rug dat ze daar nu eenmaal lol in heeft. „Ik doe het natuurlijk niet de hele dag", zei ze bele digd, maar „ik kan vloeiend achteruit praten!" De slimme lezertjes die ontdekken dat Ra chel Stottermaus - de hoofdper soon van 'Rachels Rokje' - een anagram is van Charlotte Mutsaers, moeten ervan uit gaan dat alle letters van haar naam verdwenen zijn - en ver anderd in een nieuwe naam. Van een nieuw persoon. „De werkelijkheid wordt al fictie in je eigen hoofd, je bent de teelaarde waarop nieuw leven ontstaat," legt Mutsaers uit. En meteen daarop bekent ze dat het verwerken van elementen uit de werkelijkheid in haar fic tie 'een soort lust' is. Haar credo is dat goed schrijverschap ver bindingen legt tussen herinne ring en fantasie. Een ander be langrijk kenmerk van de ware schrijver is dat hij zijn emoties verwerkt, ze vorm geeft: puur natuur werkt niet. Hoe natuur lijk haar werk ook overkomt, het is altijd hoogst doordacht. Dat is gek, zeker als je hoort dat het toeval zoveel kans krijgt bij Mutsaers. Het gebruikelijke wa genrondje na zo'n gesprek, nam dan ook een rare wending. Mutsaers wil eigenlijk niet ant woorden, ze vindt vermoedelijk dat ze al genoeg zegt in haar boeken. Iemand die weten wil de of ze nu ook door Franse schrijvers was beïnvloed kreeg de wind van voren. Een ander die sprak dat het eerste deel van 'Rachels Rokje' haar wel beviel, maar het tweede niet begreep, kreeg eerst een meelevende re actie: „Goh, dat vind ik ellen dig." Stilte voor de storm ech ter: „Dat kan ik niet uitstaan. Het is namelijk zo, dat iemand die het eerste deel 'echt be grijpt' het tweede ook moet snappen. „Misschien komt het nog wel goed." Jazzgitcirist EefAlbers speelt morgen in de Waag Internationaal ï.ojThe Lion King passeert Jurassic Park den haag De Walt Disney-film The Lion King (De Leeuwenko- ining) heeft binnen negen weken 1,9 miljoen bezoekers getrok- vqken. Daarmee is de film Steven Spielbergs Jurassic Park voorbij gestreefd die in een jaar 1,9 miljoen mensen naar de bioscoop Het bezoekrecord voor Nederlandse bioscoopfilms staat kunmet 2,3 miljoen nog op naam van de eerste Flodder. Het totale bioscoopbezoek ligt op ongeveer 15 miljoen mensen per jaar. 001 'Phantom' naar derdejaar iscHEVENiNGEN» Theaterproducent Joop van den Ende is druk be zig met de voorbereidingen voor het derde jaar van de musical The Phantom of the Opera in het Scheveningse Circustheater. Met alle castleden wordt onderhandeld over de verlenging van het contract tot in elk geval eind december dit jaar. Inmiddels is ook een tweede vervanger voor hoofdrolspeler Henk Poort aan- t getrokken: Hans Peter Janssens. Janssens is dit seizoen nog te uric zien in de musical Chess bij het Koninklijk Ballet van Vlaande- w0 ren. Poort is de komende maanden te zien in de opera Macbeth ?hei bij de Nationale Reisopera. Ben Cramer en Hans Peter Janssens wra nemen om beurten de hoofdrol over. Workshop popmuziek bij LVP leiden De Leidse Vereniging van Popmuzikanten (LVP) begint 8 februari met een workshop popmuziek, bedoeld voor beginnen - 0 de muzikanten die de sprong naar een band nog niet hebben gemaakt. Gitaar, drums, bas, toetsen, ieder instrument is wel kom. In acht sessies worden de deelnemers geïntroduceerd in 21 'de basistechnieken van het individuele- en het samenspel. Voor inschrijvingen of meer informatie, tel. 071-130984 of 071-226229 ;(Arthur Schouten). ïïjNi' ieuwe cursussen in het LAK ileiden Het LAK begint binnenkort weer met een groot aantal "(cursussen op het gebied van toneel, dans, literatuur, beeldende 00 kunst, muziek en fotografie. De inschrijvingen vinden plaats op 7 en 8 februari van 19.00 tot 20.30 uur in het LAK en de Cleve- jringaplaats 1. eftvl ^■Project Arnold Schönberg Kamerkoor [leiden Het Leidse Arnold Schönberg Kamerkoor wil in tien we aken de lamentations in de toonzetting van Thomas Tallis instu- ^Jderen. Voor dit kortlopende project zoekt het koor zangers en jit. ijzangeressen in alle stemgroepen. Meer informatie of aanmel- ip vajdingen bij Gabriel Hoezen, tel. 071-272328 of bij Sietske de iJongh, 071-766772. 458j °„3°Poëzie-reeks in het Stedelijk Museum pg1!amsterdam.® Het Stedelijk-Museum in Amsterdam besteedt dit jaar aandacht aan poëzie. Tijdens de eerstkomende tentoonstel ling, die op 28 januari open gaat, zal een video-registratie te zien zijn van Seamus Heaney. De Ier leest daarop voor en praat over zijn eigen werk. Heaney is de eerste dichter die het museum brengt. Na herr\volgen er nog drie, onder wie Hugo Claus. Muziekproducent 'Bodyguard' dood frankfurt» De Amerikaanse muziekproducent David Cole, die voor de muziek van de film 'The Bodyguard' een Grammy kreeg als album van het jaar 1994, is op 32-jarige leeftijd gestorven aan de gevolgen van een hersenvliesontsteking. Cole, die de laatste jaren van zijn leven in New York woonde, heeft met zijn artistie ke partner Robert Clivillis produkties gemaakt voor zangeressen als Mariah Carey en Aretha Franklin. C C Music Factory, de ei gen dance-floor-band van Clivillis en Cole, heeft bij elkaar 28 prijzen gewonnen, waaronder vijf American Music Awards en twee MTV-video Awards. Van hun eerste nummer 'Gonna Make You Sweat' zijn over de hele wereld zes miljoen exemplaren ver kocht. ^wEDUKE I Vrijdag 27 januari Vrijdag 27 januari Info Opleiders Jazz Talent: Lodewijk Willick Square Jazzband, 21.30 uur. van Gorp, 20.30 uur; Bigband The IE WAAG Ambassadors (USA), 22.00 uur; LJW Jam Session, 00.00 uur. Op het eerste gezicht lijkt Eef Albers (1951) een door de wol geverfde beroepsmuzikant die alles al gezien heeft. Ondanks zijn lange carrière - hij begon te verdienen met muziekmaken op zijn zestiende - is de introverte jazzgi- tarist nog steeds op zoek naar nieuwe muzikale ervarin gen. Hij speelt morgen met zijn vaste kwartet op de Hot House-avond in de Waag, ongetwijfeld een interessante muzikale gebeurtenis, want bij een kleine schare van lief hebbers staat hij bekend als een van de besten op zijn in strument. Helaas is de flegmatieke Amers- foorter bij weinigen bekend. Dc oorzaak daarvan ligt in het feit dat hij na zijn eerste ervaringen met popbands zich vijftien jaar lang opgehouden heeft in grote orkesten als het Metropole Or kest of de Duitse Peter Herbhol- zheimer Big Band en vooral zijn geld verdiende als veelgevraag de studiomuzikant. De laatste vijf jaar concentreert hij zich op zijn eigen band en muziek. Om in zijn levensonderhoud te voorzien geeft Albers les op drie conservatoria - Utrecht, Gro ningen en Den Haag, wantje ei gen muziek maken is in Neder land geen vetpot als die niet commercieel is. „Er zijn in Nederland weinig speelgelegenheden. Ik treedt met mijn band zo'n tien tot twintig keer per jaar op. Door het subsidiegedoe (Albers doelt hier op de Stichting Jazz en ge- improviseerde muziek In Ne derland) kunnen alleen bepaal de musici spelen. Binnen het gesloten circuit zijn er voor vele goede muzikanten geen speel gelegenheden." Rotzooien Zijn eigen muziek wordt tot de fusion gerekend, niet bepaald een genre dat in Nederland een hoge vlucht heeft genomen. Maar al te vaak was en is fusion een slap aftreksel van saaie rit miek en alleen op techniek ge baseerde improvisaties. Albers: „Fusion wordt in Nederland vaak terecht geassocieerd met slechte muziek." Via de blues van B.B. King, Ji- mi Hendrix en Eric Clapton is Eef Albers gekomen tot de voor hem harmonisch interessantere jazz. Overigens luistert hij voor inspiratie naar heel andere mu ziek. „Nu luister ik vooral naar Schönberg, Bartók en Ravel. In de hedendaagse muziek is heel veel onzin, melodisch gaat het nergens naar toe, het ritme wordt door een rekenmachine bepaald." Natuurlijk is Albers wel beïn vloed door jazzgitaristen als Wes Montgomery. In Nederland kon je als aspirerende jazzgita- rist niet om Wim Overgaauw heen. Veel waardering kan Al bers opbrengen voor collega's als John Abercrombie, Scott Henderson, Mike Stern, John Scofield en Pat Metheny. „Ik heb niet speciaal geluisterd naar technisch erg snelle gita risten zoals Al DiMeola. Ik ben jaloers op Paco de Lucia die als gitarist vanuit zijn eigen traditie speelt. Tegenwoordig staat het publiek erg ver af van kunstzin nige uitingen, zodat velen de gelegenheid hebben om maar wat aan te rotzooien." Improviseren Veel gelegenheid tot het maken van platen heeft de gitarist niet gehad, zodat het kon gebeuren dat Eef Albers in de afgelopen 15 jaar slechts vier albums on der eigen naam opnam. De laatste CD 'Pyramids' dateert al van 1987/88. Met het huidige kwartet is hij net klaar met op namen voor een album dat 'Birds of the Night' gaat heten. In de nu drie jaar oude band zitten tamelijk jonge jazzmusici die hun sporen ruimschoots verdiend hebben. Albers heeft heel duidelijke opvattingen over hoe zijn mu ziek klinkt of zou moeten klin ken. „De structuur van de stuk ken is Europees, harmonisch is de muziek beïnvloed door vroeg „Ik probeer bewust af te wijken van die Amerikaanse voor- FOTO PR EefAlbers: beelden." twintigste-eeuwse componis ten. De sound is blues- en rock- achtig. De band heeft veel im provisatieruimte. Het jazz-as- pect is het improviseren. Er komt een tijd dat ook in het Concertgebouw geïmproviseerd zal worden, zoals vroeger in de klassieke muziek. Dat is de ver dienste van de jazz." Over de muziekpraktijk in Nederland is Eef Albers niet erg positief. Er zijn weliswaar veel goede musici, maar volgens hem hebben de meeste pop- en jazzmusici sinds de oorlog klak keloos Amerikaanse voorbeel den gevolgd en gebeurt dat nog steeds. Hij vraagt zich ook af waarom al die jonge muzikan ten zo weinig origineels aan het idioom toevoegen. „Ik probeer bewust af te wijken van die Amerikaanse voorbeelden. homoseksueel theater in Amsterdam amsterdam anp Amsterdam moet een interna tionaal homoseksueel theater krijgen. Dat vindt de daarvoor opgerichte stichting Internatio naal Homosexueel Theater Am sterdam (ITHA). De bedoeling is dat in dat theater alle kunst uitingen vanuit een homo seksueel perspectief aan de or de kunnen komen en dat het centrum ook een bijdrage levert aan de emancipatie van homo seksuelen. De stichting heeft haar oog la ten vallen op de Oranjekerk in De Pijp en heeft zich als gebrui ker van dat gebouw aangemeld. Er moet een middelgrote thea terzaal van 300 en een kleinere van 100 stoelen komen, evenals een repetitieruimte en een foyer, die ook als informatie centrum en expositieruimte gaat functioneren. Na een op bouwfase van een jaar moet het cultuurcentrum zich zelf gaan bedruipen. Voor het beginjaar worden sponsors en subsidiege vers gezocht. De behoefte aan een homoseksueel theatercen trum is aanwezig, zo is volgens de stichting uit marktonderzoek gebleken. Het ITHA wil een broedplaats met een internatio naal karakter worden, waar nieuwe kunstuitingen zich vanuit een homoseksueel per spectief kunnen ontwikkelen. Het centrum wil vooral interna tionaal een emancipatorische rol gaan spelen met speciale aandacht voor jongeren die er moeite mee hebben voor hun homoseksualiteit uit te komen, en voor lesbische vrouwen. 'Future Sound' in LVC terwijl jaziyveek woedt muziek recensie pablo cabenda 'The Future Sound of Leiden' met dj's L- Dopa en Joost. Gezien. 26/1, LVC, Lei- Wat is de 'Future Sound of Lei den'? In het LVC waren kosten noch moeite gespaard om dit duidelijk te maken. Strobos- coops, bubbelpilaren en allerlei lichtinstallaties waren opgesteld om de toekomst van Leiden van enig decorum te voorzien. Zelfs dansers waren ingehuurd, waar geen mens (zoals het hoort) overigens aandacht aan schonk. Na enige klanken was al dui delijk wat de toekomst inhield. House, house en nog eens hou se. Terwijl buiten overal de jazz- week hevig woedde en mensen zich te buiten gingen aan bier en bebop kozen de bezoekers van het LVC liever voor de dansmuziek van nu dan die van toen. En wat voor een dansmu ziek? Hier geen lieve Top-40 deuntjes die meezingbaarheid en een hoge dansvloerfactor met elkaar verenigen. Dit was 'van je dik hout zaagt men plan ken house'. House waar de slijptol en de heipaal voor uitge vonden zijn. Snoeiharde beats en zwetende en extatische jon ge mensen. En die zwetende ex tatische jonge mensen waren er, maar helaas niet in de meer derheid. Terwijl de dj's L-Dopa en Joost vakkundig het zoemen, zagen en slijpen voor de dans vloer verzorgden, begaf menige gast zich na een rondje 'heftig uit zijn dak gaan' toch maar gauw naar de bar 'want van al dat housen kun je allemachtig veel dorst krijgen'. Geen on voorwaardelijke overgave dus aan de meedogenloze goden van de striemende trance-rit mes, nee, men viel ten prooi aan een volle blaas en ontmoe tingen met oude bekenden. Me nigeen wilde voor de vorm wel even in een groepje in vervoe ring komen, maar daarna werd het toch tijd voor een spaatje of een sigaretje. De gezelligheid vierde hoogtij. En hoewel daar op zich niets mis mee is, was het wel een beetje zonde dat het hele feest niet op een hoger plan getild kon worden. De dj's gingen onverminderd voort met hun guerilla-oorlog tegen de zintuigen terwijl groepen men sen zich bedachten dat het nu echt bedtijd werd. Zo werd de dansvloer opengelaten voor de ongetwijfeld erge 'happy few' die zich wel overgaven aan de muziek en dit ook waarschijn lijk zouden doen tot de dag des oordeels, maar toen naderde de sluitingstijd al. Misschien is de toekomst nog niet besteed aan Leiden? leiden Een hectische toestand gisteravond in de Leidse Waag, want om 23.00 uur pre cies ging de Special Blues Night met Robert Ward en zijn Fear No Evil Band rechtstreeks de lucht in, in het programma Tros Sesjun. Robert Ward maakte naam in de jaren zestig en zeventig, onder meer als sessiemuzikant bij Motown waar hij meespeelde in twee ver maarde bands, The Temptations en The Un disputed Truth. FOTO HOLVAST/MARK LAMERS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 19