Buitenlandse
invasie op
filmfestival
Cultuur Kunst
'Herbegrafenis Rietveld
onzinnig en smakeloos'
Mark Rietman excelleert in Timon van Athene
LEIUbE JAZZWEEK
Jazzdrummer van
formaat in spannend
muzikantentournooi
Overtuigend eerbetoon aan Chet Baker
Schilderij op rommelmarkt
dijkt werk van Israëls
Rosenberg Trio in Taffeh-zaal
(DINSDAG 24 JANUAR11995
chef annemiek ruygrok, 071 -356471plv.-chef jan rijsdam, 071-356472
maal toen Truus Schroder zich
in 1986 naast hem liet begraven.
Rietvelds verhouding met haar
vormde aanleiding voor een
langdurige vete tussen zijn kin
deren en de familie Schroder,
die slechts in kleine kring be
kend was.
Volgens Mulder hebben de
zoons van Rietveld de wraakge
voelens van Bep Rietveld jegens
Truus Schroder en haar vader
altijd in toom weten te houden.
„Zij hadden de relatie geaccep
teerd. Maar Bep heeft het nooit
kunnnen verkroppen. Nu de
broers er niet meer zijn, heeft ze
alsnog haar zin doorgedreven."
Administrateur Nout van Den
en Rust zegt dat tot 1984 de on
derhoudskosten van Rietvelds
graf door één van de vier zoons
werden betaald en dat hij ook
regelmatig het graf verzorgde.
„Ik weet niet welke zoon het
was. Het gebeurde in het
diepste geheim want de overige
familieleden mochten er abso
luut niets van weten", aldus de
administrateur. Het blijkt zoon
Wim te zijn geweest, die in 1984
overleed. Sindsdien is er nooit
meer iemand van de Rietvelds
bij het graf waargenomen en
zijn ook de onderhoudskosten
niet meer betaald. Mulder wil
het er niet bij laten zitten. Hij
zint op de mogelijkheid het in
middels geruimde graf van Riet
veld in Bilthoven te kopen en er
een gedenksteen te plaatsen.
Mark Rietman (midden), als Timon van Athene'veranderd van een onbaatzuchtige weldoener in een boosaardige mensenhater. foto gjjs haak
Ingetogen regie Pierre Audi bij Toneelgroep Amsterdam
THEATER
RECENSIE. MAX SMITH
Voorstelling: Timon van Athene van William Shakespeare.
Vertaling: Gerrit Komnj. Regie: Pierre Audi. Met Mark
Rietman. Joop Admiraal, Pierre Bokma, Kees Hulst, Gijs
Scholten van Aschat e.v.a. Gezelschap Toneelgroep Am
sterdam. Gezien. 21/1, Transformatorhuis. Amsterdam
(première). Alleen daar te zien:t/m 18/2 (beh. zo/ma).
Aangemoedigd door het ovationeel slotap
plaus voor met name Mark Rietman duwen
beurtelings Pierre Bokma en Titus Muize-
laar hem ettelijke keren naar voren, waarna
het geklap en bravo-geroep hernieuwd aan
zwellen. Mark Rietman heeft een lovens
waardige invulling gegeven aan de rol van
Timon van Athene.
De steenrijke Atheense edelman is ge
wend zijn rijkdom en voorspoed royaal te
delen met zijn (parasitaire) vriendenschare.
Hij betoont zich een ideale begunstiger van
kunstenaars. Wanneer hij echter door een
te verkwistend huishouden en door zakelij
ke tegenvallers bankroet raakt, is niemand
bereid hem bij te staan. Alleen zijn hof
meester (Joop Admiraal) blijft hem trouw
en de door de senaat geschoffeerde leger
aanvoerder Alcibiades (Pierre Bokma)
neemt voor hem wraak door Athene te ver
overen.
Timon is uit tomeloze teleurstelling van
een-onbaatzuchtige weldoener in een boos
aardige mensenhater veranderd, die zich
verwilderd en naakt in het bos voor ieder
een en alles afsluit. De enkeling die zich
daar alsnog zijn oprechte vriendschap komt
betuigen koopt hij af met goud omdat hij
zich aan niets meer wil verplichten. In het
woud heeft hij een verborgen schat gevon
den.
Vermoedend dat Timon helemaal niet
armlastig is geworden, maar dat hij hen op
de proef heeft willen stellen, proberen zijn
'afvallige relaties nogmaals bij hem in de
gunst te komen. Tevergeefs. Met onuitwis
bare haatgevoelens sterft Timon in volledi
ge afzondering en in het besef dat uitslui
tend de dood verlossing kan brengen in zijn
existentiële eenzaamheid.
Timon van Athene is een zelden gespeel
de tragedie van Shakespeare. De structuur
is brokkelig, de karakters te schetsmatig en
de intrige ontwikkelt zich nauwelijks. Het
stuk inspireerde indertijd Karl Marx tot het
schrijven van een essay, waarin hij wees op
de verderfelijke invloed van het geld op het
individu. Toneelgroep Amsterdam onder
kent in dit toneelwerk een specimen van
menselijk egoïsme. Waarbij halen, halen en
zo min mogelijk terugdoen des te kenmer
kend is voor deze tijd. Pierre Audi, artistiek
leider van de Nederlandse Opera, die ge
vraagd is voor de regie, ziet verwantschap
met het werk van Beckett, zeker aangaande
de desolaatheid inherent aan het menselijk
bestaan.
In zijn regiedebuut bij Toneelgroep Am
sterdam heeft Audi voor een sobere uilbeèl-
ding gekozen. Door het vele en grote talent
dat dit gezelschap in huis heeft, klinkt de li
teraire en metrische tekst nergens gefor
ceerd. Desondanks is het eerste gedeelte ta
melijk saai en taai.
De gebeurtenissen en uitbundige feesten-
ten huize van Timon hebben een gestileer
de enscenering. Met bijvoorbeeld niet meer
dan een rode vloerkleed wordt de. luxueuze
eetzaal aangeduid. De kostumering is zeer
fraai in haar eenvoud. Acteurs vertolken alle
personages, ook de vrouwelijke. Het is leuk
om te zien hoe de oppeppende geilheid van
hoeren door opgedirkte mannen wordt na
gebootst.
Het is verbazend dat Toneelgroep Am
sterdam van zo'n 'onbespeelbaar' stuk een
interessante en bezienswaardige voorstel
ling heeft weten te maken. Niet in het minst
dankzij zulke toneel-kanjers als bijvoor
beeld Pierre Bokma, Joop Admiraal, Kees
Hulst, Gijs Scholten van Aschat, Rik van Uf-
felen en Titus Muizelaar. Voor Mark Riet
man klap je aan het eind uit pure bewonde
ring dubbel zo hard. Behalve als roemruch
te opera-regisseur heeft Pierre Audi in ons
land nu ook bewezen een begaafde toneel
regisseur te zijn.
Gitaar Kurt Cobain geveild
new york Een pakket van zes zeldzame Beatles-platen heeft op
een veiling van rock roll-at tributen bij het Newyorkse veiling
huis Guernsey's 32.000 dollar opgebracht (54.000 gulden). Een
stukgesmeten gitaar met bloedsporen van wijlen Nirvana-voor-
man Kurt Cobain ging van de hand voor 15.000 dollar (ruim
25.000 gulden). Een jaarboek van Presley van de middelbare
school, met daarin onder meer foto's van Elvis als basketballer,
bracht 5.000 dollar (bijna 8.500 gulden) op. In totaal werden
5.000 artikelen ter veiling aangeboden. Volgens Guernsey's was
het de grootste rock roll-veiling uit de geschiedenis.
Jazzprijs conservatorium naar Utrecht
amsterdam De Utrechtse groep Norman and the Rhythmkings
heeft in de Beurs van Berlage in Amsterdam het eerste concoprs
voor jazzstudenten aan Nederlandse conservatoria gewonnen.
In de finale wonnen de zes Utrechtse musici van twee groepen
studenten aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, het
Edgar van Asselt Trio en het Jacob Frandsen's kwartet. De prijs
van de eerste DC (Dutch Conservatory) Award bestaat uit opna-
ine-apparatuur. Aan de voorronden werd deelgenomen door
twaalf conservatoriumbands uit het hele land. De jury bestond
uit Joop van Zijl, Mathilde Santing en Jeroen de Valk.
CD van koren uit Lisse
lisse Het christelijk mannenkoor Davict'en het christelijk ge
mengd koor De Lofstem, beide uit,Lisse, hebben samen met het
christelijk gemengd koor Advendo en het christelijk jeugdkoor
Bid en Zing, uit Nieuwe Tonge, een cd opgenomen. Het reper
toire bestaat uit psalmen en geestelijke liederen. Vanaf half
i maart zal de cd/mc te koop zijn bij Baaij's Boekhandel in Lisse
en bij boekhandel Het Baken in Katwijk. Op 24 februari wordt de
cd officieel gepresenteerd tijdens een concert in de Grote Kerk in
Dordrecht.
^Charlotte Mutsaers in De Burcht
,ujLEIDEn» ITet oorspronkelijk op 27 oktober geplande gesprek, in
|De Burcht, met Charlotte Mutsaers vindt plaats op donderdag
(26 januari. Anton Korteweg, dichter en directeur van het Haags
Letterkundig Museum spreekt met de schilderes/schrijfster.
jVanaf 20.15 uur in De Burcht, Burgsteeg 14 in Leiden. De kaar-
iJten kosten 10 gulden en zijn onder meer verkrijgbaar bij Boek-
latjhandel Kooyker. Donateurs van Kunstkring De Burcht hebben
jgratis toegang.
Famke Janssen als vijandin van 007
lal londen In de door Rolls Royce afgedankte fabriekshallen even
buiten Londen is begonnen aan de verfilming van de nieuwe Ja-
Imes Bondfilm 'GoldenEye'. Tegenspeelster van agent 007 is de
Nederlandse actrice Famke Janssen die de rol speelt van de Rus-
sische spionne Xenia. Haar charmes zullen levensgevaarlijk blij-
,a"ken.
;h|)INSDAG 24 JANUARI
e.rnnle'S verjaardag
Basily, 21.00 uur.
DE branderij
I Robert Nolan Kwartet, 21.00 u
KJheduke
I Tom Beek Kwartet, 21.30 uur.
muziek
recensie. dick hermsen
Concert: Info Opleiders Jazz Talent Award
1995 met Rob Carree. drums (Kees van
Zomeren, contrabas; Heyn Linger, gitaar).
Gehoord: 23/1De Waag Leiden.
„Heel verstandig om nu alvast
voor een knaak naar de talenten
te komen kijken. Over zo'n tien
jaar ziet u deze mensen alleen
nog maar op het North Sea Jazz
of in De Kuip voor hele dure
kaartjes". Rob Carree, het talent
van gisteravond in De Waag,
kan best nog wel eens gelijk
krijgen. Als je hoort wat er zo nu
en dan aan genomineerden
'langs fietst', moet je constate
ren dat er in het gevestigde cir
cuit zat muzikanten rondlopen
die aan dit niveau niet kunnen
tippen.
Op de derde avond in het ka
der van het 'Info Opleiders Jazz
Talent Award 1995' is het podi
um dit keer voor een trio.
Drummer Rob Carree wordt ter
zijde gestaan door contrabassist
Kees van Zomeren en Heyn Lin
ger op gitaar. Carree is vierde
jaars aan het Koninklijk Conser
vatorium van Den Haag.
De pas 21-jarige slagwerker
manifesteert zich als een drum
mer die vooral de creativiteit
zoekt. In ballads en medium
tempo stukken uit zich dit in
het zoeken naar mooie kleuren.
Zowel met brushes als stokken
komt hij tot prachtige klankmo
menten. Zo heel nu en dan
dreigt hij zichzelf echter te ver
liezen in deze 'klankschilderin
gen'. Zijn spel wordt dan te vol
en het geheel daardoor wat
troebel. Nummers in up tempo
slaat hij zeer strak, met een ste
vige drive. Hier valt geen speld
tussen te krijgen.
In stukken waar de, overigens
meesterlijk spelende, gitarist
scheurend uitpakt, is het zonde
dat de slagwerker niet meegaat
in die groove. Hij blijft dan te
veel hangen in het wat luie
swingpatroon, waardoor de
kracht van het gitaarspel niet
optimaal wordt uitgebuit.
Los van deze kritische noten
kan worden geconstateerd dat
Carree een jazzdrummer van
formaat is. Ook hij doet een
goede gooi naar een hoge note
ring in dit spannende muzikan
tentournooi. Nog twee kandida
ten treden voor het voetlicht.
Zaterdagmiddag valt de beslis
sing.
Rotterdam verwacht 250.000 bezoekers
Het Filmfestival Rotterdam verwacht een invasie uit het
buitenland. Meer dan 900 buitenlandse regisseurs, jour
nalisten en producenten zullen het tiendaagse festival,
dat morgen begint, bezoeken. Dat zijn er zo'n 200 meer
dan vorig jaar en bijna twee keer zoveel dan in 1993.
Volgens festivaldirecteur Emile
Fallaux loopt vooral de belang
stelling voor de Cinemart bijna
uit de hand. Op deze parallel
aan het festival lopende markt
kunnen filmmakers geldschie
ters ontmoeten.
Een gevolg van de toenemen
de belangstelling uit het buiten
land is dat Rotterdam op weg
gaat om het Engels tot voertaal
van het festival te verheffen. Er
komt een Engelse dagkrant en
veel films krijgen een elektroni
sche Engelse ondertiteling.
In Rotterdam zullen 250
speelfilms, 25 korte documen
taires en een groot aantal korte
experimentele films en video's
te zien zijn. Naar verwachting
komen 250.000 bezoekers op
het festival af.
De 24e editie van het festival
opent morgen in het Luxor The
ater met de première van 'De
ath of a Maiden' van Roman
Polanski. De regisseur is daarbij
aanwezig. Fallaux zegt een half
jaar achter deze film aangeze
ten te hebben. Hij is vooral zo
gecharmeerd van dit geënga
geerde produkt omdat de festi
valstaf het afgelopen jaar maar
weinig films heeft kunnen vin
den met een politieke lading.
Andere prominente gast is
Jacques Tati's dochter Sophie
Tatischeff, die ervoor gezorgd
heeft dat er na bijna vijftig jaar
alsnog de door haar vader be
doelde kleurenversie van Jour
de Fête is gekomen. De film
wordt op het festival vertoond.
Voor de drie Tiger Awards, de
nieuwe prijzen op het Interna
tional Filmfestival Rotterdam,
zijn zestien films geselecteerd.
De prijzen, elk 10.000 dollar,
zijn bedoeld voor de eerste of
tweede lange speelfilm van be
ginnende filmmakers. De festi
valorganisatie wil daarmee
nieuw talent naai' voren halen
dat in het grote aanbod dreigt
onder te sneeuwen.
Festivaldirecteur Emile Fal
laux zegt dat er lang is gespro
ken over de vraag of competitie
binnen een festival als het Rot
terdamse wel kan. Rotterdam
was het laatste non-competitie
ve filmfestival ter wereld. „Om
dat wij stammen uit de egalitai
re jaren zestig," zei Fallaux.
Maar omdat de filmmakers er
zelf steeds op aandrongen is
Rotterdam 'om' gegaan. Behal
ve de Tiger Awards zal een pu
blieksprijs van 10.000 gulden
worden toegekend.
recensie «ken vos
Tribute to Chet Baker, een film van Bruce
Weber met optreden van het Huub Weij-
ers Kwartet met John Engels en gast Tom
Beek. Gezien: 23/1, LAKtheater, Leiden.
Als er één jazzmuzikant is die
zowel romantici als nieuwsver-
kopers of roddelbladen aan
spreekt dan is dat Chet Baker
(1929-1988). Begonnen als een
James Dean die alles kon spelen
op zijn trompet, fotogeniek was
en binnen de kortste tijd een
grote ster werd, eindigde hij als
een langs de concertzalen zwer
vende verslaafde met een on
voorspelbare persoonlijkheid
die nog steeds uniek was op zijn
instrument. Het maakte hem
tot een aansprekende onder
werp voor een muziekdocu-
mentaire. De Amerikaan Bruce
Weber had medewerking van
het 'toeval, want in hetzelfde
jaar waarin deze bijna twee urn-
durende, openhartige film werd
gedraaid, overleed Baker in Am
sterdam.
Aan bod komen niet alleen
concertbeelden en intieme in
terviews met Baker, ook twee
van zijn vrouwen, een vriendin
en medemusici. Ze verbazen
zich over zijn tomeloze muzika
liteit en doen uitspraken over
zijn onbetrouwbaarheid als
drugsverslaafde. Dat de film in
contrastarm zwart-wit werd op
genomen, maakte het mogelijk
dat naadloos en op natuurlijke
wijze stukken werden opgeno
men van oude films, zelfs speel
films, waaronder B-films uit het
Italië van de jaren vijftig en zes
tig waarin hij als acteur op
treedt.
De lange duur van deze boei
ende documentaire maakte het
Huub Weijers en zijn voor deze
gelegenheid samengestelde
kwartet niet gemakkelijk. Van
begin tot eind duurde het vier
uur en het is de verdienste van
de musici dat het overgrote deel
van de bezoekers zo lang bleef
kijken en luisteren.
Na de eerste helft van de film
werd overtuigend in het ver
lengde van Chet Bakers werk
gemusiceerd, met Huub Weijers
in de rol van een zoekende en
lyrische Baker. Drummer John
Engels stal echter de show met
zijn natuurlijke swing en schijn
baar moeiteloze techniek die
het handelsmerk zijn van grote
jazzartiesten als Chet Baker.
Frans van der Hoeven bleef
de hele avond competent op de
achtergrond, behoudens een
mooie solo in 'My Funny Valen
tine', waarin Weijers helaas
geen trompet speelde. Dat de
twee laatste stukken, 'All Blues'
(Miles Davis) en 'Little Sunflo
wer' (Freddie Hubbard), weinig
meer met Baker te maken had
den, kon dankzij het overtui
gende musiceren niet meer
voorkomen dat de avond een
gevoelsmatig en intellectueel
zeer bevredigend einde had.
'De Nederlandse actrice Famke Janssen poseert met acteur Pierce
Irosnan die de rol van James Bond zal spelen. foto anp
in bezoeker van een rommel-
arkt in Eelde heeft voor vijf-
'n gulden een schilderij van
zef Israëls gekocht. Het doek
n 40 bij 50 centimeter, waar-
een vrouw met een kind op
arm staat afgebeeld, verte-
inwoordigt een waarde van
•500 gulden. H. Hake, direc-
tir van het organisatiebureau
talis in Emmen heeft dat gis-
en bevestigd. De vraagprijs
or het schilderij was 20 gul-
n, maar de koper wist vijf gul-
nafte dingen.
De koper uit Giessendam, die
oniem wil blijven, vermoedde
dat hij een echte Israëls'op de
p had getikt. „Hij was nogal
gewonden", vertelt Hake.
Vaarom wisten we niet. We
chten dat hij een schilderij uit
aël had gekocht." Afgelopen
zaterdag liet de man hem ech
ter een taxatierapport en een
bewijs van echtheid zien; zijn
vermoeden was bevestigd, het
werk was een originele Israëls.
Jozef Israëls (1824-1911) is
één van de vertegenwoordigers
van de Haagse School. Hij werd
geboren in Groningen, waar hij
tot 1844 woonde. Later trok de
kunstenaar naar Parijs en Am
sterdam. Het Rijksmuseum, het
Kröller-Müllermuseum, Boy-
mans-van Beuningen, maar ook
de National Gallery in Londen
hebben zijn werk in de collectie.
Het schilderij van de rommel
markt, maakte hij waarschijnlijk
in Groningen.
Het schilderij werd waar
schijnlijk aangeboden door een
particuliere standhoudster. Mo
gelijk vond zij het werk op zol
der. De vrouw heeft zich nog
niet gemeld.
„Onzinnig en smakeloos." Dat
vindt de Utrechtse architect en
auteur B er lus Mulder (61) van
de herbegrafenis, vorige week,
van de architect en meubelont
werper Gerrit Thomas Rietveld
(1888-1964) in zijn geboortestad
Utrecht. Ook de Stichting Riet
veld Schröderhuis voelt zich
„zeer ongemakkelijk" over wat
er is gebeurd.
Bertus Mulder, de schrijver
van een onlangs verschenen
biografische schets over Riet
veld, verbleef deze week in het
buitenland. Gisteren, bij zijn te
rugkeer, las hij tot zijn verbijste
ring over de herbegrafenis. „Je
kunt Rietveld helemaal niet her
begraven. Wij, zijn familie,
vrienden en honderden belang
stellenden, hebben hem in 1964
in Bilthoven begraven. Dat kun
je niet overdoen."
Omstreeks 1920 kreeg Riet
veld een relatie met Truus
Schroder, voor wie hij in
Utrecht het Rietveld Schröder
huis ontwierp. Sinds 1958
woonde hij met haar samen.
Met name zijn vrouw en twee
dochters hebben Rietveld zijn
relatie met Schroder nooit kun
nen vergeven. Truus Schroder
bepaalde in 1964 dat Rietveld
op Den en Rust in Bilthoven
zou worden begraven. Het graf
is de familie Rietveld altijd een
doorn in het oog geweest, hele-
leiden 'Jazz at the Temple' is al acht jaar een vast onderdeel van de Leidse Jazzweek. Tijdens de achtste editie van het stijlvolle gebeuren in
de Taffeh-zaal van het Rijksmuseum van Oudheden trad gisteravond The Rosenberg Trio op. Stochelo, Nous'che en Nonnie Rosenberg brach
ten onder meer nummers van hun laatste cd 'Caravan'. foto loekzuyderduin
