Rabin vraagt om waakzaamheid Vredesmissies VN ernstig in gevaar Rabin kan niet temg maar durft niet verder Buitenland 'Ik word ziek van deze aanslagen 9 Jeltsin weet dat hij met Doedajev moet praten' Japan opgeschrikt door nieuwe aardschokken Iran, niet Libië achter Lockerbie IDINSDAG 24 JANUAR11995 ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated se Agentur CPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The Independent RTR Reuter UPI United Press Interr Wegen naar Sarajevo open Sarajevo» De Britse luitenant-generaal Rose heeft gisteren met een mini-succesje een punt gezet achter het jaar dat hij com mandant is geweest van de VN-troepen in Bosnië. Nog net voor zijn vertrek uit Sarajevo, kon de generaal aankondigen dat de aanvoerroutes naar de Bosnische hoofdstad per 1 februari zullen worden opengesteld voor humanitaire hulp. Rose bemiddelde tijdens de onderhandelingen. Oppositieleiders Mauritanië opgepakt Nouakchott De leiders van de twee belangrijkste oppositiepar tijen in Mauritanië zijn gisteren aangehouden. Hun arrestatie volgt op twee dagen van onlusten als gevolg van de verhoging van de broodprijs met 20 procent. Mauritanië volgt sinds 1892 een structureel aanpassingsprogramma naar instructies van het Internationale Monetaire Fonds (IMF). Tot de invoering en ver hoging van belastingen heeft de Mauritaanse regering besloten om het het begrotingstekort terug te dringen. Kerncentrale maakt nu wodka kiev» Een niet-voltooide kerncentrale op het schiereiland de Krim in Oekraïne is begonnen met de produktie. Echter niet van stroom, maar van wodka. Volgens het persbureau Itar-Tass is in het reactorgebouw een destilleerinstallatie gebouwd voor de produktie van sterke drank. De bouw van de centrale werd aan het eind van de jaren tachtig stilgezet op grond van milieube zwaren. Onder meer werd aangevoerd dat de Krim niet gevrij waard is van aardbevingen. Oudste hert ter wereld dood Inverness Het voor zover bekend oudste hert ter Wereld, de 31- jarige Bambi uit Schotland, is dood. Op een dieet van suikerbie ten, maïs en chocoladekoekjes werd het dier bijna tweemaal zo oud als zijn gemiddelde soortgenoot. De ongebruikelijke ouder dom van Bambi was in 1989 dan ook goed voor een vermelding in het Guinness Book of Records. J Portugese premier niet herkiesbaar lissabon De Portugese premier Cavaco Silva ziet af van het lei- derschap van de Sociaaldemocratische Partij (PSD) en is geen kandidaat voor de verkiezingen in oktober. Na tien jaar aan het hoofd te hebben gestaan van de PSD, vindt hij dat het tijd wordt voor een ander. Cavaco Silva zei dat gisteren in een rede voor ra dio en televisie. Dole en Quayle presidentskandidaat Washington De Republikeinse politici Bob Dole en Dan Quayle hebben aangegeven dat ze het bij de komende Amerikaanse presidentsverldezingen willen opnemen tegen de Democraat Bill Clinton. Ze hebben gezegd dat ze hun kandidatuur voor de Re publikeinse presidentsnominatie waarschijnlijk in april formeel bekend zullen maken, ongeveer een jaar voor het begin van de voorverkiezingen die aan de partijconventies voorafgaan. Pakpahan krijgt zwaardere straf medan Het gerechtshof van Medant de hoofdstad van Sumatra, heeft de gevangenisstraf van vakbondsleider Pakpahan in hoger beroep verhoogd van vijftien maanden naar drie jaar. Pakpahan, voorman van de onafhankelijke vakbond Welvaart, was eerder veroordeeld wegens het 'opruien van arbeiders' op het Indonesi sche eiland. Hij vond zijn straf te hoog en was zelf in beroep ge gaan. .WASHINGTON HANS DE BRUUN 1 correspondent De uitvoering van vredesmissies I van de Verenigde Naties in bij- I na alle uithoeken van de wereld Republikeinen VS willen minder betalen voorstellen. Als die toch worden aangenomen, kan hij ze alleen tegenhouden door een veto uit te spreken. De voorstellen zijn zowel on derdeel van de bezuinigings plannen van de Republikeinen als een uiting van hun onvrede over het Amerikaanse aandeel Israëli's willen stopzetting vredesgesprekken De helft van de Israëlische bevolking wil de vredesonder- geen alternatief. Vrede is de op- handelingen met de Palestijnen stopzetten. Een onder- 'ossing voor de lange termijn, zoek van de rechtse krant Ma'ariv heeft aangetoond dat ^M^sEer^eres^buitenlandse niet meer dan een derde van de Israeli s vmdt dat de ge- zaken) zei gisteren in een parle- sprekken moeten doorgaan. Het onderzoek werd gisteren mentscommissie dat er 'draco- gehouden, een dag na de zelfmoordactie van Palestijnen nische maatregelen' moeten bij een bushalte bij Netanya, waarbij 19 mensen om het leven kwamen. President Weizman riep na de aanslag op om de gesprekken te stoppen. Premier Rabin heeft ge zegd 'de weg naar vrede te willen vervolgen'. jeruzalem ad bloemendaal correspondent Rabin heeft het Israëlische volk gisteravond opgeroepen tot gro tere waakzaamheid om nieuwe aanslagen door Palestijnse zelf moordcommando's te voorko men. „Het hele volk moet één groot leger vormen en van het hele land een front maken, tot dat we samen de terroristen verslaan.". Rabin noemde in zijn toe spraak, die rechtstreeks werd uitgezonden op beide televisie netten, het soort kamikaze-ac ties dat de laatste twee jaar wordt uitgevoerd doqr islami tische extremisten ,,een nieuw soort terreur, dat we jaren gele den ook hebben meegemaakt in Libanon van de kant van de He zbollah". De terroristen om schreef hij als „gekken, die be reid zijn zichzelf op te blazen om Israëliërs te doden en de kansen op vrede te torpederen" Maar hij zei ervan overtuigd te zijn dat er een oplossing zal worden gevonden. Rabin waarschuwde Palestij nen die van plan zijn terreurac ties tegen Israëli's te onderne men. „We zullen het vredespro ces voortzetten, maar tegelijker tijd zullen we jullie meedogen loos vervolgen, bestrijden en li quideren. De weg naar vrede is niet gemakkelijk, maar er is in de VN-operaties. Ze willen ten minste een miljard dollar af halen van de Amerikaanse bij drage vah 1,2 miljard aan vre desoperaties. De VS betalen momenteel loopt ernstig gevaar. Dat komt 31,7 procent van het VN-budget door wetsvoorstellen van de voor vredesmissies. Eind dit jaar nieuwe Republikeinse meerder- wordt dat al verminderd tot 25 heid in het Amerikaanse Con- procent. De Republikeinen wil- gres. Als de voorstellen worden len daarvan nu het bedrag af- aangenomen, wat wel zeker trekken dat de VS kwijt zijn aan lijkt, zal de bijdrage van de Ver- hun vrijwillige bijdragen aan enigde Staten aan VN-vredes- VN-operaties, zoals de kosten operaties tot vrijwel nul worden van de controle op wapenem- gereduceerd. President Clinton bargo's, de humanitaire hulp in is fel tegen de Republikeinse Haïti, Bosnië of Rwanda en het Suu Kyi: Geen akkoord met junta Myanmar controleren van de vliegverbo den boven bijvoorbeeld Bosnië en Irak. Die operaties kosten vorig jaar ongeveer een miljard dollar betalen de VS uit eigen zak. De regering-Clinton betoogt dat het aftrekken van die kosten an dere landen ertoe zou kunnen brengen hetzelfde te doen. Dat zou het einde betekenen van de VN -vredesoperaties. Een Israëlische para rouwt bij het graf van Maya Kopstein, een van de twee vrouwelijke dienstplichtigen die bij de aanslag van zondag omkwamen. foto reuter david Silverman worden genomen om meer Pa lestijnse kamikaze-acties te voorkomen, maar hij gaf geen bijzonderheden. De term 'draconische maatregelen' die, Peres gebruikte, had waar schijnlijk betrekking op de on dervragingsmethoden van de Israëlische veiligheidsdienst. Het kabinet heeft besloten de in oktober verleende speciale bevoegdheden van de dienst bij het verhoor van Palestijnse ge vangenen met drie maanden te verlengen. Met de speciale ont heffing mogen bij het verhoor van leden van de Islamitische Jihad en de Harnas zwaardere martelmethoden worden ge bruikt. De ontheffing wordt ver leend als de veiligheidsdienst vermoedt dat de ondervraagde op de hoogte is van voorberei dingen voor een terreuractie. JERUZALEM Rtr-AFP-DPA Duizenden Israëli's woonden gisteren de be grafenissen bij van de negentien slachtoffers van de Palestijnse zelfmoordaanslag zondag bij Netanya. Op één burgerslachtoffer na gaat het om tienersoldaten van wie nog maar een enkeling de leeftijd van twintig jaar was gepas seerd. Israël is in diepe rouw gedompeld. Radio zenders pasten hun programmering aan en sportactiviteiten en evenementen gingen niet door. Geschokt, angstig en boos door de Pales tijnse aanslag drong een deel van de bevolking, gesteund door de rechtse oppositie, aan op het stopzetten van de onderhandelingen met de Palestijnen over verdergaand zelfbestuur. „Ik steunde deze regering, maar ik word ziek van deze aanslagen. Het heeft geen zin met het vredesproces door te gaan. Het maakt de za ken alleen maar erger", zei de 19-jarige Tali Malrun op de militaire begraafplaats van Jeru zalem. Ze bewees er de laatste eer aan haar vroegere klasgenoot Maya Kopstein. Haar stof felijk overschot was het tweede van een reeks van vijf slachtoffers die gisteren op de militaire begraafplaats op de Herzlberg in Jeruzalem ter aarde werden besteld. Kopstein was een van de twee vrouwelijke dienstplichtigen die bij de aanslag omkwamen. Bij de terreurdaad twee op elkaar volgende explosies bij de bushalte vielen ook 66 gewonden. Op cle plaats van de aanslag in Beit Lid bij Netanya hielden honderden Israëli's een wake en riepen met brandende kaarsen en spandoe ken op tot opschorting van het vredesoverleg. Ook in de straten van Jeruzalem ageerden Is raëli's tegen het regeringsbeleid. „Dood aan de Palestijnen", riepen ze. Honderden bewoners van de Gazastrook brachten hun condoléances over aan de fami lie van de islamitische 'helden', Anwar Mo hammed Sakr (25) en Salah Abedel Hamid Shaker Mohammed (27). In een pamflet prees de Islamitische Jihad de zelfmoordactie en ver klaarde dat de strijd om de bevrijding van Pa lestina zal doorgaan. EU ziet af van sancties tegen Rusland scheveningen-groznv gpd-ap De Russische president, Jeltsin,. weet dat de oorlog in Tsjetsenië niet te winnen is en dat er dus op de een of andere manier moet worden onderhandeld met de opstandige Tsjetsjeense leider Doedajev. Dat is de stelli ge overtuiging van de Russische oud-premier Gajdar. Hij was gisteren in Nederland om een gezelschap zakenlieden toe te spreken in het Scheveningse Kurhaus.- Doedajev is niet de meest democratische en dus niet de beste gesprekspartner en de ge sprekken zullen dus moeizaam worden. -Maar lange, moeilijke onderhandelingen zijn nog al tijd beter dan een lange en moeilijke oorlog", aldus Gajdar. Als de strijd wordt voortgezet, heeft dat volgens de oud-pre mier rampzalige gevolgen voor de toch al slechte toestand van de Russische economie. Intussen gaat de strijd in Tsjetsjenië nog steeds door. Terwijl de Russische strijd krachten Grozny met tankge- schut en artillerie onder vuur namen bleven Russen en Tsjets- jenen gisteren en vanochtend in de straten van de Tsjetsjeense hoofdstad om de belangrijke gebouwen vechten. De Europese Unie heeft giste ren eerdere dreigementen weer ingeslikt om Rusland met eco nomische sancties te straffen voor de oorlog in Tsjetsjenië. De EU is bang dat in een geïsoleerd Rusland anti-democratische krachten de overhand krijgen. Dat bleek gisteren na een bij eenkomst in Brussel van de 15 ministers van buitenlandse za ken van de EU-landen. TOKYO DPA-Rtr De Japanse reger^ig heeft Ko be vandaag tot rampgebied ver klaard. Door dat eindelijk te doen, neemt de regering 90 pro cent van de kosten voor het her stel van wegen, spoorwegen, havenfaciliteiten, en scholen voor haar rekening. De kosten van de wederop bouw in Kobe zal de 100 miljard gulden overstijgen. Een functio naris in het kantoor van de pre fectuur van Hyogo, waarvan Ko be de hoofdstad is, schatte de totale kosten vandaag op 110 miljard gulden. De regering wil binnen een maand 11.000 noodwoningen bouwen voor een deel van de 300.000 inwoners van Kobe van wie het huis bij de beving zwaar beschadigd raakte of werd ver nietigd. Een week na de verwoestende aardbeving in de industriestad Kobe houdt de reeks naschok ken in Japan aan. Vanochtend deed een beving met een kracht van 3,6 op de schaal van Richter het gebied opnieuw opschrik ken. Volgens de autoriteiten werd er geen nieuwe schade aangericht. Een andere beving met een kracht van 3,7 werd ge registreerd op het eiland Kyus hu in het zuiden van Japan. Sinds de zware beving met een kracht van 7,2 in Kobe zijn er volgens officiële opgaven 1.086 naschokken met verschil lende sterktes geweest. Het aan tal doden is inmiddels gestegen tot 5.060; 102 mensen worden nog steeds vermist. BANGKOK AFP-Rtr De Myanmarese oppositieleider Aung San Suu Kyi heeft gisteren verzekerd dat ze het niet op een akkoordje zal gooien met de militaire dictators van haar land. In een door haar man, de Brit Michael Aris, naar Bangkok gesmokkelde verklaring ont kracht ze geruchten dat ze haar democratische activiteiten zou willen opgeven in ruil voor meer bewegingsvrijheid. Aung San Suu Kyi, die in 1991 de No belprijs voor de vrede won, staat in de hoofdstad Yangon al sinds 20 juli 1989 onder huisar rest. Ze leidde in 1988 een bewe- ng voor democratie in Myan mar, het vroegere Burma. De militairen slaagden er slechts met veel geweld in aan de macht te blijven en beperkten oppositieleider in haar be wegingsvrijheid. De 49-jarige Suu Kyi is de dochter van Aung San, leider van de Burmaanse onafhankelijkheidsstrijd. Haar Partij behaalde in 1990 bij vrije verkiezingen 80 procent van de parlementszetels, maar de mili tairen legden de uitslag naast zich neer. JERUZALEM AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT Een extremistische islamitische orga nisatie voert een terreuractie uit in Is raël. In een reactie eist de Israëlische oppositie de onmiddellijke stopzetting van de onderhandelingen met de Pa lestijnen. De regering antwoordt dat zo'n maatregel de extremisten alleen maar in de kaart zou spelen en dat het vredesproces daarom doorgaat. Na vijf grote terreuracties binnen tien maanden lijkt die reeks acties en reac ties een bijna macabere routine ge worden. Toch is er dit keer meer aan de hand. De aanslag van zondag heeft de verschuiving in de publieke opinie, die zich de afgelopen maanden al steeds meer tegen de regering keerde, in een stroomversnelling gebracht. Premier Rabin begrijpt dat en daarom hield hij gisteren een als opwekkend - bedoelde toespraak tot het volk, op al le twee Israëlische televisienetten en onmiddellijk na het druk bekeken journaal. Maar in het Israëlische kabi net heerst grote neerslachtigheid. Zelfs de van nature optimistische Shimon Peres, minister van buitenlandse za ken, lijkt sinds zondag ten prooi geval len aan een depressie. Hoe komt het dat Rabin en zijn ministers er nu slechter voor staan dan na de vorige aanslagen? Om te beginnen, is er de macht van het getal. Ook bij vorige gelegenheden waren er Israëli's die zich in hun hart of op spandoeken afvroegen: Hoe lang kan dit nog doorgaan? Maar dat waren voornamelijk trouwe aanhangers van de Likud en andere rechtse partijen. Nu is het zover gekomen dat zelfs ver klaarde voorstanders van het vredes proces met de Palestijnen niet langer bereid zijn zonder meer door te gaan met onderhandelen. De meest opmerkelijke reactie kwam uit de mond van president Ezer Weiz man, die al pleitte voorcontacten met de PLO in een tijd waarin dat in Israël doorging voor vloeken. Weizman zei dat het vredesproces „een bloedig proces" is geworden, „waarmee je geen vrede bereikt". Hij vindt dat de regering de oppositie nu moet betrek ken bij het uitzetten van een nieuwe k,oers. De onderhandelingen met de PLO zouden moeten worden opge schort, meent hij. Weizmans commentaar kan niet hele maal los worden gezien van het tijd stip waarop het werd gegeven: vlak na een bezoek aan de gewonden die bij de aanslag vielen. Maar de emotie waarmee de president sprak, werd ge deeld door de grote meerderheid van het volk en emotie is in de publieke opinie een belangrijk element. Een andere reden waarom Rabin extra in zijn maag Zit met de terreuractie bij Netanya, is de stand van zaken in de onderhandelingen met de PLO. De te rugtrekking van het Israëlische leger uit de Palestijnse bevolkingscentra op de Westelijke Jordaanoever, zoals vast gelegd in het akkoord van Oslo, had al vorig jaar juli haar beslag moeten krij gen. Rabin beseft dat hij een besluit daarover niet eeuwig voor zich uit kan schuiven. Oppositieleider Benjamin Netanyahu wordt niet moe. te herhalen wat ieder een die het akkoord van Oslo een keer goed doorleest, onmiddellijk begrijpt: dat uitvoering van het terugtrekkings plan tot een ongekende geweldsuit barsting zal leiden. Het leger heeft Rabin al laten weten dat het bij lange na niet in staat zal zijn de veiligheid van de joodse kolo nisten te verzekeren, maar als eivaren militair wist Rabin dat al lang. De aan slag van zondag, die onder het publiek het gevoel van onveiligheid heeft ver sterkt, maakt het extra moeilijk om zelfs maar een klein deel van de terug trekking te verwezenlijken. De actie van de Islamitische Jihad was ook voor de PLO slecht nieuws. Een verzwakking van Rabins positie bete kent immers automatisch dat Arafat minder concessies kan verwachten. Bovendien ziet de Israëlische regering zich voor de zoveelste maal genood zaakt de PLO-voorzitter te vragen om maatregelen die deze eenvoudig niet wil nemen. De islamitische verzetsbeweging Ha rnas heeft gewaarschuwd dat massale arrestaties van haar militanten en in beslagname van hun wapenarsenalen de Gazastrook in een burgeroorlog zullen storten. En er is geen reden aan het woord van de Hamas-sjeiks te twijfelen. Rabin verwijt het Israëlische publiek ondankbaarheid. De regering, zegt hij, heeft door de ondertekening van de akkoorden met de PLO in de afgelo pen anderhalfjaar meer bereikt dan menigeen voor mogelijk had gehou den. Er is een volledig vredesverdrag met Jordanië gesloten en er zijn nu goede informele relaties met een aan tal andere Arabische landen. Maar het publiek kijkt liever naar het heden. Het ziet dat er nog steeds ter reuracties worden uitgevoerd en dat Rabin een besluiteloze indruk maakt, of het nu gaat om de economie, de ne derzettingenpolitiek of de onderhan delingen met de PLO. In het vredes proces met de Palestijnen kan hij niet meer terug, maar durft hij ook niet verder. Weizmans oproep aan de regering om samen met de oppositie een nieuwe koers uit te zetten, kwam waarschijn lijk recht uit zijn hart maar is praktisch onuitvoerbaar. De politieke koersen van Rabins Arbeid en Netanyahu's Li kud lopen te ver uiteen, zeker als het gaat om de toekomst van de bezette gebieden. Om die reden is ook een re gering van nationale eenheid uitgeslo ten. Als Rabin helemaal geen uitweg meer ziet, zou hij een eind kunnen maken aan de lijdensweg van zijn op een wankele basis steunende regering door nieuwe verkiezingen uit te schrij ven. Het probleem is alleen dat de Li kud geen bruikbaar alternatief heeft voor het akkoord van Oslo en niet over de toverspreuk beschikt die de Pales tijnse terreur onzichtbaar kan maken. Rapport bevestigt: londen cees van zweeden correspondent De Amerikaanse regering wist dat Iran in 1988 achter de bomaanslag op een vliegtuig van de maatschappij Pan Am zat. Dat blijkt uit een rapport van de US Air Force Intelligen ce Agency, waarvan de tekst gisteren is vrijgegeven. Bij de aanslag kwamen alle 259 inzit tenden om het leven, alsmede elf mensen in het Schotse dorpje Lockerbie waar het vliegtuig neerstortte. Destijds werd vrijwel onmiddel lijk de beschuldigende vinger in de richting van Iran gestoken, maar later werd Libië voor de aanslag verantwoordelijk ge steld. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië gingen zelfs zo ver de uitlevering te eisen van twee Libiërs, Abdel Basset Ali al- Megrahi en Lamen Khalifa Fi- mah. Blijkehs het rapport was het echter een voormalige Iraanse minister van binnenlandse za ken, ayatollah Mohtashami, die 10 miljoen dollar betaalde aan de vanuit Syrië opererende ter reurgroep van Abu Nidal. Moht ashami vroeg Abu Nidal om wrpak te nemen voor neerschie ten van een Iraanse Airbus door de Amerikaanse marine in juli 1988, wat overigens een vergis sing zou zijn geweest. Verscheidene terrorisme-ex- perts, zoals de Britse onderzoe ker David Yallop, hebben altijd gezegd dat de Amerikanen en Britten wisten dat Libië niets met de aanslag te maken had. Het nu vrijgegeven, hoogst ge heime document lijkt hen in het gelijk te stellen. De vraag is alleen waarom Li bië als zondebok werd gekozen. Aangenomen werd dat Syrië, van waaruit de terroristen ope reerden, een belangrijker pion was op het schaakbord in het Midden-Oosten dan Lybië. Eind vorig jaar werd echter nog een andere verklaring gege ven voor de Amerikaanse en Britse opstelling. Leden van de Amerikaanse antidrugs-brigade, zoudèn van de plannen hebben geweten, maar niets hebben ge zegd om hun ondergrondse contacten met de Palestijnse terreurgroepen in Syrië niet te schaden. In zijn boek To The Ends of The World' beweert David Yallop, de Britse onder zoeksjournalist, eveneens dat hij de Britse inlichtingendiens MI6 vooraf had getipt. De MI6 en de CIA zouden echter niet geïnteresseerd zijn geweest. 'Hulp moet gekoppeld aan politieke actie' amsterdam anp „Humanitaire hulp werkt alleen als die gekoppeld is aan politie ke actie en berechting van oor logsmisdadigers. Zonder die link is de noodhulp gedoemd te mislukken." Dat schrijft Artsen zonder Grenzen (AzG) in het rapport 'Volken in Nood'. Het stuk is vandaag op diverse plaatsen in de wereld, waaron der Amsterdam en Brussel, ge publiceerd in het kader van de derde Internationale Dag voor Volken in Nood. „Regeringen moeten op korte termijn geld beschikbaar stellen voor de berechting van oorlogs misdadigers in Rwanda en Bos nië", aldus AzG. De Nederland se regering heeft vorige week 170.000 gulden beloofd voor het Rwanda-tribunaal. „Als iedere regering naar draagkracht be taalt, dan krijgen we de beno digde vijf miljoen dollar wel bij elkaar", aldus een woordvoer der van AzG Nederland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1995 | | pagina 5