De twintig lange levens van een kolossale zesdeurs
Koken en timmeren voor de apen
Griepgolf blijft uit
Stof
Het Gesprek van de Dag
j)e wereld
e mens is
verandert,
dwalende
lUDAG 20 JANUAR11995
een kat negen levens heeft,
n zesdeurs 'Amerikaan'
ninstens twintig. Bijna jaar-
•erandert zo'n kolossale
an eigenaar, leren de erva-
;en in studentenstad leiden,
de zesdeurs Chevrolet
jala, die in september 1993
f landen kwam van het ne-
koppige bestuur van de stu-
erenigingNjord.
dames en heren hadden een
1) nodig in het lustrumjaar
3/1994, vol nationale en in-
ïationale wedstrijden. Hen
zich konden
;er opvielen. Een auto ook
allemaal in konden, tot
bijstering van de omgeving,
afgelopen weken stond de
lar oude kolos te koop langs
Leidse Lammenschansweg.
ensdagochtend sloegen
jgse autohandelaren toe. Ze
den hem gaan opknappen,
>r het zelfde geld keert
bak aan het begin van het
uwe studiejaar terug naar
studentenbesturen
ben in die periode nieuwe
d's nodig waarmee ze zich
n vertonen in het jaartje
dat ze op het pluche zitten. En
de prijs van de bakken trekt dan
„Ga r
Ne
derland zijn zo'n 120 zesdeurs
en verlengde vierdeurs, met
eveneens drie zitbanken. Daar
van rijden er in Leiden al gauw
drie rond: bij Minerva, bij Njord
en soms ook bij Quintus", legt
oud-bestuurslid Steven van der
Werff van Njord uit.
Globaal genomen, zo meldt hij,
kosten de kolossen tussen de 2
en 10.000 gulden, afhankelijk
i de a
de
van de Che-
„we hebben
an boord 160
•gereden" - al-
vas ronduit
sdeu-
van de s
motor. De motor
vrolet was goed -
met negen man
kilometer per uu
leen het uiterlijk
'scharrig'. Met flinke,
ken, links en rechts.
Konden de studenten niet ma
noeuvreren met een wagen die
twee meter langer en anderhalf
maal breder is dan een 'gewo
ne' personenauto. „Nee hoor,
het waren steeds ónderen die
tegen de geparkeerde auto aan
reden. En zich dan niet gewoon
bekendmaakten."
En dus moest Njord leuren met
de beschadigde bak en hem uit
eindelijk met verlies verkopen.
Volgens van der Werff was dat
verlies 'te overzien', maar in de
tails wil hij niet treden: .Andere
studentenbesturen lezen mee."
Bovendien kocht het nieuwe
Njord-bestuur een andere Im
pala, 'slechts' 17 lentes jong.
De kosten van het oudje waren
overigens te overzien. De wagen
mocht dan 1 op 4 rijden, hij
deed dat wel op voordelig auto-
gas. De motorrijtuigenbelasting
viel daardoor wel wat hoger uit,
1200 gulden per kwartaal. Maar
gelukkig kon dat bedrag door
negen (mee)rijders worden ge
deeld. Bovendien wordt de auto
over twee jaar 25 en hoeft de ei
genaar helemaal geen motorrij
tuigenbelasting meer te betalen.
Geïnteresseerden moeten wel
bedenken dat onderdelen vaak
moeilijk te krijgen zijn. Toen er
het afgelopen jaar een baksteen
door de voorruit van de Impala
vloog, moesten de geachte be
stuursleden een maandje wach
ten tot er vanuit Duitsland een
'nieuwe' tweedehands arriveer
de: „En ondertussen zeilden we
nog meer over de wegen."
twee gelijken meent Ignaas Spruit.
„Wij zijn gelijkwaardig. Het
zijn onze neven en nich
ten", zo ziet Ignaas Spruit,
directeur van Pro Primates,
de relatie tussen mens en
aap. Een aap is een individu
met waarden en rechten. Zo
luidt het standpunt van de
Leidse stichting en daarmee
start zij een Apen Adoptie
Plan.
Helaas, dit is niet zoiets als
het Foster Parentsplan voor
apen. Hierbij wordt geen fo
tootje opgestuurd van een
geadopteerde chimpansee
en er is al helemaal geen
correspondentie mogelijk.
Het gaat om projecten in
Afrika, Azië en Amerika die
geadopteerd kunnen wor
den en waarmee de apen
worden geholpen. Projecten
en geen dieren.
De stichting is een jaar gele
den gestart met een tryuut,
een proef, in Zambia. Zestig
mensen zijn voor een tientje
per maand adoptielid ge
worden en helpen hiermee
de aapjes in het opvangcen
trum aldaar. Hiervoor terug
krijgen de mensen drie keer
per jaar een nieuwsbrief
waarin ze op de hoogte
worden gehouden van de
ontwikkelingen in Zambia.
Na Zambia zijn er nog een
vijf projecten bijgekomen,
waarbij de relatie tussen de
apen en de plaatselijke be
volking voorop staat. Dit
noemt Pro Primates de zo
geheten „Benefit for Both-
formule". „Boeren moeten
daar worden geïnformeerd
over andere manieren van
landbouw, waarbij de apen
met rust gelaten kunnen
worden. De apen kunnen
het beste beschermd wor
den in samenwerking met
de lokale bevolking. De be
volking moet leren inkomen
te verwerven uit natuurbe
scherming in plaats van
handel en nat uurvernieti
ging", vertelt Spruit.
Om deze projecten in stand
te kunnen houden zijn vrij
willigers nodig. De stichting
heeft een hele handige ma
nier om deze vrijwilligers
daar te krijgen. Via reisorga
nisatie Wolftrail kunnen
liefhebbers voor veel geld
een natuurreis boeken naar
een project. Voor drie we
ken naar bijvoorbeeld Thai
land betalen de toeristen
1300 gulden. Voor 300 gul
den meer kan men twee
maanden verblijven. Het
grote verschil zit 'in in de
begeleidingskosten.
De toeristen krijgen geen
romantische strandvakan-
tie, maar worden eco vulen-
teers, oftewel eco-vrijwilli-
gers. Ze moeten hard wer
ken; hokken schoonmaken
en uitwerpselen van de
apen opruimen. Kooklief-
hebbers kunnen het voer
maken, klusjesmannen
kunnen timmeren. Reizigers
die wat langer blijven (drie
maanden tot een halfjaar)
mogen meehelpen de apen
bestuderen en een steentje
bijdragen aan de welen-
schap. Als je geluk hebt,
mag je een baby-aap de fles
geven. Maar deze activiteit
kan niet geclaimd worden.
„Er komt steeds meer be
langstelling voor deze ma
nier van vakantie houden.
Mensen met interesse voor
de natuur en apen komen
hier op af. Dit gaat verder
dan eco-toerisme. Mensen
zonder een gespecialiseerde
achtergrond kunnen hier
toch kennis maken met de
wetenschap. Anderen willen
liever helpen tie plaatselijke
bevolking te informeren. De
mensen willen dat. Ze vin
den het leuk. En voor ons is
het een noodzaak, anders
zou er geen geld zijn om de
ze projecten te financie-
Met deze nieuwe vorm van
ontwikkelingssamenwer
king, hoopt Pro Primates
veel medesoorten te helpen;
apen, de lokale bevolking en
liefhebbers die kunnen
'eco-volenteren'. Spruit legt
het liever zo uit: „Het gaat
om normen en waarden,
waarbij de aap voor ons de
hoofdrol speelt."
SANDRA PASSCHIER
|e knokte twintig jaar voor een
j er milieu maar zag de aarde
/a der zijn voeten verloederen.
schreef twee decennia gele
ekt in opdracht van de over-
d een milieuplan maar moet
tstellen dat in Den Haag het
2 ontbreekt om het uit te voe-
u i. Jarenlang waarschuwde hij
p. Dphoudelijkvoordeproduk-
g( itijging in de landbouw en
nu met lede ogen toe hoe
land vervuilt en vermest
kt. En desondanks bleef hij
blijmoedig, optimistisch en
enslustig mens.
o Potma (62), milieuactivist
het eerste uur en onder
er oprichter van het.Cen-
voor Energiebesparing
79), presteert het. Jarenlang
hij namens de PPR de hor-
in de Voorschotense politiek
ar inmiddels woont deze
rktuigbouwkundig ingenieur
het rustieke en vooral groene
igeiland. Alle teleurstellingen
spijt, is hij nog steeds met
Ie overtuiging actief in de
ei ieuwereld. Het Milieu-edu-
ie en Voorlichtingscentrum
,aI|fGeine Aarde eert hem daar-
met de Groene Pluim, een
derscheiding die tot nu toe
chts aan een handjevol
m ieupioniers is uitgereikt,
ben gefascineerd door de
turele verandering die zich in
maatschappij moet gaan vol-
De wereld verandert,
nsen zijn dwalende; de ker-
9s i lopen leeg, maar ideologi
estromingen krijgen een
1 eds grotere aanhang. De
atschappij is in beweging en
geldt ook voor het milieube-
ledereen weet dat het roer
moet. Iedereen weet dat het
fnlijk al vijf over twaalf is,
niemand durft."
ideeën van Potma zijn sim-
j) Laat de economie gewoon
milieugebruik duur en arbeid
goedkoop. Goed voor de werk
lozen en goed voor het milieu".
Als het dan allemaal zo simpel
gebeurt dat dan niet,
Potma? „Zulke veran
deringen betekenen dat we niet
oneindig méér kunnen blijven
produceren. Kwaliteit moet
voorop staan, niet kwantiteit.
Maar dat is niet in het belang
van de overheid. Die heeft
steeds meer geld nodig en profi
teert van de economische
groei."
Een stapje terug in de econo
mie, voelen de burgers onmid
dellijk in hun portemonnee.
„En de laagste inkomens heb
ben het grootste gelijk van de
wereld dat ze daar niet mee in
stemmen." Juist deze r
worden volgens Potma c
als de Nederland milieuvriende
lijker wordt. „Zij gebruiken hun
geld voor eerste levensbehoef
ten en niet voor milieuvervui
lende zaken als vliegvakanties,
autorijden en kasten van hui
zen. Ga je dat soort zaken belas
ten dan tref je automatisch de
hogere inkomensgroepen.
Potma weet het zeker, het kan
lang duren maar ooit krijgt hij
gelijk: „Óf we wachten met z'n
allen tot het gierend uit de hand
loopt zoals bij de grote rampen
met de chemische industrie, óf
we grijpen in voor het écht te
laat is." Alleen het moment
waarop, dat is nog de grote
vraag.
Ondertussen laat de milieuman
zich niet ontmoedigen. Pijnigde
hij vroeger zijn hersens over
technische oplossingen voor
milieuproblemen, nu intrigeert
hem vooral het geestelijke as
pect van de ommezwaai. „Dat
is eindeloos peinzen en pieke
ren over de vraag waarom men
den hun vervuilende gedrag
handhaven en niet massaal op
de milieutoer te gaan. De tijd is
toch voorbij dat milieu iets voor
de freaks was. De mens is onbe-
grijpclijk."
MONICA WESSEUNG
Milieuactivist Theo Potma: „ledereen weet dat het roer om moet. Niemand durft."
FOTO HINK BOUI
I let is deze winter rustig aflh het
griepfront. Sterker nog, net na
tionaal influenza centrum heeft
nog geen enkele griepgolf van
betekenis gezien. „Ook in de
landen om ons heen is het rus
tig", weet woordvoerder E.
Toch durft hij niet te voorspel
len of het zo stil blijft.
„Griepgolven laten zich niet
voorspellen", meldt hij on
heilspellend. Wel weet de 'grle-
poloog' dat sommige soorten
griep zich vaak nog in februari-
maart laten zien.
„En juist dan blijken veel men
sen weinig weerstand te heb
ben", meldt de Lissesc apothe
ker mevrouw M. Baumgarten.
„De winter heeft veel energie
gekost en het lichaam kan net
kwakkelende weer niet meer
bijbenen. Zeker wanneer we
wat te weinig vitamienties bin
nen krijgen, te weinig slapen,
niet veel bewegen en noem nog
maar wat andere griepgevaren
op."
Een griepprik helpt in 95 pro
cent van de gevallen, maar har
de garanties zijn nooit te geven.
Je loopt altijd de kans dat net
een virus toeslaat, waar de
'griep-cocktail' niet op is bere
kend. Toch merkt de l.issese
apotheker mevrouw M. Baumg
arten dat steeds meer mensen
zo'n griepprik halen bij de huis
arts. Veel mensen krijgen zo'n
prik vergoed via ziekenfonds of
particuliere verzekering: zoals
ouderen, suiker-, hart- en long
patiënten, voor wie griep extra
gevaarlijk kan zijn. Er zijn ook
mensen die zelf 24,75 gulden
neertellen voor zo'n cocktail:
„Zoals een bollenboer die trouw
elk jaar komt omdat hij zich
geen dagje ziekte kan veroorlo-
En als je 'm wilt, krl]g je zo'n
prik. Je moet er alleen bij som
mige doktoren een heel of half
consult bij betalen. Wie nu nog
een prik wil, is pas begin febru
ari echt beschermd. Het duurt
namelijk altijd even voordat het
lichaam voldoende anti stoffen
eft .i.H
Vandaar dat de laatste jaren
steeds meer reclame wordt ge
maakt voor een jaarlijkse Inen
tingsgolf, in november. 'Vaste
klanten' worden automatisch
uitgenodigd, terwijl ook andere
'risicogroepen' steeds makkelij
ker uit de computer van de
huisarts gevist kunnen worden.
Al met al ontvangt I op de 10
Lissenaren jaarlijks een griep
prik, meldt de apotheker: „Al
blijven er altijd mensen die ei
genwijs zijn, principiële bezwa
ren hebben of bang dat ze juist
ziek worden van de griepprik.
En inderdaad, in uitzonderings
gevallen kun je je de eerste dag
wat lamlendig voelen. Maar mij
lijkt dat beter dan wanneer je
een hele week doodziek in bed
ligt met je hele gezin. Of dat er,
zoals je weieens hoort, verbor
gen ziektes boven komen tij
dens een griepaanval."
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
