WINTER-OPRUIMINGIl
'Oorlog in Indonesië was te voorkomen
fiÜ Het Motorhuis
STIPPEN-FESTIVAL
9
19 - 20 - 21 en 23 januari '95
DUIZENDEN GULDENS KORTING
OP ALLE BOVAG-OCCASIONS!!!!
AUTO LEITHON
Regio
U korting
Wij de ruimte u u
VRIJDAG 20 JANUAR11995
Generaal promoveert op positie Indische officieren:
Waarschijnlijk heeft generaal B. Bouman afgelopen
woensdag voor een unicum gezorgd in de lange geschie
denis van de Leidse universiteit. Erg vaak zal het in ieder
geval niet zijn voorgekomen dat een gepensioneerde ge
neraal niet alleen een studie geschiedenis voltooit maar
die vervolgens -als 71 -jarige- ook nog eens bekroont door
te promoveren op een onderwerp waar hij zelf nauw bij
betrokken is geweest. In dit geval de positie van inheem
se officieren in het voormalige Koninklijk Nederlandse
Leger (KNIL).
Bouman diende als artillerie
luitenant tijdens de politionele
acties in Indonesië. Voor zijn
proefschrift zocht hij daar vroe
gere tegenstanders op om na te
gaan wat indertijd hun motie
ven waren om het Nederlandse
koloniale leger de rug toe te ke
ren en zich aan te sluiten hij de
vrijheidsstrijders. Wie niet beter
weet zou denken dat de gene
raal buiten dienst op weten
schappelijke wijze met zijn ei
gen verleden heeft willen afre
kenen.
Bouman wijst die gedachte
pertinent van de hand. ..Ik kan
wel degelijk afstandelijk praten
over Indonesië. Aan Indië denk
ik terug als aan een avontuurlij
ke periode. Ik ging als vrijwilli
ger, was er geboren, maar zat in
(Ie oorlog in Nederland. Toen ik
eenmaal terug was sprak ik de
taal al snel weer. Wij zalen met
in West-Java waar wc een goed
contact met de bevolking nad
den. Ik heb ook nog steeds veel
waardering voor de dienstplich-
tigen die net de Duitse bezet
ting achter de rug hadden en
vervolgens drie jaar in Indië za
ten onder omstandigheden
waar ze niet aan gewend waren.
Maar ons verblijf ging natuurlijk
ook gepaard met leed. We heb
ben ook verliezen gehad."
Wild
Bouman kan zich wel voorstel
len dat zijn omgeving betwijfel
de of hij voldoende afstand van
die geschiedenis kon nemen
om een proefschrift over het
KNIL te schrijven. ,,Ik had in ie
der geval de naam dat dat niet
te kunnen. Ik was vrij wild, had
in de jaren zeventig aanvarin
gen met de minister omdat er in
mijn ogen een te grote toleran
tie was voor, zeg maar alles
waar de WDM voor stond. Offi
cieren konden daar afstand van
nemen, maar met name de on
derofficieren kregen het voor
hun kiezen. Ik heb toen op een
gegoven moment zelfs mijn
ontslag ingediend, maar dat uit
eindelijk maar niet doorgezet.
Mede door die opstelling was ik
in Den Haag niet populair. Na
mijn pensionering wilde ik me
in eerste instantie bezighouden
met de civiele verdediging, de
BB. Maar het zag er toen al naar
uit dat de BB een aflopende
zaak was. Uiteindelijk heb ik
mijn eigen weg gekozen en ben
gaan studeren."
Voor zijn proefschrift bracht
Bouman niet alleen in kaart hoe
vanaf de negentiende eeuw
Indonesiërs geleidelijk hun in
tree deden als officier in het
KNIL. Dat ging aanvankelijk
met veel tegenzin. „Men is altijd
van mening geweest hoe min
der inheemse officieren hoe be
ter. Maar als er tekorten waren
wilde men die mensen wel heb
ben. De KMA Bandung werd
opgericht toen de Duitsers Ne
derland bezet hadden. Toen
was er geen limiet meer in de
opleiding. Tot de japanners in
1942 Indonesië binnenvielen
zijn er nog drie lichtingen opge
leid."
Onder de groep Indische offi
cieren en kadetten ontstond tij
dens de Japanse bezetting -zon
der dat de Nederlanders die in
kampen gevangen zaten daar
veel besef van hadden- een
sterk nationalisme. De japan
ners speelden daarop in met de
oprichting van de inlandse milb
tic PHTA. Voor de Nederlanders
reden om hen te verdenken van
collaboratie. Bouman: „De Ne
derlanders werden vernederd
en het eigen volk werd uitge
mergeld. De Jappen werden
daarom gehaat, die moesten
weg, men wilde zelfstandig wor
den."
Kiezen
Bouman verzamelde voor zijn
proefschrift de namen van 177
Indonesiërs te die ten tijde van
de onafhankelijkheidsverklaring
op 17 augustus als officier in het
KNIL dienden. Van hen kozen
er 49 voor de Nederlandse kant
en 64 voor de nieuwe republiek.
Van de resterende 64 heeft Bou
man het lot niet kunnen achter
halen. Bouman die indertijd in
Indonesië een aantal van deze
officieren tegenover zich vond,
zegt hun keus te respecteren.
Ook als zij eerder de eed van
trouw aan (de Nederlandse)
vorstin en vaderland hadden af-
gelegd.
„Een aantal van hen had als
kadet die eed nog niet afgelegd.
Anderen zeiden af te zijn ge
gaan op een verklaring van 8
maart 1945 dat het KNIL als
eenheid had opgehouden te be
staan. Maar ik kan me ook in
denken dat ze hun hoop er op
hadden gevestigd zelfstandig te
worden. Zij waren zich van de
eed bewust, maar hadden het
gevoel dat er iets hogers was."
Die opvatting van Bouman
staat overigens haaks op die van
de toenmalige bevelhebber ge
neraal Spoor die aanvankelijk
niet eens met dergelijke officie
ren aan tafel wilde onderhande
len en later zijn delegaties in
structies gaf voor de omgang
met hen. Sommige van die In
dische officieren verwierven la
ter hoge posities in het leger en
de regering. Zo werden de ook
door Bouman geïnterviewde
Nasution en Soutomo uiteinde
lijk generaal. Nasution was ook
minister van defensie.
Wreed
Op grond van zijn onderzoek
zegt Bouman achteraf dat Ne
derland de uiteindelijke vrij
heidsoorlog had kunnen voor
komen door Indonesië al tij
dens de Japanse bezetting een
eigen bestuur in het vooruit
zicht te stellen. De Nederlan
ders hadden die boodschap via
de republikeinse leiders Soekar
no en Hatta kunnen overbren
gen. „Als bovendien het aantal
Indische officieren in het KNIL
groter was geweest, had de re
volutie en de oorlog die daar
mee gepaard ging kunnen wor
den voorkomen. Maar Indone
sië zou hoe dan ook onafhanke
lijk zijn geworden. Dat viel niet
meer tegen te houden, ook al
dachten de Nederlanders dat
het land er niet aan toe was."
Terugblikkend zegt Bouman
dat zich tijdens de politionele
acties 'natuurlijk' excessen heb
ben voorgedaan. „De doorsnee
soldaat was zeker geen exces-
senpleger, maar er komen na
tuurlijk altijd wel sadisten voor.
Iedere oorlog is vies en vuil. Het
optreden van de Speciale Troe
pen van Westerling heb ik ook
meegemaakt. Dat was onnodig
wreed."
Bouman had ook te maken
met het gegeven dat veel solda
ten helemaal niet naar Indië
wilden gaan. „Sommigen doken
onder en als ze gepakt werden
kwamen ze in de gevangenis. Ze
konden strafvermindering krij
gen als ze alsnog gingen. Ik heb
ook zo iemand in mijn eenheid
gehad, die ontwikkelde zich tot
een uitstekend soldaat."
Princen
Maar ook onder die omstandig
heden zegt hij de keus van Jan
'Poncke' Princen om over te lo
pen hoe dan ook te veroorde
len. Die stap is volgens hem ook
onvergelijkbaar met die van de
Indische officieren die voor hun
eigen land kozen. „Ik heb voor
mijn proefschrift een band ge
bruikt met een interview met
Princen's commandant, Utomo.
Daaruit blijkt dat hij zich bezig
hield met overvallen op kleine
Nederlandse transporten, die
lokte hij in hinderlagen door in
Nederlands uniform langs de
weg te lopen en ze aan te hou
den. Dat was een regelrechte
rotstreek."
De uitspraak van minister
Pronk dat Princen historisch ge
zien het gelijk aan zijn kant had
wijst hij dan ook absoluut van
de hand. „Dat kan natuurlijk
nooit. Er was een meerderheid
van het Nederlandse volk die
wilde dat Soekarno en andere
collaborateurs van de Jappen
werden opgeruimd. Dat er ex
cessen waren, was in 1945-'46
niet bekend. Daar kon Princen
zich niet op beroepen. Boven
dien was het toen ook mogelijk
dienst te weigeren op grond van
gewetensbezwaren, ook al was
de consequentie een zwaardere
en langere vervangende dienst
tijd."
- OPRUIMING - OPRUIMING - OPRUIMING - OPRUIMING
Bij taxatie een leuke attentie.
1 jaar APK.
3mnd. volledige BOVAG garantie.
Afleveringsbeurt.
Flexibele en snelle
financiëringsmogelijkheden.
Bij ons begint het
nieuwe jaar - OK
Kortingen van
1500,- tot 4000,-
op onderstaande
OK-sions
FORD ESCORT, 3D 1.6 CLAUT, BLAUW, '88 f 12.950, f 10.950,-
F0RD SIERRA, 2D 1.8 CL, WIT, 88 f12.950,- f 10.950,-
0PEL OMEGA, 4D 2.0, BLAUW, '89 f15.950,f12.950,-
OPELKADETT,3D 1.3NLS,BLAUW,'89 f 14.950,- f 12.950,-
0PEL KADETT, 5D 1.7D CAR, BLAUW, '90 f 15.950,- f 13.950,-
0PEL KADETT, 3D 1.41 LSROOD, '90 f 16.250,- f 14.750,-
OPEL KADETT, 2D 1.31 CARBLAUW, '90 f 16.950,- f 14.950,-
SEATTOLEDO,4D1.8IGL,ROOD,'91 f18.950,- f15.950,-
OPEL KADETT, 5D 1.41 EXPR LPG, WIT, '91 f 17.950,: f 16.450,-
NISSAN SUNNY, 4D 1.61, GRIJS,'91 f 18.950,- (16.950,-
PEUGEOT 205,2D 1.1 XR, ROOD, '91 f 18.950,- f 16.950,-
OPEL KADETT, 5D 1.41 LIFE, ROOD,'91 f18.950,- f17.450,-
TOYOTA COROLLA, 3D 1.3 XU, ZWART, '91 f 18,950,- f 17.450,-
MAZDA626,5D2.01 GLX, ROOD, '91 f21.950,- f 17.950,-
OPEL KADETT, 3D 1.81 FUN, BLAUW, '91 f 19.950,- f 18.450,-
CHEVROLET CORSICA, 4D SEDAN, GRIJS, '91 f 21.950,- f 18.950,-
BMW 320,2D LPG, GRIJS, '89 f 21.950,- f 19.500,-
OPEL VECTRA, 501.81, GRIJS, '90 121.950,- f 19.950,-
PEUGEOT 405,40 1.61GLI, WIT, 92 f 22.950,- f 19.950.-
OPEL VECTRA, 4D1.61GL, GRIJS, '90 f21.950,- f 20.450,-
OPEL VECTRA, 4D1.81, GRIJS, '90 f 22.450,- f 20.950,-
PEUGEOT 405,4D1.61 GLX, GRIJS, '92 f 22.950,- f 20.950,-
OPEL VECTRA, 4D 1.81 AUT, WIT, '90 f 22.950,- f 21.450,-
OPEL VECTRA, 4D1.61 GL, BLAUW, '91 f 23.450,- f 21.950,-
OPEL ASTRA, 3D 1,7D GL, ROOD, '92 f 23.950,- f 22.450,-
OPEL VECTRA, 4D1.81 GL, GRIJS, '91 f 24.500,- f 22.500,-
OPEL ASTRA, 3D 1.41 GL, GRIJS, '93 f 25.950,- f 23.950,-
PONTIAC GRANDPRIX, 4D LE SEDAN, GRIJS, '90 f 26.950,- f 23.950,-
CHEVROLET CORSICA, 4D SEDAN, GROEN, '91 f 25.950,- f 23.950,-
OPEL VECTRA, 4D1.61 GL, BLAUW, '92 f 26.950,- f 24.950,-
OPEL ASTRA, 3D 1.41 GL, WIT, '93 f 27.450,- f 25.450,-
MAZDA 323 16V, 4D1.61 GLX LPG, ZWART, '92 f 27.950,- f 25.450,-
OPEL VECTRA, 4D1.61 GL, WIT, '92 f 27.950,- f 25.950,-
OPEL VECTRA, 4D1.61 GL, GRIJS, '92 f 27.950,- f 25.950,-
HONDA CIVIC, 3D 1.5 DXI, GRIJS. '92 f 27.950,- f 25.950,-
PONTIAC GRANDPRIX, 2D COUPE V6 AUT, WIT, '90 f 32.950,- f 28.950,-
OPEL OMEGA, 4D 2.0I LS, BLAUW, '93 f 34.950,- f 32.950,-
AUDI80,4D1.61, WIT, '93 f 36.950,- f 34.950,-
OPEL OMEGA, 4D 2.41 CD, ROOD, '93 f 39.950,- f 36.950,-
PONTIAC GRANDPRIX, 4D LE LPG, ZWART, 93 f 48.500,- f 45.000,-
Vondellaan 80, Leiden, Telefoon 071 - 351800.
Openingtijden:
•Donderdag 9.00 - 21.00 uur.
Vrijdag 9.00 -18.00 uur.
•Zaterdag 9.00 -17.00 uur.
ONIIAIintJdO - ONIIAIinUdO - ONIINintJdO - ONIINIfUJdO -
Wegens succesvolle verkoop nieuwe auto's hebben wij
een zéér groot assortiment jonge BOVAG-occasions!
Wij hebben ruimte nodig!!!
Daarom vanaf 20 t/m 31 januari 1995
Dat is snel verdiend Bovendien bieden wij
aantrekkelijke prijzen voor uw huidige auto
Alle BOVAG-occasions zijn voorzien van een gekleurde stip:
WIT
F 500,-/750,-
GEEL
F1000 -
ROZE
F 2000-
GR0EN
F 3000,
ORANJE
F 4000,-
STER
F 5000,
Een greep uit ons assortiment:
Peugeot 205 GE 1.1 ia
Peugeot 205 Accent 1
Peugeot 205 XS 1 4i
Peugeot 205 GLD 1.8
Peugeot 306 GR 1 4
Peugeot 309 GL Profil
Peugeot 405 Break GR 1.9 juli '90
Peugeot 405 GL 1.4 okt '92
Peugeot 405 GXi 1.6 juli '91
Peugeot 405 SRi 1.9 mei '91
Peugeot 605 SRi 2.0 juni '91
(ondere aktie's uitgesloten)
aug '90
juni '90
jan '91
mei '93
'90
74.000 km
48.600 km
29 735 km
69.685 km
23.700 km
58.000 km
53.000 km
19 000 km
53.000 km
48.000 km
74 000 km
van Tl 5QQr
van 16.250;
varvT9r950;
vartT8r7507
van 00^507"
vanT6r750,-
van 2T750,-
van 2&r750,-
van.23950,
van 29r?50,
van_33r75G,~
voor 10.750,
voor 1 4.750,
voor 17.750,
voor 16.750,
voor 29.750,
voor 14.750,-
voor 21.750,
voor 23.750,
voor 19.750,
voor 25.750,-
voor 28.750,
Ook auto's van andere merken, zoals Ford, Opel, Volkswagen en Renault in voorraad.
3 Maanden BOVAG garantie Financiering mogelijk
Meer dan 40 jaar Peugeot-ervaring
Maredijk 175 (bij Schipholweg) Leiden tel. 071 -212 911
