Kerken verwerpen
kritiek van Bonders
Kerk Samenleving
Nederlandse kerken erkennen
schuld tegenover Indonesië
Wijsheid in woorden
VRIJDAG 13 JANUARM 995
BUITENLAND KORT
Filipijnen
Paus Johannes Paulus II
heeft vandaag, op de twee
de dag van zijn bezoek aan
de Fiiipijnen, een ontmoe
ting gehad met president
Fidel Ramos. Het staats
hoofd ontving de paus met
zijn echtgenote Amelita in
zijn ambtswoning, het Ma-
lacalang-paleis. Als cadeau
gaf de familie Marcos de
Heilige Vader een schom
melstoel. Men neemt aan
dat tijdens het gesprek on
der vier ogen de sociale toe
stand op de Filipijnen en de
relatie tussen kerk en slaat
aan de orde zijn geweest.
Omstreden onderwerpen
zijn, zoals bij beleefdheids
bezoeken gebruikelijk is,
vrijwel zeker onaangeroerd
gebleven. De protestantse
president Ramos heeft in
het verleden van rooms-ka
tholieke zijde nogal wat kri
tiek te verwerken gekregen
op de officiële bevolkings
politiek van de Filipijnen.
Homohuwelijken
De synode van de Evangeli
sche Kerk in de Duitse deel
staat Rheinland-Pfalz heeft
zich tegen de kerkelijke in
zegening van homohuwelij
ken uitgesproken. De ver
andering van het kerkelijk
recht vereist eerst ophelde
ring over fundamentele vra
gen rond de betekenis van
de inzegening, zo oordeelde
de synode. Naar aanleiding
van een discussiestuk over
'homoseksuele liefde' heb
ben de gemeenten zich drie
jaar met het thema bezig
gehouden. De kwestie
kwam vorig jaar juli in de
publiciteit, toen ds. Hans
Morter uit Keulen met in
stemming van zijn kerke-
raad de relatie van twee ho
moseksuele mannen inze
gende. De Rheinlandse sy
node veroordeelde Morters
actie toen scherp.
Niet tevreden
Boeddhisten in Sri Lanka
zijn niet tevreden met de
laatste poging van paus Jo
hannes Paulus II om een
conflict over zijn visie op
het boeddhisme bij te leg
gen. Ze willen van hem een
openlijke verontschuldiging
voor de opmerkingen in
zijn boek 'Over de drempel
van de hoop', voordat hij
op 20 januari aan een be
zoek aan het eiland begint.
„Het is niet genoeg", aldus
Gallage Punyawardena,
woordvoerder van de Fede
ratie van Boeddhistische
Organisaties. „We willen
dat de paus zijn veront
schuldigingen aanbiedt en
dat hij terugneemt wat hij
in zijn boek heeft geschre-
AMERSFOORT
De kerken in Nederland betreu
ren het dat zij vijftig jaar gele
den te weinig oog hebben ge
had voor 'het legitieme en
breed verwortelde streven naar
een onafhankelijk Indonesië' In
een verschenen verklaring
schrijft de Raad van Kerken:
„Op de kritieke momenten heb
ben de kerken gezwegen."
De stemmen die al voor de
Tweede Wereldoorlog aandacht
vroegen voor onafhankelijkheid
van Indonesië, zijn binnen de
kerken 'nauwelijks gehoord'.
Ook de pleidooien vanuit missie
en zending voor erkenning van
het onafhankelijkheidsstreven
en tegen het gebruik van geweld
vonden weinig weerklank.
In de jaren tussen 1945 en
1949 hebben de kerken geen
ander standpunt ingenomen
dan 'de overgrote meerderheid
van ons volk', aldus de verkla
ring. Het stuk is geschreven
naar aanleiding van vijftig jaar
jaar onafhankelijkheid van
Indonesië in augustus.
Het militair gewéld waarmee
Nederland ingreep - en dat 'ver
sluierend werd aangediend als
een politionele actie' - heeft aan
beide kanten diepe wonden ge
slagen. Met leedwezen herden
ken de kerken 'de excessen die
bij de militaire acties plaatsvon
den, de dood van burgers en
krijgsgevangenen, het platbran
den van kampongs en dessa's,
de ontworteling van grote be
volkingsgroepen'.
Vijftig jaar later verheugen de
kerken zich oprecht over de on
afhankelijkheid van Indonesië.
Ze zijn blij dat 'als door een
wonder de relaties tussen de
kerken in onze beide landen
niet verbroken werden, maar
eerder vernieuwd en geïntensi
veerd zijn'. De Raad van Kerken
hoopt dat de nieuwe inzichten
over het verleden de verzoening
tussen Nederland en Indonesië
zullen verdiepen.
'Tijdens fusieproces niet gemorst met geld'
LEUSDEN/HUIZEN
De Samen op Weg-kerken zijn niet onder de indruk van
het verwijt van de Gereformeerde Bond in de Nederland
se Hervormde Kerk (NHK) dat zij 'morsen met geld' door
dit jaar 2,5 miljoen gulden aan de voorbereiding van het
fusieproces van hervormden, gereformeerden en luthera
nen te besteden.
miljoen gulden moet zijn terug
verdiend, is volgens haar niet
vastgelegd.
De zogenaamde 'kleine syno
de' van de drie kerken buigt
zich morgen over een voorstel
tot oprichting van een 'project
organisatie' die aan de samen
voeging van de centrale orga
nen van de Samen op Weg-ker
ken moet gaan werken. Aan he
hoofd van de beoogde organisa
tie staat een stuurgroep me
minstens vijf betaalde krachten
die zijn begroot zijn op een mil
joen gulden. Inschakeling van
externe adviseurs gaat vijf ton
kosten. Aan een eigen pand
wordt twee ton besteed.
Volgens de Gereformeerde
De Gereformeerde Bond vindt
het 'onverantwoord' er nu al zo
veel geld tegenaan te gooien,
aangezien de definitieve beslis
sing over de samenvoeging van
de regionale en landelijke bu
reaus van de drie kerken pas
over twee jaar valt.
„Het is maar hoe je het be
kijkt". reageert de voorlichtster
van de Samen op Weg-kerken.
Volgens haar staat het uitgangs
punt dat de kerkfusie geen geld
mag kosten nog steeds over
eind. „Maar je moet nu investe
ren om straks goedkoper te
kunnen werken." Wanneer de
beoogde investering van 2,5
Bond, de rechtervleugel van de
NHK en verklaard tegenstander
van de kerkfusie, gaan de Sa
men op Weg kerken daarmee in
tegen het moeizaam bevochten
compromis dat de gecombi
neerde synode in oktober vrij
wel unaniem aanvaardde. De
voorbereiding van een geza
menlijke werkorganisatie mocht
doorgaan, maar een definitief
besluit over de fusie van regio
nale en landelijke bureaus zou
pas eind 1996 worden geno-
Ir. J. van der Graaf,
van de Bond, constateert dat
het synodebesluit van oktober
blijkbaar voor meer dan één uit
leg vatbaar is. „Kennelijk is er
een verhuld besluit genomen
om door te gaan met de fusie
alsof de uiteindelijke beslissing
niet twee jaar is opgeschort. Als
straks nog kan worden besloten
dat de fusie niet doorgaat, is het
dan verantwoord om er nu 2,5
miljoen aan te besteden?"
BEROEPINGSWERK
Bethel); M. Goudri.
nemuiden.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Oegstgeest (t.b.v. het
Hendrik Kraemer Instituut als cursus
leidster missiologie): mevr. drs M M.
Janssen (die als zodanig reeds werk
zaam is); te Oegstgeest (t.b.v. het
Hendrik Kraemer Instituut als docent
agogiek): drs. A. Verburg en als zoda
nig reeds werkzaam is.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt; voor Poortugaal. A.J. Gunst
e Tholen; voor Bei
Meliskerke: B. van der
dmxveld-Giessendam.
e Har-
Molukse kerk gaat Ikon versterken
De Molukse Evangelische
Kerk wil zich bij de IKON aan
sluiten. Daarmee zou het
aantal bij de interkerkelijke
omroep aangesloten kerkge
nootschappen op negen ko
men. De komst van de Mo
lukse kerk moet met ingang
van het nieuwe seizoen ook
een kleine uitbreiding van
zendtijd gaan opleveren. De
IKON spreekt van een 'welko
me aanvulling. De allochtone
kerken nemen aan belang toe
en dan is het ook goed dat ze
in de media zijn vertegen
woordigd.
Bovendien versterkt het het
beeld dat Nederland een mul
ticulturele samenleving is', al
dus een woordvoerder.
BOEKBESPREKING
Spreuken vormen een spiegel
waarin, heel precies, het ge
drag van het volk weerspie
geld wordt dat hen geschapen
heeft, schrijft Victor Malka in
zijn boek 'Wijsheid in woor
den'. Voor hem is het verza
melen van vele duizenden
zegswijzen uit de Joodse cul
tuur een soort roeping gewor
den. Hij maakt in dit boek,
dat nog altijd 291 pagina's
telt, een 'kleine bloemlezing'
uit spreuken die het joden
dom hebben vormgegeven.
De wijsheden zijn voor het
grootste deel onder woorden
gebracht in een periode van
bijna twin
tig
heid en dwaasheid') en 'Er
bestaat geen slechte moeder
en geen goede dood' (uit 'Le
ven en Dood').
En zo staan er nóg ongeveer
duizend in 'Wijsheid in woor
den'.
Wijsheid in woorden joodse
spreuken Victor Malka. -
Baarn Ten Have, 1995. - 291
p. ISBN 90-259-4603-8. Prijs
24,90 gulden.
Wij zijn het zelf
Harry Donga is al meer dan
twintig jaar verbonden aan de
Evangelisch-Lutherse Ge
meente van
be
vatten toch
universele
waarheden.
„Zij vor
men het
WIJSHEID
IN WOORDEN
joodse spreuken
gen
'Wijsheid in
woorden' een juweeltje. De
spreuken zijn onderverdeeld
in twintig hoofdstukken als
'Zij en Hij' (over de verhou
ding tussen man en vrouw),
'Rijken en Armen', 'Liefde en
Haat', 'Politiek en Macht' en
'Leven en Dood'.
Bepaalde talmoedische uit
spraken die in gebruik waren
binnen de joodse gemeen
schappen rond het ontstaan
van het christendom, maken
inmiddels deel uit van de
westerse cultuur. Het gaat
dan om formuleringen als
'Zolang er leven is, is er hoop',
'Een profeet is niet geëerd in
eigen vaderstad' of 'Waar
rook is, is vuur'. Die spreek
woorden zijn in deze bloem
lezing niet opgenomen. Maar
wat te denken van: 'Haast je
als het gaat om grond te ko
pen, doe kalm aan bij het kie
zen van een vrouw' (uit 'Hij
en Zij'), 'Rijkdom is één van
de acht zaken waarvan de
overvloed verveelt' (uit 'Rij
ken en Armen'), 'God behoe
de u voor de halve wijzen en
de bijna-dokters' (uit 'Wijs-
boek 'Wij
zijn het zelf,
dat de on
dertitel 'ver
nieuwing
van de ker
kelijke ge-
meekreeg. Donka
schetst hierin de hedendaagse
mens tegen de achtergrond
van de secularisatie, verva
ging van normen en waarde-
devaluering. Ook geeft de pre
dikant een beeld van wat de
kerken deden en doen om de
ze processen tot staan te
brengen.
Ook de nieuwe kerkorde van
de toekomstige Samen op
Weg-kerk van hervormden,
gereformeerden en luthera
nen wordt hierop onderzocht.
Donka kan op dit terrein met
enig gezag spreken: hij is lid
van de Lutherse synode, van
de synodale comissie (het
moderamen van de synotje)
men op Weg in Amsterdam.
Wij zijn het zelf vernieuwing
van de kerkelijke gemeente I
dr. H.C. Donga. - Kampen
Kok, 1994. - 115 p. ISBN 90-
242-8402-3. Prijs 24,50 gul-
OPGAVE
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal:
1. alleen; 5. bitter; 9. vogelei-
genschap; 10. bijb. figuur; 12.
ankerplaats; 13. maanstand; 14.
veerkrachtige draad; 15. buisver-
lichting; 17. plaaggeest; 19.
adellijk; 22 herkenningsmelo
die; 24. soort schaatsen; 26. in
wendig orgaan; 27. afgemat; 28.
Spaanse uitroep; 29. bevel; 30.
insekt; 31. dwarsmast; 33. ont
kenning; 35. aanwijzend vnw.;
38. sterk hellend; 40. bravoure-
stuk; 42. gevechtswagen; 44.
meisjesnaam; 45. herkauwer;
47. bijwoord; 49. vrouwenver
blijf; 50. voorzetsel; 51. deel van
het dak; 53. opstootje; 54. roem;
55. koningszetel; 56. liefdevol.
Verticaal:
1bestanddeel; 2. deel van het
lichaam; 3. gewicht; 4.'deel van
het oog; 5. echt; 6. slee. 7. keu
rig; 8. erudiet; 11kruik; 16.
voortdurend; 18. muziekstuk;
20. muzieknoot; 21. pausen-
naam; 22. moment; 23. deel van
een Franse ontkenning; 25. mist-,
26. barak; 32. brutaal; 34.
boom; 36. onheilsgodin; 37.
deel van een bloem; 39. tantali-
um; 41de onbekende; 43.
groef; 45. boterton; 46. verharde
huid; 48. prul; 50. vreemde
munt; 52. boksterm; 54. editie.
OPLOSSING
CITAAT
Horizontaal:
I. leed; 2. baard; 3. agaat; 4.
baan; 5. barok; 6. doof; 7. staaf;
8. draak; 9. bard; 10. kleven;
II. kapot; 12. maan; 13. kooi;
14. Pool.
Het citaat luidt: ..Zoals de zon de
bloemen kleurt, zo kleurt de
kunst het leven".
p
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck
CUBNJT, KUNT u KJ IET
EEr4 5"CF+O0 NJ OveRHEAAp
AAKlOOEKJ AVUS VOOR
DE RECftTER- A KOMT?
Zn*- cfV
iK. KAM PRECiBS
Vs/AT (J VOOR
Ui/J OMTBiJ-r HAD
EEW ZACHT GEKOOKT
Ei KOFFiE EAJ E&J
BESCHUIT" MET
AARDBeiENJü/Vn
HEINZ
W/L JE NOU EOTT E£N
OFZZ&JE
ZO MAAK WAT
BOES
HET WEER
HANS VAN|
Zachte oceaanlucht
Na het onstuimige weer van de
laatste dagen met wind, regen en
gure. winterse buien knapte het in
de loop van dondermiddag flink op
boven Nederland |n minder dan
een etmaal was de barometer ge
stegen met 20 millibar door het
naderbij komen van een hogedruk-
cel boven de Golf van Biscaje. Uit
eindelijk werd het zonnig, maar fris
in de glasheldere, polaire lucht. Af
gelopen nacht vroor het op veel
plaatsen licht. De bodem, die pas
was ontdooid, begon weer snel op
te vriezen. De laatste weken is het
meerdere malen gebleken dat de
gladheidsproblemen zich al voor
kunnen doen bij temperaturen
ruim boven het vriespunt. Toen het
kwik afgelopen zondagavond tot +5
graden opliep (op ooghoogte),
hèerste er een echte dooisfeer. De
sneeuw was al vrijwel weggesmol
ten. maar toen het in de nacht op
klaarde vroor alles razendsnel op
ondanks een minimumtempera
tuur van 3 a 4 graden boven nul.
Bij invallende dooi duurt het dus
enige tijd, voordat de bodem zich
heeft aangepast heeft aan de
luchttemperatuur. Soms kan dat
proces lang duren, vooral als de
vorst diep in de grond zit of als de
dooi maar licht is. De komende ci
gen klimt het kwik langzaam naai
3 tot 6 graden, maar waarschijnij
is dit niet voldoende om de gronc
op te warmen. Het blijft dus voort
pig oppassen geblazen, vooral bij
opklaringen in de nacht.
Vandaag sijpelt langzaam wat
zachtere oceaanluchtbinnen;
vochtige lucht ook met kans op vw
neerslag. Mogelijk geeft dat van
avond tijdelijk gladheid, vooral
landinwaarts, waar het wat koudej t<
blijft. In de loop van de nacht karj
er mist ontstaan. Morgen is
meest bewolkt en nevelig met lat
op de dag wat regen. Zondag klaa
het wat op als we in heldere, gem
tigd polaire lucht van de oceaan t
recht komen. Begin volgende wet
krijgen wind en regen vrij spel als
een actieve oceaandepressie koe
zet naar Britse Eilanden. Zo lijkti
winter weer even op een zijspoor
gezet. Niet ver over onze oostgrei
geeft de kou zich minder makkeli
gewonnen. De zware sneeuwval b
ven Midden-Europa heeft ter pla<
se juist voor flinke afkoeling ge
zorgd.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
wolkt en regenbui
ook met sneeuw Landin
waarts vandaag enkele
sneeuwbuien, morgen
overwegend droog en en
kele opklaringen. Tempe
ratuur oplopend tot onge
veer 5 graden morgen; al
leen langs d
nog wat lager.
Vandaag eer*
oostgrens
te'saSSle,lancl:Sch0,l3n-
Wolkenvelden en vooral in Schotland en
Ierland af en toe wat regen. In Engeland
ook nu en dan zon. Middagtemperatu
tussen 7 graden plaatselijk in het noor
den en oosten en 11 graden in zuidwest-
België en Luxemburg:
Af en toe zon. vooral morgen ook enkele
wolkenvelden. Droog. Maxima van rond
het vriespunt in de Ardennen tot 6 gra
den aan de Vlaamse kust.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon en droog. Alleen in de
Jura en Vogezen vandaag eerst nog een
kleine kans op wat sneeuw. Middagtem-
peratuur uiteenlopend van 1 graad
plaatselijk in het oosten tot 7 graden in
het uiterste westen van Bretagne. Tem
peratuur op 1000 meter in de Vogezen
en Jura oplopend tot iets beneden het
Spanje:
Flinke zonnige perioden en droog. In Ca-
talonië eerst veel wind en een kleine
kans op een bui. Middagtemperatuur
uiteenlopend van 9 graden plaatselijk in
het binnenland tot ongeveer 18 aan de
Costa's in het zuiden.
Canarische Eilanden:
Aan de noordkant enkele wolkenvelden
maar op de zuidelijke stranden flink wat
zon. Droog. Middagtemperatuur onge
veer 22 graden.
Zuid-Frankrijk:
Perioden met zon en op de meeste
plaatsen droog. Alleen in het oosten, in
de bergstreken, vandaag eerst nog wat
sneeuw. In het zuidoosten waait van
daag nog een Mistral. Temperatuur uit
eenlopend van iets onder het vriespunt
in de oostelijke departementen tot onge
veer 6 graden in het zuidwesten; aan de
Cóte d'Azur rond 10 graden Op 2000
meter hoogte in de Alpen temperatuur
oplopend tot zo'n -8 graden; in de Pyre
neeën tot ongeveer -3 graden.
Italië:
In de Italiaanse Alpen en Dolomieten in
het algemeen droog weer met geregeld
zon. Temperatuur op 2000 meter eerst
rond -9 graden-, in de loop van morgen
vooral in het Aostadal en Sestriere gelei
delijk hoger. In de rest van Italië naast
wat zon met name in het zuiden en oos
ten nu en dan buiige regen, soms met
onweer, in de Apennijnen met sneeuw;
hier en daar flink wat wind. Maxima in
het noorden en langs de Adriatische Zee
tussen 0 en +5 graden; zuid van Rome
en op Sicilië wordt het ongeveer 10 gra-
Duitsland:
Vandaag in Beieren nog flink wat bewol
king en plaatselijk sneeuw; verder af en
toe zon en overwegend droog Morgen
juist in het zuiden wat zon. elders wol
kenvelden en later een kleine kans op
neerslag Middagtemperatuur van circa
0 graden in het zuiden tot rond +3 in
Noordrijn-Westfalen en Sleeswijk-Hol-
stein. Temperatuur op 1000 meter oplo
pend tot circa +2 morgenmiddag; op
1500 meter in de Zuidduitse Alpen
loopt het kwik geleidelijk op tot -8 gra-
toenemende kans op mist.
Temperatuur op 2000 meter geleidelijk
oplopend tot rond -3 graden in de loop
van morgen. Maxima in de lager gelegen
gebieden rond het vriespunt, maar voor
al vandaag rond Locarno veel hoger.
Oostenrijk:
Vandaag vooral aan de noordzijde van
het Alpenmassief nog plaatselijk
sneeuw Verder overgang naar zonnig en
droog weer. In de lager gelegen gebie
den kans op mist. Temperatuur op
2000 meter vandaag nog rond -14 gra
den, morgen vanuit het'westen oplo-
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 14 JANUARI 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 08.42 Zon one
Maan op 15.08 Maan onder06.3
Waterstanden Katwijk
Hoogwater01.58 14.03
Laagwater 10.07 22.26
Weerrapporten 12 januari 07 u
nwlO 6 1 3 OJ
Rotterdam regenbui nnw 15 6
Twente sneeuwbui nw9 5
Vlissmgen regenbui nnw 14 5
Innsbruck sneeuwbui
Luxemburg sneeuw/
Maond licht bew.
Malaga ónbew
Mallorca licht bew
'i t
COLOFON
ADVERTENTIES
DIRECTIE B M Essenberg. C P Arnold (adj),
J Kiel(adj),
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
HOOFDKANTOOR
Postbus 54,2300 AB Li
TELEFAX
AdvertentJ55ü7r-323508
rnchten 071-323508
per maand
per kwartaal
VERZENDING PER POST
overige landen op aanvraa
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj: 18.00-19 30
zat. 10.00-12.00 uur Tel.
ƒ31,05 30.05
87,70 86,70
337.55 336,55
raag
