Dorpsprobleem Voeren
krijgt mondiale dimensie
Minister: Relatie
met Nederland
beter dan ooit
Feiten &Meningen
Op weg naar huis
Een alleenstaande
is geen zielepiet
Studiefinanciering en de fiscus
DINSDAG 10 JANUAR11995
Indonesië heeft het oorlogsverleden met
Nederland 'volledig verwerkt' en ziet met
verlangen uit naar het eerste staatsbezoek
van koningin Beatrix en prins Claus. Men
begrijpt in Indonesië niet waarom in Ne
derland weer 'oude koeien uit de sloot wor
den gehaald over de jaren veertig'.
Dat zegt de Indonesische minister van bui
tenlandse zaken Alex Alatas, die in Genève
het overleg over de toekomst van Oost-Ti-
mor bijwoont. „Wat ons betreft is er een
schone lei", aldus Alatas, die in 1951 zijn
carrière begon als journalist bij het Neder
lands-Indonesische persbureau Aneta en
nog moeiteloos Nederlands spreekt. „Dit
jaar bestaat Indonesië een halve eeuw,
maar onze gezamenlijke historie beslaat
350 jaar. De koloniale banden hadden ui
teraard negatieve, maar ook positieve as
pecten en op het goede moeten we onze.
toekomst bouwen. Nederland is nu'weer
een van onze grootste Europese handels
partners, en belangrijkste toeristenleveran-
Voor Indonesië is een eventueel Neder
lands schuldgevoel over de politionele ac
ties van de jaren veertig 'een beetje mosterd
na de maaltijd', stelt Alatas. De minister
wijst op de 'tienduizenden Nederlandse
oud-strijders die Indonesië bezoeken en
door hun vroegere tegenstanders hartelijk
worden verwelkomd. Ook Indonesiërs gaan
in drommen naar Nederland, niet als blij
vers, maar als toeristen. De stemming over
en weer lijkt me beter dan ooit'.
De Indonesische topdiplomaat verwijst
met instemming naar de oprichting van het
l orum Nederland-lndonesië, donderdag in
Den Haag in aanwezigheid van Wirn Kok,
en de gelijktijdige stichting van het Forum
Indonesia-Nederland in Jakarta. „Zo hoort
het. We zijn tenslotte geen vreemden voor
elkaar en met het nieuwe Forum en het ko
mende koninklijke bezoek worden de ban
den nog hechter."
Indonesië begrijpt dat men in Nederland
het er 'hier en daar' moeilijk mee heelt dat
het koninklijk bezoek samenvalt met de
50ste verjaardag van de Indonesische onaf
hankelijkheidsverklaring. „Natuurlijk droeg
Nederland de soevereiniteit pas vier jaar la
ter over, maar op iedere 17de augustus, on
ze nationale feestdag dus, heeft de Neder
landse ambassadeur altijd zijn opwachting
gemaakt bij de president. Dat is dus al een
impliciete erkenning."
Alatas heeft met instemming de opmer
king genoteerd van minister Pronk, dat ie
der land het recht heeft zijn eigen nationale
feestdag te bepalen. „We stellen dat op
prijs, juist omdat wë met Pronk in hel verle
den wat strubbelingen hebben gehad."
In 1992 bedankte Indonesië voor Neder
landse ontwikkelingshulp en werd Neder
land uit het voorzitterschap gezel van de
IGGI, de Internationale Groep van Donor
landen, na kritiek van Pronk op de mensen
rechtenschendingen in Oost-Timor. „Maar
wij zagen dat niet als een breuk met Neder
land. Voor mij was dal de laatste stap op de
weg van onze economische dekolonisatie",
zegt Alatas. „Sindsdien zijn onze wederzijd
se betrekkingen beter dan ooit."
De exacte datum van de ontvangst van
Beatrix en Claus door president Soeharto
ligt nog niet vast, maar valt 'omstreeks' de
17de augustus, de vijftigse verjaardag van
Soekarno's vrijheidsproclamatie. „Koningin
Juliana en prins Bernhard werden in 1972
bij hun eerste staatsbezoek door ons volk
hartelijk ontvangen", herinnert Alatas zich.
„Beatrix en Claus zullen niet minder harte
lijk worden ingehaald. Wij zien er in elk ge
val naar uit, ook naar het vlootbezoek."
genève «bob kroon
correspondent
dhaka Tienduizenden pelgrims keerden gisteren met de trein terug uit het Bengaalse Gazipur, waar zij een driedaags islamitisch feest hadden bij
gewoond. Zeker vier miljoen moslims baden ter afsluiting van de festiviteiten voor het welzijn van de moslims in Bosnië, Tsjetsjenië en Kashmir.
FOTO AP PAVEL RHMAN
De Vlaamse Voerenaren hadden het mooi uitgedokterd. Het was ineens tot hen doorgedrongen:
„Hoe gekker de burgemeester, hoe beter voor ons." Ze hadden geconstateerd dat de partij van Jo
sé Happart (Retour a Liège - Terug naar Luik) iedere keer een zetel verloor, wanneer Happart zelf
de lijst aanvoerde. Dus opperden ze vorige week, geheel in de geest van Machiavelli, om Happart
voor een halfjaar op proef als burgemeester aan te stellen. In die tijd zou Happart moeten aanto
nen dat hij het Nederlands meester was. Zo niet, dan zouden de Vlaamse Voerenaren als vanzelf
de rijpe vruchten plukken.
Zé waren gisteren dan ook alles
behalve gelukkig met de keuze
van de 35-jarige, perfect tweeta
lige José Smeets als nieuwe bur
gemeester van Voeren. Smeets,
nel als Happart lid van Retour
Liège, zou er wel eens in kun
nen slagen om voor enige tijd
de angel uit het conflict te ha
len, en daar hebben de Vlaamse
Voerenaren het helemaal niet
op.
Het zinde de Vlaamstaligen al
evenmin dat er nu een ombuds
man komt, die de Franstaligen
in Voeren met raad en daad
moet bijstaan als het bijvoor
beeld op het invullen van offi
ciële formulieren aankomt. Bits
snauwde Huub Broers, de
Vlaamse schepen (wethouder)
van Voeren: „In Zuid-Afrika
hebben ze met de Apartheid
komaf gemaakt, hier beginnen
ze ermee."
Een helemaal originele gedach
te was het niet. Het was Hap
part die onlangs als eerste de
Voerense perikelen tegen die
van Zuid-Afrika afzette. Volgens
Happart was een zwarte in
Zuid-Afrika beter af dan een
Waal in Voeren: „Ik stel vast dat
Nelson Mandela president is en
dat ik geen burgemeester mag
worden."
Het ontbreekt in Voeren aan
een bioscoop, een boekwinkel
en zelfs een krantenkiosk en dat
is vermoedelijk de reden, waar
om de Voerenaren van zowel
Vlaamse als Waalse kunne er
een handje van hebben hun
dorpse problemen met de grote
der aarde te vergelijken. Eén
Belgische krant haalde er vorige
week zelfs al Tsjetsjenië bij.
Het was dit blad niet ontgaan
dat Broers binnenkort als een
Rus op de planken staat in een
plaatselijk op te voeren blijspel.
„Om zich te troosten waar
schijnlijk", schreef de krant.
„De kopzorgen van de Russen
in Tsjetsjenië zijn nog groter
dan die in Voeren."
Het Voerense probleem is in
middels ruim 34 jaar oud. „Het
bestaat", rekende de vrouw van
premier Jean-Luc Dehaene haar
man één dezer dagen voor,
„langer dan ons huwelijk." Het
begon allemaal in 1962, toen in
België de taalgrens werd getrok
ken en Voeren tegen de wil van
de meerderheid van de bevol
king in bestuurlijk werd overge
heveld van de Waalse provincie
Luik naar de Vlaamse provincie
Limburg.
Met die provincie heeft Voeren
geen centimeter grens gemeen,
wél een voor buitenstaanders
onbevattelijk dialect, dat van
het twaalf kilometer verderop
gelegen Maastricht tot in het
Duitse Rijnland reikt. Iets wat
de Belgische publicist Geert van
Istendael al eens op het idee
bracht om Voeren bij wijze van
ultiem compromis maar aan
Nederland te verkopen.
In die 34 jaar is de taalkwestie
vooral kunstmatig in stand ge
houden. Enerzijds door Vlaam
se reactionairen van onder
meer het Taal Aktie Komitee en
het Vlaams Blok, die regelmatig
provocerend komen 'wandelen'
in Voeren. Anderzijds door ge
borneerde Franstaligen als José
Happart, die ostentatief weigert
Nederlands te spreken, hoewel
de wet dat voor een burgemees
ter van Voeren voorschrijft.
De regering-Dehaene heeft nu
het zoveelste Salomons oordeel
geveld. De Vlaamse Voerenaren
sputterden gisteren hevig tegen.
Ze vonden dat er veel te veel
concessies waren gedaan aan
de Franstaligen in Voeren.
Vlaanderen had zich, zei Broers,
'zwaar en grof laten beledigen.
Als België in het jaar 2000 weer
gemeenteraadsverkiezingen
heeft, kunnen de kansen keren.
Dan mogen ook de buitenland
se inwoners van Voeren mits
burger van de Europese Unie
hun stem uitbrengen. Voeren
.telt nu 636 EU-burgers, onder
wie 570 Nederlanders (15,4 pro
cent van de bevolking). Van hen
zijn 480 straks stemgerechtigd
en 80 procent zou voor Broers'
Voerbelangen willen kiezen. Als
burgemeester Smeets Voeren
niet voor die tijd naar Luik heeft
geretourneerd, zouden die Ne-,
derlanders het pleit wel eens
kunnen beslechten.
correspondent
Actiecomité wil af van vooroordelen
Eigenlijk bevalt het ze niet,
dat woord alleenstaande.
,,Het klinkt zo zielig", zegt
Bob van Schijndel van het
Comité van het Europese
Jaar van de Alleenstaande
(Comall). „Alsof je er hele
maal alleen voor staat in het
leven."
Er zijn wel eens alternatie
ven geopperd, zoals alleen-
gaande of zelflever. En dan
is er nog het enigszins po
pulaire solo. „Maar", werpt
Van Schijndel tegen „dat
klinkt ook weer zo egoïs
tisch. Alsof je solistisch be
zig bent."
Eén ding staat voor Van
Schijndel vast. Dit jaar, het
Europese Jaar van de Al
leenstaande, moet het beeld
van de alleenstaande als zie
lepiet eindelijk eens van ta
fel. Want hoe verschillend ze
ook worden aangeduid, het
beeld dat de meeste mensen
van alleenstaanden hebben
is over het algemeen nog al
tijd negatief, merken Bob
van Schijndel en Lenie de
Zwaan, lid van Comall en
tevens voorzitter van de
stichting Centrum Individu
en Samenleving (CISA).
De Zwaan: „Nog altijd leeft
het beeld dat je leven pas
compleet is als je een vaste
partner hebt. Voor een solo-
bestaan kies je niet, dat
overkomt je. Bovendien
gaan de overheid en ook de
samenleving ervan uit dat
het alleenstaand-zijn tijde
lijk is. Het wordt geassoci
eerd met jonge mensen die
nog niet getrouwd zijn en
met oudere mensen die al
leen zijn komén te staan."
Van Schijndel: „In tegenstel
ling tot wat veel mensen
denken, leiden wij absoluut
geen geïsoleerd leven. We
kunnen juist veel tijd beste
den aan vrienden en vrien
dinnen. Ik heb vrienden ge
noeg waar ik lief en leed
mee kan delen. Met de een
ga je naar het theater, met
de ander naar gymnastiek,
met een ander heb je een
seksuele relatie en met weer
een ander ga je op vakantie.
Ik vind het heel belangrijk te
laten zien dat alleen-leven
een vorm is waarin je heel
gelukkig kunt zijn."
Lenie de Zwaan: „Sommige
mensen zijn niet voor een
vaste relatie in de wieg ge
legd. Dat betekent niet dat
je geen verantwoordelijk
heid voor een ander wil ne
men. Het ligt aan je karaker.
Elk mens heeft de behoefte
zich af en toe terug te trek
ken. Maar in een relatie lukt
dat niet altijd, daarom lopen
ook zoveel huwelijken op de
klippen."
Het neemt de vooroordelen
allemaal niet weg, beamen
ze. De Zwaan: „Het alleen-
bestaan wordt nog altijd
niet als een volwaardige
leefvorm gezien. Niet door
de samenleving, maar ook
niet door de overheid. Dat
uit zich in allerlei discrimi
nerende wetten en regelge
vingen. Zo worden alleen
staanden bijvoorbeeld fi- i
nancieel achtergesteld.
Een bekend voorbeeld is de
toeslag op eenpersoonska- j
mers in hotels. De Zwaan:
„Hoteleigenaren zeggen dat
het schoonmaken van een
eenpersoonskamer net zo
veel tijd kost als een twee
persoonskamer en dat er
daarom een toeslag betaald
moet worden. Een onzinnig
argument natuurlijk, want
het gaat er immers om wat
je een klant biedt, en dat is
maar één bed. Je hoeft toch
ook geen toeslag op een half
brood te betalen omdat de
oven gedraaid heeft voor het
bakken van een heel brood?
De directe aanleiding voor
het uitroepen van het the
majaar is het VN-Jaar van
het Gezin in 1994, waarbij
de alleenstaanden werden
vergeten. Het bracht de CI
SA ertoe samen met de Ne
derlandse Vrouwen Bewe
ging (NVB) actie te onderne
men. Het is de CISA een
doorn in het oog dat de lid
staten van de Europese
Unie nog steeds vasthouden
aan de opvatting dat jiet ge
zin de enige plaats is waar
mensen tot ontplooiïng
kunnen komen en waar on
derlinge steun en sqlidariteit
te vinden is.
Het actiecomité zal aan het
Europees Parlement een
manifest aanbieden waarin
de rechten van de mens als
individuele rechten worden
geformuleerd. Volgens het
Comall komen de individu
ele mensenrechten in het
gedrang door het gezin als
dè hoeksteen van de samen
leving te behandelen, zon
der gelijktijdig afdoende be
scherming te bieden aan
andere leefvormen.
Een bekende actie die de CI
SA voerde is Demivo, De
maat is vol, gericht tegen de
gemeentetarieven. De
Zwaan: „Het is belachelijk
dat alleenstaanden net zo
veel afvalstoffenheffing en
reinigingslasten moeten be
talen als gezinnen."
Maar er zijn meer discrimi
nerende maatregelen waar
tegen het Comall het ko
mend jaar een vuist wil ma
ken: te weinig woningbouw
voor alleenstaanden, min
der huursubsidie voor al
leenstaanden en het zorg
verlof. Van Schijndel: „Som
mige CAO's staan toe dat
een werknemer een aantal
dagen per jaar verlof op
neemt om voor een zieke
partner of een ziek familie
lid te zorgen. Maar als je als
alleenstaande ziek wordt,
mag een vriend niet voor je
zorgen omdat je officieel
geen relatie met diegene
hebt. Dat is toch onrecht
vaardig?"
enschede corine van zuthem
STEVENHAGEN
BELASTING BELICHT
Bijna iedèreen zal het intussen wel we
ten; de afgelopen tijd is er flink wat ge
sleuteld aan de studiefinanciering. Het is
ér daardoor niet makkelijker op gewor
den. Of liever gezegd, het is meer een
soort doolhof geworden. Maar hoe zit
het met de belastingheffing over de stu
diefinanciering? Door alle wijzigingen
begint ook dat behoorlijk ingewikkeld te
worden. Je moet er wel haast voor gestu
deerd hebben om het allemaal te begrij
pen. Uitleggen van de regeling is dus een
hachelijke zaak.
De studiefinanciering is in principe
belast. Het zijn namelijk periodieke uit
keringen en daarover moet volgens de
belastingwet gewoon belasting over wor
den betaald. De studiefinanciering kan
men verdelen in een stukje basisbeurs,
een gift en een lening. De basisbeurs is
vöor alle studenten vrijgesteld van belas
tingheffing. Bij de gift ligt dit echter an
ders, hier moet gewoon inkomstenbelas
ting over worden betaald.
Bij veel studenten valt door de werking
van de belastingvrije som (tot 6.074 gul
den in 1995 geen belastingheffing) of de
invorderingsvrijstelling (bij een inkomen
lager dan 9.111 gulden vordert de fiscus
de belasting niet in) ook dan nog niets te
belasten. Echter, in de toekomst kan dit
voor veel studenten veranderen.
Ten eerste moeten de studenten door
de vele bezuinigingen steeds meer bij
gaan verdienen. Dit mogen ze ook, want
vanaf 1995 mag naast de beurs vijftien
mille netto worden bijverdiend. In 1994
was dit nog maar 8.040 gulden. Daar
naast krijgen veel studenten steeds min
der vaak de (onbelaste) basisbeurs, maar
in plaats daarvan de wel belastbare gift.
Met andere woorden, de kans dat stu
denten hierdoor boven de belastingvrije
som of invorderingsvrijstelling uitkomen
en dus belasting over hun beurs moeten
gaan betalen, wordt in de toekomst
steeds groter.
Dat studenten ook nog eens belasting
over hun toch al karige beurs moeten
gaan betalen, zal vaker voorkomen als de
huidige voorstellen van minister Ritzen
doorgaan. Voorgesteld is een verhoging
van het collegegeld met duizend gulden.
Volgens Ritzen heeft dit voor de student
met een inkomen van de ouders tot
64.500 gulden geen gevolgen. Zij krijgen
dit gecompenseerd via een hogere beurs.
Er zit echter een addertje onder het
gras. De studenten krijgen namelijk het
collegegeld gecompenseerd in de vorm
van een hogere gift. Daarover moet dus
door steeds meer studenten belasting
over worden betaald. In 1995 zou hier
over 376,50 belasting moeten worden
betaald, zodat een groot deel van de
compensatie weer terug in de schatkist
rolt.
Voor veel studenten uit ouders met la
gere inkomens zal er dan ook geen spra
ke zijn van gehele compensatie van de
verhoging van het collegegeld. Het is op
vallend dat geen enkele studentenvak
bond dit aspect in de strijd heeft gegooid
bij hun acties tegen de plannen van Rit-
De wijzigingen die Ritzen heeft aange
bracht roepen nog meer fiscale proble
men op. De gift is dan wel belastbaar,
maar door de werking van de tempo
beurs is pas achteraf na een paar maan
den duidelijk of de student een beurs
heeft gehad of een lening. Studeert de
student namelijk goed, dan wordt de
studiefinanciering als beurs aangemerkt,
waarvan de gift dus belast is. Studeerde
hij slecht dan wordt het betaalde bedrag
aangemerkt als lening en die is natuur
lijk niet belast.
Volgens de fiscale regels wordt het be
taalde bedrag pas als inkomen aange
merkt (en dus belast) in het jaar waarin
vast komt te staan dat er sprake is van
een beurs en niet van een lening. Van de
Studiefinanciering betaald in het college
jaar 1994/95 zal daarom in 1994 nog
niets te belasten zijn omdat in dat jaar
nog niets vaststaat, onaar pas in 1995.
Men hoeft de uitbetaalde bedragen in
1994 dan ook niet in de aangifte van
1994 op te geven, maar pas bij de aangif
te van 1995. Dit kan echter in bepaalde
gevallen nadelig zijn. Heeft men bijvoor
beeld in 1994 verder geen inkomen maar
is men in 1995 wel gaan verdienen, dan
is het niet voordelig dat dit inkomen in
1995 belast is. In 1994 was het inkomen
namelijk onder de belastingvrije som ge
vallen en dus onbelast geweest.
Staatssecretaris Vermeend van Finan
ciën is echter de beroerdste niet. Hij
heeft goedgekeurd dat op verzoek van de
student het inkomen toch in 1094 belast
zal zijn. De student moet dan wel schrif
telijk akkoord gaan met de eventuele
overige (nadelige) gevolgen die dit extra
inkomen kan veroorzaken in 1994. Hier
bij moet men bijvoorbeeld denken dat
een aanvankelijke overdracht van dé
lastingvrije som aan de partner n
worden teruggedraaid. Men moet
eerst goed de voor- en nadelen tegei
kaar afwegen voordat men besluit
dergelijk verzoek te doen.
De basisbeurs is vrijgesteld van be
ting omdat de fiscus dit bedrag zie
een vergoeding voor studiekosten
anders aftrekbaar zou zijn als buitei
wone last. Men mag daarom pas stu
kosten aftrekken als buitengewone
voor dat deel, dat boven het vrijgest
deel van de basisbeurs komt. Hoe n
basisbeurs dus, des te minder men
aftrekken als buitengewone last.
Probleem is echter ook hier dat i
pas achteraf weet of men nu een bi
heeft gehad of een lening. Want pa:
men dat weet, wordt duidelijk welk
drag aan studiekosten aftrekbaar
Wordt duidelijk dat men een (b«
)beurs heeft gehad, dan kan men we
studiekosten aftrekken. Is het een len
dan kan men veel meer aftrekken.
Omdat hier pas achteraf duidelijk!
over is, kan men via een T—biljet de 1
tengewone lastenaftrek alsnog clain
Is de aangifte al gedaan en een aan
opgelegd, dan zal deze aanslag op
zoek van de student worden vermint
naar aanleiding van de hogere stu
kostenaftrek.
Zoals gesteld, wie de belastinghel
over de studiefinanciering nog enigs;
wil begrijpen, móet bijna wel gestudt
hebben. Want makkelijker wordt he
allemaal zeker niet op!
