'Goede zangtechniek is niet
ingewikkeld'
Cultuur Kunst
Carmen in decor Sevilla 1830
Boymans haalt 19de eeuwse
tekeningen tevoorschijn
Rockgroep Normaal
biedt excuses aan
Prijs voor Oor-journalist
De grootste greinfabrikant van het land
DINSDAG 10 JANUAR11995
Gulle gift voor Ex Animo
leiden Om de Christelijke Oratorium Vereniging Ex Animo in
staat te stellen een jubileumconcert te geven, heeft het Anjer
fonds Zuid-I lolland een bedrag van 2500 gulden aan de vereni
ging geschonken. Ex Animo bestaat dit jaar 75 jaar.
Eten en drinken in de kunst
alphen aan den rijn De Alpheuse kunstenares Ansje van Dijk
houdt bij Expressie 70 (Parkfilmhuis) twee lezingen overdeeet-
en drinkgewoonten van de prehistorie tot nu. Zij licht haar ver
halen toe aan de hand van dia's van onder meer prehistorische
rotstekeningen, Griekse vaasschilderingen, Middeleeuwse volks
taferelen en afbeeldingen van picknicks rond de eeuwwisseling.
De lezingen zijn op donderdag 12 en 19 januari van half negen
tot tien uur. Kosten voor beide lezingen: 15 gulden.
Country Music in Congresgebouw
den haag Onder de titel New American Music geven Emmylou
Harris, Trisha Yearwood en Marty Stuart op woensdag 12 april
een concert in het Haagse Congresgebouw. Zij geven de traditio
nele country westernmuziek een nieuw jasje, vandaar de term
'New American Music'. De kaartverkoop begint op zaterdag 28
januari bij de bekende verkoopadressen.
Indonesiëweek literair theater
den haag Literair Theater Branoul in Den Haag houdt van 11
t/m 15 januari een themaweek rond de literatuur van en over
Indië/Indonesië georganiseerd. In het programma zal de ver
houding lussen Indonesië en Nederland op sociaal, politiek en
cultureel gebied in verleden, heden en toekomst op velerlei ma
nieren aan de orde komen. Wieteke van Dort als Tante Lien sluit
de Indische Week met een optreden af.
Amerikaanse literatuur in Rode Hoed
Amsterdam Het John Adams Instituut opent de nieuwe serie
American Literature Today met twee lezingen in de Amsterdam
se Rode Hoed. De Amerikaanse Camille Paglia spreekt op 11 ja
nuari over haar nieuwste boek Vamps Tramps. Michaël Zee
man, hoofd kunstredactie van de Volkskrant, begeleidt haar. Op
26 januari komt de Ierse dichter Seamus Heaney. Dr. Druce, do
cent bij de Vakgroep Engels aan de Universiteit van Leiden, in-
troduceert en interviewt hem. Beide lezingen beginnen om
20.00 uur.
Haagse schilderkunst in Baarn
baarn In Kasteel Groeneveld in Baarn wordt van 14 januari tot
27 maart een grote tentoonstelling van het werk van de Haagse
schilder Louis Meys gehouden. Naast het schilderen van stille
vens, interieurs en portretten wijdde de kunstenaar zich vooral
aan landschappen en het is vooral deze laatste categorie die
centraal slaat op deze expositie. Tien jaar lang was Meys voorzit
ter van de Haagse Kunstkring en werd vervolgens benoemd tot
lid van verdienste. Daarnaast is hij nog altijd lid van het schilder
kunstig genootschap Pulchri Studio. De Stichting Louis Meys
nam het initiatief voor deze presentatie en gaf opdracht tot het
maken van een boek over deze in 1902 geboren kunstenaar.
'Altijd op reis' in architectuur
Amsterdam Tien architecten en een beeldend kunstenaar uil de
voormalige Nederlandse koloniën tonen hun ontwerpen in de
Amsterdamse Zuiderkerk. De tentoonstelling is getiteld 'Altijd op
reis' en verwijst naar de beide culturen waar de ontwerpers hun
inspiratie aan ontlenen. De architecten zijn Mike Janga, Carel
Weeber, Gerrit Kuen, Ernst Kasanmoentalib, de Leidse architec-
te Djuanita Soedjono, Timmie Thio, Bert Tjhie, Lucien Lafour,
Pd Morroy en Freddy van Trikt. Nelson Carrilho is de beeldend
kunstenaar. De reizende expositie duurt van t/m 2 februari.
Met twee tentoonstellingen
vraagt Museum Boymans-Van
Beuningen in Rotterdam het
komende halfjaar aandacht
voor zijn collectie Nederlandse
tekeningen uit de negentiende
eeuw. De eerste, die tot en met
26 maart duurt, beslaat de pe
riode 1800-1850. Van half april
tot en met 9 juli volgt de tweede
helft van de negentiende eeuw.
De uit 15.000 bladen bestaan
de collectie tekeningen van
Boymans-Van Beuningen is we
reldberoemd. De aandacht gaat
daarbij veelal uit naar werk van
zestiende en zeventiende eeuw-
se meesters. Nu is de verzame
ling negentiende eeuwse teke
ningen, die ook in het museum
een sluimerend bestaan leidde,
voor het voetlicht gebracht.
De expositie geeft zowel naar
techniek, als naar kunstenaars
en onderwerpen een breed
beeld van de tekenkunst uit de
eerste helft van de negentiende
eeuw. Pen- en penseeltekenin
gen wisselen af met aquarellen
en met combinaties van deze
technieken, veelal met een pot
loodtekening als basis. Een al
gemeen kenmerk maakt het
verschil uit tussen de teken
kunst van rond 1850 en die van
eind achttiende eeuw. Dat is dat
lokale tekenscholen met een
voor elke stad herkenbare stijl
en eigen kenmerken zijn ver
dwenen.
Landschappen zijn in veel va
riaties ruim vertegenwoordigd
met werk van onder andereN
Egbert van Drielst (1745-1818),
Barend Cornells Koekoek (1803-
1862), Josephus Knip (1777-
1847), Andreas Schelfhout
(1787-1870), Jacobus Abels
(1803-1866) en Johannes Ta-
venraat (1809-1881). Ook han
gen op de expositie verschillen- -
de zeegezichten, onder mee
van Johannes Christiaan Scho
tel.
Van kunstenaars als Ai
Scheffer (1795-1858) en Come
lis Kruseman (1797-1857) zijn
studies van het menselijk li
chaam te zien. Albertus Brand j
(1788-1821) is vertegenwoor
digd met kleurrijke aquarellei
van bloemen en vruchten.
Het grootse deel van de teke
ningen is afkomstig uit twee le
gaten. De jurist F.J.O. Boijmans
de grondlegger van het muse
um, schonk zijn collectie mid
den vorige eeuw. Dat warei
vooral landschapstekeningei
en stads- en riviergezichten, li
1929 kwam daar het legaat bi
van H.M. Montauban vai
Swijndrecht. Ook hij had eei
voorkeur voor landschappen. Ii
de loop der jaren heeft het rnu
seum door aankopen getrach
meer variatie in de collectie aai
te brengen.
Onder de titel 'Leids Goed'
brengt het Stedelijk Museum
De lakenhal de geschiedenis
van de Leidse textielnijverheid
in beeld. Deze krant heeft in
een reeks artikelen aandacht
besteed aan verschillende as
pecten van de expositie. Van
daag de laatste aflevering
waarin lngrid Moerman, con
servatrice van de historische
afdeling in De Lakenhal, iets
vertelt over de familie Le
Poole, één van de oudste en
grootste textielfabrikanten in
leiden.
In het begin van de 17de eeuw
vestigde Anthony Le Poole zich
met zijn gezin in Leiden. Zijn
beroep was 'camslager' en zijn
activiteiten het begin van een
roemrijk fabrikantengeslacht.
De volgende Le Pooles klom
men, van vader op zoon, op tot
fabrikant van de wollen stof
grein. In 1750 gaven de broers
Jacob en Abraham Le Poole hun
naam aan de firma.
Aan de hand van persoonlijke
documenten van de twee broers
heeft lngrid Moerman een
Gebak voor de politie die in de
ijzel een uur 'jacht' maakte op
de verdachten. En als goedma-
kertje voor de geplaagde familie
Van Koot een gratis etentje, een
muziekvideo, een compact disc
en een bot voor de hond. Met
die cadeautjes op zak hopen de
vijf muzikanten van de Achter-
hoekse rockgroep Normaal een
streep te zetten onder een inci
dent zondag bij de grensover
gang Kotten nabij Winterswijk.
Een uitstapje met Normaals
voetbalelftal HALVU naar
Duitsland liep zondag uit de
hand. Overdadig gevoed en ge
laafd vertrokken de muzikanten
en overige personeelsleden van
de boerenrockband tegen het
avonduur per touringcar rich
ting Nederland.
„Bij de grensovergang Kotten
moesten enkele jongens nodig
plassen", zegt zanger Bennie Jo-
link. Dat gebeurde tegen de ge
vel van het huis van de familie
Van Koot. Juist op het moment
dat de heer des huizes de urine
rende man in de kraag wildi
pakken, staken enkele anderi
passagiers op de weg een stul
of twintig vuurpijlen af. Het ge
zin Van Koot schrok van d(
knaleffecten, de bouvier rendi
in paniek weg en de twee kinde
ren zetten het op een huilen
Voor de ongelukkige Van Koo
een vervelend incident, wan
uitgerekend deze huisvade
kreeg op oudejaarsdag eei
vuurpijl in het oog.
Terwijl de bus met de 22 Nor
maal-feestgangers naar dl
thuisbasis Zelhem reed zette
politie de achtervolging in. Fa
voor het politiebureau in Zei
hem werd het gezelschap ten
slotte klemgereden. Normaal
manager Martin Jansen en zan
ger Bennie Jolink lieten na tele
fonisch overleg met politie ei
de familie Van Koot weten hui
excuses te zullen aanbieden
„Want het is nooit onze bedoe
ling geweest mensen schrik aai
te jagen."
Satiricus Peter Cook overleden
londen rtr
De Britse satiricus Peter Cook, die beroemd werd door zijn samen
werking met Dudley Moore, is gisteren op 57-jarige leeftijd aan eer
darmbloeding overleden. Cook was een anarchistische grappen
maker die een zeer grote invloed had op een hele generatie van
Britse humoristen. Hij kreeg voor het eerst nationale bekendheid ir
de jaren zestig met de voorstelling 'Beyond the Fringe'. Daarin trac
hij op met Moore, die overstapte naar Hollywood, Jonathan Miller
later een vooraanstaande regisseur, en Alan Bennet, inmiddels eei
van de belangrijkste toneelschrijvers van Groot-Brittannië.
Toen hij 21 jaar oud was richtte Cook The Establishment op, df
eerste Britse satirische club, samen met onder meer de schrijvers
Somerset Maugham en Graham Greene. Maar het bekendst were
hij in Groot-Brittannië waarschijnlijk toch door zijn Pete n' Dud
.optredens op televisie, een serie van surrealistische dialogen mei
Dudley Moore op televisie.
Margriet Eshuijs op tournee met muzikanten die net iets meer geven
beeld gekregen van het wel en
wee van de familie. „Daaruit
blijkt dat Jacob de goede broer
is en dat Abraham niet wil deu
gen. In 1750, toen de vader
overleed, nam Jacob, 23 jaar
oud, de leiding van de fabriek
op zich. Jacob pakte de zaak
krachtdadig aan waardoor Le
Poole, na enige jaren, de groot
ste fabrikant onder de greinfa-
brikanten werd."
„Kort na 1777 kreeg de onder
neming bovendien een impuls
door de vervaardiging van een
nieuw produkt: vlaggedoek. Tot
aan de liquidatie van het be
drijf, in 1936, heeft de firma Le
Poole naam gehouden als vlag-
gedoekfabrikant."
Jacobs kleinzoon Samuel was
een andere belangrijke figuur in
de familiegeschiedenis, weet ln
grid Moerman. „Van hem is een
persoonlijk kasboek bewaard
gebleven uit de jaren 1838-
1842. Dat vertelt ons meer dan
alleen het uitgavenpatroon van
de Le Pooles. Je kunt er eigenlijk
het heel sociale en culturele le
ven van de Le Pooles uit afle
zen, en nagaan welke opleidin
gen gevolgd werden."
„Zo weten we onder meer dat
de Le Pooles zeer muzikaal wa
ren. De familie bezocht regel
matig concerten. In de stadsge
hoorzaal of schouwburg kwa
men ze natuurlijk ook de ande
re fabrikantenfamilies tegen.
Die genoten ook wel van het
culturele leven. Uit een verhaal
dat ik eens heb geschreven voor
het Leids Jaarboekje blijkt dat
Krantz in die zelfde periode veel
meer naar de schouwburg ging.
De Le Pooles bezochten vaker
Samuels zoon, ook Samuel
geheten, was heel muzikaal. Hij
had vioolles. De jonge Samuel
was ook een sociaal voelend
mens. Na zijn studie aan de
Leidse universiteit bezocht hij
enkele textielfabrieken in Enge
land om zich voor te bereiden
op zijn toekomstige functie.
Samuel Jacob en Cornelia Johanna, de oudste kinderen van Lodewijk Gerardes Le Poole, in de tuin van het ouderlijk huis aan het Gerecht.
FOTO GEMEENTE ARCHIEF
Daar constateerde hij dat er
wetten bestonden ter bescher
ming van de fabrieksarbeiders,
met name van vrouwen en kin
deren. Terug in Nederland
schreef Samuel indringende ar
tikelen in De Economist over
kinderarbeid, zorg voor de
werkman en vermindering van
het aantal werkuren in de fa
brieken."
„Met medefabrikanten richtte
Samuel Le Poole zich in 1863
tot koning Willem III met een
petitie waarin werd verzocht
om een wettelijke regeling ter
beperking van de kinderarbeid.
In 1874 kwam uiteindelijk het
kinderwetje van Van Houten tot
stand."
lngrid Moerman houdt op
dinsdag 17 januari een lezing
over de hierboven genoemde
familieleden en tussenliggende
generaties. Aan de hand van
bewaarde archiefstukken,
zoals brieven en een dagboek,
ontstaat een nauwkeurig beeld
van hun familieleven. De le
zing wordt gehouden van
20.00 tot 21.00 uur. De toe
gang bedraagt 5 gulden, inbe
grepen een kopje koffie en een
bezoek aan de tentoonstelling
'Leids Goed' die nog duurt tot
6 februari.
Wanneer bij vorige theaterconcerten een van de muzi
kanten verhinderd was, dan kon ze zonder bezwaar een
invaller bellen. Ze had adequate begeleiders achter zich
staan, daar niet van. Maar ze waren inwisselbaar. Bij The
Circle, het nieuwe theaterprogramma van Margriet Es
huijs, is dat anders. ,,Ik heb nu het gevoel dat ik echt on
derdeel van een band ben", zegt ze. „Eerder was ik de
zangeres die het liedje moest trekken met begeleiding
van muzikanten. Nu maak ik deel uit van het grote ge
heel. Net als indertijd bij de Eshuijsband. Ik sta op het
podium met musici die nèt een stukje meer geven, die
meedenken in het repertoire."
amsterdam ton ouwehand
Belangrijke schakel in The Cir
cle is Eshuijs' partner, Maarten
Peters. Hij speelt akoestische en
elektrische gitaren en schreef
het overgrote deel van het re
pertoire. Hij vormt met zijn ei
gen trio het hart van de begelei
dingsgroep van Eshuijs. „Die
jongens zitten dag en nacht te
repeteren. Ze kunnen lezen en
schrijven met elkaar. Maarten
heeft zijn eigen programma. We
hebben weieens in een dubbel
programma gestaan, waarbij ie
der z'n aandeel had, maar nu
staan we voor het eerst samen
op het podium."
Haar ouders hadden een mu
ziekwinkel en muziekschool in
Zaandam. „Wat dat betreft is
muziek me met de paplepel in
gegoten. Maar mijn moeder
vond muziek geen vak voor een
vrouw. Ze was zelf contrabassis-
te geweest. Ze vond eigenlijk
dat ik maar een echt beroep
moestieren."
„Ik ging Nederlands en Engels
studeren aan de lerarenoplei
ding. Dat leek me wel wat, voor
de Was staan. Maar dat is er dus
niet van gekomen. Want ik ben
altijd wel in bandjes blijven spe
len. Vanaf mijn elfde deed ik
dat. Toen ik twintig was, ik zat
in het derde jaar van de leraren
opleiding, werden we ineens
ontdekt met de groep Lucifer.
We konden naar Japan, we kre
gen een contract om op de Hol-
land-Amerika-lijn te spelen. Het
leek me een te leuke kans om te
laten liggen. Ik wilde een jaartje
met de studie stoppen en daar
na zou ik de draad weer oppak
ken. Dat is er nooit van geko-
Bach
Ze hield van hammondorgels.
Jimmy Smith vond ze goed en
Brother Jack McDuff. Maar daar
kon je geen les in krijgen. Elek
tronisch orgel vond ze te Stef
Meeder-achtig. „Ik ben van lie
verlee klassiek orgelles gaan ne
men. Ik vond er niets aan. Toen
ik alle driestemmige inventio-
nen van Bach had doorgewerkt,
bleek die man ook vierstemmi
ge geschreven te hebben. Op
dat moment had ik er echt ge
noeg van. Ik werd er helemaal
Margriet Eshuijs werd mies van Bach.
Margriet Eshuijs is sinds 1986
docent zang aan het conserva
torium van Alkmaar. Zelf is ze
op zanggebied ongeschoold.
„De zangtechniek heb ik mezelf
aangeleerd, gelukkig zonder al
te veel schade. Toen ik profes
sioneel werd was ik de hele dag
met zang bezig. Overdag
koortjes zingen en dan 's
avonds optreden met een rock
'n rollband. Kijk, wanneer je
dan een verkeerde techniek ge
bruikt, merk je dat gauw ge-
pe is de goede zangtechniek hi
lemaal niet zo ingewikkeld a
het lijkt. Je moet gedisciplineei
omgaan met je ademhaling. A
je buiten adem begint, dan ga
het niet goed, dat heb je zi
gauw genoeg door.
Bij haar muziek gaat het oi
de teksten. „Dat is het allerbi
langrijkste. Het leuke van zii
gen vind ik dat je die verhaaltji
van drie minuten een zodanij
klank meegeeft dat de fantas
van het publiek wordt gepril
keld. En wel zo dat ze wete
waar je het over hebt. Het ga;
mij erom hoe je die sfeer ve
klankt."
Prijzen won Margriet Eshui
genoeg. Edisons, gouden ha
pen. Met de Eshuijsband wo
ze twee Edisons. „Maar van
die prijzen doet me eigenli
nog het meeste dat ik eind vor
jaar voor mijn laatste cd 'Th
Wee Small Hours' een Edisoi
nominatie heb gekregen. Di
was echt een plaat van mezelf.'
„In de Lucifer-tijd waren i
veel mensen die keuzes voi
me maakten. Bij de Eshuijsban
waren het vijf muzikanten di
tegen elkaar opgewassen warei
Maar met deze cd had ik ecl
zelf alles bepaald. Samen mi
Maarten had ik die cd ook g(
produceerd. Toen ik er een nt
minatie voor kreeg, was ik ecl
blij dat die plaat niet onopgi
merkt was gebleven bij de ker
Het programma The Circle X
te zien op 11/01 in Hoofddorp
Schouwburg De Meerse, 27/01
in Zoetermeer, Stadstheatei
22/02 in Amstelveen, Culture!
Centrum en op 23/02 in Anj
sterdam, De Meervaart.
Bert van de Kamp, journalist bij
het muziekblad Oor, heeft de
Pop Pers Prijs 1994 gewonnen.
Hij krijgt de onderscheiding,
groot 5.000 gulden, in het voor
jaar tijdens het Popmuziek Se
minar in De Oosterpoort in
Groningen. Van de Kamp is
vanaf 1973 aan Oor verbonden.
De Stichting PopMuziek Ne
derland, de Dienst Kunst en
Cultuur Groningen/De Ooster
poort zijn de initiatiefnemers
van de prijs. Ze hopen dat die
noeg. Het klinkt niet mooi, het
volume is niet toereikend of je
krijgt het er benauwd van. Op
het moment dat je naar een be
paalde goede klank op zoek
bent, ben je meestal technisch
wel op de goede weg. In princi-
bijdraagt aan een meer positie
ve uitstraling van het popjour
nalistieke vak. Alle Nederlandse
en in Nederland werkende
(foto)journalisten kunnen mee-
dingen.
De jury noemt Van de Kamp
'geen clichémannetje van de
rock roll'. Hij is 'niet iemand
die alleen de zuipende, snui
vende en vrouwenjagende pop
muzikant een echte popmuzi
kant vindt'. Hij paart een grote
kennis van de pophistorie aan
een bijna onwaarschijnlijke re
pertoirekennis, aldus de jury.
Rotterdam Carmen, de derde opera in Ahoy'-produktie, beleeft woensdag 25 januari zijn première. Maar
voor die tijd moet er nog heel wat werk worden verzet. Gisteren is begonnen met de opbouw van het de
cor in de arena van Ahoy'. Als basis is het Sevilla van rond 1830 gebruikt. Aan de ene kant wordt de origi
nele stadspoort nagebouwd, aan de andere zijde de kazerne en arena van de Spaanse stad (zie foto). Hier
zal op 5,5 meter hoogte het orkest zitten. In de bouw en opbouw van het decor zullen in totaal 4.000
werkuren gaan zitten. Voor de zes voorstellingen van Carmen zijn 36.000 kaarten beschikbaar. Daarvan
zijn er inmiddels al 32.000 verkocht. Reserveren van kaarten is mogelijk bij de kassa van Ahoy' Rotterdam,
telefoon 010-4812144. FOTO CEES BUYS
y II fIXTlIl IN IIN HOURNOSI STRO W I
(LEIDS GOED)
