'Als ik niets doe, gebeurt er niets'
'Proberen te baren, dat bestaat niet'
Cultuur&Kunst
Droompop
met negen
formaties
'Misschien moeten we
de naam veranderen'
14 VRIJDAG 6 JANUARI 1995
Dirigent Eduardo Mata verongelukt
dallas EdLiardo Mata, de Mexicaanse dirigent die het symfo
nie-orkest van Dallas naar wereldsuccessen leidde, is woensdag
om het leven gekomen toen hij met zijn privé-vliegtuig veronge
lukte. Het toestel stortte neer toen het kort na de start vanaf de
luchthaven van Cuernavaca in Mexico te kampen kreeg met
motorstoring. Mata's vriendin Marina Anaya vond eveneens de
dood. Mata leidde het symfonie-orkest van Dallas van 1977 tot
1993. Onder zijn leiding maakte het orkest meer dan 28 plaatop
namen. Mata begon met dirigeren toen hij 15 was. Hij compo
neerde vijf symfonieën en werkte onlangs aan een muziekserie
over Latijns-Amerikaanse componisten. Mata werd 52 jaar.
Drie exposities in Warmond
warmond In de werkkamer van galerie De Pomp is tot en met
27 februari een expositie met het thema zwart/wit van Margreet
Koeleman (gedraaide vormen met strakke decoratie), Corine
Post (keramiek) en Jaap Doornik (fotografie in zwart/wit). In ga
lerie Het oude raadhuis is tot 2 februari een expositie te zien van
Lidie Bossen (acryls en olieverven) en Carla Crutzen met leerlin
gen van de Scheveningse Breston Academie. Voor verdere infor
matie: 01711-11109. Matthijs Josemans houdt een expositie met
acryl schilderijen in Marienhaven in Warmond. Dagelijks ge
opend van 9.00 tot 21.00 uur.
Marilyn Monroe siert postzegels
Washington Een foto van Marilyn Monroe siert een Amerikaan
se postzegel die gisteren officieel aan het publiek is vertoond. De
postzegel van 32 dollarcent is de eerste in een serie met portret
ten van Hollywood-sterren. De ontwerpen van de andere post
zegels uit de serie, die in 1995 op de markt zal komen, waren al
afgelopen december bekend gemaakt. Over het ontwerp van de
Marilyn-postzegel was bijzonder lang nagedacht.
Maijolijn Touw moet bij programma 'Een boel touw' zelf de kar trekken
theater
ton ouwehand
'Een Boel Touw' met Marjolijn Touw, Pe
ter van Hintum (piano), Gustavo Toker
(bandoneon) en Peter Sambros (bas). Te
14 januari in de Leidse schouwburg.
Venkel met kaassaus. Ze heeft
zich er de hele week op ver
heugd. Zondag is ze eindelijk
een dagje vrij. Gaat ze venkel
met kaassaus eten. Die huise
lijkheid mist ze weieens. De he
le dag in touw om 's avonds te
kunnen optreden. „Soms, als ik
mensen gezellig boerenkool zie
eten, dan kan ik daar ineens
ontzettend jaloers op worden.
Gek hè, dat je dat soort dingen
zo kunt missen."
Marjolijn Touw speelde bij het
Amstel Toneel, deed aan caba
ret in Klunder Co en zat als
achtergrondzangeres in twee
programma's van Karin Bloe
men. Sinds twee jaar trekt ze
met een eigen programma door
het land. Vorig jaar was het
'Hoeren en Heiligen' en nu
staat ze met drie muzikanten en
'Een Boel Touw' in de theaters.
Kernachtiger had ze het the
ma van de voorstelling niet
kunnen verwoorden. Het decor
bestaat uit een boel aan het pla
fond gehangen touwen, maar
ook laat Marjolijn Touw zich
zelf van verschillende kanten
zien. In de loop van de voorstel
ling komt met andere woorden
een boel Touw voorbij. Ieder
mens heeft tien persoonlijkhe
den, verklaart ze aan het begin
van de avond. De tien facetten
van haar eigen persoonlijkheid
licht Marjolijn Touw door in
een liedjesprogramma waarin
veel aandacht is voor gesproken
tekst. Geen conferences, maar
sfeertekeningen waarbij gela
chen kan worden, als overgang
tussen de liedjes.
Bloemen
Het idee om zelf een program
ma te maken kwam niet uit de
lucht vallen. „Ik wilde dat al
heel lang. Op de Akademie voor
Kleinkunst kreeg ik in 1986 de
Puisuisse-prijs voor een solo
programma van een half uur.
Die prijs wordt gegeven aan de
meest talentvolle en veelbelo
vende leerling van de laatste
studiejaren. Toen al dacht ik
aan een eigen programma.
Maar ik besefte dat ik er nog
lang niet klaar voor was. Ik
moest nog zoveel leren."
Bij een eigen programma
moet Marjolijn Touw zelf de kar
trekken. Ze is zich daar erg van
bewust. „Toen ik bij Karin Bloe
men zat was ik gewoon vrij als
we niet hoefden op te treden.
Nu ben ik op die momenten al
tijd dingen aan het regelen, aan
het bellen. Vierentwintig uur
per dag ben ik er mee bezig. Ik
droomde vannacht nog over
een heel gek karretje. Dat heb ik
vanochtend gelijk getekend. Bij
het volgende programma moet
dat op het toneel staan."
Met 'Een Boel Touw' is ze de
hele dag druk. ,,'s Ochtends on
der de douche ben ik al aan het
inzingen. Bij het boodschappen
doen 's middags doe ik en pas
sant al wat rek-oefeningen. En
in de bus naar het theater toe
doe ik een hazeslaapje, omdat
het zo lekker is. Als ik overdag te
veel dingen aan mijn hoofd heb,
dan heb ik 's avonds moeite om
treren."
Mooie stem
Als een na jongste uit een gezin
van vijf kinderen zat de ambitie
voor theater er al vroeg in.
„Vanaf mijn achtste ben ik fa
natiek aan het zingen. Er kwa
men mensen bij ons op de lage
re school om te vragen of er kin
deren waren die mee wilden
doen in een koor. Een keer in de
week kwam er een radiowagen
van de NOS om daar opnamen
van te maken in een kerk in
Amstelveen. Vooral die radio
trok me gigantisch. Ik was hele
maal niet zo christelijk, maar ik
vond dat koor ontzettend leuk.
Ik kreeg langzamerhand steeds
meer solo's en het bleek dat ik
een mooie stem had. Ik heb dat
koor tot mijn achttiende volge
houden. Wel heb ik er honderd
keer mee willen stoppen, maar
mijn ouders wisten me steeds te
stimuleren om ermee door te
gaan. In mijn pubertijd had ik
helemaal geen zin om over God
en liefde te zingen. Maar ik heb
het kunnen volhouden. En ik
merk nu daf het een heel goede
training is geweest. Door die
twee keer per week zingen heb
ik een heel sterke stem gekre
gen."
Bandoneon
Ook in haar tweede programma
werkt Maijolijn Touw met pia
nist Peter van Hintum, bassist
Peter Sambros en de Argentijn
se bandoneonspeler Gustavo
Toker. „Ik ben op zoek gegaan
naar persoonlijkheden, die op
een podium kunnen staan en
die muzikaal gezien bij mijn
stem passen. Op de bühne
staan is nog altijd wat anders
dan in een orkestbak zitten. Ik
wist van te voren dat ik geen
drummer wilde. Dat vond ik te
bepalend. Ik heb demo's ge
maakt met piano, bas en per
cussie, maar ik kwam daar op
terug. Ik miste een lyrisch in
strument naast de piano. Toen
kwam Peter van Hintum met
Gustavo Toker aanzetten. Ik
ben altijd ongelooflijk ontroerd
geweest door de bandoneon. Ik
Marjolijn Touw laat
heb een paar keer een concert
gezien van Astor Piazzolla en
daar heb ik van begin tot eind
zitten huilen. En Gustavo speelt
helemaal in die traditie."
Deze manier van werken met
muzikanten maakt het pro
gramma ook kwetsbaar, onder
vond Marjolijn Touw. „Gustavo
ging een keer door z'n rug. Toen
hebben we zonder hem ge
werkt, maar dan wordt het alle
maal een beetje cabaret-achtig.
En in dezelfde tijd kreeg de pia
nist na een chirurgische ingreep
een ontsteking. Met twee ge
blesseerde musici kan ik niet
werken, want vervangen is on
mogelijk. Ik heb toen een paar
voorstellingen moeten afzeg
gen."
Met de mensen op kantoor en
de kostuumontwerpers inbegre
pen zijn vijftien mensen bij 'Een
BENNEKOM
Boel Touw' betrokken. Met drie
muzikanten, licht- en geluids
mensen zijn ze met z'n zevenen
'on the road'. „Ik ben me er wel
van bewust dat ik de kar moet
trekken. Als ik niets doe, ge
beurt er niets. Hoe goed en hoe
betrokken de anderen ook zijn.
Ik ben gewoon de moeder. Ik
moet dingen oplossen. Er zijn af
en toe behoorlijk wat proble
men met zo'n club."
In de Droomfabriek aan de Ou
de Singel in Leiden begint zon
dag 22 januari het tweede
Droompop-festival. Het doel
van Droompop is om beginnen
de en wat meer ervaren bands
samen te laten spelen op één
festival. Dit jaar maken negen
bands hun opwachting. Ze zul
len spelen in een akoestische
bezetting.
Het festival bestaat uit drie
voorrondes, op 22 januari, 29
nale op 12 februari. De bands
die deelnemen aan de finale
worden gekozen door een onaf
hankelijke jury. Het is niet de
bedoeling van de organisatoren
om er een wedstrijd van te ma
ken. De voorrondes zijn be
doeld om de spanning er in te
houden en de jury in de gele
genheid te stellen opbouwende
kritiek te leveren.
Hoewel, volgens de organisa
tie, alle deelnemende bands een
goed repertoire hebben sprin
gen er twee uit: Trancoso, die
muziek spelen vergelijkbaar
met dat van The Levellers, en
Rudi Benimm Dichs, een trio
bestaande uit een violiste, een
percussieman en een zanger/gi
tarist. Op 22 januari treden op
Naked Lunch, Hans van Lint en
Acoustic Elephants: op 29 janu
ari Yew Nork, Salon de Soesa en
Rudi Benimm Dich, en op 5 fe
bruari Trancoso, Stirred not
Shaken en At Night. Alle voor
rondes beginnen, net als de fi
nale op 12 februari, om 21.00
Twintig jaar
Open Podium
in de Waag
Het Open Podium van Folkclub
Horus bestaat 20 jaar. Op vrij
dag 13 januari wordt daarom in
de Waag in Leiden een speciale
jubileum-editie van het Open
Podium gehouden. Het begrip
'open' is bij deze speciale gele
genheid overigens niet van toe
passing. Voor de jubileumavond
heeft Horus namelijk een aantal
muzikanten uitgenodigd die de
afgelopen jaren het succes van
het Open Podium in sterke ma
te hebben bepaald. De jubileu
mavond zal voor een deel het
karakter van een reünie hebben,
zowel voor muzikanten als voor
bezoekers. Er zijn optredens en
sessies waarbij 'oude' combina
ties van muzikanten en groepen
zullen herleven. Het Open Podi
um begint om 20.30 uur. De
toegang is gratis.
Tentoonstelling
'Jezus is boos' in
Brabants museum
Mariene Dumas maakte in
1983 de tekening „Jezus is
boos". Onder diezelfde titel
exposeert museum de Wieger
in Deurne de komende
maanden een groot aantal
kunstwerken, waarin op een
of andere wijze het beeld van
Christus opduikt.
Kerkelijk of bijbels is deze
kunst niet meer te noemen,
aldus een woordvoerder van
het museum. Het is naar zijn
mening echter wel leerzaam
om te zien hoe in de inmid-,
dels geseculariseerde cultuur
zulke oude motieven voortle
ven. De expositie omvat beel
den, tekeningen en schilderij
en van na 1965. De nadruk
ligt op werken die de afgelo
pen tien jaar zijn ontstaan.
Volgens de zegsman van
het museum heeft de op
komst van de figuratieve
kunst na 1980 de religieuze
thematiek nieuwe impulsen
gegeven. De expositie omvat
werken van 45 Nederlandse
kunstenaars.
Erg bijbelvast zijn zij overi
gens niet. „Over het algemeen
nemen ze een grote interpre
tatievrijheid bij het verbeel
den van het leven van Jezus,
of van Christus als symbool.
Soms leidt dat tot een verras
sende vorm voor een oud ver
haal, soms komt het verhaal
in een totaal nieuw daglicht te
staan", aldus de woordvoer
der.
De tentoonstelling werd ge
maakt in samenwerking met
dr. R. Steensman van het In
stituut voor Liturgieweten
schap van de Rijksuniversiteit
Groningen en het Museum
Catharijneconvent in Utrecht.
De expositie is in Deurne te
zien van 15 januari tot en met
19 maait en later cjit jaar ook
nog in Utrecht.
Nieuw Bredaas dansgezelschap d.d. De Stilte op avontuur
annelies vlaanderen
'Een dansgezelschap uit het
•niets oprichten, daar moet je lef
voor hebben. Jacq Timmer
mans (40) had in 1980 al aan de
wieg gestaan van het inmiddels
ter ziele gegane Dansers Collec
tief Tilburg, maar kreeg het in
mei vorig jaar weer te pakken.
Resultaat is de kakelverse dans
groep d.d. De Stilte uit Breda,
die vanavond haar allereerste
voorstelling geeft.
Om de daad bij het woord te
voegen, leverde de docent To-
neeldans Expressionistisch
Danstheater aan de Academie
in Tilburg met ingang van het
nieuwe seizoen vorig jaar twee
dagen van zijn vijfdaagse werk
week in. Gecharmeerd van zijn
nieuwe plan hakte collega-do
cent Yvonne Schüller exact de
zelfde knoop door. Samen met
Gertien Bergstra, Juan Martin
Borrego, Nana van Moergestel
en Lima Valck vormt zij nu het
tableau de la troupe van d.d.
(dynamisch danstheater) De
Stilte.
„Een bijeengeraapt zooitje",
merkt Timmermans half in
ernst, half schertsend op.
„Vergelijk het maar met de Ark
van Noach: wat heb ik nog niet?
O ja, een giraffe." Voor de for
mering van de groep zijn inder
daad geen audities gehouden.
De een kende de ander, en die
kende die weer: zo ongeveer is
het gegaan. Wat ze in elk geval
gemeen hebben is de behoefte
om in een klein gezelschap te
werken. De van oorsprong
Spaanse Juan Martin Borrego,
nu docent klassiek aan De
Nieuwe Veste in Breda, had het
bij de grote groepen in binnen-
en buitenland wel gezien. „Je
blijft toch een nummer. Op een
gegeven moment ben ik er hele
maal uitgestapt en heb ik me op
het lesgeven gestort. Maar dit
initiatief zie ik wel zitten."
Met als gevolg dat er een bij
zonder heterogeen gezelschap
is ontsthan, zowel wat leeftijd
Lisses koor 'Looft den Heer' in actie
lisse marco van p
Scène uit 'De kaarsen van Kafavis' dat d.d. De Stilte vanavond voor het eerst op de planken brengt.
en ervaring als wat achtergrond
betreft. Timmermans: „Ik heb
alleen geselecteerd op bezeten
heid en professionaliteit."
Troef
Dat heterogene karakter zien
Timmermans en zijn dansers
niet als een bezwaar. Integen
deel, ze willen het eerder als
troef uitspelen. „In feite kies ik
uit de individuen het geheel",
licht hij toe. „Maar het moet wel
uit henzelf komen. Neem hou
Juan. Als hij een andere danser
was geweest, zou het een heel
ander stuk zijn geworden. Ik
stuur de dansers op avontuur.
Daarom moet een danser ook
kunstenaar zijn. Ik kan toch niet
bij hem binnen kijken."
Of ze nu uit de klassieke hoek
komen, de jazz of de dansex-
pressie, de uiteindelijke bewe
gingsvorm komt toch uit bij de
moderne dans. „Maar dan wel
heel breed gezien", constateert
Schüller. En Ljij lange na niet zo
expressionistisch als het Dan
sers Collectief, verzekert Tim
mermans.
Vandaag en morgen valt in
Breda de voorstelling van de
tweede Brabantse dansgroep
(Raz opereert onder artistiek lei
der Hans Tuerlings al een viertal
jaren vanuit Tilburg) te bekij
ken. Professionaliteit wordt ver
der gegarandeerd met de aan
trekking van een repetitor (Ma
ria Weinstock), een understudy
(Inky van Gerven), een vaste
licht-technicus (Mare Joosen),
een kostuumontwerpster (Vero
nica Vaes) en een zakelijk leider
(Dsire Smit). Daarnaast maakte
Timothy van der Holst speciaal
een muziekcompositie voor de
eersteling.
De presentatie is voor Tim
mermans en de zijnen extra
spannend, omdat ze hopen op
een hoge opkomst van theater
programmeurs. Hoe meer boe
kingen, hoe meer er gespeeld
kan worden in het nieuwe sei
zoen. De artistiek leider: „Dat is
FOTO GPD/OSCAR VAN BEEST
verschrikkelijk belangrijk. We
moeten de startsubsidie van de
provincie zien waar te maken.
We zijn niet zomaar een leuk
groepje dat 'ns iets probeert. De
schrijver Elsschot heeft eens ge
zegd: 'Proberen te baren, dat
bestaat niet. Je baart of je baart
niet'. Zo zie ik het ook".
Voorstelling: De Kaarsen van
Kavafis, door d.d. De Stilte.
Choreografie: Jacq Timmer
mans. Muziek: Timothy van
der Holst. Te zien: vrijdag
avond 6 en zaterdagavond 7 ja
nuari in Theater Achterom,
Breda. Aanvang: 20.15 uur.
Ook op 6 februari in Schouw
burg Tilburg.
„Het is zeker tien jaar geleden
dat ik met een bloemetje of een
leuk kaartje bij leden langsging
om ze met de geboorte van hun
kind te feliciteren." Beeldender
kan Gé van der Steen, dirigent
van 'Looft den Heer' uit Lisse,
de problemen van het koor niet
onder woorden brengen. De 90-
jarige vereniging heeft een nij
pend tekort aan jonge, nieuwe
leden èn aan geld.De hoogste
tijd om actie te ondernemen",
vindt Van der Steen.
De dirigent wil het beeld dat
het publiek van het koor heeft,
veranderen om zo meer leden
te werven. „We zingen niet al
leen psalmen en gezangen,
maar ook het wat wereldser
werk. Op ons repertoire staan
ook stukken van Brahms, Bern
stein en Gershwin." Van der
Steen wijt dit aan de naam van
het koor. „Die wekt een sugges
tie dié er niet is. Misschien
moeten we hem eens verande
ren." De dirigent beseft dat dit
gevoelig ligt. „Het koor heet
tenslotte al 90-jaar Looft den
Heer."
Vooral het geldgebrek hakt er
goed in. „Van de gemeente Lis-
se krijgen we helemaal geen
subsidie meer", aldus Van der
Steen. „Het geld is op." Het
koor vangt het gebrek aan geld
grotendeels op door te bezuini
gen op het begeleidend orkest.
„In de beginjaren zong het koor
kleinere werken, met een piano.
Daarna richtte het zich op de
oratoria met grote orkesten."
Door terug te gaan naar de wor
tels van 'Looft den Heer', wil
Van der Steen de kosten druk
ken. „Het ene jaar met groot or
kest optreden, het andere jaar
zonder."
Met zo'n 50 tot 60 leden èn
een goede klankverdeling heeft
Van der Steen naar eigen zeg
gen niet veel te klagen. Het is
dan ook de toekomst die de di
rigent somber stemt. ,,lk ver
wacht dat met name de glans
en de loon van de sopranen op
den duur problemen opleve
ren." Van der Steen wil dit voor
komen door jonge leden aan te
trekken. Hij wil eigenlijk een
koor dat uit 100 leden bestaat.
„Pas dan kun je goed draaien",
aldus de dirigent. Tijdens een
vergadering die half januari
plaatsvindt, hoopt de dirigent
met ideeën te komen. Van der
Steen: ,,We denken onder ande
re aan vaker optreden en hel
maken van een CD."
Springsteen en Raitt kans op Grammy
LOS ANGELES RTR
Popzanger Bruce Springsteen en zangeres/gitariste Bonnie Raitt
hebben gisteren de meeste Grammy-nominalies gekregen. Verte
genwoordigers van de muziek-industrie nomineerden de twee
popsterren beiden vier maal, waarmee zij de meeste kans maken
op de jaarlijkse onderscheiding. De felbegeerde Grammy-awards
worden woensdag 1 maart in Los Angeles toegekend.
Springsteen dankt zijn kandidatuur aan het nummer 'Streets of
Philadelphia', de titelsong van de Oscar-winnende film Philadel
phia. Het nummer maakt kans op de titel Beste Lied van het jaar en
de Beste Opname van het jaar. De cd 'Love Sneakin' Up On You'
van Bonnie Raitt maakt ook kans op de Grammy voor de Beste Op
name. Haar 'Longing in their Hearts' is genomineerd als Beste Al
bum. De uitvoering van het titelnummer leverde Raitt de kandida
tuur op voor Beste Vrouwelijke Artiest.
