Bestand Bosnië moet
weg banen voor vrede
Buitenland
Handelsoorlog dreigt
tussen VS en China
Punten uit het bestand
Tijd voor groei en bloei
Rabin moet beslissen over nederzetting
knipkorting van jac.hermans
Kent u onze
nieuwe reisregels al?
'Stel je voor, al die sauzen, kazen en verse groenten'
Britse seriemoordenaar
beëindigt eigen leven
MAANDAG 2 JANUAR11995
ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated
se Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
I Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press Interr
Gesprek Eritrea-Sudan mislukt
sana» Onderhandelaars van Eritrea en Sudan zijn er niet in ge
slaagd de geschillen tussen beide landen bij te leggen in de Je-
menitische hoofdstad Sana. De Eritrese president Afeworki had
in januari 1994 gezegd dat islamitische strijders van diverse na
tionaliteiten vanuit Sudan zijn land waren binnengedrongen. In
november beschuldigde Eritrea Sudan ervan meer dan 700 ter
roristen te trainen om de 'Eritrese regering met subversieve da
den te destabiliseren'.
Australië wil hoogste gebouw ter wereld
Melbourne* De regering van de Australische staat Victoria
steunt het plan van een bedrijf om in Melbourne het hoogste ge
bouw ter wereld neer te zetten, dat 500 meter in de lucht moet
reiken. Zij wil helpen door de toezegging overheidsdiensten in
het kantoorgebouw te vestigen. Het hoogste bouwwerk in de
wereld is nu de Sears Tower in Chicago. Die toren meet 443 me-
Skiërs gedood door lawines
grenoble In de Franse Alpen zijn het afgelopen weekeinde ze
ker zes skiërs om het leven gekomen door lawines. Door zware
sneeuwval, harde wind en schommelende temperaturen is de
sneeuwbodem onstabiel. Bij lawines op verschillende plaatsen
vonden twee Fransen, een Duitser, een Zweed, een Britse en een
Belgische de dood.
Doden bij clanstrijd in Somalië
Mogadishu Bij oplaaiende gevechten tussen rivaliserende clans
zijn het afgelopen weekeinde in de Somalische hoofdstad Moga
dishu zeker vier mensen gedood. Honderden mensen onvlucht-
ten het district Bermuda, waar het hevigst werd gevochten. Zie
kenhuisfunctionarissen zeiden dat zeker 103 mensen gewond
raakten.
Anti-drugsactie in Colombia
bogota De Colombiaanse politie is wijdag een operatie gestart
tegen wapens en de handel in verdovende middelen. De actie
richt zich vooral op het vliegverkeer. In de beginfase werden
driehonderd vliegtuigen doorzocht en zijn al 150 arrestaties ver
richt. Zeker 23 vliegtuigen werden aan de ketting gelegd. Aan de
'Operatie Zwaluw' nemen 8.000 politiemensen deel.
Iran verbiedt satelliet-ontvangers
nicosia Iraanse hardliners hebben een overwinning behaald in
de strijd tegen de westerse cultuur. Het parlement stemde giste
ren in met een verbod van apparatuur waarmee westerse en an
dere satelliet-programma's ontvangen kunnen worden. De
steeds populairder wordende satelliet-programma's zouden mo
reel verval veroorzaken. De wet verbiedt de verkoop en fabricage
van satellietschotels zonder vergunning.
Nieuwe stafchef leger Israël
Jeruzalem Premier Rabin van Israël heeft gisteren de voormali
ge vredesonderhandelaar generaal Amnon Shahak (50) be
noemd tot stafchef van het leger. Shahak moet naar..verwachting
een sleutelrol spelen bij onderhandelingen tussen Israël en zijn
buren. Als plaatsvervangend stafchef leidde dé in Tel-Aviv gebo
ren Shahak vorig jaar de vredesbesprekingen met de PLO over
beperkt Palestijns zelfbestuur in de Gazastrook en Jericho.
washington hans de bruijn
correspondent
China en de Verenigde Staten
zijn 1995 begonnen met dreige
menten met een handelsoorlog.
De VS kondigden zaterdag aan
dat begin februari invoerheffin
gen worden gelegd op Chinese
goederen tot een waarde van
2,8 miljard dollar (zo'n 5 miljard
gulden). De Chinezen sloegen
onmiddellijk terug en dreigden
met het beperken van de invoer
van tal van Amerikaanse pro-
dukten.
Reden voor het plotseling op
gelaaide handelsconflict is de
Koerden vallen
Turks dorp aan
ANKARA Rtr
Koerdische guerrillastrijders
hebben 17 mensen, voor het
merendeel vrouwen en kinde
ren, gedood bij een overval op
een dorp in het zuidoosten van
Turkije. Dit heeft een hoge vei
ligheidsfunctionaris vandaag
verklaard. Leden van de Koerdi
sche Arbeiderspartij (PKK) vie
len gisteren het dorp Hamzali in
de provincie Diyarbakir aan met
raketten en automatische wa
pens. Turkse militairen kam
men de streek uit op zoek naar
de guerrillastrijders.
De PKK streeft naar een eigen
staat voor de Koerden, die ver
spreid leven over Irak, Iran, Sy
rië en Turkije. Ze pleegt vaak
aanvallen op dorpen die niet
achter haar zaak staan, maar
die dorpswachten hebben die
door de regering in Ankara wor
den betaald.
SARAJEVO o Rtr-AFP-DPA
Bosnische Serviërs en de door moslims beheerste rege
ring van Bosnië hebben zaterdag hun handtekening ge
zet onder een bestandsakkoord voor vier maanden. De
wapenstilstand is gisteren om 12 uur ingegaan. In de
Bosnische hoofdstad Sarajevo klonk vreugdevuur. Maar
in de noordwestelijke regio Bihac werd echter aan de
frontlinie op elkaar geschoten.
en Groot-Brittannië.
In tegenstelling tot voorgaan
de bestanden, die allen snel
werden geschonden, is in de
jongste overeenkomst bepaald
dat de rivaliserende strijdkrach
ten door VN-blauwhelmen wor
den gescheiden. Onder leiding
van de VN-commandant in
Bosnië, de Britse generaal Rose,
bogen op de luchthaven van Sa
rajevo hoge officieren van het
regeringsleger en van de Bosni
sche Serviërs zich nader over de
uitvoering van het akkoord. Het
gaat daarbij om de manier
waarop de troepen zich terug
trekken en over hoe de controle
van de scheidslijnen zal ge
schieden.
In de door moslims beheerste
enclave Bihac rapporteerden de
VN dat de Serviërs uit Kroatië,
die het akkoord niet onderte
kenden, strijd bleven leveren
met de regeringstroepen. Er
werd met artillerie en luchtaf
weergeschut geschoten. Maar
volgens Radio-Sarajevo is de in
tensiteit van de gevechten dui
delijk afgenomen.
Als eerste ondertekende za-
Het bestand, dat voor vier
maanden geldt en voortkomt
uit een vredesmissie begin de
cember van de Amerikaanse
oud-president Jimmy Carter,
moet onderhandelingen moge
lijk maken voor een vreedzame
oplossing van de al 33 maanden
durende oorlog in Bosnië.
Boutros Ghali, secretaris-ge
neraal van de Verenigde Naties,
omschreef het akkoord als 'een
prachtig Nieuwjaarsgeschenk'.
De Amerikaanse president Clin
ton zei te hopen dat het ak
koord wordt nageleefd. De spe
ciale gezant van de Verenigde
Naties Yasushi Akashi toonde
zich optimistisch. ,,Ik denk dat
de stemming nu anders is,
evenals de houding van de in
ternationale gemeenschap.
Volgens de Japanner kunnen
de gesprekken binnen enkele
weken plaatshebben. Deze on
derhandelingen moeten wor
den georganiseerd door de vijf
leden van de contactgroep voor
Bosnië, de Verenigde Staten,
Rusland, Duitsland, Frankrijk
Franse VN-militairen bewaken een transportvliegtuig met hulpgoederen
voor Sarajevo, dat zaterdag bij de landing te ver doorschoot en naast de
landingsbaan terecht kwam. foto reuter
terdagavond de Bosnische rege
ring in Sarajevo het akkoord. Zij
kreeg twee uur later navolging
van de leiders van de Bosnische
Serviërs in het 15 kilometer ver
derop gelegen Pale. Tot op het
laatste moment werd koorts
achtig overlegd, met name door
de rol die de Kroatische Serviërs
in Bihac spelen. Uiteindelijk
won de Bosnische regering de
woordenstrijd en werd in het
akkoord gesproken over de te
rugtrekking van 'alle buiten
landse troepen', waarmee ook
de Kroatische Serviërs worden
bedoeld.
De legercommandant van de
Bosnische Serviërs, generaal
Ratko Mladic, wiens troepen 70
procent van Bosnië in bezit
hebben, zei na de onderteke
ning: ,,De tijd is gekomen dat de
wapens zwijgen en de diploma
tie het voor het zeggen krijgt."
Maar president AJija Izetbe-
govic liet blijken dat de moslims
zich het recht voorbehouden de
strijd te hervatten als de Ser
viërs geen concessies doen.
Het plan voorziet in zogehe
ten „blauwe wegen" waarover
VN-eenheden ongehinderd de
door de Bosnsiche Serviërs be
legerde moslimsteden kunnen
bevoorraden. Bovendien zijn de
vechtende partijen overeenge
komen alle krijgsgevangen vrij
te laten en samen te werken bij
het leveren van elektriciteit en
drinkwater.
Het akkoord over het staakt-het-vuren in Bosnië is op 1 januari
ingegaan en omvat de volgende afspraken:
Het bestand geldt voor een periode van vier maanden en kan
onder dezelfde condities worden vernieuwd als de partijen dat
overeenkomen.
Het stopzetten van de vijandelijkheden wordt gecontroleerd
en bewaakt door Unprofor, de vredesmacht van de Verenigde
Naties voor voormalig Joegoslavië, die daarvoor gemeenschap
pelijke commissies instelt.
Tussen Unprofor en de strijdende partijen worden vanaf 15
januari verbindingsofficieren uitgewisseld.
Het staakt-het-vuren omvat de volgende maatregelen:
a) Een scheiding van de strijdende partijen en een terugkeer
naar door hen beide geaccepteerde posities en de stationering
van eenheden van Unprofor voor waarneming, bewaking en
bemiddeling.
b) De partijen zijn overeengekomen geen explosieve munitie
en wapens te gebruiken om deze munitie af te schieten. Tege
lijkertijd wordt begonnen met gesprekken over de wijze van te
rugtrekking, onder toezicht van Unprofor, van wapens van het
kaliber van 12,7 mm en zwaarder.
Volledige bewegingsvrijheid voor Unprofor en andere inter
nationale organisaties, in het bijzonder het Hoge Commissari
aat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, om het ak
koord te kunnen uitvoeren, toezicht te houden op het naleven
van de rechten van de mens en het leveren van humanitaire
hulp.
De partijen zijn overeengekomen alle noodzakelijke assisten
tie te leveren voor herstel van publieke diensten en gemeen
schappelijke economische activiteiten op te zetten die het da
gelijks leven moeten normaliseren voor gemeenschappelijk ge
bied, in het bijzonder in en en rondom de veilige zones.
De (economische) activiteiten worden gepleegd op basis van
wederkerigheid.
De partijen zijn overeengekomen doorlopend en gelijktijdig
te werken aan een snelle vrijlating van personen die gevangen
zijn genomen in verband met het conflict, evenals het leveren
en laten toetsen van alle beschikbare informatie die betrekking
heeft op vermiste personen. Dit gebeurt onder toezicht van het
Internationale Rode Kruis. De partijen beginnen hiermee 15 ja
nuari.
De partijen zijn overeengekomen samen te werken met Un
profor voor wat betreft toezicht en waarnemening van terug
trekking van alle buitenlandse troepen.
De partijen verplichten zich alle afspraken na te komen die in
het bijzonder bestaan om de toegang naar Sarajevo, over land
en via de lucht, vrij te laten.
Amerikaanse ergernis over wat
'Chinese piraterij' wordt ge
noemd op het punt van de au
teurs- en octrooirechten. China
kent een levendige handel in il
legaal gekopieerde Amerikaanse
produkten zoals films, compu
tersoftware, CD's en boeken. De
Chinese regering doet daar, on
danks eerdere beloften, niets te
gen.
De Amerikaanse handelsge
zant Mickey Kantor publiceerde
zaterdag een lijst met Chinese
produkten waarop op 4 februari
heffingen zullen komen. Het
gaat onder meer om elektronica
en textiel. China dreigde de on
derhandelingen over samen
werking met de Amerikaanse
autoindustrie te zullen staken
en de invoer van onder meer
CD's en sigaretten te zullen
blokkeren.
'Intellectuele piraterij' heeft
volgens de VS in China een gro-
té vlucht genomen. In een fa
briek in Zuid-China worden
jaarlijks 75 miljoen illegale CD's
met Amerikaanse muziek ge
maakt, waarvoor geen rechten
worden betaald. In China wordt
een videoband verkocht van de
Disney-film 'The Lion King',
terwijl die film in de VS zelf niet
op video te krijgen is.
De lijst met Amerikaanse
klachten is eindeloos. Er wordt
al twee jaar tussen Washington
en Peking over onderhandeld,
maar de Chinezen komen hun
toezeggingen volgens de Ameri
kanen niet na. Die houding is
een van de redenen waarom de
VS de toelating van China tot de
World Trade Organisation tot
nog toe heeft tegengehouden.
De Amerikaanse industrie zegt
elk jaar 300 miljoen dollar (525
miljoen gulden) te verliezen
door de Chinese praktijken.
'Grond legaal gekocht door joodse kolonisten
Brasilia De 63-jarige Fernando Henrique Cardoso is gisteren beëdigd tot Braziliës nieuwe president. Bij zijn
inauguratie beloofde het staatshoofd in zijn vier jaar durende ambtsperiode een regering van solidariteit te
vormen die het streven naar sociale rechtvaardigheid als belangrijkste prioriteit ziet. Cardoso, voormalig
hoogleraar en politiek vluchteling, zei dat Brazilië een periode van economische vooruitgang te wachten
staat. ,,De tijd is aangebroken voor groei en bloei. Brazilië zal zich in de volgende eeuw scharen onder de suc
cesvolle naties." Op de foto is Cardoso op weg naar het parlementsgebouw voor zijn inauguratie.
foto reuter
DEZE WEEK VAN MAANDAG T/M ZATERDAG
Het nieuwe jaar begint goed bij Jac.Hermans. Deze week valt het waardebonboekje met meer dan 65,- profiteer-
korting in uw bus. En, met inlevering van deze advertentie ontvangt u ook nog eens 5.00 extra profiteerkorting
op Ariel futur. Dat is nog 'ns profiteren!
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Het stuk land op de Westelijke
Jordaanoever dat is bestemd
voor de nieuwe nederzetting Gi-
vat Tamar is legaal aangekocht
door Israëlische kolonisten.
Maar de regering heeft de be
voegdheid de bouw op grond
van het algemeen belang te la
ten stopzetten. De Israëlische
procureur-generaal, Michael
Ben Yair, heeft dat gisteren la
ten weten aan premier Jitschak
Rabin.
Het kabinet beraadt zich van
daag over de situatie. De mees
te ministers lijken geneigd zich
achter een bouwverbod te scha
ren. Maar de procureur-gene
raal heeft duidelijk gemaakt dat
de regering in dat geval een
schadevergoeding zal moeten
betalen aan de groep kolonisten
uit de in de buurt gelegen ne
derzetting Efrat, die het land
heeft aangekocht. De aankoop
is tien jaar geleden goedgekeurd
door de toenmalige Likud-rege-
ring.
Palestijnen uit het naburige
dorp El-Khader menen dat de
grond waarop Givat Tamar
moet verrijzen, van hen is. Hon
derden dorpelingen hebben de
afgelopen dagen in de buurt
van het bouwterrein gedemon
streerd, gesteund door Israëli
sche linkse activisten.
De Palestijnse Nationale Au
toriteit (PNA), het bestuur van
de Palestijnse autonome gebie
den, heeft duidelijk gemaakt dat
de onderhandelingen met Israël
zullen vastlopen als de bouw
van Givat Tamar doorgaat.
Achmed Tibi, de politieke advi
seur van Yasser Arafat, zei afge
lopen weekeinde dat de situatie
kan leiden tot het opleven van
Booreiland in
moeilijkheden
londen Rtr
Vanmorgen is van een boorei
land voor de Oostengelse kust
op de Noordzee 16 man perso
neel naar een ander platform
overgebracht. Door storm en
krachtige getijdestromingen
werd zand onder een poot weg
gezogen en begon de installatie
te hellen.
de Palestijnse opstand, de in
tifada.
Het advies van de procureur-
generaal betekent dat Rabin een
besluit zal moeten nemen op
politieke gronden. Doorgaan
met de bouw betekent proble
men met de Palestijnen en ne
gatieve internationale reacties.
Maar als hij het werk laat stop
zetten, krijgt hij te maken met
de rechtse oppositie en de kolo
nisten.
De laatsten hebben al laten
weten dat ze van Givat Tamar
'een tweede Sebastia' zullen
maken. Sebastia is een plaats in
de buurt van Nablus, waar in
1974 twintig kolonisten tegen
de wil van de toenmalige rege-
ring-Rabin een nederzetting
stichtten. Rabin gaf het leger
opdracht hen te verdrijven,
maar telkens kwamen er op
nieuw kolonisten naar het ge
bied, waarna de regering toegaf.
Sebastia werd daardoor het
symbool van de invloed die de
voldongen-feiten-politiek van
de kolonisten op de regering
heeft.
Sinds 1 januari gelden er nieuwe reisregels bij NS.
Hiermee gaat NS het zwartrijden aanpakken en de sociale
veiligheid verbeteren. Wat betekent dat voor u?
Vooraf een kaartje kopen bij loket of automaat:
Om dat extra gemakkelijk te maken staan vanaf nu op
alle stations kaartjesautomaten waar u kunt betalen met
muntgeld of pinpas.
Een kaairtje in de trein wordt flink duurder:
We houden in- en uitgangscontroles. En, bij de con
ducteur kunt u alleen nog een kaartje tegen treintarief kopen.
Vooraf een kaartje kopen is dus een stuk goedkoper.
Wat voorbeelden:
Enkele reis, 2e klasse
Amsterdam - Utrecht, 39 km
Zaandam - Uitgeest, 13 km
Groningen - Zwolle, 106 km
Retour, 2e klasse
Leeuwarden - Rotterdam, 238 km
Maastricht - Heerlen, 24 km
stationstarief treintarief
ƒ65,00
ƒ11,75
25,00
ƒ18,00
37,00
ƒ75,00
ƒ26,00
ZwedenFinland en Oostenrijk toegetreden tot EU
De toetreding van Zweden,
Finland en Oostenrijk tot de
Europese Unie is gisteren offi
cieel geworden. Het aantal EU-
leden is daarmee gekomen op
15. In de Zweedse hoofdstad
Stockholm sloegen veel men
sen op 31 december nog gauw
pakken rijst en andere niet-
Europese artikelen in, die naar
verwachting na de toetreding
tot de EU duurder zullen wor
den. Anderen verwachtten dat
er niet veel zal veranderen.
STOCKHOLM Rtr
sluiten en naar Zweden terug
keren bezoeken ze nog even
een Duitse supermarkt en laden
hun Volvo vol met groenten. Nu
de Zweden per 1 januari lid zijn
van de Europese Unie hopen de
Frankes en anderen dat zij in de
naaste toekomst in hun eigen
winkels hetzelfde laaggeprijste
en brede assortiment aan etens
waren aantreffen als in het bui
tenland. „Dat zou fantastisch
zijn. Stel je voor, al die sauzen,
kazen, verse groenten, pasta's
en biermerken", zegt de 64-jari-
ge Inger.
De gemeenschappelijke land
bouwpolitiek in de EU en de in
terne vrijhandel zullen, zo me
nen deskundigen, de prijzen in
de gemiddelde Zweedse groen
tezaak geleidelijk doen dalen.
Door eetgewoontes en uit
marktoverwegingen gaat dat
minder snel dan zou kunnen.
„Het is meer zo dat de groei in
het assortiment aan buitenland
se voedselprodukten, dat de
laatste jaren te zien is, nu zal
versnellen", aldus minister Jan
Nygren. „Ik verwacht echter dat
het een geleidelijk proces is.
Zweden is tenslotte een kleine
markt voor buitenlandse expor-
teerders."
Een Zweedse buurtsupermarkt
is niet bepaald een lust voor het
oog. Groenten zijn over het al
gemeen duur en niet heel erg
vers, kaas en vlees is meestal in
plastic voorverpakt en wijnen
en bier zijn al helemaal niet te
vinden doordat de wet alcohol
houdende dranken naar staats
winkels heeft verbannen. Ge
middeld ligt de prijs voor
Zweedse etenswaren hoger dan
die in Nederland of Duitsland.
Het eten en de prijzen waren
niet doorslaggevend bij het re
ferendum van november
jongstleden toen een kleine
meerderheid 52,2 procent
'ja' zei tegen de EU. Tegenstan
ders beweerden zelfs dat met
het lidmaatschap van de EU
Zweden wordt overstroomd
met goedkopere en slechtere
etenswaren, zoals varkens- en
kippevlees dat besmet is met
salmonella-bacteriën. In Zwe
den zelf is het percentage be
smette kippen nul.
Zweden heeft volgens deskun
digen het schoonste en beste
voedsel ter wereld, ondanks de
hoge prijzen en het beperkte
aanbod. Bovendien voerde de
populaire kinderboekenschrijf
ster Astrid Lindgren campagne
voor een betere behandeling
van dieren. Zij ergert zich aan
de praktijken in de bio-indu-
strie op het Europese continent.
„De Zweden zijn een beetje
dubbel. Zij houden ervan om te
klagen over hoe gevaarlijk
vreemd voedsel is. Maar als zij
op vakantie zijn geweest in het
buitenland scheppen ze op over
hoe fantastisch het eten was",
zegt Hakan Mogren van de
Zweedse Gastronomische Aca
demie. Minister Nygren zegt het
interessant te vinden om te zien
wat Zweedse voedselproducen
ten nu in Europa gaan doen.
„Want dat bepaalt uiteindelijk
of het Zweedse eten wel zo goed
is als wij denken."
Meer informatie over de nieuwe reisregels vindt "y.
u in de folder op het station of bij het postkantoor.
Een prettige reis. We gaan ervoor.
Horrors krijgen. In de tuin wer
den al snel nog twee lijken ge
vonden, waarna de politie haar
macabere speurtocht elders
voortzette. Onder de betonnen
keldervloer kwamen vier lijken
vandaan, terwijl andere delen
van de woning ook twee licha
men bleken te bevatten.
londen «cees van zweeden
correspondent
De van twaalf moorden ver
dachte Britse bouwvakker Fre
derick West heeft zich gisteren
van het leven beroofd. Cipiers
van de Winson Green Gevange
nis troffen West kort na de jaar
wisseling hangend in zijn cel
aan. Een poging hem te reani
meren mislukte, en een half uur
later stelde een dokter vast dat
hij was overleden.
West (52) kwam begin vorig
jaar in het nieuws, nadat hij was
gearresteerd op verdenking van
moord op zijn eigen dochter.
Een dag na zijn arrestatie vond
de politie inderdaad de stoffelij
ke resten van Heather, het sinds
1987 vermiste kind, in de tuin
van zijn huis.
Dit huis, op Cromwell Street
25 in Gloucester, zou binnen
luttele dagen de naam House of
In totaal vond de politie negen
lijken in, onder en om het 'Huis
der Verschrikkingen'. Een pand
dat West eerder had bewoond,
bleek ook nog een lijk te herber
gen, en uit een weiland kwa
men nog eens twee lijken te
voorschijn.
Frederick West werd samen
met zijn vrouw Rosemary, die
werd verdacht van medeplich
tigheid aan negen moorden, ir
afivachting van zijn proces ach
ter de tralies gezet. Dat proces
zou op 6 april zijn begonnen.
