'Kerk wordt nooit een saaie boel'
'Alleen de idealisten en de armen blijven'
Kerk Samenleving
Winterweer
ZATERDAG 31 DECEMBER 1994
REDACTIE DICK VAN DER PLAS, 071 -356443
UIT DE KERKBLADEN Het optimisme van kandidaat-priester Nico Knol
Oud en Nieuw
Dit jaar valt Nieuwjaarsdag
op een zondag, signaleert de
Katwijkse dominee J. Blom in
de kerkbode 'Om de Oude
Kerk'. Dat roept meteen een
dilemma op: „Moeten we de
dag des Heeren beginnen
met vuurwerk? Is dat het be
gin van het nieuwe jaar? Na
tuurlijk zal de ons omringen
de wereld dat wel doen.
Maar moeten wij het dan ook
doen? Wie moet er nu het
voorbeeld geven? De wereld
aan de kerk, of de kerk aan
de wereld? Wij weten van het
gebod Gods: Gedenk de sab
batdag, dat gij die heiligt...,
afzondert voor de Heere en
Zijn dienst. Die heiliging be
gint al op de zaterdagavond.
Als je een hele nacht met
vuurwerk in de weer bent',
dan zit je 's zondagsmorgens
rtiisschien nog wel in de kerk,
maar ben je er dan met je ge
dachten bij? Begin je dan het
nieuwe jaar goed? Of met
een kater? Als ik dat alles
overweeg, hef ik toch maar
het bezwerende vingertje op.
Niet met de gedachte dat ik
beter ben. O nee. Maar wel
omdat ik denk dat u er beter
aan doet om op de drempel
van het oude naar het nieu
we samen te bidden en te le
zen."
Zondagsrust
De zondagsrust staat niet al
leen met de viering van het
nieuwe jaar onder druk, con
stateert dominee W.J. Goris-
sen in hetzelfde kerkblad
'Om de Oude Kerk'. „Katwijk
is nog één van de weinige
plaatsen in ons goede vader
land waar het Woord van
God min of meer leidraad is
voor mens en samenleving.
Maatschappij en politiek
worden gestempeld door
mensen die leven willen naar
Schrift en belijdenis. De gro
te zegen daarvan is dagelijks
merkbaar. Maar het duide
lijkst toont het zich, met na
me in de winter, aan de zon
dagsrust. Zij legt zich als een
beschermende deken over
ons dorp heen. Wie komt
niet onder de indruk van de
vele duizenden mensen die
optrekken naar Gods huis?
Zij zijn het op die dag, die de
enige zondagsdrukte geven."
Winkelsluiting
Dominee Gorissen schrijft
over dit onderwerp naar aan
leiding van het kabinetsbe
sluit dat plaatselijke overhe
den op zondag mogerl afwij
ken van de winkelsluitings
wet. „Ik ben bang dat onze
plaatselijke overheid alleen
dit 'lucratieve' schip niet kan
keren. Daar is op z'n minst
de hulp van de christelijke
winkeliers, hun personeel en
de christelijke winkelbezoe-
kers(sters) voor nodig." En
daar is de predikant nu net
niet gerust op. Hij wijst in dit
verband op de onlangs ge
houden koopavond vlalc voor
Kerstmis. „Onze winkeliers
hebben, en ik begrijp dat als
oud-winkelier best. er alles
aan gedaan om hun omzet in
de kersttijd op te vijzelen.
Maar waar is het nu goed
voor dat een dweilband -
heet dat niet zo? - met arre-
slee, heuse kerststal en uitge
dost als kerstmannen en -
vrouwen, swingend onze ge
liefde kerstliederen speelt?
Onze (chr.) middenstand be
hoort toch beter te weten."
Katwijk, pas op uw zaak,
zo besluit dominee Gorissen
een betoog dat veel te lang is
om hier compleet af te druk
ken. „U is veel toevertrouwd,
van u zal ook veel geëist wor
den. U mag nog veel hebben
wat men in de lande al lang
kwijt is. Weest er zuinig op.
Hoe dat moet? Dicht bij de
Heere, bij Zijn Woord leven."
Uit de statistieken
mag dan blijken
dat de vergrij
zing onder religieuzen bin
nen de Rooms-Katholieke
Kerk toeneemt, volgens de
jeugdige kandidaat-pries
ter Nico Knol (25) is er ab
soluut geen reden tot grote
ongerustheid. Integendeel,
enthousiast als hij is over
zijn eigen roeping, weet hij
heel blijmoedig te melden
dat er op dit ogenblik ruim
honderd studenten zijn die
zich voorbereiden op het
priesterschap.
HILVERSUM» BERT POL
„Als we naar het bisdom Haar
lem kijken kon je tien jaar gele
den het aantal toekomstige
priesters op één hand tellen.
Momenteel zitten we in dat bis
dom op twintig. Dan vraag je je
af hoe dat toch mogelijk is. Er is
inderdaad een aantal orden
waar men zich zorgen maakt
over gebrek aan jong talent.
Maar aan de andere kant zijn er
ook wel degelijk orden die jon
geren aantrekken."
Zoals? „Benedictijnen en Je
zuïeten. Dat zijn orden die dui
delijk herkenbaar zijn, geen ge
zeur en recht door zee. Ook de
Clarissen die enkele jaren gele
den vanuit Amerika naar Ne
derland zijn gekomen, zijn weer
in opmars. Je ziet ze weer opge
sloten zitten in het slotklooster.
Zij trekken wonder boven won
der ook weer jongeren aan."
Knol wijst op het jaarlijks lan
delijke overleg van priester-stu
denten: „Alles komt bij elkaar
wat links of rechts staat van de
Kerk en wat er nog tussenin
zit." Dat overleg heeft hem veel
steun gegeven. „Ik was er ver
rast over, dat er nog zovelen
waren van mijn leeftijd. En dat
aantal wordt alleen maar gro
ter." Wel opmerkelijk. „Dat
komt door de radicaliteit. Jon
geren van nu - dat merk ik aan
mezelf en vrienden om me
heen - houden niet van halve
maatregelen, een beetje van dit
en een beetje van dat. Nee, ze
zeggen precies hoe ze erover
denken en wat ze willen. Niet
van dat lauwe. Jongeren zijn ra-
Nico Knol: „Ik was er verrast over, dat er nog zovelen waren van mijn leeftijd." foto cpd
dicaal, dat zie je ook in de poli- schijnlijk volgend jaar tot pries- tijdsgrenzen. Als je, laat ik die
tiek. Ze maken bewuste keu- ter wordt gewijd. woorden maar eens gebruiken,
zen", meent Knol, die afkomstig „Als je midden in de keuken als broeders en zusters gewoon
is uit het Westfriese Nib- van de Kerk komt te staan, dan met elkaar kunt omgaan, dan
bixwoud, nu al een jaar assis- zie je inderdaad dat je collega's vallen die grenzen weg."
tentie verleent in het pastoraat vijftig-plus zijn of zelfs meer. p k a~
van de Hilversumse St. Vitus- Dat is er mede de oorzaak van "nesterDOOraje
kerk, over enkele weken naar dat jongeren wegblijven. Maar Nu hij zich voorbereidt op zijn
Heemskerk vertrekt en waar- in de Kerk gaat het niet om leef- priesterschap, draagt Knol ook
heel bewust zijn 'geestelijke'
kleding: zwart pak met het be
kende witte priesterboordje. „Ik
draag dit met plezier. Het is een
herkenning en een stuk getuige
nis. Mensen die mij zien, weten
onmiddellijk dat ik een verte
genwoordiger van de Kerk ben.
En dan steekt er zo'n jonge kop
boven uit. Je ziet de mensen
dan denken: kan dat nog in de
ze tijd?"
Hoe kijkt Knol, die toch be
paald niet in de conservatieve
priesterlijke hoek zit, tegen de
paus, respectievelijk het Vati-
caan aan? „Nederland heeft nog
nooit in de pas van het Vaticaan
gelopen. Dat is Nederland ei
gen. De keuze die ik heb ge
maakt plaatst mij midden in de
Kerk. Ik heb er een bepaalde
positie in en ik heb een speciaal
pakje aan. Mensen die mij zien,
denken misschien meteen: o,
die is conservatief, is tegen de
pil, tegen euthanasie en tegen
abortus. En scheiding mag na
tuurlijk ook niet. Dat is de han
dicap van deze tijd, dat we niet
verder kijken dan onze neus
lang is. Dat is soms heel verve
lend en hirtderlijk."
Volgens Knol is de wereldkerk
een wereldwijde gemeenschap.
„Wat zij preekt en spreekt is
niet alleen voor Nederland be
stemd. De problemen die wij
hier hebben - en dat zijn zaken
als abortus en euthanasie - daar
loopt men elders in de wereld
niet tegen aan. Er zal altijd wel
iets zijn om tegen te ageren."
Op deze wijze blijft de wereld
kerk in ontwikkeling. Zo wordt
het in de kerk nooit een saaie
boel, meent de kandidaat-pries
ter.
„De richtlijn die de Kerk aan
geeft, is geïnspireerd door de
geest. Dat is geen hersenspinsel
van één of andere kardinaal,
nee, er wordt onder gebed van
de geest gewerkt en gestudeerd.
Samen met andere collega's
staan wij aan de basis, waar wij
een heel andere werkelijkheid
tegenkomen, soms een realiteit
die haaks staat op dat geïnspi
reerde ideaal van de Kerk en
wat de bijbel ons te zeggen
heeft. Het is niet onze taak <?m
koste wat het kost die hele han
del uit elkaar te halen en alles te
forceren, want dan kom je geen
stap verder. Het gaat om de dia
loog. niet alles klakkeloos over
brengen wat de wereldkerk zegt
en in de praktijk gestalte geven,
nee, ook luisteren naar ande-
Dagboek Jan ter Laak secretaris Pax Christi Nederlanduit Sarajevo
SARAJEVO JAN TER LAAK
Duizend dagen duurt nu al de oorlog in
Bosnië en nog is het einde niet in zicht.
Met de kerstdagen was het, met uitzon
dering van Bihac, in heel Bosnië rustig.
De buitenwereld hoopt dat dit het begin
is van vrede, maar de mensen in Saraje
vo die ik sprak, weten wel beter. De pro
blemen waarom de oorlog begonnen is,
zijn niet opgelost.
Sarajevo, 24 december
In de kathedraal geeft het katholieke
koor Trepevic een kerstuitvoering. De
onlangs benoemde kardinaal Puljic zit
op de eerste rij. Het koor heeft de naam
het beste koor van Bosnië te zijn. Afgelo
pen maanden heeft het met groot succes
opgetreden in Parijs en in Rome. De
voorzitter van het bestuur vertelt mij, dat
de Serviërs het Unprofor verboden om
het koor per vliegtuig uit Sarajevo te la
ten vertrekken. Het hele koor moest in
ganzepas door een nauwe tunnel, die de
Bosniërs onder het vliegveld door heb
ben gegraven. De enige manier voor de
Bosniërs om hun belegerde stad te verla
ten. Vooral voor oude mensen is dat een
gevaarlijke onderneming omdat zij ge
makkelijk ademhalingsproblemen kun
nen krijgen.
Na hun optreden in Parijs en Rome
zijn de koorleden langs dezelfde weg te
ruggekeerd. Het hele gebeuren was,
naast de kardinaalsbenoeming van Pul
jic, een morele opsteker voor de Kroati
sche gemeenschap. En dat is ook wel no
dig, want het afgelopen jaar hebben
meer dan zesduizend Kroaten Sarajevo
verlaten. Onder hen zijn veel jongeren,
die geen toekomst meer zien en mensen
uit de wetenschap en de kunst. „Alleen
de idealisten en de armen blijven", zegt
pater Slokar, een jezuïet die er juist voor
gekozen heeft naar zijn geboortestad te
rug te keren.
Om 12 uur is de nachtmis, live uitge
zonden door Bosnische televisie en ra
dio. In de eerste bank zit generaal Rose,
voor deze gelegenheid in burger. Ik be
grijp dat er nogal wat moslims onder de
aanwezigen zijn. Er staan buiten de kerk
nog meer mensen dan in de kerk zitten.
De nachtmis is een belangwekkend ge
beuren. De avondklok is er voor opgehe
ven, de cafés zijn laat open. De kardinaal
houdt een vlammende preek.
Sarajevo, 25 december
Na de hoogmis is er in het seminarie
waar ik gehuisvest ben, een kerstdiner.
De studenten en hun docenten zijn
overgebracht naar Kroatië. In het grote
huis wonen nu enkele nonnen, priesters
die voor 'Caritas' werken en pen aantal
mensen van wie hun woning in de stad
verwoest is. Het seminarie is een ont
moetingsplaats van jonge mensen, die er
een kopje koffie komen drinken en veel
sigaretten roken.
Na het diner, waarbij voortdurend
weer kerstliederen worden gezongen,
komt het voetbalelftal van de Bosnische
politie op bezoek om een zalig kerstfeest
te wensen. Dit vooral uit moslims be
staande team speelt regelmatig tegen de
priesters en de overige bewoners van het
seminarie.
Er is slivovitsj voor iedereen. Ik ga ver
der met het bezoeken van families in de
stad. Voor vijf uur, wanneer het donker
wordt, ben ik thuis. Er is geen straatver
lichting, sneeuw en gladheid maken het
lopen bijna onmogelijk en ik ben nogal
gewaarschuwd voor 'criminelen'.
Sarajevo, 26 december
Ik ga eerst naar 'La Benevolencia', de
joodse hulporganisatie in de stad. De
joodse gemeenschap telt nog slechts en
kele honderden vooral oude mensen.
Hun hulpwerk wordt door alle partijen
aanvaard. Iedereen weet wat de joden in
1940-45 ook in Sarajevo is overkomen.
In de middag ben ik uitgenodigd voor
een heel bijzondere kerstviering in de
wijk Dobrinja, vlak bij het vliegveld. Hoe
zwaar hier de afgelopen jaren gevochten
is, is te zien aan de vele verwoeste hui
zen en de kapotgeschoten auto's. Op
verschillende plaatsen zijn barricaden
opgericht ter bescherming tegen sluip
schutters. Nu is het onwezenlijk rustig.
In een garage waar ook kerkdiensten
worden gehouden, is een feest gaande.
Kroatische soldaten uit Dobrinja hebben
ieder een collega uit de moslimgemeen
schap meegebracht. Ook leden van de
Franse Unprofor zijn uitgenodigd, een
franciscaan speelt gitaar.
Ik praat met één van de commandan
ten. Hij blijkt afkomstig uit Pec in Koso
vo. Hij is totaal verrast als ik hem vertel,
dat ik een week tevoren in zijn geboorte
plaats was. Maar mijn verhaal geeft hem
helaas niet de hoop, dat hij nog eens ooit
naar Pee zal kunnen terugkeren.
Rond drie uur loopt het feest af. Ik ga
naar het hoofdkwartier van de UNHCR,
de VN-hulporganisatie, om van daaruit
de gecompliceerde terugtocht naar Ne
derland te beginnen. Het lukt wonder
wel. Om precies twaalf uur 's nachts ben
ik in Utrecht. Voldaan dat ik ook dit jaar
in Sarajevo kon zijn, maar somber over
de toekomst.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwij'ck
COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE: 8.M Essenberg, G P Arnold (adj),
J. Kiel(adj),
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R.D. Paauw, tel dag 9 30-
11 30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82.2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
POSTADRES
Postbus 54,2300 AB Leiden
TELEFAX:
Advertenties071-323508
Fam. berichten 071-323508
Redactie 071-321921
ADVERTENTIES
tna.-vrij. van 08.30-17.00 uur
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma.-vrij. van 8.30-17.00 uur.
T elefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071 -128030 bij vooruitbet (ind BTW)
per acc giro autom bet
per maand 31.05 ƒ30.05
per kwartaal ƒ87,70 86,70
per jaar 337,55 336,55
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 134,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvnj 18 00-19.30 uur,
zat. 10.00-12.00uur Tel. 071-128030
HET WEER
Het jaar 1994 liet duidelijk zien
dat de warmteperiode, die in 1987
begon, nog voortduurt. Met een ge
middelde temperatuur van 10.6
graden (normaal 9.4) voegde het
afgelopen jaar zich bij de drie
warmste van deze eeuw. Alleen
1990 (10.9 graden) en 1989
(10.7 graden) waren nog warmer.
November en juli leverden een ab
soluut warmterecord op. De hoog
ste temperatuur bedroeg 36.3 gra
den, gemeten in Volkel op 4 augus
tus. Toch was er ook nog ruimte
voor schaatsplezier. Februari was
een koude maand, waarin ook de
laagste temperatuur van het jaar
werd opgetekend: -15.3 graden te
Westdorpe.
Evenals vorig jaar was 1994 erg
nat. In de Bilt viel 1027 millimeter
neerslag (normaal 805 mm); op
drie na het regenrijkste jaar van de
ze eeuw. Vooral in Noord-HoMand
viel extreem veel regenwater. Zelf
tapte ik in Haarlem bijna 1150
mm. af; verder noordelijk in de pro
vincie was het nog veel natter. On
danks de vele regenuren was het
jaar iets zonniger dan normaal met
1550 uren zon (normaal 1480
uur).
De jaarwisseling is zeker niet re
presentatief voor de achter ons lig
gende warmte. Een gure noordwes
tenwind jaagt koude lucht recht
streeks uit de poolstreken over het
land. Dat gebeurt via een lange
weg over zee, zodat er nog geen
sprake is van vorst. Winterweer I
wordt het echter wel degelijk. De
arctische lucht, die over het nog
erg warme Noordzeewater strijkt]
brengt de atmosfeer aan het 'ko-j
ken'. De afgelopen 24 uur werde
al talrijke buien gevormd in steei
kouder wordende lucht, maar in
nacht van Oud naar Nieuw krijgt
ze steeds vaker een winterse ladij
met hagel en sneeuw. Tijdens del
ten. Bij zware buien is het oppasf
sen voor gladheid, omdat de vastpa:
van de Noordzee vooral in de kusjKT
strook duidelijk merkbaar. De kafcn
op de vorming van een sneeuwde-
is de komende 24 uur hier nog
klein. Verder in het binnenland, BU
met name in streken als de Veluw0i
en de Limburgse heuvels, is de r
kans op een wit tapijtje al wat grcFn
ter. Het kwik daalt de eerste dag^ev
van het jèar verder naar 3 graden:
Ook de nachten worden langzaan]
kouder. Aan zee zal het nog nau%L
lijks vriezen, maar landinwaarts
blijven liggen, zakt het kwik een f
paar graden onder nul. Er heerst
nog onzekerheid over het verdere)C
verloop van deze winterse uitval; e
rond het midden van de week is e
kans op een warmte-offensief var je:
de oceaan. Voor die tijd probeert
de kou zich vast te bijten boven
Europa.
HET WEER IN EUROPA
bewolkt
regen
GÉs °Pklannger
*°nn-|
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
Zaterdag in het zuiden pe
rioden met regen of
sneeuw. Verder wisselend
bewolkt en en enkele ver
spreide winterse buien.
Landinwaarts overdag
lichte tot matige vorst, aan
de kust maxima meest iets
boven het vriespunt.
Zweden:
Veel bewolking en perio
den met sneeuw, in het
zuiden eerst regen. In het
midden en noorden over
dag matige tot strenge
vorst. In het zuiden zater
dag temperatuur enkele
graden boven nul, zondag
kouder.
Oenemarken:
Half tot zwaar bewolkt en
buien, steeds vaker met
sneeuw. Veel wind. Mid-
dagtemperatuur dalend
tot iets boven het vriespunt op zondag.
België en Luxemburg:
Wisselend bewolkt en van tijd tot tijd
buien, steeds meer met een winters ka
rakter. Geleidelijk lagere temperaturen
met zondagmiddag maxima van +l in
de Ardennen tot +5 in west-Vlaanderen.
Portugal:
Wisselvallig weer met veel bewolking en
perioden met regen. In het zuiden iets
kleinere neerslagkansen.Middagtempe-
ratuur vlak aan zee rond 17 graden, ten
noorden van Lissabon vooral zondag en
kele graden lager.
Spanje:
In het algemeen veel bewolking en van
tijd tot tijd regen; vooral in het noord
westen plaatselijk veel neerslag. Langs
de Costa's in het zuidoosten en zuiden
zijn de neerslagkansen iets kleiner.
Plaatselijk veel wind. Maxima langs de
Middellandse-Zeekusten ten zuiden van
Benidorm oplopend tot ruim 20 graden;
elders maxima van 10 graden'in het
noordwesten tot 17 aan de Costa Brava.
Canarische Eilanden:
Droog en flink wat zon. Middagtempera-
tuur ongeveer 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zaterdag in het algemeen veel bewol
king en enige tijd regen, in de Pyrenee-
en vanaf 1500 meter en in de Franse Al
pen tot in de dalen sneeuw. Zondag ge
leidelijk meer zon, behalve in de Franse
Alpen en Pyreneeën. Er waait dan een
harde Mistral en ook in de Alpen staat
veel wind. Maxima eerst van 9 graden
langs de westkust tot 15 plaatselijk
langs de Middellandse Zee; zondag.aan-
merkelijk kouder. Temperatuur op 2000
meter in de Franse Alpen en Pyreneeën
dalend naar ongeveer -4 graden.
Mallorca en Ibiza:
Overgang naar wisselvalliger weer met
flink wat wolkenvelden en vooral zondag
kans op regen en een frisse noorden
wind. Maxima zaterdag ongeveer 20 gra
den, zondag enkele graden lager.
Italië:
Overgang naar zeer wisselvallig weer
met vooral op Nieuwjaarsdag plaatselijk
veel regen en wind. Ook kans op onweer.
In het uitgrste zuiden blijft het waar
schijnlijk droog. Middagtemperatuur za
terdag van 7 graden in het noorden tot
rond 18 in Rome en verder zuidwaarts;
zondag op veel plaatsen iets lagere
maxima. In de Dolomieten en Italiaanse
Alpen sneeuwt het van tijd tot tijd, zon
dag tot in de dalen. De temperatuur op
2000 meter daalt geleidelijk tot -4 gra-
Corsica en Sardinië:
Overgang naar wisselvallig weer met
vooral op zondag plaatselijk veel regen
en wind. Misschien ook onweer. Mid
dagtemperatuur ongeveer 15 graden,
zaterdag op Sardinië iets hoger.
Duitsland:
Half tot zwaar bewolkt en enkele buien,
vooral in het noorden soms met hagel,
onweer en forse windvlagen. In de loop
van het weekeinde gaan de buien steeds
vaker gepaard met sneeuw. Middagtem
peratuur eerst rond 6 graden, op Nieuw
jaarsdag rond 2.
Zwitserland:
Veel bewolking en vooral in het westen
van tijd tot tijd sneeuw. Sneeuwgrens
geleidelijk dalend tot onder de 1000
meter.Temperatuur op 2000 meter da
lend naar -8 graden in het noorden en
tot -3 graden in het zuiden.
S^onv
?^sne
hag
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZONDAG 1 JANUARI 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 08.48 Zon onder 16.
Maan op 08.18 Maan onder 17.
Waterstanden Katwijk
Hoog water 02.34 14.50
Laag water 10.37 22.56
MAANDAG 2 JANUARI 1995
Zon- en maanstanden
Zon op 08.48 Zon onder 16.
Maan op 09.02 Maan onder 18.
Waterstanden Katwijk
Hoog water 03.24 15.38
Laag water 11.27
Weerrapporten 30 december 19 u
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Vlissingen
Maastricht
Barcelona half be
regenbui
metontv.
regenbui
half bew.
regenbui
zwaar bew
regenbui
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
Helsinki
Innsbruck
Kopenhagen
Lissabon
Luxemburg
wzw 10 9 6 9.
wl 17 6 0:
Madrid
w7 15 9 OJ
to 21 14 7 OJ
