Beekman: SoW-kerkorde
is soms haast een gedicht
Gassmann bepleit oecumenisch crisisteam
Kerk Samenleving
Urker bevolking brengt flink
bedrag bijeen voor Afrika
Mandela wacht rapport over Boesak af
VRIJDAG 30 DECEMBER 1994
BINNENLAND KORT
Iconen
Als de dictatuur van Ceause-
scu in 1989 niet ten val was
gebracht, zou de tentoonstel
ling die tot en met 26 februa
ri te zien is in het Utrechtse
Catharijneconvent onmoge
lijk zijn geweest. De iconen
en andere kerkelijke voor
werpen (geborduurde gewa
den, edelsmeedwerk en ma
nuscripten) zouden in het
Museum voor Schone Kun
sten in Boekarest zijn geble
ven. Het museum werd ech
ter tijdens de straatgevechten
in 1989 ernstig beschadigd
en is momenteel wegens res
tauratie grotendeels voor het
publiek gesloten. Zo kan een
deel van het expositiemateri
aal elders worden getoond.
De Utrechtse tentoonstelling
was daardoor twee jaar gele
den al in Sint Truiden (Bel
gië) te zien.
T raditie
Met deze iconententoonstel
ling zet het Catharijnecon
vent een traditie voort, die al
uit de jaren vijftig stamt,
maar enige tijd onderbroken
is geweest. Twee jaar geleden
werd met een dubbelexposi
tie in Utrecht en Zwolle (ico
nen uit de Russische stad
Wologda en uit Nederlands
bezit) de draad weer opgeno
men. De liefhebbers van de
iconenschilderkunst en
gezien de drukte in het Cat
harijneconvent deze week
zijn dat er vele mogen ho
pen dat de leiding van het
museum ook in de toekomst
in staat zal zijn exposities
van dit niveau te organise
ren» Want de huidige ten
toonstelling uit Roemenië is
de moeite van een reis naar
Utrecht zeker waard.
Byzantijnse Rijk
Het gaat om iconen uit de
bloeiperiode van de iconen
schilderkunst, de vijftiende,
zestiende en zeventiende
eeuw met name. Het meren
deel van de 52 iconen van de
expositie is trouwens niet ty
pisch Roemeens van stijl. Ze
zijn afkomstig uit het zuide
lijk en oostelijk deel van het
land (ónder de begrenzing
van het Karpatengebergte),
met name uit Moldavië en
Walachije. Deze streken zijn
na de val van Contantinopel
(hoofdstad van het Byzan
tijnse rijk) in 1453 min of
meer autonoom gebleven en
niet door de Turken geïsla
miseerd. Met name Griekse
iconenschilders zijn het ge
weest die kerken en kloosters
in Moldavië en Walachije
van deze heiligenafbeeldin-
gen hebben voorzien. De By
zantijnse culturele erfenis
werd in Moldavië en Wala
chije voor het nageslacht be
waard.
Overlevering
De eerste icoon in de christe
lijke geschiedenis zou vol
gens de overlevering zijn ge
schilderd door de apostel en
evangelist Lukas. Over dit
soort afbeeldingen is in de
eerste eeuwen van het chris
tendom theologisch zwaar
gediscussieerd. Op het ze
vende oecumenische conci
lie van Nicea (787) legden de
kerkvaders de orthodoxe leer
omtrent de iconen vast. Aan
iconen die moeten vol
doen aan een oerbeeld, een
prototype van Christus, van
de Moeder Gods, van heili
gen en heilsfeiten komt
dezelfde verering toe als aan
het Woord Gods en het sa
crament.
Het Catharijneconvent op
de Nieuwegracht 63 in
Utrecht is van dinsdag tot
vrijdag geopend van tien tot
vijf. Op zaterdag en zondag
van elf tot vijf. 's Maandags is
het gesloten. Ook op Nieuw
jaarsdag blijven de deuren
dicht.
REDACTIE DICK VAN DER PLAS. 071-3
356443 HET WEER
GENEVE EPD
Een oecumenisch crisisteam bij interna
tionale conflicten met religieuze aspec
ten is volgens dr. Günther Gassmann
een eerste prioriteit. Bij het oplossen van
conflicten zoals in het vroegere Joegosla
vië, tussen Armenië en Azerbeidzjan en
in Georgië, kan de oecumenische bewe-
ging een belangrijke rol spelen.
Dit zegt Gassmann, die eind dit jaar
afscheid neemt als theologisch directeur
van de Wereldraad van Kerken, in een
vraaggesprek met het Duitse persbureau
EPD. De Duitse theoloog, die tien jaar bij
de Wereldraad heeft gewerkt, wordt do
cent in de Verenigde Staten.
Voor de crisisbemiddeling moet de
staf van de Wereldraadafdeling voor in
ternationale zaken (CCIA) worden uitge
breid, aldus Gassmann. Daarvoor moet
de Wereldraad andere programma's op
geven of inkrimpen. Er zijn er naar zijn
mening te veel. Bovendien gaat er in Ge-
nève veel tijd verloren door bureaucratie.
Verder is Gassmann van mening dat
de Wereldraad voor het jaar 2000 een
handvest met de fundamenten van de
oecumenische beweging moet opstellen.
Het is de 324 lidkerken 'niet altijd duide
lijk' waarover zij het met elkaar eens zijn.
De meeste onderlinge verwijdering is
de laatste tijd ontstaan doordat 'kerken
zich in dienst van etnische of nationalis
tische belangen stelden'. Voor een chris
ten moet de christelijke identiteit be
langrijker zijn dan de nationale of etni
sche, vindt Gassmann. „Alleen dan kun
nen christenen een verzoenende rol spe
len."
Gassmann verwacht de komende ja
ren geen grote doorbraken op het terrein
van de oecumene. Mogelijk komt het tot
eucharistische gastvrijheid waarbij pro
testanten en rooms-katholieken over en
weer elkaar eucharistie en avondmaal
kunnen bezoeken. Maar 'ook onder een
nog zo progressieve paus' zal de pries
terwijding van vrouwen de komende tien
jaar geen werkelijkheid worden. Eerder
zal Rome gehuwde mannen tot het
priesterambt toelaten.
FOTO WIM DIJKMAN
Hen'onnde predikanten bijeen op studiedag in Doom
Enquête: helft
Oostenrijkers
gelooft in God
De helft van de Oostenrijkers
gelooft in God. Tot deze
groep behoren vooral vrou
wen van zestig jaar en ouder.
Dat blijkt uit een enquête
van het opinieonderzoeksbu
reau Market in Linz. Slechts
37 procent van de onder-
waagden is van mening dat
er in de bijbel iets staat waar
mensen wat aan hebben.
Driekwart van de katholie
ken onder de ondervraagden
gelooft in een leven na de
dood. Eenderde van de Oos
tenrijkers gelooft in wonde
ren, een kwart heeft daar een
hard hoofd in. Algemeen
ethische uitspraken oogsten
de meeste bijval. Zo gelooft
ruim 60 procent van de ge-
enquêteerden dat een goed
menselijk samenleven niet
zonder zeden en voorschrif
ten kan.
Een even grote groep is het
eens met de uitspraak dat
een mens een geweten heeft
dat hem zegt wat goed en
fout is. Het is volgens deze
groep de opgave van de
mensheid een betere wereld
na te laten. In de waarde van
goede daden gelooft slechts
de helft van de ondervraag
den.
De ontwerp-kerkorde van de nieuwe Samen op Weg-kerk
is 'soms haast een gedicht'. Met twee woorden wordt
meer gezegd dan in een heel hoofdstuk valt samen te
vatten. Kortom, de kerkorde is kort en kernachtig.
de erfenis van Kraemer en Ban
ning zo weinig is vêrwerkt. De
studiedag komt voort uit een
'intens verlangen om de harts
tocht voor mondigheid, oecu
mene en sociale bewogenheid'
een plaats in de kerkorde te ge-
OENKERK/KOUDUM ANP
Zo reageert de voorzitter van de
Hervormde synode, ds. W.
Beekman uit Koudum, op de
studiedag over de kerkorde die
een groot aantal hervormde
predikanten op 5 januari op Hy-
depark in Doorn houden.
Volgens een van de initiatief
nemers, ds. D. Wiêrsma uit
Oenkerk, bestaat er bij veel her
vormden teleurstelling over het
feit dat in de ontwerp-kerkorde
Beekman deelt deze mening
niet. „Ik heb niet het gevoel dat
de erfenis van Banning en Krae-
rper er niet in staat." Maar alles
is heel bondig geformuleerd.
Daarop is ook uit de hoek van
de diakenen kritiek gekomen.
Hij is het met Wiersma.eens
dat in de publiciteit het midden
van de kerk weinig aan bod
komt. De aandacht gaat voor
namelijk uit naar de rechter
flank (Gereformeerde Bond en
Confessionele Vereniging) en de
vrijzinnigen. Maar hij heeft de
indruk dat bij de consideraties
(de raadpleging van het grond
vlak van de kerk) ook het mid
den der kerk zeer actief is.
Beekman spreekt van een
goed initiatief om de kerkorde
nog eens kritisch te bekijken.
„Iedere goede reactie en kriti
sche opmerking over de ont-
werp-tekst juich ik toe. Hoe
meer aandacht er aan de
kerkorde wordt besteed, hoe
breder het draagvlak ervoor
wordt."
Volgens Wiersma hadden in
de ontwerp-kerkorde de onuit
sprekelijke schatten in de bijbel
geactualiseerd moeten worden.
Nu worden 'haven en havenin
stallaties gehandhaafd, terwijl
de vaargeul zich heeft verlegd',
zo citeert hij de theoloog O.
Noordmans. Hoe gaat de kerk
om met secularisatie, New Age
en opkomend fundamentalis
me. Met de opsomming van de
belijdenissen in de ontwerp-
kerkorde wordt naar zijn me
ning de indruk gewekt dat het al
goed is als het er maar staat: de
belijdenis in de veilige kluis.
BEROEPINGSWERK
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen: naar Zei hem
(herv./geref.federatie) (part-time):
mevr. G.J. de Jong-Barends te Halle
(part-time).
GEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen: te Gorinchem i.c.m. Site
drecht J.L. Beuving, kandidaatte
Kampen.
NED. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Leerdam t.b.v. het
zendingswerk te Natal (Zuid-Afrika):
F. Pomstra, kandidaat te Amsterdam.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Damwoude: P. Roos te
•Utrecht-Noord.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt: voor Clifton (USA) en voor
Doetinchem: J.J. van Eckeveldte
Zeist.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Beroepen: te Gouda (samenwerkings
verband van doopsgezinden, remon
stranten en vrijzinnig hervormden):
A.J. Noord, kandidaat te Gouda, die
deze benoeming heeft aangenomen.
NED.PROTESTANTEN BOND
Benoemd: te Nunspeet (part-time)
als voorganger: L. Jansen, die tevens
te Dinxperlo (part-time) als voorgan
ger werkzaam blijft.
De inwoners van Urk hebben
ruim 178.000 gulden bijeenge
bracht voor ontwikkelingspro
jecten in Ethiopië en Eritrea.
Zoals elk jaar luidden tussen
12.00 en 13.00 uur de kerstklok
ken om de kerstcollecte van de
Interkerkelijke Stichting Ethio
pië/Eritrea bij de Urker bevol
king aan te bevelen.
Op dertieb plaatsen in Urk
stonden collectebussen opge
steld waarin de mensen hun
kerstgift konden deponeren.
Vorige jaren leverde de collecte
meer op dan dit jaar: in 1993
185.000 en in het jaar daarvoor
198.000- gulden. Volgens voor
zitter Jaap Bakker van de stich
ting kan dat te maken hebben
met het slechte weer of met het
feit dat het het afgelopen jaar
slechter ging met de visserij, de
belangrijkste bron van inkom
sten voor de inwoners van Urk.
Bakker verwacht dat er nog
20.000 a 30.000 gulden per bank
of giro zal binnenkomen ten ba
te van de kerstcollecte.
JOHANNESBURG RTR
De Zuidafrikaanse president
Nelson Mandela wacht een
rapport van kerkelijke hulpor
ganisaties uit Scandinavië over
Boesaks financiën af voordat
hij tot eventuele maatregelen
overgaat. Vorige maand be
noemde hij Boesak tot ambas
sadeur bij de Verenigde Naties
in Genève.
Boesaks Stichting voor Vrede
en Verzoening heeft op grote
schaal geld dat bestemd was
voor hulpprojecten als lenin
gen aan medewerkers ver
strekt. Ook Boesak zelf heeft
een lening van 100.000 rand
(ongeveer 55.000 gulden) op
genomen, aldus Elsebeth
Krogh, internationaal secreta
ris van Danchurchaid.
Deze organisatie heeft een
advocatenkantoor in Johan
nesburg opdracht gegeven een
onderzoek in te stellen naar de
besteding van 1,3 miljoen rand
(ongeveer 750.000 gulden).
Daarbij wordt ook de mogelijk
heid van een strafrechtelijke
vervolging onderzocht. Man
dela zelf zal geen onderzoek la
ten instellen, aldus zijn woord
voerder. Pas als het rapport
van de Scandinavische organi
saties is ontvangen, kan de
president overwegen of hij in
actie moet komen. Hij zal dan
eerst overleg plegen met mi
nister van buitenlandse zaken
Alfred Nzo. Ook Boesak wordt
in de gelegenheid gesteld zijn
kant van het verhaal aan Man-
dela te vertellen.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
LEIDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE B.M. Essenberg, G.P. Arnold (ad)),
J Kiel (ad));
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN R D Paauw, tel. dag. 9.30-
11 30 uur 071-356215. of per post
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat82,2321 BM Leiden
Telefoon 071-356356
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
TELEFAX
Advertenties071 -323508
Fam. berichten 071-323508
Redactie071-321921
ADVERTENTIES
ma -vri|. van 08 30-17 00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vri). van 8.30-17.00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel. 071-128030 bij vooruitbet (ind BTW)
peraccgiro autom.bet
per maand ƒ31,05 30,05
per kwartaal ƒ87.70 86,70
per)aar 337,55 ƒ336,55
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal ^34,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
ma t/mvri|: 18.00-19.30 uur,
zat 10.00-12.00 uur. Tel. 071-128030
Onstuimige afsluiting B
Met een etmaaltemperatuur van
gemiddeld 11 graden was het gis
teren opnieuw extreem zacht voor
eind december; liefst 8 tot-9 gra
den boven normaal. Een lange pe
riode met hoge temperaturen -
zoals de zesweekse 'hittegolf' van
november en de eerste helft van
deze maand - zit er nu duidelijk
niet in. De laatste 48 uur van dit
jaar vormen de overgang naar be
langrijk kouder weer. We hebben al
een paar dagen te maken met een
uiterst levendige depressie, die het
hele weergebeuren op de Atlanti
sche oceaan en boven Europa be
heerst. Westelijk van Schotland
haalde de oceaanreus een waarde
van 940 millibar, maar was ver ge
noeg verwijderd om in onze omge
ving een echte storm te veroorza
ken.
Niettemin sluit 1995 zeer onstui
mig af. De kern van het laag trekt
langzaam opvullend ten noorden
van ons land naar de Oostzee en
sleurt tot op grote hoogte koude
lucht achter zich aan. De onstabili
teit die dit teweeg brengt, werd gis
teravond al merkbaar, toen ver
schillende buienstraten het land
binnenliepen met hier en daar ha
gel en een donderklap. De buiig-
heid neemt vandaag en op Oud
jaarsdag nog verder toe. Op een feu
hoogte van 1500 meter daalt defcc
temperatuur in de nacht van Ouitei
en Nieuw naar -7 graden. De wir^c
is dan naar het noordwesten ge-pr
draaid en koude poollucht blaast^
over de volle lengte van de Noorc
zee, die een oppervlakte-temperi
tuur heeft van 6 tot 9 graden. D^T
betekent een verticaal tempera-
tuursverval van 1 graad per 100^
meter. Een zeer onstabiele situapr
tie, die heftige convectie-verschi'
selen geeft met sterke opwaartsfe
en neerwaartse bewegingen in di11
onderste vijf kilometer van de at
mosfeer. Er onstaan talloze hagek
en sneeuwbuien.'De vorstgrens 1^
op ongeveer 300 tot 500 meter,
maar kan tijdens zwaardere buieS^
tijdelijk dicht bij de grond komeit»
De winterse neerslag kan dan evp<
blijven liggen, vooral landinwaarja
waar de invloed van het warme zta
water afneemt.
Ook op zondag houdt het gure win
terweer nog aan. De middagtemp
ratuur blijft steken bij 3 a 4 gra
den. Maandag neemt de wind wa^J
af, alsmede de bungheid. In eenJ
rustiger atmosfeer kan het in de
daarop volgende nacht gemakke|2
een paar graden vriezen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Half tot zwaar bewolkt en
nu en dan een regen- of
sneeuwbui. Morgen in het
zuiden langdurig neerslag.
Maximumtemperatuur van
plus 3 graden aan de kust
in het zuidwesten tot min
9 plaatselijk in het bin
nenland.
Zweden:
Eerst half tot zwaar be
wolkt en een enkele bui,
morgen meer bewglkmg
en van het zuiden uit
sneeuw, voorafgegaan
door regen. In het midden
en noorden lichte tot mati
ge vorst, in het zuiden
zacht met maxima iets bo
ven nul.
Denemarken:
Veel bewolking en perio
den met regen. Middag-
temperatuur ongeveer 4
graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Af en toe wat zon en vooral langs de
west- en noordkusten buien, soms met
onweer en later met hagel en sneeuw.
Vooral vandaag veel wind. Middagtem-
peratuur vandaag van 6 graden plaatse
lijk in Schotland tot 10 in het zuiden
van Engeland. Morgen kouder.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd
buien, mogelijk met onweer en hagel en
morgen in de Ardennen met sneeuw.
Veel wind. Middagtemperatuur vandaag
van 6 graden in de Ardennen tot 10 in
west-Vlaanderen: morgen kouder.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd
regen of buien. In het noorden en wes
ten veel wind. Middagtemperatuur da
lend naar ongeveer 7 graden. In de Vo
gezen en Jura daalt de sneeuwgrens ge
leidelijk naar ongeveer 600 meter. De
temperatuur op 1000 meter ligt daar
vandaag iets boven, morgen iets bene
den het vriespunt.
Tamelijk veel bewolking en van tijd tot
tijd regen, vooral in Galicië plaatselijk
veel neerslag. Langs de Costa's in het
zuidoosten en zuiden droog en zonnige
perioden. Middagtemperatuur langs de
Middellandse Zeekusten ten zuiden van
Bemdorm oplopend tot ruim 20 graden,
elders maxima van 13 graden in het
noordwesten tot 18 aan de Costa Brava.
Canarische Eilanden:
Naast enkele wolkenvelden ook flink wat
zon. Droog. Middagtemperatuur onge
veer 25 graden.
Zuid-Frankrijk:
In het algemeen veel bewolking en pe
rioden met regen. In de Alpen sneeuw
grens dalend naar ongeveer 900 meter,
in de Pyreneeën valt boven 2000 meter
sneeuw. Aan de Middellandse-Zeekust
waarschijnlijk droog en af en toe zon.
Maxima rond 13 graden, in het uiterste'
zuiden wat hoger. Morgen iets kouder.
Temperatuur op 2000 meter fn de Fran
se Alpen dalend naar ongeveer -5 gra-
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 31 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.48 Zon onder 16
Maan op 07.22 Maan onder 15
Waterstanden Katwijk
Hoogwater01.15 14.02
Laagwater 09.35 22.25
Weerrapporten 29 december 19 ui
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Boedapest
Brussel
Cyprus
Dublin
Frankfurt
Genève
regenbui
regenbui
12 11 I
12 11
11 11
12 11
11 11 I
12 11
11 10
7
den.
Italië:
Van het noorden uit geleidelijk meer be
wolking en een enkele bui, in het noor
den perioden met regen. In de Dolomie
ten en Italiaanse Alpen ligt de sneeuw
grens vandaag rond 1800 meter, mor
gen daalt de sneeuwgrens naar om
streeks 1500 meter. Middagtempera
tuur van 7 graden plaatselijk in het
noorden tot rond 17 in Rome en verder
zuidwaarts. Temperatuur in de Alpen en
Dolomieten op 2000 meter dalend tot
iets onder het vriespunt.
Duitsland:
Half tot zwaar bewolkt en enkele buien,
in de loop van morgen steeds vaker met
hagel en sneeuw. In het zuiden overwe
gend bewolkt en perioden met regen,
sneeuwgrens dalend naar ongeveer 900
meter. Middagtemperatuur dalend naar
ongeveer 6 graden morgen. Tempera
tuur op 1000 meter m de middelgeberg
ten morgenavond iets onder nul. op
1500 meter hoogte in de Alpen onge
veer -4 graden.
Zwitserland:
Veel bewolking en van tijd tot tijd regen.
Sneeuwgrens geleidelijk dalend naar
900 meter in het noorden en 1300 me
ter in het zuiden. Temperatuur op 2000
meter dalend naar -5 graden in het noor
den en tot -2 graden in het zuiden.
Oostenrijk:
Vandaag van het westen uit regen. Ook
morgen bewolkt en perioden met regen.
De sneeuwgrens daalt in de loop van de
tijd naar ongeveer 800 meter, in het zui
den tot ongeveer 1300 meter. De tem
peratuur op 2000 meter daalt tot iets
onder het vriespunt.
Kopenhagen
Las Palmas
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Split h
Stockholm z
Warschau z
Wenen li
Bangkok o
BuenosAires li
Casablanca li
Johannesburg o
Los Angeles c
New Orleans z
New York c
Tel Aviv r
verand 0 -2
Hoe gaat de kerk om met secularisatie, New Age en opkomend fundamentalisme?
