Kruishulp voor overwinteraars in Spanje
Toerisme
on
Spioneren vanuit statige panden
2INSDAG 27 DECEMBER 1994
REDACTIE. ROB VAN DEN DOBBELSTEEN
ANWB-Sneeuwlijn
met Top Tien
Naast informatie over de sneeuwtoestand
in de Alpen en de Rocky Mountains
(Colorado/Amerika) verstrekt de ANWB-
Sneeuwlijn dit seizoen ook inlichtingen
over de sneeuwtoestand in Sloveense win
tersportdorpen. Bovendien wordt dagelijks
een top-tien samengesteld van de ski-be
stemmingen met de meeste sneeuw en is er
nieuws over de actuele toestand betreffen
de lengte en kwaliteit van de pistes in Tirol.
De Sneeuwlijn blijft open tot eind april en
kost 75 cent per minuut. Telefoonnummer:
06 - 9623.
Jongeren boeken
via reisbureau
Hoewel de reisbureaus er in een recent on
derzoek van de Consumentenbond nogal
bekaaid zijn afgekomen, verzorgen zij toch
nog de vakanties van 63 procent van alle
jongeren tussen de 15 en 30 jaar. Dat blijkt
uit een representatieve steekproef, die door
bureau Interview in opdracht van het ge
nootschap van toeristisch journalisten
'Tourjour' is verricht. Uit de enquête bleek
tevens dat jongere vakantiegangers aan
sportieve en culturele activiteiten een
broertje dood hebben. Veel groter is de aan
trekkingskracht van zon, zee, uitgaan en
luieren. Als accommodatievorm winnen
hotel en pension het ruimschoots van tent
en appartement. De meeste jongeren gaan
omstreeks hun zeventiende voor het eerst
op vakantie. Favoriete bestemmingen zijn
dan Nederland, Frankrijken Spanje. Later
komen daar Griekenland, Italië en Oosten
rijk (wintersport) bij.
Brits festival
kunst en cultuur
Honderd jaar 'Proms'. foto bta
Bezoekers van Groot-Brittannië wacht in
1995 het Festival van Kunst en Cultuur. In
zijn soort - meldt de British Tourist Authori
ty - het grootste evenement dat ooit gehou
den werd. Het spits wordt al op 30 decem
ber aanstaande afgebeten door het Hog
manay Festival in Fdinburgh waarna in fe
bruari en maart het London Arts Season de
boel pas echt op gang brengt. Veel pro
grammapunten staan in het teken van het
eeuwfeest van de National Trust, de instan
tie die honderden kastelen, landhuizen en
natuurgebieden in beheer heeft. Maar ook
het feit dat het precies honderd jaar geleden
is dat de eerste 'Proms' (zomerconcert)
plaatsvond, zal uiteraard uitbundig worden
gevierd. Een overzicht van zowel het Festi
val van Cultuur en Kunst en een program
ma van het London Arts Season kan per
briefkaart worden aangevraagd bij het Brits
Toeristenbureau, Stadhouderskade 2,1054
ES Amsterdam.
Nieuw reistijdschrift
Dezer dagen verscheen in Nederland maar
weer eens een nieuw reistijdschrift. I Iet
heet Globe, kost 7,95 per nummer en zal
zes keer per jaar gaan verschijnen. Uitgever
is de Geïllustreerde Pers en de hoofdredac
tie wordt gevoerd door Jan Heemskerk. Het
eerste nummer bevat onder meer lange ar
tikelen over Ierland, Israël en de Azoren.
Verder een groot aantal tips dat helaas ih
veel gevallen is overgenomen uit brochures.
Ze geven daardoor dikwijls een té gekleurd
en onvolledig beeld.
Nieuw ski-hoteldorp
In Flattach (Karinthië/Oostenrijk) wordt
hard gewerkt aan een compleet nieuw ho
teldorp dat het volgend winterseizoen ge
reed moet zijn. De nederzetting komt aan
de voet van de Mölltaler Gletsjer, die recht
streeks met het dal zal worden verbonden
via de Stollenbahn. Deze 'Alpenmetro'
dient eveneens in december 1995 te wor
den opgeleverd.
ANWB -Handboek
Medio december verscheen het ANWB-
Handboek met daarin de gebruikelijke in
formatie over onder meer de buitenlandse
vestigingen van de grootste bond van Ne
derland, de activiteiten van diezelfde club
en de adressen van de Technocentra. Ver
der natuurlijk ook veel inlichtingen over Eu
ropese autowegen en toltarieven en derge
lijke. Nieuw is een overzicht van het aanbod
van de ANWB-Reisboekenwinkels. Het
handboek kan door leden gratis worden af
gehaald bij alle vestigingen van de ANWB-
/VW.
De tienduizenden Nederlanders, die in het
Spaanse Benidorm en omliggende dorpen
overwinteren, zijn voortaan verzekerd van
kruishulp. De kosten worden vergoed door
de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten
(AWBZ). Vorige maand werd in de Spaanse
badplaats het startsein gegeven voor
Travelcross, een samenwerkingsverband
van ANWB en Gezondheid Service Neder
land (GSN). Bij GSN zijn ongeveer veertig
kruiswerk- en thuiszorgorganisaties aange
sloten. Travelcross biedt via het ANWB-
steunpunt in Benidorm thuiszorg aan de
veelal bejaarde Nederlanders. Het bijzonde
re is dat de organisatie is erkend als een
verlengde van de Nederlandse kruisvereni
gingen. Intensief overleg met ziektekosten
verzekeraars en de Ziekenfondsraad heeft
ertoe geleid dat de kruishulp of thuiszorg
op het Spaanse vakantieadres net als in Ne
derland via de AWBZ wordt vergoed.
Drie jaar geleden begonnen GSN en ANWB
bij wijze van experiment met het bieden
van medische hulp aart hun leden aan de
Costa Blanca. Het project werd gezamenlijk
gefinancierd. Het ANWB-kantoor in Beni
dorm, hèt Nederlandse aanspreekpunt voor
de overwinteraars, werd steeds vaker ge
confronteerd met vragen om hulp waar
geen direct antwoord op was. Anneke van
Gastel de Huertas, directeur van de ANWB
in Spanje: „Een klein gebrek of ongemak of
opname in een ziekenhuis leidde er meestal
toe, dat de mensen hun verblijf moesten af
breken en met onze hulp terug moesten
naar Nederland. De medische voorzienin
gen in Spanje zijn uitstekend, maar de hulp
daar omheen ontbreekt. Je bent aangewe
zen op steun van familieleden en die heb
ben de Nederlanders hier niet."
Met de opgedane ervaringen is bij de opzet
van Travelcross gekozen voor een perma
nente aanwezigheid van Nederlandse ver
pleegkundigen, het hele jaar door. Zij ko
men bijvoorbeeld voor een wasbeurt, het
toedienen van medicijnen en het verzorgen
van wonden. Ook bemiddelen en adviseren
zij bij aanvragen voor hulp. Er is een depot
aangelegd van hulpmiddelen, die kunnen
worden gehuurd. Ook mensen die in de zo
mer met vakantie zijn in Benidorm, kunnen
ervan profiteren. Zo kan iemand die 's zo
mers een been breekt krukken lenen en zijn
vakantie voortzetten.
De nu opgezette thuiszorg kan er toe lei
den dat veel mensen die in Nederland al
hulpbehoevend zijn, net nog de stap dur
ven nemen om toch te gaan overwinteren.
De hulp moet in zo'n geval voor vertrek jn
Nederland worden aangevraagd. ANWB en
GSN verwachten de komende winters een
stormloop op de hulpvoorzieningen. Hoe
wel Benidorm verreweg de grootste con
centratie Nederlanders kent, wordt ook al
naar andere populaire bestemmingen in
Spanje gekeken voor de eventuele vestiging
van Travelcross.
1
REISBERICHTEN
Watercampers
ii 1hebbers voor zwerftochten over Franse
)f i Irateren' kunnen onder meer terecht bij
"bunrise. De Amsterdamse touroperator ver-
IYlaijiuurt 'watercampers' in streken als de El-
e j^zas, Centraal Frankrijk, Bourgondië en
^Ie .feuid-Frankrijk. Ook Friesland en een deel
Van Engeland zijn in het programma opge-
m^nomen.
Info: Sunrise, telefoon 020 - 6 837 216.
or
ten in
afq
hotel
rlan^Het kleinste, het grootste en nu ook het
oeke noor<^e'ijkste. In Longyearbyen op Spitsber-
'gen werd op 1 december een hotel geopend
3.p n,dat zich mag sieren met die laatste kwalifi-
Wh catie- ^et 'ieet Svalbard Polar, heeft 66 ka-
en isimers en ls ^et eerste onderkomen op het
?n adarctische eiland dat in staat is de gast een
^„volledige hotel-service te verlenen. De uit-
halhibaters ziïn er rotsvast van overtuigd dat
Spitsbergen door hun inspanningen nu be-
ri ter tegemoet kan komen aan de eisen van
ektel re^z'8ers een bezoek willen brengen
ncjjaan de laatste wildernis van Europa',
isj
'*eg Interhome Italië
'n n'euwe Interhome-brochure 'Italië
n wé bevat bijna drieduizend vakantiever-
bhjven die niet alleen in bekende toeristen-
sen centra a's Toscane, de omgeving van Rome
en de eilanden Sardinië en Sicilië staan,
maar ook in nauwelijks ontdekte streken.
Nieuw is zowel de prijslijst met een selectie
uit de betere accommodaties als de insteek
met een aparte hotel-lijst. De brochure is
op te vragen bij:
Interhome, Bouwerij 50,1185 XX Amstel
veen, telefoon 020 - 6 436 141.
Nieuwe toren
Het silhouet van de oude Hanzestad Ros-
tock in noord-Duitsland wordt sinds kort
i weer bepaald door de 117 meter hoge toren
van Petr>kirche. De renovatie van het ge-
val ^ee'^out °P8etr°kken bouwwerk heeft
ettelijke jaren in beslag genomen. De toren,
van ouds een baken voor zeelieden, werd in
1942 tijdens een bombardement vernield.
Info: Rostock Information, telefoon
00 49 381 925 260.
Varen op skipiste
Wie er lol in heeft met een boot een skipiste
af te schuiven, kan zich vervoegen in Gröb-
ming (Dachstein-Tauern/Oostenrijk). Daar,
op de Stoderzinken, kunnen per tocht tien
passagiers plaats nemen in het schip van
plastic. De prijs voor een ritje is 30 Shilling,
maar houders van een skjpas mogen gratis
Havenfilms
In zowel het Maritiem Museum 'Prins Hen
drik' te Rotterdam als bioscoop Lantaren-
/Venster in dezelfde stad, wordt tot eind ja
nuari een aantal nostalgische films over de
Rotterdamse haven vertoond. De oudste
film is de uit 1916 daterende 'Laden en Los
sen'; de jongste - 'Rotterdam Wereldhaven'
- uit 1993. Ook wordt 'Houen Zo' gedraaid,
de befaamde documentaire.waarmee Her
man van der Horst in 1952 de Gouden Palm
van het filmfestival van Cannes in de wacht
sleepte. Wie wil zien hoe de piepjonge zee
matroos Kees Brusse het aanlegt met de
dochter van een binnenvaartschipper, dient
'Hij, zij en een wereldhaven' uit 1951 te be
zoeken;
Info: Maritiem Museum, telefoon 010 -
4 132 680 of Lantaren/Venster, telefoon
(vanaf 14.00 uur), 010 - 4 361 311.
Hogeschool-reizen
In samenwerking met de NS Travel Group
organiseert de Hogeschool Holland te Die-
men een aantal specifieke kunst- en cul-
tuurreizen. De eerste vinden dit voorjaar
plaats en gaan naar respectievelijk Avignon,
Florence, Vlaanderen, Engeland (Kent),
Turkije (omgeving van Antalya) en Israël.
De trips worden begeleid door vakdocenten
van de Hogeschool, gespecialiseerd in cul
tuur, historie, kunst en archeologie. Aan de
reizen, die worden voorafgegaan door vier
gastcolleges van elk twee uur, kan door
maximaal dertig mensen worden deelgeno
men.
Info: A. Doedens, Hogeschool Holland, te
lefoon 020 - 4 951 513 of de NS-Reisburo's
op 20 stations in het land.
Achter villa Windekind - vroeger woning van hoofdcommissaris Van 't Sant - vindt de spionagewandeling een passend besluit in deze gevel-afbeelding van een 'complotte
rend paar' in geglazuurd steen. foto gpd jaap de boer
In Londen kan het al een poosje: het maken van gegidste
wandelingen langs panden van waaruit spionage werd be
dreven. Het pas verschenen boekje 'Duister Den Haag' biedt
die mogelijkheid nu ook in de hofstad. Bloedstollende erva
ringen levert de tocht niet op. Maar met een beetje fantasie
komt de wandelaar in de ban van het verleden. En wat wel zo
aardig is: je ontmoet al wandelend de elegantste en aange
naamste kanten van de stad.
Den Haag
sfeer ademt van een antiekzaak op deze eeuw af in trek geweest bij
zondag. Op een dag vertrok de spionnen. Na de laatste wereld-
verleidelijke danseres naar Frank- oorlog nestelden zich vele inlich-
rijk om spionagewerk te verrich- tingendiensten in royale panden
ten voor Duitse opdrachtgevers, om hun koude oorlog uit te vech-
Ze keerde nooit weerom. In de ten. Soms kwam van hun praktij-
vroege ochtend van 15 oktober ken iets naar buiten. Zoals een
19,17 werd zij door de Fransen in Chinees die zó maar uit het raam
het Bois de Vincennes gefusil- van zijn ambassade aan de Adri-
leerd. Daarna werd ze legende. aan Goedkooplaah .tuimelt, later
oefd
Grappig terras
'Duister Den Haag' heet
je waarmee yye als een
tuige langs d
Na scherpe^
Uitleg 10, waait^
sen zitten, maaii
naam Instituut Fi
19((i^?l\loerhi
ten),
en zei
vlucht je,
aan de/ene kant-
art dè
/je
eonweei
jiedi.
nét
dingen
Hathor
Takay
apanse
delaar
elen., r<»i
re jets,
j_7 .geestj
op verwal
a' 4 quet o|
niet nu
ont-j breedgescl
2 dat van eerbiêdi
litlegj. stateetr tqt j<
kant S gens het boekji
de-Malie- is. Jazeker,
veflei-i of.Litteraire
fé huisvest. En d<
as; rrienki
gepensioneerde
zo, Sov-
i vader-
draven aan het
Zélfs op het
van Le Perro/'
laat het boekje je
e kijkt uit op een
lerd- gebouw, saai
cid, en ton
Ldat dit vol-
:dacht huis.
ide Nieuwe
Witte ge-
„van sa
ne, veelal
,gsë 'Heren
wórdt VölgertS' het /boekje 'nogal j
Even noterenmaa r
v eraqr opmeet? bar -bodega, het
literatuur-theater Branoul, een
pannekoekenhuis, een theecafé,
een sinistere bar-sociëteit en een
kaas-wijnwinkeltje waarin ge
smoes verstomt als de wandelaar
een stap naar binnen waagt. De
cafeetjes hebben zonder enige
twijfel een achteruitgang, die de
mogelijkheid biedt ongezien te
verdwijnen bij binnenkomst van
de een of andere 007. Rechtsaf sla
je en dan is daar de Dennenweg,
ook al rijkelijk voorzien van cafés,
antiekzaken en winkels die dure
doch smakelijke waren in de aan
biedinghebben.
Den Haag is van het begin van
vaak' genoemd
van plannen
broedplaats j
iphtsé coup-.]
Ellendige plek
We verlaten deze ellendige plek en
penetreren in de Indische buurt,
waar op spionagegebied van alles
aan de hand is geweest. Neem
nou Hotel Cattenburch, op de
hoek van de Laan Copes van Cat
tenburch en de Bankastraat. In de
jaren vijftig en zestig leidde de
BVD daar haar agenten op. En ei
genaar F. Reuhl blijkt het niet eens
te weten. Sterker nog, het interes
seert hem nauwelijks. Hoge ka
mers met fraai bewerkte plafonds,
een monumentaal trappenhuis,
engeltjes en druiventrossen in het
sierstucwerk - daèr moet meneer
naar kijken.
Een paar honderd meter verder
op belanden we in de onopvallen
de Celebesstraat (nr. 32), waar in
de jaren '30 de spion van het Rode
Leger Samuel Ginsberg woonde.
Nadat hij in ongenade was geval
len bij de Sovjets vluchtte Gins
berg naar Amerika, waar hij in
werd vermoord. Stalins
raak. Smallö^randgangen langs
'en achter 'hóf- Trvis moeten de
spion ideale vlucbtniogelijkheden
hebbei£.gebptiert, Beo merkwaar
likje in de
ind roept op-
Maar op de
ichtertuin staat
in grote letters:
uwcigéTy^ond'.
hef bgrkje is
lla van
schandalige afrhëhnge)ck in rode
baksteert. en vóórzien itón een
markanten ver naa^voren steken
dakUnfel. In de jaren dendg ge
bouwd voor F. van 't Sant, hoofd
commissaris van politic en beurs-
u(S<»nt $as ver-
.1. Wil
den hij hiefy
fs uit de brand
fëuze escapes in het f
'^voorkant kijkt, vihq
be
lingse Bosjes, aan de achterzijde
ip het mooie Weslbrockjjark. Je
bereikt dat park via de Meliwe
Duinweg en de KtfpèlwegTOp het
gazon voor het parkrestaurant
stuit je op een tafereel, dat fasci
nerend aansluit bij het thema van
de wandeling. Een donker bebril
de man en vrouw, meer dan
mensgroot gebouwd van gegla
zuurde steen, zitten elkaar bevro
ren aan te staren aan een tafel,
waarop wat consumpties staan.
Zij beraden zich. Wie moet er nu
weer dood?
'Duister Den Haag' kost 24,90
in de boekhandel. Telefonisch te
bestellen bij uitgeverij SDU in
Den Haag, 070 - 378 98 80.
Nu Hotel Cattenburch - vroeger opleidingsinstituut van de BVD.
foto gpd
Aan dit verstilde, lieflijke grachtje
schoven spionnen de vitrage een
stukje opzij om elkaar te observe
ren. Huizen met de grandeur van
goed geconserveerde oude dames
leunen tegen elkaar, winterwind
ontdoet de bomen van hun laatste
gele bladeren, verwaaid, verspeeld
op straat. Ouderwetse straatlan
taarns vervolmaken het beeld dat
zich opdringt aan de bezoeker van
de Nieuwe Uitleg in het hart van
Den Haag: op deze plek neemt de
tred van de tijd een langzaam,
waardig tempo.
Staan we voor het 18e-eeuwse
huis van Mati Hari dan zien we
links naast de monumentale voor
deur een bronzen plaquette waar
op zij en profiel is afgebeeld, fraaie
versierselen in het kapsel. Dubbel
spionne Margaretha Geertruida
Zelle woonde er tijdens de eerste
wereldoorlog. Mata Hari (Maleis
voor 'Ster van het Oosten') was de
artiestennaam, die zij voerde als
danseres. Langs zachtrose, wat
verschoten 'gordijnen begluur je
de suite. Antieke meubels, kristal
len karaffen, droogbloemen, een
bank bedekt met een fluwelen
kleed: een interieur dat de doodse
