Rus wil Irak
weer toelaten
op oliemarkt
Buitenland
ANC kan nog niet goed kiezen
ZE HIER ALTIJD TEGENAAN KIJKEN
MOGEN ZE 'M NU UITDELEN.
Vliegongeluk Coventry: vijf doden
Daklozen inzet van politieke komedie
Zwitserse regering op
zoek naar pure heroïne
Russische luchtmacht voert
strijd in Tsjetsjenië op
Fervent anti-communist
OP UW BEZ0RG(ST)ER KUNT U REKENEN.
3NDERDAG 22 DECEMBER 1994
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbur
Press DPA Deutsche Presse Agentur CPD Geassocieerde Pers I
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
Neergeschoten dakloze bezwijkt
1/ASHiNGTONDe 33-jarige dakloze die dinsdag door politieagen-
bn werd neergeschoten toen hij met een mes stond te zwaaien
Voor het Witte Huis, is overleden. Gisteravodn bezweek hij aan
|ijn verwondingen in een academisch ziekenhuis in Washing
ton. Dat heeft een woordvoerder van het ziekenhuis bekend ge
naakt.
/ijf doden bij hotelbrand Japan
roKYQ» Een hotelbrand in Iizaka in Noord-Japan heeft vijf men-
1 >en het leven gekost. De politie zei dat het vuur gisteravond door
log onbekende oorzaak uitbrak op de tweede etage. De brand-
t ,veer kon de vlammen pas na enkele uren de baas worden. Op
het tijdstip van de brand waren 45 gasten in het hotel. Twee gas-
jen die ernstige brandwonden opliepen, zijn naar een zieken-
huis gebracht.
"aaPvongyang draagt lichaam over
'pje
pANMUNJOMNoord-Korea heeft vanochtend het lichaam van de
kie^aterdag omgekomen Amerikaanse helikopterpiloot overgedra
gen. Het Amerikaanse congreslid Bill Richardson bracht het stof-
er nfelijk overschot van David Hilemon via de grenspost bij Pan-
munjom naar Zuid-Korea. Richardson meldde dat de gevangen-
eegenomen piloot Bobby Hall 'heel snel' vrijkomt. De twee piloten
werden boven Noord-Korea neergeschoten nadat ze uit koers
ïm 'waren geraakt.
Roemenen herdenken omwenteling
Boekarest Ongeveer duizend Roemenen hebben gisteravond in
de hoofdstad Boekarest herdacht dat vijf jaar geleden het be-
7 wind van dictator Nicolae Ceausescu omver werd geworpen. De
I aanwezigen onderstreepten hun teleurstelling over wat sinds
dien in Roemenië is bereikt.
Doodvonnis voor radicale moslims
amman Een speciaal gerechtshof heeft gisteren in de Jordaanse
hoofdstad Amman elf fundamentalisten ter dood veroordeeld.
Ze werden schuldig bevonden aan terrorisme, illegaal bezit van
explosieven en samenzwering om de regering ten val te bren
gen. Drie andere verdachten zagen hun aanvankelijke doodvon
nis in levenslang omgezet, vier kregen langdurige celstraffen en
zeven werden vrijgesproken. Een hoge functionaris zei overigens
dat mensen die in Jordanië wegens politieke of veiligheidszaken
een doodvonnis kregen, nog nooit zijn terechtgesteld.
Libië buigt zich zelf over Lockerbie
londen De Libische leider Gaddafi heeft gisteren voor de BBC-
radio verklaard dat de twee mannen die ervan worden beschul
digd in 1988 een jumbojet van Pan Am te hebben opgeblazen, in
Libië worden berecht, niet in de VS of Groot-Brittannië. Gaddafi
zei dat de verdachten bang zijn dat ze in de VS of in Groot-Brit-
tannië geen eerlijk proces zullen krijgen. Bij de vliegramp boven
het Schotse Lockerbie vonden 270 mensen de dood.
Vredesakkoord Liberia getekend
accra» De om de macht strijdende partijen in Liberia hebben
gisteren in de Ghanese hoofdstad Accra een vredesakkoord gete
kend. De overeenkomst voorziet in een staakt-het-vuren vanaf
28 december en verkiezingen op 14 november 1995. Een vijf le
den tellende raad zal het Westafrikaanse land besturen tot een
gekozen regering het in januari 1996 overneemt. De burgeroor
log die vijfjaar geleden op kerstavond losbarstte, verdreef onge
veer de helft van de 2,5 miljoen Liberianen van huis en haard.
Dood Barschel:
nieuw onderzoek
HAMBURG Rtr-DPA
De Duitse justitie heeft het on
derzoek heropend naar de dood
van Uwe Barschel. Deze pre-'
mier van de Noordduitse deel
staat Schleeswijk-Holstein werd
zeven jaar geleden in Zwitser
land dood aangetroffen in een
hotel. Het parket in Lübeck zei
gisteren voldoende aanwijzin
gen te hebben voor betrokken
heid van een derde partij bij
Barschels dood, maar sloot zelf
moord ook nog steeds niet uit.
Barschel (CDU) moest in sep
tember 1987 uit de politiek
stappen als gevolg van beschul
digingen over een 'vuile' cam
pagne tegen zijn tegenstrever
Engholm (SPD). Een maand la
ter werd Barschel dood gevon
den in een hotel in Genève. De
Zwitserse politie sprak van ken
nelijke zelfmoord door een
overdosis slaappillen.
Carter meldt
afspraken over
gevangenen
ATLANTA-ZAGREB Rtr-DPA
De Bosnische Serviërs en mos
lims zijn het eens over een plan
voor de vrijlating van alle krijgs
gevangenen die in de nu 32
maanden durende oorlog zijn
gemaakt. Dat heeft de Ameri
kaanse ex-president Carter ge
zegd bij zijn terugkeer in de
Verenigde Staten.
Volgens Carter, die op per
soonlijke titel in Bosnië bemid
delde, stemden beide partijen
in met de inschakeling van het
Rode Kruis, de inspectie van ge
vangenissen en gevangenen
kampen. Het dinsdag bereikte
staakt-het-vuren is nog uiterst
broos, zei Carter met nadruk.
„De hele zaak kan nog zeer ge
makkelijk in duigen vallen."
Vanochtend ontploften twee
granaten op de oude markt van
Sarajevo, waardoor zeker één
dode en verscheidene gewon
den vielen. Wie de granaten af
vuurde, bleef onduidelijk.
Onverwacht zware sneeuwval
stopte de strijd in Bosnië giste
ren al grotendeels nog voordat
het voor morgen afgesproken
staakt-het-vuren een feit is.
„Sneeuw is doeltreffender dan
afspraken van politici", zei een
woordvoerder van het VN-
hoofdkwartier in Zagreb.
Bevrijdingsbeweging of regeringspartij
BLOEMFONTEIN RUNA HELLINGA
I CORRESPONDENT
In triomf schreed zij het podium op en als een
j koningin nam ze haar plaats in. Winnie Mandela,
j twee jaar geleden gedwongen terug te treden uit
het bestuur van het Afrikaans Nationaal Congres
(ANC) wegens haar aandeel in de moord op de
12-jarige Stompie, is gisteren tijdens het ANC-
congres in Bloemfontein met overweldigende
meerderheid opnieuw gekozen. Ze kreeg 1802
I van de 3000 stemmen en eindigde daarmee op de
t vijfde plaats in het zestig man sterke bestuur.
Winnies verkiezing is veelzeggend, net zo veel
zeggend als het feit dat het zeer gematigde actie-
en strategieprogramma dat de conferentiegan
gers voorgelegd hadclen gekregen, zonder enig
morren is aangenomen. Daarmee bevestigde de
conferentie feitelijk het beleid zoals het ANC dat
in de laatste tijd in de regering heeft gevoerd.
De conferentie stemde in met overheidsbezui
nigingen, inkrimping en reorganisatie van het
staatsapparaat en zelfs met privatisering van
staatsbedrijven, een novum in een organisatie die
niet zo lang geleden een voorstander van natio
nalisatie van privé-bedrijven was.
Dat in de conferentie een duidelijk sociaal-de-
OMDAT
Uw bezorg(st)er heeft het hele jaar
door maar één doel: zorgen dat
hij/zij uw brievenbus niet mist.
Binnenkort zal uw eigen bezorg-
(st)er aanbellen en een wens-
kaartje afgeven.
Op dat kaartje staat een brievenbus
afgebeeld. Daaraan herkent u dus
uw eigen, vertrouwde bezorg(st)er.
Andere kaartjes worden door de
bezorg(st)er van deze krant niet
uitgedeeld!
londen Bij het ongeluk met de Boeing-737 bij het Engelse Coventry zijn gisteren niet twee doden gevallen,
zoals eerder gemeld, maar vijf. Het neerstortende toestel miste een dichtbevolkte woonwijk maar net. De
Boeing was eigendom van Air Algérie. Het vliegtuig was verhuuurd aan de Britse maatschappij Phoenix Avia
tion. Het werd gebruikt voor veetransporten van Engeland naar Nederland en Frankrijk. De ongeluksvlucht
was gisteren begonnen op Schiphol. foto reuter ian hodcson
PARUS» HANSGERTSEN
mocratisch getint economisch programma kon
worden aangenomen en gelijktijdig Winnie en
een aantal andere radicale ANC'ers met een fors
aantal stemmen in het bestuur werden gekozen,
tekent de verwarring die bij veel leden bestaat.
Deze bijeenkomst moest de overgang van verzet
naar regering markeren, maar echt duidelijk over
de nieuwe status is de organisatie niet.
De slotverklaring houdt het erop dat het ANC
een nationale bevrijdingsbeweging is die in de re
gering zit. Dat verklaart de tweeslachtige houding
van de afgevaardigden. Radicale leiders als Win
nie Mandela zijn helden vanwege hun rol in de
bevrijdingsstrijd. Maar gelijktijdig wordt een ge
matigd actieprogramma zonder enig probleem
aangenomen en kiest de conferentie als toekom
stig opvolger van Mandela, de gematigde Thabo
Mbeki.
In tegenstelling tot alle verwachtingen van poli
tieke waarnemers is hel dan ook een conferentie
van eenheid geworden. De stemming werd be
paald door de gezamenlijk gezongen strijdliede
ren en een half uur durende toejuichingen van
Mandela. Steeds weer is de congresgangers de
noodzaak tot eenheid voorgehouden en dat was
een boodschap die ze begrepen.
correspondent
De tienduizenden Parijse daklo
zen en slecht behuisden hebben
er een probleem bij. Ze zien
zich geconfronteerd met de
vraag wie hun belangen het best
behartigt: Jacques Chirac of
Edouard Balladur.
De twee conservatieve presi
dentskandidaten proberen zich
op te werpen als kampioen van
de daklozen. Dat leidt tot kolde
rieke situaties. Premier Balladur
ontving zondagavond de groot
ste kraker van Frankrijk en liet
hem vervolgens per dienstauto
naar huis terug brengen. Jac
ques Chirac, burgemeester van
Parijs, sloeg maandag terug
door te pleiten voor het toepas
sen van een uit 1945 stammen
de wet die het mogelijk maakt
leegstaande appartementen te
vorderen.
Aanstichter van het geheel is
Abbé Pierre. De 82-jarige pries
ter die geldt als een levende hei
lige door zijn strijd voor de dak
lozen, kraakte zondag met hon
derd dakloze families een leeg
staand appartementencomplex
in Parijs. Daarmee legde hij de
vinger weer eens op de zere
plek: terwijl de woningnood in
Parijs schrikbarende vormen
heeft aangenomen, staan meer
dan 100.000 appartementen
langdurig leeg.
Balladur greep dat aan om
zich te profileren als sociaal be-
Londen en Washington liggen dwars
Irak moet in het voorjaar weer olie kunnen verkopen als 'J
is bewezen dat het land medewerking geeft aan wapen
inspecteurs van de Verenigde Naties. Dat heeft de Russi
sche VN-ambassadeur Lavrov gisteren gezegd. Rusland
lijkt daarmee in de Veiligheidsraad af te stevenen op een
botsing met de VS en Groot-Brittannië, die vinden dat
aan Irak meer voorwaarden moeten worden gesteld.
new york» ap
De internationale gemeenschap
stelde het exportverbod op
Iraakse olie in na de Iraakse in
val in Koeweit in 1990. Volgens
Washington en Londen kan het
verbod pas worden opgeheven
als de regering in Bagdad de
mensenrechten naleeft en op
heldering geeft over het lot van
Koeweitse krijgsgevangenen.
Lavrov wilde daar echter niets
van horen. Als Irak de VN-wa-
peninspecteurs niets in de weg
legt, 'zie ik niet waar de bezwa
ren (tegen opheffing) vandaan
kunnen komen', aldus de Russi
sche VN-ambassadeur.
De VN hebben in Irak een
zich houdt aan het verbod op
de produktie van chemische,
nucleaire en bacteriologische
wapens. Het systeem zal in het
voorjaar volledig operationeel
zijn. Volgens Lavrov is dat het
tijdstip waarop de Veiligheids
raad moet bekijken of het olie
embargo kan worden opgehe
ven. De Veiligheidsraadsleden
Frankrijk en China hebben la
ten weten dat ook zij voor op
heffing van het embargo zijn.
Door het verbod op de olie
export loopt Irak miljarden mis.
Frankrijk en Rusland hebben
nog miljarden van Irak te goed
en hopen die door de opheffing
van het verbod eindelijk terug te
krijgen. De landen wijzen er
echter ook op dat de Iraakse be
volking in steeds grotere moei
lijkheden komt, omdat voedsel
en medicijnen steeds schaarser
worden.
Rolf Ekens, hoofd van de VN-
commissie die is belast met het
toezicht op de ontmanteling
van de Iraakse massavernieti
gingswapens, zei eerder deze
week in de Veiligheidsraad dat
zijn teams grote vooruitgang
hebben geboekt in Irak. Maar
volgens hem worden zijn men
sen ook nog steeds misleid.
Moskou stuurt elitetroepen
GROZNY Rtr-AFP-DPA-GPD
Russische gevechtsvliegtuigen
hebben afgelopen nacht zwa
re aanvallen uitgevoerd op de
Tsjetsjeense hoofdstad Groz
ny. De aanvallen waren de
zwaarste tot nu toe. Er wer
den onder meer een olieraffi
naderij en een hotel vlakbij
het presidentieel paleis be
stookt. Het was de vierde ach
tereenvolgende nacht dat de
Russische luchtmacht Grozny
onder vuur nam.
Volgens ooggetuigen heb
ben de Russen twaalf bom-
bardementsvluchten uitge
voerd. De Britse omroep BBC
maakte melding van veel do
den, maar aantallen werden
niet genoemd. Moskou had
de aanvallen aangekondigd
'om de burgerbevolking de
kans te geven Grozny te verla
ten'.
Een van de bommen raakte
een hotel dat op 200 meter
van het paleis van president
Do^dajev staat. Daarbij kwa
men twee mensen om het le
ven. Het hotel is volgens de
Russen een bolwerk van Af
ghaanse mujaheddin en
huurlingen uit Oekraïne en
Azerbeidzjan. Volgens de
Tsjetsjenen zitten in het hotel
echter twintig Russische
krijgsgevangenen vast.
Rusland lijkt dieper weg te
zinken in het Tsjetsjeense
moeras. Moskou besloot van
daag 2.000 man elitetroepen
te sturen ter versterking van
de aanvalsmacht, die op meer
verzet stuit dan was verwacht.
De Tsjetsjeense eenheden
zijn gisteren een tegenoffen
sief begonnen. De Russische
regering gaf toe dat een stij
gend aantal Russische solda
ten het leven verliest in het
conflict met de afvallige deel
republiek. Gisteren vochten
de twee partijen aan de front
linie verbitterde artillerieduels
uit. Waarnemers verwachten
dat het Russische leger nog
enkele dagen en mogelijk en
kele weken zal wachten met
een aanval over land op Groz
ny-
President Jeltsin gaf giste
ren zijn ministers van defen
sie en binnenlandse zaken de
opdracht 'niets onbeproefd te
laten' om het Russische gezag
in de Kaukasus-republiek te
herstellen. In een 'boodschap
aan het Tsjetsjeense volk'
stelde Jeltsin ruime economi
sche steun voor Tsjetsjenië in
het vooruitzicht als de 'gewa
pende bendes' van het toneel
zijn verdwenen. Tevens ga
randeerde hij de Tsjetsjenen
het recht op zelfbestuur.
Een aanzienlijk deel van de
inwoners van Grozny is de
stad ontvlucht. Het gróótste
deel is echter gebleven, om
dat de mensen geen idee heb
ben waar ze naartoe zouden
kunnen..
wogen politicus. Hij beloofde
Abbé Pierre de krakers voorlo
pig mogen blijven zitten. De
zelfde Balladur die vorig jaar
een draconische anti-kraakwet
door het parlement joeg, leek
deze kraakactie haast toe te jui
chen. Chirac is al sinds 1974
burgemester van Parijs en der
halve zeer verantwoordelijk
voor de woningnood. Maar hij
kon het optreden van Balladur
niet onbeantwoord laten en op
perde het idee om de uit 1945
stammende vorderingswet op
grote schaal te gaan toepassen.
„Je zou wensen dat die man
burgemeester van Parijs werd",
aldus het bijtende commentaar
van Dominique* Voynet, de
nieuwe aanvoerster van de
Franse groenen.
BERN BOB KROON
CORRESPONDENT
Zwitserland is op zoek naar he
roïne nu Frankrijk het spul niet
meer levert aan de Zwitserse
Dienst voor Volksgezondheid.
Aangezien de Zwitserse farma
ceutische industrie het spul zelf
niet maakt, had Bern 157 kilo
pure heroïne besteld bij een
Frans bedrijf. Het middel was
bestemd voor de gecontroleer
de verstrekking aan verslaafden,
vooral in Ziirich. Hiervoor heeft
het Agentschap voor Narcotica
van de Verenigde Naties toe
stemming gegeven.
De Franse leverancier zei
geen uitvoervergunning te heb
ben gekregen, nadat de Franse
minister van volksgezondheid,
Couste-Blazy, onlangs de 'lank
moedige houding' van Zwitser
land, Groot-Brittannië en Ne
derland tegenover drugs had
gehekeld.
In Zwitserland worden sinds
kort heroïne en methadon ver
strekt aan zo'n vijfhonderd
zwaar verslaafden, „liet is de
bedoeling dat aantal mettertijd
uit te breiden tot duizend per
sonen", aldus woordvoerder
Aebersold van de Federale
Volksgezondheidsdienst in
Bern. „Daarvoor hebben we
vijfhonderd kilo pure heroïne
per jaar nodig. De Franse ex
portstop laat ons koud, want we
kunnen het spul moeiteloos uit
andere Europese landen betrek
ken."
Uit Nederland misschien? Ae
bersold weigert daarover iets te i
zeggen. „Wij betalen voor deze
officiële heroïne zesduizend
frank (7.800 gulden) per kilo en
het is niet de bedoeling de in
ternationale drugmaffia op het
spoor te zetten." Zwitserse re- j
geringsinstanties versnijden de j
pure heroïne voor verwerking in
sigaretten of andere verstrek
kingsmethoden. Dat brengt vol
gens Aebersold de uiteindelijke
kosten 'vrij dicht in de buurt
van de straatwaarde van zo'n
zestigduizend frank per kilo,
maar ons spul wordt streng ge- j
controleerd en van betere kwa
liteit dan de gevaarlijke rommel j
die soms op straat wordt aange
boden'. Farmaceutische gigan
ten als Ciba-Geigy of Roche in
Basel zijn door Bern benaderd
over heroïneleveranties, maar
zijn niet geïnteresseerd. „Voor
officiële heroïne is de winstmar
ge niet interessant. Bovendien
moeten we dan allerlei veilig
heidsmaatregelen nemen om
het spul uit het illegale circuit te
houden, waar de prijzen tien tot
twintig maal hoger liggen",
heette het in Basel. „We laten
dit graag aan de buitenlandse
concurrentie over.
PORTRET: DEAN RUSK
Dean Rusk, die in de jaren zes
tig acht jaar lang minister van
buitenlandse zaken van de VS
was en een centrale rol speelde
in zowel de Cuba-crisis als de
oorlog in Vietnam, is dinsdag
op 85-jarige leeftijd in zijn ge-
boortestaat Georgia overleden.
Rusk stond bekend als een fer
vente anti-communist, maar te
vens als de man die het buiten
landse beleid van de VS onder
de presidenten John F. Kennedy
en Lyndon B. Johnson vorm gaf.
Rusk werd in 1961 door Kenne
dy aangezocht, terwijl hij hem
nog nooit had ontmoet. De kal
me en diplomatieke Rusk werd
al gauw een van de steunpilaren
van Kénnedy en was de enige
minister die door Kennedy niet
bij zijn voornaam werd aange
sproken.
Rusk raakte meteen betrokken
bij de spanningen rond Cuba,
eerst via de mislukte CIA-inva-
sie in de Varkensbaai, die als
doel had Fidel Castro af te zet
ten. Vervolgens deed zich de ra-
kettencrisis voor, die de wereld
aan de rand van een atoomoor
log tussen de VS en de Sovjetu
nie bracht. „We stonden oog in
oog en de ander knipperde", zei
Rusk droogjes, nadat Kennedy
Sovjet-leider Nikita Chroesjtsjov
tot de terugtocht had weten te
dwingen.
Rusk speelde in 1962 ook een
belangrijke bemiddelende rol in
de kwestie Niejiw-Guinea. Dat
leidde enkele malen tot harde
Dean Rusk: rol in Nieuw-Guinea-
kwestie. foto epa
aanvaringen met zijn Neder
landse ambtgenoot Luns. De
anti-communist Rusk zag het
conflict tussen Jakarta en Den
Haag vooral in de context van
de Koude Oorlog. Voorkomen
moest worden dat de Indonesi
sche president Soekarno, die
steun zocht bij de Sovjetunie,
nog verder in de armen van
Moskou zou worden gedreven.
Met de overdracht van Neder
lands Nieuw-Guinea eerst
aan de VN en later aan Jakarta
dacht Washington de gema
tigde stromingen binnen Indo
nesië voor zich te winnen.
Daarna werd Rusk synoniem
voor het Amerikaanse Vietnam-
beleid. Toen hij in 1969 zijn
baan neerlegde, ging een zucht
van verlichting door de anti -
oorlogsbeweging, die in hem de
personificatie van de oorlog in
Zuidoost-Azië zag. Alhoewel
Rusk zowel Kennedy als
Johnson waarschuwde voor de
gevaren van Amerikaanse be
trokkenheid in Vietnam, werd
hij later een van de felste verde
digers van de oorlog. Zelfs zijn
zoon Richard noemde zijn va
der eens 'de architect van een'
oorlog d^e 58.000 Amerikanen'
en een miljoen Vietnamezen
het leven heeft gekost'.
Maar Rusk had geen spijt van
zijn rol. „Ik had een plicht:
voorkomen dat Noord-Vietnam
het zuiden onder de voet zou
lopen. Dat was mijn baan en die
heb ik zo goed mogelijk ge
daan." I lij zei eens dat zijn fout
was dat hij de vastberadenheid
van de Noordvietnamezen had
onderschat en het geduld van
het Amerikaanse volk overschat.
Maar hij vond dat de VS de
plicht hadden om Zuid-Viet-
nam te hulp te schieten in de
strijd tegen het communisme.
Rusk was zo omstreden dat het
hem jaren na zijn vertrek niet
lukte een baan als hoogleraar te
krijgen. Uiteindelijk bood de
Universiteit van Georgia hem
een baan aan als hoogleraar in
de internationale betrekkingen,
maar ook daar was zijn benoe
ming lang omstreden.
WASHINGTON GPD-ANP
