Zwitsers in het geweer na demobilisatie duiven Natuur de dupe van ministerieel geldgebrek Feiten &Meningen VVD beheerst door populisme en wraakzucht Van Boven vindt tribunaal niet blijvend boeiend, DONDERDAG 22 DECEMBER 1994 COMMENTAAR Als je iemand overhoop steekt, beland je na uitgebreid onderzoek en een weloverwogen rechtsgang achter slot en grendel. Wanneer je het niet te bont maakt, heb je de zeker heid dat je weer in de maatschappij terug keert, zelfs al zou je voor de moord levens lang hebben gekregen. Het is een algemeen aanvaard, maar mis schien niet altijd even gewaardeerd onder deel van het Nederlandse rechtsstelsel dat levenslang in de praktijk niet zo uitpakt. Uiteindelijk werden zelfs erkende oorlogs misdadigers als de zogenoemde 'Twee van Breda' door Justitie vrijgelaten. Om de ge voelens van de nabestaanden van de slacht offers te sparen werd overigens niet het al gemeen geldende rechtsbeginsel als reden aangevoerd, maar werd dat besluit geba seerd op 'humanitaire gronden'. De twee waren ernstig ziek. Het doet tegen deze achtergrond vreemd aan te zien en horen hoe de Indië-vetera- nen zich teweer stellen tegen het verlenen van een visum aan de gewezen Nederlan der, Poncke Princen. Deze heeft 46 jaar geleden in een 'verkeerde' oorlog de 'goede' kant gekozen, maar dat kon en mocht vol gens het geldende recht niet. De deserteur Princen multipliceerde zijn 'verraad' door aan de kant van de Indonesische vrijheids strijders de wapens op te pakken tegen zijn voormalige strijdmakkers. Onduidelijk is nog steeds of hij daarbij aan Nederlandse kant ook slachtoffers heeft gemaakt. Princen, die in Indonesië is blijven wonen en zich daar al jarenlang inzet voor de handhaving van de mensenrechten, wordt zijn overlopen nog altijd nagedragen. De laatste jaren zelfs nog meer dan voorheen. Om de Indië-veteranen niet voor het hoofd te stoten, werd hem vorig jaar zelfs een vi sum voor een bezoek aan familie in Neder land geweigerd. Dal was om meerdere redenen opmerke lijk. Princen heeft Nederland in het verle den al vaker bezocht. Sterker nog, hij heeft al eens in de Tweede Kamer met kamerle den gesproken. Het getuigde dus van wei nig consistent beleid om hem in 1993 op eens de toegang tot Nederland te ontzeg gen. Pijnlijker echter, voor Nederland, is het gegeven dat Princen vele jaren na het verja ren van zijn 'misdrijf nog steeds wordt ge straft. Zelfs als zou zijn bewezen dat hij Ne derlandse militairen heeft gedood en hij daarvoor niet ter dood zou zijn gebracht, dan zou hij nu al tientallen jaren uit de ge vangenis zijn ontslagen. De Nederlandse rechtsstaat eist een rechtvaardige behande ling van iedereen, Nederlander en buiten lander, of in dit geval ex-Nederlander. Het gaat niet aan om Princen 46 jaar na dato nog steeds te straffen. En dat gebeurt dan niet eens zo zeer van wege hetgeen Princen al of niet heeft ge daan, maar omdat Nederland zijn traumati sche Indische verleden niet heeft verwerkt en de veteranen die destijds als dienst plichtigen ook maar werden gestuurd nooit goed zijn opgevangen door het 'on dankbare' thuisfront. Het zou goed zijn als politiek Den Haag zich déarover eens druk maakt. Van een openbare discussie over 'Indië kan een reinigende en verzoenende werking uitgaan. We blijven dan ook verschoond van het deze week vertoonde politieke stuntwerk. De radslag die de WD in de zaak-Princen maakte verdient scherpe afkeuring. De par tij ging eerst akkoord met het om humani taire redenen verlenen van een visum door minister Van Mierlo (D66/buitenlandse za ken) en floot hem na gepiep van een deel van de niet zo liberale achterban terug. De WD verloochent ermee zijn eigen beginse len. Niet vrijheid en democratie zijn het richtsnoer van de quasi-liberalen, maar wraakzucht en populisme. Gelukkig dat Van Mierlo uit beter hout is gesneden. Dertigduizend postduiven op non-actief Het Zwitserse leger, het aloude symbool van 's lands 'gewapende neutraliteit', wordt drastisch gesaneerd. De sterkte van dit militieleger wordt in het kader van 'Plan 1995' ingekrompen van 600.000 tot 400.000 man. Die worden ingedeeld in nieu we, mobiele eenheden met een moderne bewapening. Maar bezuiniging is ook een belangrijke factor. Om de rekening van 4,5 miljard gulden te kunnen betalen voor de vervanging van meer dan honderd, 37-jaar oude Hawker Hunter-gevechts- vliegtuigen door 32 Amerikaanse F-18's, zoeken defensieplanners allerwegen 'overbodige posten'. Daarbij hebben de militaire ha viken het onder andere gemunt op de 30.000 postduiven van de militaire verbindingsdienst. De ze gevleugelde koeriers maak ten 77 jaar lang deel uit van de Zwitserse strijdkrachten en droegen hun steentje bij tot handhaving van de neutraliteit in twee wereldoorlogen. Zo'n 7.000 van deze vogels zijn be roepsmilitair, en 23.000 zijn dienstplichtige burgerduiven, onder de hoede van 266 parti culiere eigenaars. Net als de Zwitserse militiesol daat, moet de militaire postduif jaarlijks opkomen voor een tweeweekse herhalingsoefe ning. Dan zet de duivenhouder zijn vogel op de trein naar een of andere grensplaats. De sta tionschef daar is verplicht de postduif uit zijn mand te lossen voor de thuisvlucht, die door de eigenaar nauwkeurig wordt ge klokt. Het departement van de fensie vergoedde tot dusver de treinkaartjes, verstrekte de eige naar wat maïs en betaalde hem bovendien 40 cent per jaar per duif voor de moeite. Dat kostte defensie jaarlijks 800.000 gulden en daarom werd besloten deze gevleugelde koeriers per 1 janu ari definitief van de sterkte af te VADERLANDSLIEFDE Maar dit besluit veroorzaakte landelijk meer commotie dan het afschrijven van de oude Hawker Hunters. Duivenhou- ders boden deze week aan de kosten voor instandhouding van het vogelkorps zelf te beta len. „Een indrukwekkend ge baar van vaderlandsliefde", zegt defensiewoordvoerder Patrick Curee-Mauroux in Bern. „Maar voorlopig houden we voet bij stuk. Eerst worden de 23.000 dienstplichtige postduiven ge demobiliseerd, daarna gaan on ze eigen 7.000 koeriers eraan. We maken ze natuurlijk niet van kant, ze worden weggege ven of verkocht". Of het zover zal komen, staat nog te bezien, want zelfs hoog geplaatste militairen als gene- raal-majoor Hans-Rudolf Fehr- lin menen dat ondanks de mo derne communicatiemiddelen de duif zijn waarde als koerier nog niet verloren heeft. „Een postduif vliegt 900 kilometer op 2.000 meter hoogte met een ge middelde snelheid van 70 tot 80 km per uur", aldus deze stafoffi cier. „Verbindingen kunnen worden afgeluisterd of elektro nisch gestoord. Een postduif vliegt tussen andere vogels en is als boodschapper dus niet al leen onkwetsbaar maar ook be trouwbaar". CAVALERIE Tot woede van de Zwitserse die renliefhebbers hebben de plan ners ook nog hun vermaarde le- germes gezet in de Paardentrac- tie Detachementen van de berg troepen. Die zijn een overblijfsel van de Zwitserse cavalerie, die in 1961 werd afgeschaft. De 6.000 militaire paarden, die door van defensiewege gesubsi dieerde eigenaars worden ge houden, worden volgend jaar tot 4.000 pk teruggebracht. Ook de grote voorraden ver duurzaamde levensmiddelen en medicamenten, die alle fabri kanten en importeurs op rege- ringskosten verplicht zijn aan te houden voor een eventuele oor log, worden met 20 procent ver minderd. Maar de verplichte atoomschuilkelders voor grote gebouwen en zelfs particuliere villa's blijven bestaan. „De tijden zijn veranderd", zegt woordvoerderCudree-Mauroux in Bern. „Het moderne krijgsbe drijf draait op elektronisch ge stuurde wapens en niet op paarden of duiven. Met een ge reduceerd militair budget van ongeveer vijf miljard franken per jaar kunnen we nu eenmaal niet alle kanten uit. In 1960 ging 30 procent van onze staatsbe groting nog naar defensie, nu is dat maar 11 procent". Overigens staat het neutrale Zwitserland, zelfs zonder paar den en postduiven en met een geslonken legermacht van 400.000 militieplichtigen, uitge rust met honderden Leopard tanks, 2000 zware artilleriestuk ken en een straks hypermoder ne luchtmacht in Europa qua weerbaarheid nog steeds in het BERN BOB KROON CORRESPONDENT Zwitserland wil niet langer geld uittrekken voor postduiven. \\u De lastpost van de Verenigde Naties keen'' terug naar Maastricht. Professor Theo vaijSf Boven (60), scheidend griffier van het ooi33 logstribunaal voor ex-Joegoslavië, kijkt ve?e baasd. „Ik een lastpost? Ik streef juist altij naar harmonieuze verhoudingen. Maar il kan me voorstellen dat mensen dat beeld van mij hebben. Het is te sterk bepaald door mijn vertrek, in 1982, bij de VN. Dat ging inderdaad met ruzie gepaard." Destijds werd Van Boven ontslagen als di recteur van het VN-bureau voor de men senrechten. Zijn onconventionele werkwi ze hij noemde tegen de gedragsregels iigj, de namen van landen waar mensenrechtf op grove wijze werden geschonden we|v hem met name door de VS en Argentinië niet in dank afgenomen. Argentinië vond de VS van Reagan en in de net benoemde secretaris-generaal Perez de Cuellar bond genoten om Van Boven te wippen. Geruchten over ruzie staken opnieuw de kop op toen Van Boven onlangs onver wacht aankondigde op te stappen als grif fier van het oorlogstribunaal. Nog geen ja; - na zijn benoeming keert hij als hoogleraare terug naar de Rijksuniversiteit Limburg. Zijn voortdurende kritiek op het gebrek voldoende geldmiddelen om het tribunaal zijn werk te laten doen, gaf voedsel a geruchten dat Van Boven uit onvrede zijn biezen pakte. „Niet alleen het tribunaal, bijna alle VN- kantoren hebben te maken met financiële problemen. Het ergert me dat sommige liif staten, zoals de VS, hun verplichtingen niel nakomen. Dat is echt schandalig. Als wij j een rekening niet betalen, krijgen we een aanmaning of staat er een deurnaarder i de stoep. Maar de VN hebben geen stok achter de deur. Er is een afspraak dat lai den die een betalingsachterstand van tv jaar hebben hun stemrecht kunnen verlie-j zen, maar daarvan wordt, uit vrees voor zegging van het lidmaatschap, geen gebi gemaakt." Geld is wezenlijk voor het tribunaal, dat voor de processen nog lang niet op sterkte is. „Er werken nu zo'n honderd Dat moet in ieder geval tot 220 worden uit gebreid. En tijdens de processen zullen zeker extra tolken, computerdeskundigen en beveiligingsmensen nodig hebben' Van Boven. Tot nu toe moest het tribuna; het doen met elf miljoen dollar. Voor de eerste drie maanden van het volgend j; er zeven miljoen beschikbaar, waarover Va Boven tevreden is. „Dat komt overeen met ons begrotingsvoorstel van 28 miljoen dol lar voor 1995. Ik heb goede hoop dat dat geld er komt." Van Bovens voortdurend fulmineren tegen het gebrek aan financiën heeft succes had. Geen reden dus om op te stappen. „Ik heb nooit het idee gehad dat deze baan mij lange tijd levensvreugde zou geven. Als grif fier ben je vooral bezig met de organisatie, nauwelijks met de inhoud. En juist de in houd boeit mij het meest. Wel heb ik willen helpen het tribunaal op te zetten. Dat is beurd." DEN HAAG JOS HEYMANS WIM STEVENHAGEN „Geen politicus kan zich een beleid veroorloven waarin de natuur op z'n beloop wordt gelaten." Cor Kleisterlee, oud-CDA-kamerlid en sinds jaren voorzitter van de Commissie Nationale Parken, is boos. Via een ambtenaar van minister Van Aartsen (landbouw) werd zijn commissie onlangs geconfron teerd met de mededeling dat er geen geld meer is voor de nationale parken. IGeisterlee was met stomheid geslagen. Stonden het Natuurbeleidsplan en het Structuurschema Groene Ruimte niet vol loftuitingen op de natuur, en dus ook de nationale parken? Nota's die door het kabinet zijn verdedigd en door de Kamer goedgekeurd. „Wij zijn er steeds van uitgegaan dat een minis ter die a zei ook b zal zeggen", aldus de commissievoorzitter. De nationale parken zijn slechts een klein voorbeeld van het voorziene leed in groen-Nederland. Sinds 1980 zijn er vijf nationale parken, vier zijn 'in op richting'. Binnenkort vallen besluiten over de nationale parken Drents-Friese Woud en de Utrechtse Heuvelrug. Texel en de Oosterschelde zijn 'in stu die'. vincies, gemeenten en bewoners sa men afspreken de natuur te bescher men en waar mogelijk verder te ont wikkelen. Voorlichting en onderwijs spelen daarbij een belangrijke rol. Nationale parken zijn volgens Kleister lee de catalysator van het natuurbeleid, sector landbouw te scoren, is veel Een natuurbelang dat steeds meer moeilijker", aanhangers verwerft. „Vergelijk het met een steen die in het wa- Kleisterlee: „Een minister kan concreet scoren met natuurbeleid en zeker met een nationaal park. Mensen die in een regio wonen met een nationaal park, zien dat echt als ons park. Er ontstaat een enorm draagvlak. Om r ter wordt ge gooid. De rimpelingen die daarna in het water ont staan, bestrij ken een steeds groter oppervlak." Dat beleid nu 'Een minister kan scoren met een natuurpark' „Het zal ook niet worden geaccepteerd dat een kabinet de natuur laat schie ten. Kijk maar eens naar het groeiend aantal leden van natuur- en milieu organisaties. Ook in het onderwijs groeit de belangstelling. „Ik pleit echt niet alleen voor de na tionale parken. Ik afkappen wegens geldgebrek kan er bij wil geen geraniumpotten-cultuur. Het hem niet in, ook al weet Kleisterlee donders goed dat Van Aartsen na 1995 zo'n 325 miljoen gulden tekort komt voor 'herinrichting en beheer' de totale natuurbeleid moet steun krij gen", stelt Kleisterlee. „Ik wil mij ook niet opblazen als e kikker, als ik toch geen kans z' verzamelnaam voor landinrichting, na- springen", vervolgt hij, in een verwij- tuur, bos, landschap en recreatie. Een sector die voor ongeveer 700 miljoen gulden per jaar in de boeken staat bij Landbouw. zing naar het financiële belang dat met de parken is gemoeid. Ze staan nu voor 6,3 miljoen gulden op de begroting van Van Aartsen. Een bedrag dat omhoog zou moeten naar acht tot tien miljoen per jaar als rond de eeuwwisseling alle vijftien nationale parken er zijn. „Wat ons nu is verteld door Van Aarts- ens ambtenaar heeft repercussies. De Haagse politiek wordt ongeloofwaar dig. Wij krijgen van provincies, ge meenten en anderen nu al brieven in de trant van 'wij praten al jaren over een nationaal park met u. Nu horen wij dat er geen geld voor is. Hebben wij ons daarvoor zo uitgesloofd?'. Ook op andere terreinen valt de samenwerking weg", verduidelijkt Kleisterlee. „Juist in een dichtbevolkt land als Ne derland moet je natuurgebieden be houden en waar mogelijk scheppen. Als rustpunten temidden van wegen en bebouwing. Wij gaan gewoon door met ons werk. Wij hebben onze eigen verantwoordelijkheid." „Ik kan ook niet geloven dat Van Aarts en nu zijn handen in de lucht gooit. Hij zal blijven proberen zoveel mogelijk van het beleid uit te voeren. De beper king zit 'm niet in het beleidsinhoude lijke, maar in de financiën. Fn dan moet de politiek prioriteiten sie"°n." DEN HAAG CAREL GOSELING Hr^g L» HUWÜÊCiua fl xvakma mmjv VU JFT- —r 7: VM&M JUKT" HET 15 EBJ JtHANPC pat ze woÉiqea) /V1IMI5TBR. VAU FINANCIËN 15 ZIÊJE./HIUI5TQÏ, 2'Alfl EN Z'M MEPEWÖStóf?; HUNTS^TEN) al uregEN 7A^ BUR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 2