II
Fakkeloptocht sluit actie
voor Iraanse christenen af
Kerk Samenleving
fitheid als
Zendtijd blijft hervormden verdelen
WOENSDAG 21 DECEMBER 1994
buitenland kort gesef van ballingschap vervaagt bij Molukse kerken
Koning David
De Israëlische regering
heeft met gemak een mo-
leiden .anp
leefd naar aanleiding van
minister Shimon Peres'
opmerkingen over koning
David. Met 56 tegen 41
stemmen werd de motie
verslagen. Peres (buiten
landse zaken) had de
woede van ultra-conser
vatieve rabbijnen en par
lementariërs opgeroepen
door te wijzen op het
overspel van koning Da
vid. ,,Niet alles wat koning
David deed, op de grond
of op het dakterras van
zijn paleis, lijkt me joods",
had Peres gezegd. Volgens
1 Samuël 11 vers 2 zag
David vanaf het dakterras
van zijn paleis 'een vrouw
die aan het baden was, en
die vrouw was heel mooi'.
Hij liet uitzoeken wie zij
was. Vervolgens sliep hij
met Batseba. Hij zond
haar man naar het front,
waar deze overleed. Daar
na werd zij zijn vrouw.
„Maar De Heer keurde af
wat David gedaan had",
aldus vers 27.
Praagse kathedraal
De monumentale Praagse
Sint Vitus-kathedraal is ei
gendom van de katholieke
kerk en niet van de Tsje
chische staat. Dat heeft
een rechtbank bepaald in
een zaak over wie de ei-
gendomsrechen toekomt
van kerkelijke gebouwen
in Tsjechië. Ook twee klei
nere kerken in Praag, de
Sint Georgiuskerk en de
Sint Anna kapel, zijn door
de rechter aan de kerk
toebedeeld. De zaak
speelde al onder het oude
regime. Na de fluwelen re
volutie van november
1989 was het geschil nog
verre van opgelost. Presi
dent Vaclav Havel verde
digde handhaving van de
kerkgebouwen als staats
bezit, ondanks het feit dat
hij zelfbepaald niet afwij
zend tegenover religie
sche Tsjechoslowaakse
bewind stelde in 1955 dat
de uit de 12de eeuw stam
mende kathedraal 'aan
het gehele volk' toebe
hoort, wat het gebouw tot
staatsbezit maakte. De
kerkelijke functie ver
dween niet. Er werden ge
durende de gehele com
munistische periode mis
sen opgevoerd.
Rechtvaardiging
Lutheranen en rooms-ka-
tholieken zullen binnen
kort een gemeenschappe
lijke verklaring over de
rechtvaardigingsleer uit
geven. Het meningsver
schil over dit theologische
onderwerp was in de Re-
formatietijd een van de
oorzaken van de splitsing
tussen Rome en de pro
testantse kerken. Volgens
een Duitse medewerker
van de pauselijke raad
voor de eenheid der chris
tenen, Heinz-Albert
Raem, is er sprake van een
'consensus' tussen de Lu
therse en de Rooms-Ka
tholieke Kerk. Raem
schrijft dit in het rk-tijd-
schrift '30 dagen'. Over de
betekenis van de recht
vaardigingsleer verschillen
lutheranen en rooms-ka-
tholieken niet wezenlijk,
wel is er verschil in de for
mulering, aldus de verkla
ring. Het gaat er niet om
uniformiteit te scheppen,
maar eikaars interpretatie
te erkennen, schrijft
Raem. De verklaring van
tien bladzijden moet ove
rigens nog door de con
gregatie voor de geloofs
leer worden goedgekeurd.
De Molukse kerken in Nederland staan
voor ingrijpende veranderingen. Het ker
kelijk leven van de Molukse ballingen
heeft altijd in het teken gestaan van de
verwachting van een tijdelijk verblijf in
ons land en het ideaal van een zelfstan
dige Republiek Zuid-Molukken (RMS).
Dat besef van ballingschap begint echter
steeds meer te vervagen.
Dal schrijft de theologe Antje van der
Hoek in haar proefschrift 'Religie in bal
lingschap. Institutionalisering en leider
schap onder christelijke en islamitische
Molukkers in Nederland'. Vandaag
hoopt ze daarop aan de Rijksuniversiteit
Leiden te promoveren.
Het RMS-ideaal wordt minder belang
rijk voor de Molukse kerken, constateert
Van der Hoek. Vorig jaar voerden de
twee grootste Molukse kerkgenootschap
pen voor het eerst besprekingen met de
Indonesische Raad van Kerken. Daarmee
wilden de kerken volgens Van der Hoek
hun 'kerkelijke horizon verbreden'.
De mogelijke betrokkenheid van de
Molukse kerken bij het Samen op Weg-
proces van hervormden, gereformeerden
en lutheranen wijst er op, dat zij zich
meer op de Nederlandse situatie zijn
gaan richten, aldus Van der Hoek. Ten
slotte opent de recente vorming van een
Moluks kerkelijk centrum in Houten per
spectieven voor een 'Molukse
Al die ontwikkelingen duiden er vol
gens Van der Hoek op 'dat de toekomst
van de ballingschapskerken zich niet
langer zal afspelen binnen de smalle
marge tussen de Indonesische kerken of
de moederkerk enerzijds en de Neder
landse kerken anderzijds'.
Van der Hoek beschrijft de kerkelijke
ontwikkelingen in Molukse kring sinds
de komst van 12.500 ex-KNIL-militairen
en hun familieleden in 1951 als een 'ge
schiedenis van ontworteling'. Verschillen
in afkomst, dorp en eiland van oor
sprong, stand en politieke overtuiging
leidden in Nederland tot een waaier van
verschillende protestantse Molukse ker
ken en kerkjes. Daarbij was de houding
ten opzichte van het RMS-ideaal volgens
haar de belangrijkste splijtzwam.
Van der Hoek noemt het verschil in
politieke oriëntatie beslissend bij het on-
staan van de Molukse kerken. De meeste
van hen waren op de RMS georiënteerd,
terwijl een ander deel zich op de band
met de moederkerk op Ambon richtte.
Een klein aantal kerken benadrukte de
verbondenheid met Indonesië. Voor alle
Molukse kerken gold dat ze zich afzijdig
hielden van de Nederlandse protestantse
kerken.
Van der Hoek constateert dat de 'poli
tieke neergang' van het RMS-ideaal door
het geleidelijk wegvallen van de eerste
generatie ballingen grote invloed heeft
op de kerken die altijd op de verwezen
lijking van de RMS gericht zijn geweest.
De RMS-rituelen raken in onbruik, en de
messianistische inslag van de Molukse
geloofsbeleving, waarin de RMS in bij
belse termen als het beloofde land wordt
voorgesteld, verdwijnt langzamerhand.
Binnen het op Ambon georiënteerde
kerkgenootschap NGPMB staat de tijde
lijkheid van de organisatiestructuur ter
discussie. Er gaan stemmen op om het
hoofdbestuur van de kerk te vervangen
door een synode. Daarmee zou de orga
nisatie een permanenter karakter krij
gen. Volgens sommigen betekent dat
echter het afscheid van het 'noodkarak-
ter' van de kerk in ballingschap.
in Iran a
l,M l/C
Woodbrookers
fuseren met
De Rode Hoed
Mcderland
De demonstranten kwamen niet verder dan het hek van de ambassade. foto gpd
Open Doors en Dorkas tevreden over grote opkomst
De vereniging van religieus so
cialisten de Woodbrookers fu
seert begin volgend jaar met de
stichting De Rode Hoed in Am
sterdam. Dit heeft voorzitter C.
Huijsen van de Woodbrookers
gisteren voor de KRO-radio ge
zegd.
De arbeidersgemeenschap
der Woodbrookers ontstond in
Nederland in 1908. Het Quaker
centrum in Woodbrook bij
Manchester vormde de inspira
tiebron. De vereniging wilde so
lidair zijn met de arbeidersklas
se en meewerken aan de verhef
fing daarvan. Daartoe beschikte
het over twee vormingscentra,
in Bentveld en Kortehemmen.
Verder organiseerden de Wood
brookers conferenties. De ver
eniging, die nu ongeveer 800 le
den telt, moest de afgelopen ja
ren de vormingscentra van de
hand doen. Alleen het blad Tijd
en Taak bestaat nog.
De Rode Hoed, in 1980 door
Huub Oosterhuis opgericht,
heeft volgens Huijsen ongeveer
dezelfde doelstelling. In dit cen
trum komen zingevingsvragen
op religieus, cultureel en poli
tiek gebied aan. de orde. Er is al
sprake van samenwerking. De
secretaris van de Woodbrook
ers, A. Engelsman, is al enige ja
ren directeur van de Rode
Hoed.
De handtekeningenactie van de stichtingen 'Open Doors'
en 'Dorkas' tegen de onderdrukking van christenen in
Iran, is gisteravond afgesloten met een fakkeloptocht
naar de Iraanse ambassade in Den Haag. Meer dan zes
honderd demonstranten namen deel aan de tocht die
begon bij de Oude Kerk in Scheveningen, waar eerder op
de avond een gedenkdienst was gehouden.
den haag dick van der plasgelegenheid gesteld
De petitie met de boodschap
'Geef christenen in Iran dezelf
de vrijheid als moslims in Ne
derland' kwam uiteindelijk niet
verder dan de brievenbus van
de ambassade. Ondanks de
kennisgeving vooraf gaf ambas
sadeur Nasrollah Kazemi Ka-
myab niet thuis. Wel werd
woordvoerder Ruud van Eijle
van Open Doors enige tijd in de
spreken met een
personeelslid. Voor de mansho
ge hekken zongen de demon
stranten onder begeleiding van
trompetmuziek liederen als 'Ere
zij God' en 'Wat de toekomst
brengen moge'.
De directe aanleiding voor de
handtekeningenactie van de
twee interkerkelijke organisaties
- die ijveren voor verdrukte
christenen in communistische
en islamitische landen - was de
recente moord in Iran op de
drie predikanten Hovsepian,
Dibaj en Michaelian. Deze aan
slagen zien de stichtingen niet
als een incident maar als een
symptoom voor de benarde po
sitie waarin christenen in Iran
moeten leven. Nog geen één
procent van de 55 miljoen Ira-
niërs is christen. Deze groep
heeft op alle mogelijke manie
ren te maken met onderdruk
king, aldus Open Doors en Dor
kas.
Een aantal van die pressie
maatregelen van het Iraanse re
gime werd ook genoemd in de
petitie: predikanten en actieve
christenen worden behandeld
als potentiële misdaders, kerken
en particuliere organisaties mo
gen geen bijbels en christelijke
lectuur importeren, christenen
worden verplicht de Koran te
bestuderen en zij worden op tal
van terreinen in de samenleving
gediscrimineerd. ,,En die lijst
zouden we met gemak nog veel
langer kunnen maken", zegt
Ruud van Eijle van Open Doors,
die zich zeer tevreden toonde
met de opkomst voor de de
monstratie. Hij probeert de ko
mende weken alsnog persoon
lijk in contact te komen met de
Iraanse ambassadeur. Van Eijle
wil hem dan een bijbel in zijn
landstaal overhandigen. Het
ging hem te ver om dit boek gis
teravond samen met de petitie
in de brievenbus te laten glij
den.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Aangenomen: naar Eist (Gld) (SoW):
G Ruitercamp te Denekamp; naar
Vollenhove.- J.F. Kievit, kandidaat te
Barneveld, die bedankte voor Piers-
sterdam (toez.): C. van de Scheur te
Bodegraven.
EVANGELISCH LUTHERSE KERK
Benoemd: te Amersfoort-Baarn-Soest
als predikant met een bijzondere op
dracht- mevr. C. Verwaal-Hübner, wo
nende te Hilversum, die deze benoe-
ingenomen en hier reeds
n Butter
CHR.GEREF. KERKEN
Bedankt; voor Elburg; P. c
te Driebergen.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Dirksland, te Rotter
dam-Centrum en te Lethbridge
(Can.): C.A. van Dieren te Stolwijk; te
's-Gravenzande: A. Moerkerken te
Gouda; te Tricht-Geldermalsen: AJ.
Gunst te Tholen.
Bedankt: voor Benthuizen: J.J. Tams
<r Leerdam: C. Hogchem
leidschendam anp
Het synodebestuur van de Ne
derlandse Hervormde Kerk en
de rechtervleugel van die kerk,
de Gereformeerde Bond, zijn
gisteren in een gesprek niet na
der tot elkaar gekomen in de
kwestie van de kerkelijke zend
tijd op radio en tv.
De Gereformeerde Bond be
sloot onlangs om zelfstandig ra
diozendtijd aan te vragen via de
Evangelische Omroep (EO). De
NHK, die sinds jaar en dag haar
zendtijd door de IKON laat ver
zorgen, was daar woedend over
en eiste dat de Gereformeerde
Bond zijn aanvraag zou intrek-
Volgens ir. J. van der Graaf,
i de Gereformeer
de Bond, is er een 'scherp ge
sprek' gevoerd, dat het gerezen
probleem echter niet heeft op
gelost. De Bond blijft bij zijn
kritiek op de vrijzinnige koers
van de IKON en zal pas na zijn
bestuursvergadering in januari
formeel reageren op de eis van
het synodebestuur om de eigen
zendtijdaanvraag in te trekken.
„Wij voelen ons op geen en
kele wijze verplicht aan de
IKON", aldus Van der Graaf.
„De synode heeft gefaald door
niet de hele breedte
NHK bij de IKON te betrekken."
Volgens ds. K. Blei, scriba van
het hervormde synodebestuur,
heeft het moderamen de Gere
formeerde Bond nog eens voor
gehouden dat de zendtijdaan
vraag 'een brug te ver' is. „Die
verdraagt zich niet met het be
leid van de Bond om loyaal bin
nen de NHK te opereren." Het
moderamen wacht nu de reac
tie van de Bond af, aldus Blei.
HET WEER
Stijgende barometer
Een depressie voor de Noorse kust
voerde gisteren heldere, polaire
lucht het land binnen. Hierin was
ruimte genoeg voor brede lappen
hemelblauw, waartegen de stapel
wolken fel afstaken. Er dreven nog
wat lokale buien rond, bij voorkeur
in het noordwesten van het land.
Ondanks een temperatuur van 7
graden voelde het tamelijk guur
aan; aan zee stond een krachtige
westenwind. Verder landinwaarts
zag je een geleidelijke overgang
naar wat wmterser weer. Langs on
ze oostgrens werd al niet meer dan
4 a 5 graden gehaald en in de Ar
dennen en de Duitse Middelge
bergten werden al wat sneeuwvlok
ken gemeld. Serieuzer ging het er
aan toe in Tsjechië en Oostenrijk.
Een forse depressie boven Italië
stuwde vochtige lucht uit de Mid
dellandse Zee de Alpen over en dat
gaf aanleiding tot flinke sneeuwval.
Vandaag ligt ons land in een 'nie-
mandsgebied' tussen de oude de
pressie in het noorden en een sto
ring, die met regen en natte
sneeuw over Frankrijk koerst. Hier
door heeft de wind enige tijd geen
voorkeursrichting, waarbij lokale
verschillen tussen land en zee een
rol gaan spelen. Vooral na zonson
dergang neemt het temperatuurs
verschil sterk toe. In het binneq
land wordt al vlot het vriespunt^
reikt, terwijl het kwik vlak aan o
kust niet veel daalt vanwege eei^
zeewatertemperatuur van 9 graj^
den. Het is onder die omstandig
den goed mogelijk, dat er een zi
genaamd 'kustfront' wordt ge- £e
vormd, waarbij winterse buien K1*
regen, hagel en natte sneeuw a?1^
eenklitten boven de westelijke eer
noordelijke kuststrook. ig
H
Morgen verdwijnen de buien on^r
een stijgende barometer. De ko-t
mende dagen vormt zich een gn
continentaal hogedrukgebied. D
geeft eindelijk wat winterweer ifc
onze contreien; zeker tot aan dé51
kerst. In de heldere nachten vrijl
het licht, overdag komt het kwikD
wat zon hooguit enkele uren ev$ü
boven nul. Plaatselijk vormen zipu
mistbanken, maar het blijft enkie
dagen droog. u
Het weer tijdens de kersdagen ir.
afhankelijk van de koers van de-!
pessies op de oceaan. Voorlopig n
trekken deze hun baantjes langi
IJsland en Noord-Noorwegen. be
Zachte lucht stroomt in eerste iiiiji
stantie uit in de richting van Sc^r
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Vandaag wisselend be-
in sneeuw. In het zuiden
op de meeste plaatsen
droog. Donderdag vanuit
het zuidwesten toenemen
de bewolking en later in
het midden en noorden re-
Engeland,
Vandaag
regen. Elders
Maxima
oostkust tot 10 ii
Schotland iets zachter.
België en Luxemburg:
Vandaag wolkenvelden, maar op de
plaatsen droog. Morgen perio-
droog. Middagtempera-
langs de kust tot -2 in
hoge Ardennnen.
Midden-Frankrijk:
Vandaag wolkenvelden, ook wat zon en
vrijwel overal droog. In midden-Frankrijk
bewolking, gevolgd door re
gen, in het binnenland mogelijk ook nat
te sneeuw. Middagtemperatuur van 9
graden in Bretagne tot rond 3 graden in
het oosten. Morgen overal tempera-
tuursdaling. Temperatuur op 1000 me
ter in de Vogezen en de Jura dalend tot -
5-graden.
Wolkenvelden en langs de Golf van Bis
kaje kans op een bui. Morgen breiden de
buien zich iets in zuidelijke richting uit
en richting de Costa Brava. In het zui
den is het vandaag nog vrij zonnig, mor
gen komt ook hier meer bewolking. Mid
dagtemperatuur circa 12 graden, maar
langs de zuidelijke costa's ongeveer 17
graden.
Canarische Eilanden:
Perioden met zon, maar ook enkele wol
kenvelden. Droog. Middagtemperatuur
ongeveer 23 "graden.
Zuid-Frankrijk:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en
voornamelijk in het westen af en toe re
gen of motregen. In het oosten een en
kele bui. De sneeuwgrens daalt naar on
geveer 500 meter. Aan de Middelland-
se-Zeekust op beide dagen perioden
met zon, overwegend droog, maar ook
een stevige mistral Middagtemperatuur
in het laagland dalend naar 4 graden,
aan de zuid- en westkusten ongeveer 7
graden. In de Alpen veel wind en tempe
ratuur op 2000 meter hoogte dalend
10 graden, in de Pyreneeën tot -5
1000 n
de- westelijke bergen ie
slagkansen. Kouder met maxima van b
graden in het noordelijke laagland en 12
in het zuiden. Temperatuur in de Alpen
en Dolomieten op 2000 meter dalend
ongeveer-11 graden.
DONDERDAG 22 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.46 Zon onder 16.fc
Maan op 21.31 Maan onder 10. t
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.38 17.49
Laag water 01.26 13.52
Weerrapporten 20 december 19 u
