Bonkige Bas en dromerige Greet Mondriaans 'Aardsch Paradijs' op ware grootte in Beurs van Berlage Cultuur&Kunst Nieuwe reeks van zes rijksmusea zelfstandig PePijn viert dertigjarig jubileum Inktzwarte humor in 'Troilus en Cressida' Portrettekenen bij Ars MAANDAG 19 DECEMBER 1994 10 CHEF ANNEMIEK RUYCROK.C Extra concert Earring en Rob de Nijs leiden De Leidse Schouwburg heeft Rob de Nijs en Golden Ear ring gecontracteerd voor een extra concert. Golden Earring is op 10 januari al in de schouwburg te zien met Unplugged Volume 2'. De groep geeft een tweede concert op 22 mei. De kaartver koop voor beide concerten begint morgen om 8.00 uur en duurt tot 15.00 uur. vanaf 7.00 uur worden volgnummers uitgereikt. Morgen begint tevens de kaartverkoop voor het 'Gelegenheids concert' dat Rob de Nijs geeft op woensdag 18 januari. De Nijs zou de Leidse Schouwburg aanvankelijk niet aandoen in dit sei- Britse koorknapen in Pieterskerk leiden Het koor van de St. George Kapel van Windsor Castle, het buitenverblijf van het Britse koninklijk huis, geeft morgen een kerstconcert in de Leidse Pieterskerk. Het gezelschap be staat uit 24 koorknapen en twaalf volwassen zangers. Het con cert is later in de week ook nog in de Rotterdamse Laurenskerk te beluisteren. De Britse zangers beginnen om 20.15 uur in de Pieterskerk te zingen. Film Polanski opent Filmfestival Rotterdam Het Film Festival Rotterdam gaat 25 januari van start met de wereldpremière van Death and the Maiden van Ro man Polanski. De regisseur is bij de première' aanwezig, zo meldt de organisatie. Een dag latei; is de thriller in de bioscoop te zien. Death and Maiden is de bewerking van het gelijknamige toneelstuk van Ariel Dorfman. Het is een psychologische thriller over een vrouw die op een stormachtige avond bezoek kijgt van de man die haar 15 jaar daarvoor heeft gemarteld en verkracht. De hoofdrollem worden gespeeld door Sigourney Weaver, Ben Kingsley en Stuart Wilson. Piano overheerst in De Paauw recensie lidy van der spek K&O Koffieconcert door Han de Vnes. hobo. Henk Guittart. altviool en Ivo Jan sen, piano Gehoord 18/12, Raadhuis de Paauw. Wassenaar In Raadhuis 'de Paauw' zondag middag 'Een zee van golvend purper in verbazen', om maar eens een gedicht van Jacques Perk aan te halen, tijdgenoot van de componist August Friedrich Klughardt (1847-1902), die eenzelfde over weldigende sfeer oproept. Dit golvend purper had helaas óók iets te maken met het volume van de overigens schitterende Bösendorfer concertvleugel. Hoe het trio Han de Vries, Henk Guittart en Ivo Jansen in de loop der tijd ook op elkaar inge speeld is, hoe muzikaal en vak technisch virtuoos er ook ge speeld wordt, toch moet gezegd worden dat in deze sfeervolle en ook deze keer weer overvolle ruimte het geluid van deze reus tè overheersend is. De altviolist Henk Guittart met zijn intense en soms enigszins luchthartige spel (zie hem z'n pizzicati en z'n één- toonsstreekjes nemen) sneeuw de bij tijd en wijle behoorlijk onder door 't geweldige spel van Ivo Jansen. Jansen is een fantastische pianist, gaat hele maal op in z'n spel maar moet oppassen dat hij niet tè solis tisch optreedt, waardoor het ge zamenlijk coloriet dreigt te smoren in de pianoklank. Liet Alban Berg (1885-1935) zich inspireren door Nic. Len- aus 'Schilflieder' in een toonzet ting met gezongen tekst, bij Klughardt blijft het bij 'Lied oh- ne Worte'. Het 'langsam, trau- merisch' doet aanvankelijk zeer denken aan de viool/hobo Ro mances van Schumann. Dezelf de lyriek, dezelfde romantiek; Klughardt was negen jaar toen Schumann stierf. Zo'n generale pauze in dit deel bewijst weer eens, mits perfect gedoseerd, wat een rust, een stilte kan op roepen. In het deel 'zart, in ruhiger Bewegung' hield Guittart de lang aangehouden fluisterzach- te toon (het blijven liederen over riet en biezen) niet hele maal zuiver, waardoor Han de Vries van de weeromstuit bij het invallen niet meer mooi into neerde. Onverlet blijft dat het hele programma voor de pauze, waarin ook de Serenade voor hobo, altviool en piano van Ro bert Kahn en de gloeiend ro mantische stukken uit opus 83 (1910) van Max Bruch als een luisterrijke weelde de raadzaal bedwelrfiden. Na de pauze deed die doordringende pianoklank meer afbreuk. Mozart verdraagt dit volume nauwelijks, zeker niet in de kleine bezetting van het 'Kegelstatt' Trio (1786) oor spronkelijk voor klavier, klarinet en altviool. Mogelijk gecompo neerd onder het kegelen met zijn vriend de klarinettist Anton P. Stadler. Mozart liet zich vol gens Hildesheimer'niet van de wijs brengen door het lawaai van de treffers en de plaatsers van de ballen. Jammer genoeg stoorde ik me wel lichtelijk aan de overigens uitstekend en in tens geplaatste voltreffers van de pianist. Maar ja, kan het an ders op zo'n imperiale gigant als de Bösendorfer? Zes rijksmusea, waaronder het Rijksmuseum voor Volkenkun de en het Penningenkabinet in Leiden, worden op 1 januari verzelfstandigd, evenals een deel van de Rijksdienst Kaste- lenbeheer en het Rijksbureau voor Kunsthistorische Docu mentatie. Vandaag zetten de di recteuren van de instellingen en staatssecretaris Nuis van cul tuur daarvoor hun handteke ning in het Mauritshuis in Den Haag, een van de zes rijksmu- De bewindsman brengt voor elk museum een cadeautje mee in de vorm van 10.000 gulden, die bestemd is voor de vrien denvereniging van het muse- Het is de tweede tranche in het proces om de rijksmusea en een aantal aanverwante instel lingen meer op eigen benen te laten staan. De eerste serie van JENNY AREAN Alles heeft zijn prijs 'een oase van smaak en kwaliteit.' (NRC) op donderdag 22 december en vrijdag 23 december a.s., aanvang 20.15 uur in de LEIDSE SCHOUWBURG Reserveren: 071-131943 Vader en dochter Haasnoot op expositie in het Katxvijks Museum katwuk letty stam Bas en Greet Haasnoot. Vader en dochter. Katwijkers. Kunstenaars. Delen een atelier. Werken alletwee met pa pier. Gebruiken dezelfde kleuren. Stukjés stof en losse draden zijn in beider werk terug te vinden. En daarmee heb je alle overeenkomsten wat hun kunst aangaat wel gehad. De verschillen zijn te zien op hun gezamenlijke tentoonstelling in het Katwijks museum. De stukken van vader Bas zijn aards, bonkig en lijken constant in bewe ging. Dochter Greet houdt het op verstild, dromerig werk. Behalve door het zeer Hol landse spelletje 'Boter, kaas en eieren' blijkt Haasnoot ook ge ïnspireerd door andere cultu ren. De al genoemde 'beestjes' uit Afrika en de 'Chinese jonk' zijn daar duidelijk voorbeelden van. De 'vogelmannen' die ook op dat werk te vinden zijn, ko men bij de Zuidamerikaanse in dianen vandaan. De spiralen die als geheime magische te kens in Haasnoots werk zwe ven, lijken eveneens aan die cultuur ontleend. Die 'vreemde' elementen vergroten de drome righeid van de stukken van Greet. Vader Bas blijkt een stuk 'bonki- ger'. Dat heeft te maken met het papier waarop hij werkt. Hand geschept want senior maakt het zelf. Niet glad of fijntjes maar grofkorrelig, ruw. Zoals papier eruit kan zien na een onbedoel de behandeling in de wasma chine. In dat basismateriaal heeft Haasnoot van alles en nog wat verwerkt: draden, dunne houten raamwerken, zeesla, wier, gedroogde bloemen, za den, boomschorsen bladeren. Kijk maar. Je ziet niet wat je ziet. Greet Haasnoot houdt niet van uitleggen. Ze maakt gebruik van verschillende druktechnie ken op materialen als textiel en papier. En schept daarmee licht en luchtig veelal abstract werk. Met driehoeken, cirkels, recht hoeken, spiralen en zigzaglij nen. En 'gekke' beestjes geleend uit de primitieve Afrikaanse kunst. Wat ze op de ets doen, dat mag het publiek zelf bij el kaar dromen. Haasnoot geeft les in tekenen en textiele werkvormen op het Pieter Groen College in Katwijk. En dat laatste vak komt soms terug in haar werk. Zoals op nummer 31, een titelloos stuk van gemengde druktechniek. Het toont een rondgevlochten krans waar draden uitsteken. Eronder 'zweeft' een weefwerk- je. Op nummer 13 heeft Haas noot op textiel ook' stoffen beestjes aangebracht. En in 'Berliner Chic' heeft ze verschil lende stukken kant verwerkt. Try 'Avond' van Greet Bakker-Haasnoot. Zeesla De keuze van die materialen maakt zijn werk heel aards. En vooral levendig. Want Haas noots stukken lijken constant in beweging. Het grove papier dat hij zelf uit het kabbelende water heeft geschept. Het wier, de zeesla: je ziet ze bij wijze van spreken heen en weer wiegen in de zee. De bladeren, de stukken schors dwarrelen als voortge blazen door de wind over het 'Vis' v werk. Misschien is het suggestie maar dan wel een razend knap pe voor iemand die werkt op een plat vlak. Met dat wat de zee of de aar de hem geeft, maakt Haasnoot landschappen, een boom, een vis en een meisje met vlechten. Zijn voorstellingen hebben al tijd iets herkenbaars. Van senior zijn ook 'beelden' te zien: vreemd gedraaide stukken boomstronk en een mammoet- kies waarvan hij met papier de amsterdam zes musea werd een half jaar geleden zelfstandig. De meeste betrokkenen lijken ondanks een aantal overgangsproblemen voorlopig positief over de eerste ervaringen. In plaats van onderdeel te zijn van een departementale organi satie met alle tijdrovende bu reaucratisch rompslomp van dien, zijn de verzelfstandige musea stichtingen geworden die van rijksoverheid subsidie ontvangen. Het betekent dat zij veel meer armslag hebben om hun eigen beleid te bepalen, niet in het minst ten aanzien van personeel en financiën. De tijd is voorbij dat de procedure om een suppoost door een an dere te vervangen volledig via Den Haag moest lopen. Een bedrijfsmatige aanpak en een grotere service voor het pu bliek zijn sleutelbegrippen ge worden bij de verzelfstandigde musea. ,,Dat besef begint steeds meer bij alle museummedewer kers door te dringen, ook bij de wetenschappers die er aanvan kelijk niet zoveel mee te maken wilden hebben", zegt dr. G. Veeneman, directeur van het Boerhave-museum in Leiden. Tot een grote ommezwaai in het tentoonstellingsbeleid van de musea heeft de verzelfstan diging niet geleid. Tijdens de formatie van het paarse kabinet sloegen de Rijks musea alarm, omdat zij ver wachtten na verzelfstandiging met grote financiële problemen te worden geconfronteerd. Be dragen tot 150 miljoen gulden werden genoemd. De toezegging van staatsse cretaris Nuis dat het Deltaplan voor het Cultuurbehoud tot het jaar 2000 zal doorlopen, heeft de museumdirecteuren een stuk rustiger gemaakt. Voortzet ting van het plan betekent dat er iets gedaan kan worden aan het achterstallig onderhoud van de museumgebouwen. Sommi ge daarvan, en met name een aantal depots, bevinden zich in slechte toestand. „Als men achter de dof dreu nende Gare Montparnasse i grote grijze cour, 'n donker trapje opgaat, s plots voor de deur van Piet Mondriaan. Welk een overgang! In deze meetkundig zuivere, in felle kleuren klaterende ruimte, gaat men van alle zorgen ver lost, op in de bespiegeling van het allerhoogste." Uit bewonde rende getuigenissen van tijdge noten weten we dat de Tele graaf-journalist die in 1926 zo lyrisch over Mondriaans Parijse werkruimte schreef, zi'ch beslist niet aan overdrijving schuldig maakte. In de Beurs van Berlage is nu een reconstructie op ware grootte verrezen die het moge lijk maakt een vleugje van deze emoties te delen. De replica is gebouwd na ja renlang speurwerk van maquet tebouwer Frans Postma die daarvoor samenwerkte met de Technische Universiteit Delft. De bezoeker van Mondriaans 'Aardsch Paradijs' betreedt in de beurshal eerst een donker gangetje en klimt dan via een stelsel van trappen naar een ruimte met hagelwitte muren en hoge ramen. Wie naar 'bui ten' kijkt ziet op enorme opge blazen foto's op strakgespannen witte doeken hetzelfde uitzicht als Mondriaan heeft gehad. Op die manier is geprobeerd de sfeer aan de Rue du Départ 26 zo dicht mogelijk te benaderen. Mondriaan heeft vier jaar over de inrichting gedaan maar toen was zijn atelier dan ook een exacte ruimtelijke versie van zijn beroemde schilderijen met rechte lijnen en gekleurde vierkanten geworden. Op de muren bracht hij dezelfde ge kleurde vierkanten aan als we op zijn composities terugvin den. Ook het meubilair staat strak in het gelid en met uitzon dering van de ronde kolenka- chel op pootjes, stralen ze de- Samen met de voorzitter van de Stichi Haagse Gemeentemuseum de exposi ling is tot en met 29 april te zien. zelfde orde van horizontalen en vierkanten uit. Onze Lieve Heer Gezelligheid was hier taboe maar dat maakte de bezoekers niet uit. Ze hadden er zelfs een tijdje wachten in de nabijgele gen slaapkamer annex keuken voor over als Mondriaan meen de dat hij eerst nog wat moest opruimen. „Het lijkt me altijd of ik bij Onze Lieve Heer wordt binnengelaten", schreef gra fisch ontwerper Piet Zwart over wat hij dan voelde. De kunstenaar woonde en werkte van 1921 tot 1936 aan de Rue du Déepart in een complex waarin ook veel andere kunste naars onderdak hadden gevon den. Bij de uitbreiding van het station Montparnasse in 1940 is het met de grond gelijk gemaakt zodat Postma voor de juiste af- ng Mondriaan 1994 Elco Brinkman, bekijkt koningin Beatrix in het ie van werken van Mondriaan, die zij zaterdag opende. De tentoonstel- foto anp metingen eerst de Parijse ar chieven moest induiken. „Het was opvallend dat nog levende vrienden van Mondri aan zich de ruimte als een vier kant herinnerden", vertelt Beurs van Berlage-directeur Guus Bakker tijdens een rond leiding. Oude bouwtekeningen toonden echter onomstotelijk aan dat de ruimte een vijfhoek is geweest. De trappen in de beurshal maken ook een blik van bovenaf mogelijk zodat dui delijk is te zien hoe Mondriaan dit effect bereikte door vernuftig met meubilair te schuiven. Het grootste probleem bij de reconstructie was de vaststelling van de juiste kleuren. Aankno pingspunt bood een foto van het atelier uit 1926 waarop ook Mondriaans 'Compositie in rood, geel en blauw' uit de col lectie van de Tate Gallery zicht baar was. Met behulp van de computergestuurde spectraal- methode kon echter een verge lijking tussen de kleuren van dit schilderij en de tinten op de zwart-wit foto worden gemaakt. Dat leidde uiteindelijk tot de vaststelling van de nu gebruikte kleuren. Op de begeleidende ex positie wordt een boeiende re constructie van dit specialisti sche onderzoek gepresenteerd en vinden we ook foto's van Mondriaan in zijn Parijse tijd. De expositie 'Mondriaans Atelier, Aardsch Paradijs' in de Beurs van Berlage (Damrak 243, Amsterdam) is geopend van 17 december tot en met 5 februari. De openingstijden zijn dagelijks van 11.00 tot 17.00 uur, behalve op Nieuw- /erlengde of ze voorzag van vleugels en een zeil. Omdat lang niet altijd duidelijk is wat Haasnoot in deze aanwaaisels, zoals hij ze zelf noemt, ziet, ko men deze sculpturen rommelig Het werk van Bas en Greet Haasnoot is tot 29 januari te zien in het Katwijks museum aan de Voorstraat 46. Ope ningstijden: donderdag t/m za terdag van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. Mooi afgerond adventsconcert MÜZIEK recensie. monica schiks Adventsconcert door de Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons Orgel: JoopJJrons Ge hoord op 18/12. Hooglandse Kerk, Lei- De kerstsfeer wordt tegenwoor dig gedurende lange tijd en met alle mogelijke middelen aan de man gebracht; van de televisie reclame met zijn sleebelletjes tot de kaarsentrapjes voor de ramen van de huiskamers. Ge lukkig zijn er ook nog de kerke lijke adventsbijeenkomsten die veel belangstelling oogsten zoals het concert van de Leidse Cantorij dat dit jaar bijzonder geslaagd was. Hans Brons had gekozen voor afwisselende stij len en voor minder bekende lie deren. Het was een mooi afge ronde, geconcentreerde bijeen komst. In de donkere kerk, slechts hier en daar verlicht door kaarsen, hoorde men uit de verte eenstemmige, gregori aanse gezangen opklinken ge volgd door meerstemmige mu ziek van Victoria en Praetorius. Zó moet het in de donkere Mid deleeuwen hebben geklonken. En dan meteen daarna op het orgel het geïnspireerd gespeelde 'Nun Komm' der Heiden Hei land' van Bach. Ook van dicht bij klonk het koor helder, mooi strak en geïnspireerd. Dat Hans Brons de inzetten heel duidelijk aangaf konden we uit eigen er varing bij de samenzang goed merken. Maar ook het afslaan gebeurde heel stipt zodat de na galm van de laatste samenklank zich langzaam door de ruimte kon verwijderen. Heel mooi vond ik 'A Babe is Bom', een hedendaags lied van William Mathias, doorspekt met asyme- trische ritmen. Opmerkelijk was ook het contrast met het vooraf gaande, romantische 'O Holy Night' waarvan de meeslepende melodie werd begeleid door een donker golvende orgelpartij. Door de goed getimede afwisse ling tussen zang en orgelspel bleef de aandacht geboeid en was het concert voorbij vóórdat we het echt koud konden krij gen. Met de presentatie van het jubileumboek 'Ach. zo'n theatertje' door Paul van Vliet is gistermiddag de feestweek begonnen die het dertigjarig bestaan van Theater PePijn in Den Haag markeert. De komende week is er elke avond een optreden van een oude be kende van het theater of van jong talent. PePijn heeft steeds ge fungeerd als podium voor jong cabarettalent, dat daar vaak voor de eerste keer voor publiek optrad. Velen van hen hebben een bijdra ge aan de jubileumbundel geleverd. Op 18 december 1964 ging het eerste programma van Cabaret PePijn in pre mière, met Paul van Vliet, Liselore Gerritsen en Ferd Hugas, muzikaal begeleid door pianist Rob van Kree- veld. Het theater zou tot 1971, toen Van Vliet zijn ei gen theatershow begon en de groep werd ontbonden, de thuisbasis van Cabaret PePijn zijn. Met zijn trio opende Van Kreeveld gisteravond de reeks voorstellingen van de feestweek. Liselore Gerrit sen volgt vanavond met verhalen, gedichten en lied jes in een programma sa men met de Belgische zan ger van luisterliedjes Miel Cools. Actrice Nel Kars peelt haar solovoorstelling De Russische Oranje (over Anna Paulowna) morgen avond. Het echtpaar Julia Stegeman (harp) en Mare Lezwijn (gitaar) geeft woensdag een concert. De donderdag- en vrij dagavond zijn ingeruimd voor jong cabarettalent tij dens de Jubileum-Cabaret- Tweedaagse. Dan treden onder anderen Marcel Ver- reck, G. v.d. Kroon en Bart Stultiëns op. Het jubileum wordt ge vierd tegen de achtergrond van financiële onzekerheid. Vorig jaar was het twijfel achtig of Theater PePijn zijn dertigste jaar zou ha len. De gemeente Den Haag wilde de subsidie van 173.000 gulden per jaar stopzetten. Na veel protes ten behield het theater een subsidie van 73.000 gulden. Met twee benefietvoorstel lingen door Paul van Vliet en Youp van 't Hek en de hulp van sponsors en parti culieren werd sluiting voor komen. Om het theater draaiend te houden is toen besloten elk voorjaar zo'n benefietvoorstelling te or ganiseren. Van Abbemuseum kan uitbreiden Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant stemt iri met de uitbreiding v het stedelijk van Abbemuseum in Eindhoven. De raad'ging ak koord met een ontwerp var Amsterdamse architect Abel Ca- hen. Met de verbouwing is bedrag gemoeid van ruim 27 miljoen gulden. Als het ontwerp van Cahen wordt gerealiseerd, verdwijnt de bakstenen voorge vel van het museum, inclusief de uit hetzelfde materiaal opge trokken karakteristieke klokken toren. Met name tegen dat laatste is in Eindhoven nogal wat verzet gerezen. theater 'Troilus e recensie max smith i Cressida' van Shakespeare Regie: Johan Doesburg i André Joosten Kostuums Elly op 't Land Licht Rei- nierTweebeeke Vertolkers o a Ariane Schluter. Ronald de Bruin. Jules Royaards, Hans Dagelet. Jack Wouterse en Mirjam Stern- heim Gezelschap: Het Nationale Toneel Première Koninklijke Schouwburg Den Haag 16/12 Aldaar nog te zien: 29. 30 en 31/12 De Trojaanse oorlog is weer in alle herigheid ont brand. Bij Toneelgroep Amsterdam ('Ilias'), bij Theater van het Oosten (de 'Troje Trilogie') en sinds het afgelopen weekeinde bij Het Nationale Toneel ('Troilus en Cressida"). Ook regisseur Johan Doesburg verwerkt in 'Troilus en Cressida' hedendaagse opvattingen en geeft aan Shakespeare's stuk een eigentijdse in terpretatie en vormgeving. De Griekse helden hebben veel weg van konke lende, kortzichtige en louter op macht en vrou wen beluste potentaten. De opperbevelhebber Agamemnon (Jules Royaards) lijkt op een Russi sche partijbons. Zijn broer Menelaos (Ingejan Ligthart Schenk) ziet eruit als een karikatuur van Hitier. Vechtersbaas en dommekracht Ajax (Jack Wouterse) is ronduit een schertsfiguur. Ulysses (Menno van Beekum) verpersoonlijkt met zijn ge slepenheid en fanatisme een gevaarlijke politicus. Ook bij de belegerde Trojanen is fiere helden dom zo weg te schrapen. De grote held Hector (Hans Dagelet) doet denken aan een patserige Amerikaanse generaal voor wie oorlog voeren soort sportief spelletje is. De vorst Priamus (een dubbelrol van Jules Royaards) is een aftandse i valide in een rolstoel met een kip op schoot. In hun dure maatkleding en met donkere zo nebrillen op hebben de Grieken veel weg van m fiosi. Agressie en dreiging worden aangegeven door het geklik van open en dicht springende s letto's. De voorstelling telt verscheidene van zulke effectvolle verbeeldingen. Oorlog is niets dan ellende en verschrikking. Dat laten de met muziek verhevigde toneelbeel den nog eens indringend merken. De beweegre denen tot het voeren van oorlog zijn vaak ridi cuul. De vertolkingen zijn in tal van momenten als overrompelend te ervaren, vooral in het spel van Hans Dagelet en Menno van Beekum. De ironie gaat schuil in de bloedserieuze lach- wekkendheid van de motieven en gedragingen van deze anders zo geroemde oorlogshelden. Daardoor heeft de interpretatie de lichtheid van een komedie, maar dan zo eentje die niet vergoei- lijkend en versluierend werkt, maar die juist door die niets en niemand ontziende geestigheid prik kelt tot stellingname. leiden Tijdens de kunstmarkt bij het Leidse schilder- en tekengenootschap Ars Aemula Naturae, konden de bezoekers hun portret laten tekenen of schilderen. De markt werd afgelopen weekeinde gehouden in .verband met het 300-jarig bestaan van het genootschap. foto hielco kuipers

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 10