Hulp Bosnië ligt stil na
getreiter van Serviërs
Jaques Delors weigert om de
'schaamlap van links' te zijn
Buitenland
Canadezen zoeken nog
steeds naar overlevenden
Kinkel krijgt vertrouwen
op partijcongres FDP
Geen vreugde, wel twijfel en Duits telefoon-schandaal treft miljoenen klanten
kritiek bij uitreiking vredesprijs
MANDAG 12 DECEMBER 1994
Algemeen Nederlands Persbureau A
jr CPD Geassocieerde Pers Diensier
ress Service RTR Reuter UPI U
Generaal Stanislaw Maczek overleden
londen Generaal-majoor Stanislaw Maczek, geallieerd bevel
hebber uit de Tweede Wereldoorlog, is gisteren op 102-jarige
leeftijd overleden. Maczek voerde tegen het einde van de oorlog
hij het bevel over de Eerste Pantserdivisie van het Poolse leger-
in-ballingschap en was als zodanig betrokken bij de bevrijding
Van delen van Frankrijk, België en Nederland.
Grafplaats ontdekt op route autoweg
cairo Tijdens de aanleg van een weg langs de piramides bij de
Egyptische hoofdstad Cairo is een graftombe ontdekt met een
[mummie van een kind uit de Romeinse tijd, 30 jaar voor Chris
tus. De Egyptische minister van cultuur, Farouk Hosni, moest
jtoegeven dat de vondst in de rotsen bewijst dat er een begraaf
plaats is op de plaats van de geplande autoroute. De Egyptische
""president Hosni Mubarak gaf eind november na felle protesten
van Unesco, de VN-organisatie voor onderwijs en cultuur, op-
dracht de bouwwerkzaamheden van de snelweg rond Cairo stil
te leggen.
Namibië krijgt nieuwe grondwet
kaapstad De Namibische president en Swapo-voorzitter Sam
Nujoma heeft aangekondigd dat zijn partij grondwetswijzigin
gen zal voorstellen, nadat de Swapo een gigantische overwin
ning heeft behaald bij de parlements- en presidentsverkiezingen
vorige week. Wel wil Nujoma de kiezers in een referendum over
zo'n wijziging raadplegen. Volgens de voorlopige uitslag heeft
Swapo zowel in de parlements- als in de presidentsverkiezingen
jmeer dan 70 procent van de stemmen gehaald.
Arrestaties na brand in bioscoop
peking De plaatsvervangend directeur van de Chinese bio
scoop waar donderdag bij een brand 325 mensen om het leven
"kwamen, is aangehouden. Hij zou volgens de Chinese radio een
zware verantwoordelijkheid dragen voor de tragedie. Het aantal
slachtoffers was zo hoog omdat de nooduitgangen van de bio
scoop op slot zaten. De Chinese regering heeft inmiddels op
dracht gegeven in het hele land veiligheidsinspecties uit te voe
ren.
Verlies voor Congrespartij India
new delhi De Congrespartij van premier Rao heeft zaterdag bij
verkiezingen in Andra Pradesh en Karnataka, twee grote en be
langrijke deelstaten in zuid-India zware verliezen geleden. Ver
der moest de partij ook in het kleine Sikkim haar nederlaag er
kennen. Alleen in Goa boekte zij een nipte zege. Oppositiepartij
en eisten naar aanleiding van de uitslagen het aftreden van de
regering en vervroegde verkiezingen. De premier heeft die op
roep verworpen.
Zege president Turkmenistan
asjchabat De verkiezingen voor een nieuw, kleiner parlement
in de Centraalaziatische republiek Turkmenistan hebben, zoals
verwacht, een overwinning voor de communistische president
Saparmoerad Nijazov opgeleverd. Er waren 50 kandidaten voor
50 zetels, bijna allen van Nijazovs DemocratischeJ'artij. Volgens
de voorzitter van de kiescommissie, Aleksandr Dodonov, is het
'zeer waarschijnlijk' dat ze alle 50 in het parlement komen.
Chinese arbeiders krijgen geen loon
peking» Meer dan drie miljoen Chinese arbeiders ontvangen
geen salaris vanwege de enorme verliezen die de bedrijven waar
ze werken lijden. Nog eens 490.000 gepensioneerden hebben
hun pensioen niet ontvangen. Dat meldde vandaag de krant
China Daily. Minister van arbeid Li Boyong pleitte gisteren op
een nationale conferentie over arbeid voor maatregelen om ar
beidsonrust te voorkomen, aldus de krant.
'Bosnische Serviërs voeren georganiseerde campagne tegen de VN'
Scheepsramp met Oekraïns vrachtschip
HALIFAX AFP-Rtr-ANP
Vijf Hercules-vliegtuigen van
de Amerikaanse kustwacht en
een tiental koopvaardijsche
pen zijn gisteren doorgegaan
met de zoekactie naar overle
venden van hét Oekraïnse
vrachtschip Salvador Allende.
Dat was in de nacht van don
derdag op vrijdag met 31 be
manningsleden aan boord
vergaan. De reddingswerkers
hebben nog maar zeer weinig
hoop naast de twee reeds ge
redde bemanningsleden nog
overlevenden te vinden, maar
zij willen de zoekactie vandaag
desondanks hervatten.
In de onstuimige Atlantische
Oceaan ten zuiden van New
foundland is inmiddels meer
dan zestig uur intens gezocht
in een gebied van 26.000 vier
kante kilometer. Vrijdag al
werd de tweede officier van de
Salvador Allende gered door
een olietanker. Een tweede
opvarende werd zaterdag door
een helikopter uit de koude
zee gehaald. Andere overle
venden zijn sindsdien niet
meer aangetroffen.
De Salvador Allende zonk
ongeveer 2000 kilometer voor
de oostkust van de VS en 900
kilofneter ten zuiden van het
Canadese Newfoundland in
zware storm. Volgens de Ame
rikaanse kustwacht slaagde
een deel van de bemanning
erin de reddingssloepen te be
reiken, andere schipbreukelin
gen klampten zich vast aan
wrakstukken. Een vliegtuig
van de Canadese kustwacht
dropte reddingsmaterieel en
levensmiddelen.
Vier dode lichamen zijn in
middels uit de zee gehaald.
Drie lijken zijn al gelokali
seerd, maar konden nog niet
worden geborgen, aldus de
Canadese kustwacht in Halifax
die de reddingsoperatie coör
dineert. Vrijdag nog werd een
reddingsboot gezien met elf
inzittenden die wegens het
slechte weer niet konden wor
den gered. De boot is sinds
dien niet meer gesignaleerd,
en de reddingswerkers gaan
ervan uit dat het door de meer
dan tien meter hoge golven is
verzwolgen.
Ook de Nederlandse coaster
Swift neemt aan de zoekactie
deel, zo heeft de rederij Moer
man in Rotterdam meege
deeld. De Swift heeft tijdens
deze operatie twee lijken gelo
kaliseerd. De bemanning was
echter niet in staat de beide
lijken aan boord te halen om
dat deze in materiaal Van het
wrak waren verstrengeld.
De Bosnische Serviërs hebben het de Verenigde Naties
afgelopen weekeinde in Bosnië opnieuw zo moeilijk mo
gelijk gemaakt. Woordvoerder Merveldt sprak van een
georganiseerde campagne tegen de VN. Konvooien
mochten niet verder of werden gekaapt, VN-comman-
dant Rose kreeg gisteren geen toestemming om op het
vliegveld van Sarajevo te landen. Hij deed dit toch. Als re
actie op de obstructie hebben de VN alle hulptransporten
stilgelegd.
SARAJEVO Rtr-AFP-ANP
De Serviërs namen zaterdag
avond laat een Deens brand
stofkonvooi in beslag onder
dreiging met geweld. De olie
was bedoeld voor VN-eenheden
in de Bosnische hoofdstad Sara
jevo. Een tweede transport werd
teruggestuurd, aldus Merveldt
gistermorgen.
De Serviërs hebben volgens
hem laten weten dat ze alleen
nog onbeschermde konvooien
toestaan. Het gebruikelijke
escorte van pantserwagens
moet achterblijven. Voor de VN
zijn deze voorwaarden onaan
vaardbaar.
Doordat de Serviërs al weken
lang geen brandstof meer toela
ten, zitten de blauwhelmen in
de diverse moslimenclaves vrij
wel zonder diesel. De Nederlan
ders in Srebrenica hebben hun
taken bijvoorbeeld al tot het ui
terste teruggebracht en kunnen
nauwelijks functioneren.
Rose keerde gisteren terug
naar zijn hoofdkwartier in Sara
jevo, nadat hij er eerder niet in
geslaagd was om de door de
Serviërs belegerde moslim-en
clave Bihac te bezoeken. De om
het vliegveld gelegerde Servi
sche troepen wilden de VN ech
ter geen veiligheidsgarantie ge
ven voor het geval Rose met het
vliegtuig naar Sarajevo zou ko
men. De commandant nam de
gok en landde uiteindelijk zon
derproblemen.
Het Nederlandse VN-lucht-
mobiele bataljon in Srebrenica
is te licht bewapend voor de uit
voering van zijn humanitaire ta
ken en zeker om voldoende
weerstand te kunnen bieden
aan-een Servisch offensief tegen
de Oostbosnische moslimencla
ve. Luitenant-kolonel b.d. Ha-
verhoek verklaarde gisteren in
KRO's Brandpunt dat hij eind
vorig jaar zijn superieuren bij de
luchtmobiele brigade heeft ge
adviseerd het Dutchbat zwaar
der en beter uit te rusten.
Toenmalig minister van de
fensie Ter Beek legde deze ad
viezen naast zich neer. Tegen
over de Tweede Kamer zei hij
begin dit jaar dat de Nederland
se blauwhelmen 'goed getraind,
toereikend bewapend en goed
gemotiveerd' voor hun humani
taire taken naar Srebrenica zou
den vertrekken.
Haverhoek legde zijn advie
zen voor een zwaardere bewa
pening neer in een conceptbe-
wapeningsplan voor het Dutch
bat. Maar voorstellen om grote
re mortiergranaten, Stinger-
luchtafweergeschut en doelop-
sporingsradar mee te nemen
werden afgewezen, aldus de
oud-officier.
GERA DPA-Rtr
De afgevaardigden van de Duit
se liberale partij FDP hebben
vanmorgen op het tweedaags
partijcongres in Gera (Thürin-
gen) hun vertrouwen gegeven
aan hun voorzitter, Klaus Kin
kek tevens minister van buiten
landse zaken. Kinkel had de ver
trouwenskwestie gesteld nadat
hij gisteren zware kritiek te ver
duren had gekregen op zijn
functioneren. Van de 606 afge
vaardigden die hun stem uit
brachten, stemden 390 voor het
aanblijven van Kinkel als partij
leider.
Kinkel werd gisteren tijdens
zijn rede, waarin hij zijn verkie
zingsbelofte verdedigde om te
blijven samenwerken met CDU-
kanselier Kofil, herhaaldelijk
onderbroken door gejoel en ge
fluit. Applaus kreeg hij enkel
toen hij toegaf 'dat wij te veel
kracht in het regeringswerk, en
te weinig in de partij hebben
gestoken'. „Gisteren was het
zuur", aldus Kinkel vanmorgen
tegenover afgevaardigden. De
FDP kelderde bij de parle
mentsverkiezingen in oktober
van 11 naar 6,9 procent.
De 57-jarige Kinkel werd in
juni 1993 leider van de FDP als
kroonprins van Hans-Dietrich
Genscher, die 18 jaar het ge
zicht van de Duitse diplomatie
was en een stemmentrekker van
de partij. De liberalen namen
sinds 1969 deel aan alle rege
ringscoalities: eerst met de soci
aaldemocratische SPD, en vanaf
1982 met Kohl.
DSLO-JERUZALEM Rtr-GPD
De Israëlische premier Yitzhak
Rabin, zijn minister van buiten
landse zaken Shimon Peres en
de leider van de Palestijnse Be-
irijdingsorganisatie PLO, Yasser
Arafat, hebben zaterdag in de
Noorse hoofdstad Oslo de No
belprijs voor de Vrede 1994 ge
kregen. Zij ontvingen de prijs
/oor hun 'historische' vredesak
koord dat beperkte Palestijnse
ïutonomie in jericho en de Ga-
zastrook mogelijk maakte.
De drie Nobelprijswinnaars
pleitten voor versterkte inspan
ningen voor vrede in het Mid
den-Oosten. Premier Rabin zei
dat 'elk alternatief alleen maar
slechter is en dat het werk vast
beraden moet worden voortge
zet, ondanks moordend terro
risme en fanatieke vijanden'.
PLO-leider Arafat zei dat 'als de
vrede niet wordt versterkt, het
hele proces ernaar toe in gevaar
kan komen'.
De Israëlische en de Palestijnse
toppositie hebben het afgelopen
Weekeinde scherpe kritiek geuit
pp de toekenning van de Nobel
prijs voor de Vrede. I« Israël
verklaarde de Likud dat Rabin
'jen Peres de prijs niet hebben
geaccepteerd namens het hele
folk, maar alleen namens links.
}n de Gazastrook zei een leider
A'an de islamitische beweging
tlat de aanvaarding door een
Palestijn van een prijs voor vre-
jde met 'heidense zionistische
^bezetters' gelijk staat aan spu
gen op de Koran.
In Gaza-stad protesteerden za-
Jterdag meer dan tweeduizend
aanhangers van linkse Palestijn
se oppositiegroepen tegen het
Akkoord van Oslo. Ze verbrand
den Israëlische vlaggen en
•[schreeuwden leuzen tegen de
politiek van Arafat. „We hebben
liet recht te vechten voor de te-
jrugkeer naar heel Palestina. Wij
aanvaarden de beschamende
Vrede van Gaza en Jericho niet",
(betoogde Mohammed Adib,
•jeen van de leiders van het
(Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina.
Meer gematigde leden van
Arafats oppositie noemden de
toekenning van de Nobelprijs
voorbarig. „Ik weet niet waarom
jde Noren zo'n haast hadden
jmet het weggeven van de vre
desprijs, nu de toekomst van
het vredesproces hoogst onze-
BONN Rtr-PPA
Het Duitse telecommunicatiebedrijf Telekom heeft
destijds bij een 80-jarige invalide man uit het Duitse
plaatsje Bad Nenndorf de telefoon afgesloten, omdat hij
zijn rekening van 4.500 mark voor internationale ge
sprekken niet kon betalen. Zelf hield hij vol dat hij die
gesprekken nooit had gevoerd.
Nu blijkt dat hij een van de meer dan één miljoen
Duitsers is die in de afgelopen 2,5 jaar een veel te hoge
telefoonrekening hebben ontvangen als gevolg van ma
nipulatie door een criminele bende die gesprekken tot
stand bracht met seks-telefoonnummers in het buiten
land.
De Duitse politie heeft de afgelopen week in veertien
steden invallen gedaan. Daarbij zijn drie personen aan
gehouden. Eén van hen, een Telekom-medewerker, die
vermoedelijk een van de bendeleiders is, heeft bekend.
De man huurde lijnen voor telefoonseks in het bui
tenland waarbij hij tegelijkertijd als aanbieder en als ge
bruiker van het gesprek optrad. De kosten voor deze
gesprekken naar Hong Kong, Guyana, of de Domini
caanse Republiek werden op rekeningen van anderen
gezet. Vaak vonden niet eens echte gesprekken plaats,
maar werden de lijnen opengehouden door computer
programma's.
Gedupeerde klanten hebben inmiddels een belan
genvereniging opgericht. Voorzitter Doris Belz heeft
duizenden klachten verzameld waaruit blijkt dat dezelf
de patronen zijn terug te vinden. Volgens Belz had Te
lekom voldoende aanleiding om al eerder zelf een on
derzoek te openen. Veel mensen kregen herhaaldelijk
veel te hoge rekeningen van bij elkaar enige tienduizen
den marken, aldus Belz.
Met de zwendel zou een bedrag van jaarlijks 490 mil
joen mark zijn gemoeid.
Arafat, Peres en Rabin poseren in het stadhuis van Oslo met de gouden
medailles en oorkonden die behoren bij de Nobelprijs voor de Vrede.
FOTO AP JEROME DELAY
ker is", verklaarde de voormali
ge PLO-onderhandelaar dr. Hai
der Abdelshafi.
Ook in Israël werd zaterdag hier
en daar gedemonstreerd tegen
de toekenning van de Nobel
prijs aan Arafat, Rabin en Peres.
Maar het aantal betogers en
kele honderden was aanzien
lijk minder dan was verwacht.
De Likud, de grootste oppositie
partij, gaf een verklaring uit
waarin staat dat Rabin en Peres
'hun land hebben vernederd
door de prijs te aanvaarden, sa
men met een moordenaar van
hun volk'.
In een reactie op de verwijzing
van Rabin naar de slachtoffers
van de massamoord op de jo
den in de Tweede Wereldoorlog
zegt de Likud: „Hoe durft Rabin
te spreken namens de slachtof
fers van die massamoord als hij
de prijs accepteert in gezel
schap van iemand die de werk
wijze van de nazi's voortzet".
Opiniepeilingen wijzen erop dat
de meeste Israëli's menen dat
de jury in Oslo er beter aan had
gedaan te wachten met de toe
kenning van de prijs aan Arafat,
Rabin en Peres. „Als het Ak
koord van Oslo ineenstort, zal
de plechtigheid van zaterdag
avond worden gezien als pathe
tisch", vat het dagblad Ma'ariv
de twijfels samen.
Vrijhandel Noord-, Midden-
en Zuid-Amerika in 2005
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De leiders van 34 landen uit
Noord-, Midden- en Zuid-
Amerika hebben dit weekein
de afgesproken uiterlijk in
2005 een Panamerikaanse vrij
handelszone tot stand te bren
gen. Die zal met 850 miljoen
inwoners en een bruto natio
naal produkt van 23.000 mil
jard gulden de grootste ge
meenschappelijke markt ter
wereld worden.
President Bill Clinton, gast
heer van de Panamerikaanse
top in Miami, sprak gisteren
van 'een vrijhandelszone van
Alaska tot Argentinië'. De pre
sident deelde ook mee dat
Nafta, het vrijhandelsverdrag
tussen de VS, Canada en Mexi
co, snel zal worden uitgebreid
met Chili, momenteel de
sterkst groeiende economie
van Latijns-Amerika.
Maar er was in Miami naast
tevredenheid ook wrevel te be
speuren over het tempo waar
in aan die grote markt zal wor
den gewerkt. Het jaar 2005
voor het afronden van de on
derhandelingen werd veel te
laat genoemd. De Boliviaanse
president Gonzalo Sanchez de
Lozada noemde het „een fout
om lang te praten en kwetsba
re nieuwe democratieën twin
tig jaar in een soprt vagevuur
te laten wachten". In 2005
moet het verdrag klaar zijn,
maar de realisering van de
vrije markt kan daarna nog ve
le jaren gaan duren, vrezen de
Latijnsamerikaanse landen.
Die wijzen op de afspraak
die de VS enkele weken gele
den met de landen van Zuid-
oost-Azië heeft gemaakt, over
het volledig afschaffen van alle
invoerbeperkingen in 2020.
Zo'n concrete doelstelling be
vat het akkoord van Miami
niet. Maar algemeen vond
men dat op deze 'Top van de
Amerika's' grote vooruitgang
is geboekt.
„Handel is een zaak van le
ven en dood voor de Caraibi-
sche landen", zei premier
Owen Arthur van Barbados.
De nieuwe Mexicaanse presi
dent Ernesto Zedillo noemde
de top van Miami „het begin
van een nieuw tijdperk in onze
geschiedenis". De Braziliaanse
president Itamar Franco sprak
van het begin van meer vrede
en begrip.
De Latijnsamerikaanse lan
den dringen al jaren aan op
uitbreiding van de vrije handel
met de rijke Noordamerika
nen. Zij menen daar ook recht
op te hebben nu op Cuba na
alle landen democratisch zijn
en de economische groei van
hun regio die van de VS soms
overtreft. Het Nafta-akkoord is
voor de Zuidamerikanen
slechts een begin.
De Amerikaanse leiders
maakten in Miami afspraken
over nog een hele reeks andere
onderwerpen, zoals de bestrij
ding van de corruptie, de aan
pak van de drughandel, de
verbetering van het onderwijs
en het uitbreiden van buiten
landse investeringen in de La
tijnsamerikaanse landen.
Sommige politici ergerden
zich aan de nadruk die de VS
leggen op de corruptie- en
drugbestrijding. „Die zaken
worden ook niet benadrukt als
de VS met Europa of Azië om
de tafel zitten", zei een Brazi
liaanse diplomaat.
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Jacques Delors heeft de knoop
doorgehakt. De man die tien
jaar lang het voorzitterschap
van de Europese Commissie be
kleedde en die meer dan wie
dan ook zijn stempel op de Eu
ropese eenwording drukte, doet
volgend voorjaar geen gooi naar
het presidentschap van Frank
rijk. Niet omdat hij kansloos
zou zijn. Verre van dat. Maar de
integere Delors ziet niet in
waarom hij president zou moe
ten worden als de voorwaarden
voor een zinvolle invulling van
dat presidentschap er niet zijn.
In het Franse politieke systeem
hoeft een president niet auto
matisch over een meerderheid
in hel parlement te beschikken.
Zo moet de huidige socialisti
sche president Mitterrand al
sinds april vorig jaar een over
weldigende conservatieve
meerderheid in het parlement
dulden en een conservatieve re
gering.
In zo'n periode van 'cohabita
tion' (politiek 'samenwonen') is
de macht van de president be
perkt. Hij mag de grote lijnen
van het buitenlands en defen
siebeleid uitzetten en waken
over de naleving van de Grond
wet. terwijl de regering 'op de
winkel past'. De regering kan op
zijn beurt geen grondige her
vormingen doorvoeren zonder
akkoord te zijn met de presi
dent.
Zo'n periode van cohabitation
is voor beide partijen frustre
rend en alleen te doen als het
niet te lang duurt en de premier
en de president met elkaar
overweg kunnen. Maar Jacques
Jaques Delors beantwoordt vra
gen tijdens een televisie-inter
view. Tijdens hetzelfde gesprek
zou hij aankondigen dat hij geen
gooi doet naar het Franse presi
dentschap.
FOTO EPA PATRICK KOVARIK
Delors voorzag dat hij, als hij al
gekozen zou worden, waar
schijnlijk jarenlang met een
conservatieve meerderheid zou
hebben moeten 'samenwonen'.
En dat betekende voor Delors
dat het onmogelijk zou zijn de
in zijn ogen hoognodige, drasti
sche hervormingen door te voe
ren.
Als Delors volgend jaar tot pre
sident zou zijn gekozen, zou hij
niet veel meer zijn geweest dan
een soort 'schaamlap' voor
links. Iemand die de eer en, niet
onbelangrijk, veel aardige, goed
betaalde baantjes redt. Dat is
voor Delors niet voldoende.
De Franse socialisten zijn, on
danks de recentelijk hervonden
eenheid, nog lang niet over de
dramatische verkiezingsneder
laag van vorig voorjaar heen. En
de pogingen van Michel Rocard,
Delors' geestverwant en vriend,
om de partij en vervolgens heel
links, te vernieuwen, zijn stuk
gelopen op onwil van het partij
apparaat en van Francois Mit
terrand.
Tot gisteravond leek Delors in
staat om de Franse socialisten
uit de oppositie te redden. De
socialisten deden haast patheti
sche oproepen aan de 'verlosser
in Brussel' om 'zijn plicht' te
doen. Maar de 69-jarige Delors
heeft geoordeeld dat hij zijn
plicht nu onderhand wel ge
daan heeft. Hij is de Franse so
cialisten noch Francois Mitter
rand ook maar iets verschul
digd.
Door zich, ondanks zijn kansrij
ke positie, niet kandidaat te
stellen, geeft hij de socialisten,
Mitterrand voorop, een lesje in
politieke integriteit. Delors geeft
aan dat hij in schril contrast
met de huidige president
niet op macht om de macht uit
is.
Delors is een man van ideeën.
Om die te kunnen uitvoeren, wil
hij desnoods wel aan de macht
komen. Maar niet om, zoals
Delors het zondag uitdrukte,
„nog jaren in de salons van het
Elysée te moeten rondhangen".
De hint is duidelijk. En met eni
ge vertraging neemt Delors als
nog een beetje wraak op Mitter
rand, de man die hem in 1984
niet als premier wilde hebben
en die hem haast bij wijze van
straf naar Brussel stuurde.
