Skiën in Ardennen kan best leuk zijn
Toerisme
Niet meer verdwalen
Het autoverhuurbedrijf Hertz gaat een aan
tal van zijn wagens in Amerika voorzien van
het 'Neverlost' navigatiesysteem. Voorlopig
worden alleen de Ford Contour, Ford Tauris
en de Lincoln Town Car uitgerust met het
apparaat. 'Neverlost' bestaat uit een com
puter met videoscherm waarop routes naar
duizenden bestemmingen kunnen worden
opgeroepen.
Oostzee-veerdiensten
Met ingang van 1 januari voert de Deense
Staatspoorwegen een eenheidstarief in voor
de veerdiensten op de trajecten Puttgarden-
Rodby, Warnemtinder-Gedser en Rostock-
Gedser. Voor een enkele reis moet nu per
auto 300 Deense kronen (circa 90 gulden)
worden betaald ongeacht het aantal passa
giers. Het nieuwe eenheidstarief heeft on
der meer het voordeel, dat het in prijs niet
meer uitmaakt op welke dag van de week er
wordt gereisd en op welk moment.
Alpenclub groeit
De Koninklijke Nederlandse Alpen Vereni
ging (KNAV) heeft dit jaar haar twintigdui-
zendste lid begroet. De organisatie behoort
daarmee tot de middelgrote sportbonden in
Nederland. De KNAV verklaart de aanwas
uit de nog steeds groeiende belangstelling
voor de Alpen. Alleen al in de zomer reizen
jaarlijks zo'n 1 miljoen Nederlanders naar
het gebergte, 's Winters zijn dat er zelfs nog
iets meer.
Korting zonder auto
Wintersporters die gaan skiën in Voralberg
(Brandnertal, Montafon, Klostertal en Arl-
berg, inclusief Sankt Anton) zijn goedkoper^
uit als ze hun auto thuislaten. Alle liftmaat-
schappijen in het gebied geven op hun ski-
passen 10 procent korting aan gasten die
een treinkaartje kunnen laten zien. In veel
gevallen betekent dat per zes dagen een
voordeel van meer dan 30 gulden. Ook ski
verhuurbedrijven verstrekken kortingen van
10 procent. De actie is opgezet met de be
doeling het milieu te ontzien.
Skihuur met korting
Ruim vijftig skiverhuurbedrijven in de Fran
se Alpen hebben zich verenigd onder de
naam Skiset. Dit om een uniform aanbod te
garanderen in service, kwaliteit, veiligheid
en prijs. Ter introductie bieden de Sldset-
sportzaken de Nederlandse skiërs de ko
mende winter een korting aan van 25 pro
cent op de huurprijzen van ski- en snow-
boardmateriaal, dat is verdeeld in drie prijs
klassen: goud (met alleen splinternieuwe
modellen), zilver (iets ouder) en brons. Be
langstellenden kunnen een speciale Skiset-
kortingsbon gratis aanvragen bij Het Frank
rijk Huis in Amsterdam, telefoon 020 -
6 230 325.
Een kerstgroep, die in het begin van de jaren
vijftig werd gemaakt door de Volendammer J.
Kun. FOTO PR
De befaamde verzameling kerstkribben van
mevrouw Elizabeth Houtzager wordt maar
weer eens geëxposeerd in het Bijbels Open
luchtmuseum in de Heilig Landstichting bij
Nijmegen. Uit de meer dan 800 exemplaren
die de collectie telt, werd door kinderen een
keus gemaakt. De tentoonstelling wordt ge
opend op 10 december en duurt tot 15 ja
nuari.
Info: Heilig Landstichting) telefoon 080 -
220 473
Kerst in Antwerpen
In Antwerpen wordt op 26 december een
speciale kersttocht georganiseerd die zowel
Fietsend, wandelend als per huifkar kan
worden afgelegd. De route begint in het Be
gijnhof aan de Rodestraat en eindigt in de
Salm-Salmstraat. Maar met de beschrijving
van het traject in de hand kan ook op ande
re plekken worden begonnen. Bezoeken
worden onder meer gebracht aan een
school die 'De Dames van het Christelijk
Onderwijs' is geheten (met kerststal op eer
ste verdipeing), de Sint Jacobskerk (met
grafkapel van Paul Rubens) en de kelder
van het befaamde café-restaurant Poesjkin
waar een kerstspel met stangenpoppen
wordt opgevoerd.
Info: VVV Antwerpen (TFPA), telefoon
00 32 3 216 28 10.
De Dom cils hoeder
van een rafelig
Wereldberoemde treinreizen
Verhalen over de dertig befaamdste
spoortrajecten ter wereld zouden een schat
aan anekdotes moeten opleveren. Helaas:
'Wereldberoemde treinreizen' is eerder een
kijk- dan een leesboek. Schitterend foto
werk, mooi uitgevoerde plattegr onden en
goede praktische informatie, worden on
derbroken door - enkele schaarse uitzonde
ringen daargelaten - veelal schoolse teksten
waarin het wemelt van mysterieuze land
schappen, stille dorpjes en steile rotsmas
sa's. Opzet en uitvoering hadden betere au
teurs verdiend.
Wereldberoemde treinreizen, uitgeverij
Lannoo, prijs 74,50.
Rond de Mont Blanc
Echte bergwandelaars gebruiken ze al jaren:
de kleine rooie gidsjes van Rother. Een aan
tal is vertaald in het Nederlands, waaronder
'Rond de Mont Blanc'. Aan de opzet is niets
gewijzigd. De kleine, compacte boekjes be
vatten beschrijvingen van de vijftig mooiste
wandeltrajecten in een bepaald berggebied.
Dat gebeurt op een aangename no nonsen
se manier. In de inleidingen onder meer
tips, horeca onderweg, moeilijkheidsgraad
en aanbevolen kaarten. De plattegrondjes
zijn klein, maar redelijk leesbaar.
Rond de Mont Blanc, Rother Wandelgid-
sen, uitgeverij Nilsson en Lamm, prijs
29,50. Ook verscheen Wallis, I larz, Hoge
Tatra en Sauerland.
RvdD
Goed seizoen
watertoerisme
De Nederlandse watersportbranche heeft
dit jaar globaal genomen een goed seizoen
gehad. Ook de vooruitzichten voor volgend
jaar zijn positief. In het najaar van 1993 en
voorjaar 1994 zat de branche in een dip,
maar de warme zomer van dit jaar en de
aantrekkende economie hebben het tij ge
keerd. Dat blijkt uit de 'conjunctuurmeting'
van bureau Rekread Partners, die is uitge
voerd in opdracht van de vereniging van
ondernemingen in de waterrecreatie (His-
wa). Het rapport is gepresenteerd ter gele
genheid van de de Hiswa-watersportbeurs
die vandaag in de RAI in Amsterdam begint.
Het aantal te bouwen schepen in de jacht-
bouwsector stijgt en ook de omzet neemt
toe. Nederland telt 500 bedrijven die ple
ziervaartuigen bouwen. Het zijn vooral klei
ne en middelgrote familiefirma's met in to
taal bijna 7.000 werknemers. Ook ue voor
uitzichten van de commerciële jachthavens
lijken gunstig. Er zijn dit seizoen meer pas
santenovernachtingen geboekt dan in 1993
en het bezettingspercentage voor de lig
plaatsen is gestegen van 87 procent in 1991
tot 92 procent dit jaar.
Van de 950 jachthavens in ons land worden
er bijna 600 commercieel geëxploiteerd. De
meeste jachthavens hebben geen mogelijk
heden uit te breiden en verrichten mede
daarom veel nevenactiviteiten, zoals be
middeling, reparatie en onderhoud en ver
koop van accessoires. Ook deze activiteiten
vertoonden een stijgende lijn, zo blijkt uit
de conjunctuurmeting.
Directeur A. Vink van de I liswa Vereniging
toonde zich bezorgd over het afnemende
aantal verkoopplaatsen van brandstof langs
de oevers. In een paar jaar tijd zijn er 200
tankstations langs het water verdwenen.
Van de nu overgebleven 250 vallen er de ko
mende tijd nog eens 100 af, aldus Vink. Het
zijn met name de strengere milieu-eisen en
de personeelslasten die tot de sanering heb
ben bijgedragen. Vink benadrukte dat het
van groot belang is dat de watersporter
overal gemakkelijk kan tanken, omdat an
ders het niveau van de voorzieningen een
flinke deuk krijgt.
Luxemburg Culturele
Hoofdstad Europa
Na achtereenvolgens Athene, Florence, Am
sterdam, Berlijn, Parijs, Glasgow, Dublin,
Madrid, Antwerpen en Lissabon mag vol
gend jaar Luxemburg zich de 'Culturele
Hoofdstad van Europa' noemen. In totaal
zullen er ruim vierhonderd manifestaties
worden georganiseerd. Het programma be
staat per traditie uit tal van klassieke con
certen, theateropvoeringen, foto-tentoon-
stellingen en exposities. Een van de hoogte
punten, zo verwachten de Luxemburgers,
wordt het optreden van José Carreras. De
Spaanse tenor verzorgt op 28 juni een con
cert in het plaatselijke stadion, dat plaats-
biedt aan 14.000 toeschouwers.
Skiën in Turkije
De Haarlemse touroperator Mega Reizen is
begonnen met het organiseren van ski-va
kanties naar Turkije waaronder dat van Bo-
lu Kartalkaya op ongeveer 170 kilometer ten
noordwesten van Ankara. Het gebied ligt
tussen de 1.800 en 2.200 meter en heeft in
totaal 13 pistes, die worden ontsloten door
7 liften. De après ski-mogelijkheden zijn ge
ring. Het seizoen begint op 15 december en
eindigt vier maanden later.
Info: Mega Reizen, telefoon 023 - 250 306.
internationaal publiek
Over de glanzend gladde tegels van het plein voor
de Keulse Dom duwt een man zijn piano voort.
Het krukje staat bovenop het instrument. Even la
ter zit hij midden op de stenen vlakte Rach-
maninow te spelen. Niet slecht, maar hij mist een
pink. Rugzak-jongeren, punkers in camouflagemo
de en bier drinkende skinheads vormen zijn ge
hoor. Tien meter verder legt een meisje de laatste
hand aan een reusachtige stoepschildering. Achter
het kerkgebouwen kamperen ondereen viaduct
tientallen jongeren en daklozen in tentjes of ge
woon op de grond in een slaapzak.
De Dom lijkt in Keulen te func
tioneren als hoeder van een wat
rafelig, internationaal publiek.
Meteen als je het station uit
komt, zie je die fameuze goti
sche geweldenaar. Donker ge
decoreerd door de tijd, straalt
hij een mysterieuze macht uit.
Bezoekers trekken dagelijks in
drommen door de kathedraal.
Voor drie mark kun je (tot 98
meter) de zuidelijke toren be
klimmen. De kerk is nog altijd
dé toeristentrekker. Maar er is,
wat het kerkbestuur betreft, een
storende concurrent opgedo
ken. Pal naast de hoofdingang
bevindt zich sinds vijf jaar een
attractie, die nadrukkelijk de
aandacht afleidt: de Klaagmuur
van de Keulse kunstenaar Wal
ter Herrmann.
Het bouwwerk is opgetrokken
uit stukjes karton, waarop aan
klachten zijn geschreven tegen
verprutsing van mens en milieu,
verspilling, machtsmisbruik,
oorlogszucht, geweld en onder-
drukldng. Oproepen ook om te
knielen voor Jezus. Iedere voor
bijganger kan bij Herrmann een
stukje karton halen en daarop
zijn tekst schrijven, die vervol
gens aan de muur wordt toege
voegd.
Je zou zeggen: de Dom heeft er
een speciale attractie bij gekre
gen. Maar het tegendeel blijkt
het geval te zijn. Het Dom Ka
pittel heeft de strijd met Her
mann aangebonden. Hij moet
weg. Het zit het kerkbestuur
niet lekker dat de kunstenaar
zich ook het lot van cje onbe-
huisden rond het plein en het
station De Berber, zoals de
zwervers zich noemen, willen
'dat de ondergrondse (U-Bahn)
openblijft als nachtverblijf en
houden de laatste tijd steeds va
ker sit-ins om dat doel te berei
ken. Herrmann heeft foto's op
gehangen, dielaten zien hoe de
'Knüppelmacht' van de
'Schwarze Sherriffs' tegen de
Berber is opgetreden.
Gedurfd
Wie het station van Keulen uit
komt, blijft onvermijdelijk een
poosje hangen aan de voet van
de Dom, op dat magische plein
waar zich van alles afspeelt. Via
een trapje kom je vervolgens op
de Roncalli Platz. Daar vind je
drie musea. Het Römisch-Ger-
manisches Museum brengt de
Romeinse periode van de stad
in beeld en daarnaast bevinden
zich in een gedurfde architecto
nische schepping, die scherp
contrasteert met de Domkerk,
het Wallraf-Richartz Museum
voor middeleeuwse kunst en
het Museum Ludwig, dat een
befaamde collectie moderne
kunst bezit.
Keulen is voor de wederopbouw
te biecht gegaan bij tal van goe
de architecten. Die hebben er
van alles aan gedaan om even
wicht te brengen in het naoor
logse concept. Maar dat is lang
niet overal gelukt. Het oude
centrum biedt van alles op win
kel- en uitgaansgebied en ver
der telt de stad heel wat musea,
fraaie Romaanse kerken en toe
ristische attracties. Maar daar
omheen heeft Keulen ook een
hoog gehalte aan bankgebou
wen, verzekeringskantoren en
zakencentra, het bekijken niet
waard.
De Alter Markt echter, mag er
wat sfeer betreft best wezen. In
het Brauhaus ontdek ik tot mijn
schrik dat Kölnisch Kaviar mit
Musik niets meer is dan een
stuk bloedworst met uiensaus.
En wat had ik op tafel gekregen
als ik een Halver Halm had be:
steld? Een halve haan mis
schien? Nein mein lieber, een
stuk roggebrood met kaas. Een
Trabant is in het Keuls een ver
velend kind, een dronkaard een
Volliil en de lolschopper wordt
een Hannesje genoemd.
Vanavond zal het op het plein
wemelen van de Hannesjes,
want er wordt een bier- en
braadworstfeest gegeven, met
zo'n origineel Lederhosen-duo.
En de meneer uit Holland zal
ervaren wat het betekent als een
Keulenaar je in de ribben port
en toevoegt: 'Ah, mersin jo us
Kölle, nit', wat zoveel wil zeggen
als: 'We zijn gezellig Keulenaren
onder elkaar'.
De volgende dag zet een rondrit
(23 mark) in een touringcar
(vertrek enkele malen per dag
voor het VW-kantoor vlakbij
het station) nog eens keurig alle
Wintersport in de Ardennen hoeft zich niet te beperken tot skiën.
Het was een beetje kwakkelen, de
laatste jaren. Maar èls er in de Arden
nen eindelijk eens sneeuw ligt, is het
er best aardig skiën. Althans, op door
deweekse dagen. De wintersporter,
die in het weekeinde probeert een
plaatsje als Grand-Halleux te berei
ken, moet over engelengeduld be
schikken. De Files immers, reiken dan
tot aan de autoroutes Luik-Luxem
burg en Verviers-Trier en dikwijls lo
pen ze zelfs door tot op deze snelwe
gen.
De Ardennen tellen zo'n dertig erken
de wintersportcentra. Meestal zijn ze
uitsluitend geschikt voor langlaufers,
maar in plaatsen als Elsenborn, Mal-
medy/Bévercé, Ovifat (bij Robertvil-
le), Manderfeld en Büllingen kunnen
ook de afdalingsski's worden onder
gebonden. Goed bedacht moet echter
worden, dat de mogelijkheden en fa
ciliteiten op dat gebied geenszins
kunnen wedijveren met die in de Al
pen. De Hoge Venen en wijde omge
ving vormen veel meer een gebied
voor skilopers.
Maar die kunnen dan ook uit de voe
ten op een uitgebreid, geprepareerd
Loipen-net van in totaal meer dan
200 kilometer. De grootste centra lig
gen rondom het Signal de Botrange
(met ruim 700 meter het hoogste
punt van België) en Baraque Fraiture
dat vanaf de autoweg het eenvoudigst
is te bereiken. Meestal moeten de
skiërs, die gebruik maken van de Bel
gische Loipen, een pas kopen van 50
Belgische francs, maar wie ter plaatse
materiaal huurt is daarvan vrijgesteld.
Hoogtepunten van het Belgische Ski
seizoen zijn (bij goede sneeuwom-
standigheden) de Volksskilopen in
Sourbrodt (15 januari), Weywertz21
januari en Bütgenbach (29 januari). In
Bütgenbach ook worden op 14, 22 en
28 februari de Belgische kampioen
schappen gehouden. Wie een dagje in
België wil gaan skiën doet er verstan
dig aan eerst de sneeuwtelefoon te
bellen (00 32 80 22 74 74) of de toeris
tische info (00 32 80 22 76 64). Win
tersporters die Files willen vermijden,
kunnen vanaf de spooiwegstations
Verviers, Eupen em Trois Ponts ge
bruik maken van bussen, die naar zo
goed als alle ski-centra rijden. Bij de
Dienst voor Toerisme van de Oost
kantons (00 32 80 22 76 64) kan een
dienstregeling worden aangevraagd.
Er is een speciale Ardennen-winter
sportkrant beschikbaar.
Info: Belgisch Verkeersbureau te
Amsterdam, telefoon 020 -
6251 251.
Keulen
bevalligheden van de stad op
volgorde. Zo wordt er een kort
bezoek gebracht aan het Stadt-
museum dat een overzicht geeft
van Keulens bewogen historie.
Helaas is er geen tijd voor een
vistite aan het beroemde 4711-
Haus. En dat terwijl de 4711-
flesjes toch hét souvenir van
Keulen zijn, naast de Keulse
potjes, Kölsch-pullen en Dom-
metjes.
De gids adviseert mij te dineren
in het met drie sterren behan
gen restaurant GoldernerPflug
aan de Olpener Strasse of in het
eveneens gedecoreerde Die Bas
tei, in een oude fortiFicatie op
de Adenauer Ufer aan de
Rijnoever. Ook in de Messe
turm aan de overzijde kan pro
per worden gegeten. Maar als
blijkt dat ik de voorkeur geef
aan een Chinees of zo, pakt hij
me nogal stevig bij de arm, kijkt
even gejaagd rond of er wordt
meegeluisterd en beklemtoont
dat het gebruik van drugs in
welke vorm dan ook in Keulen
niet wordt getolereerd.
Een drie-daags treinarrange-
ment met twee hotelovernach
tingen in Keulen is er vapaf
280,00. Boeken kan bij alle
ANVR-reisbureaus en bij de
RABO-banken.
De Dom van Keulen heeft er een 'storende' concurrent bijgekregen.
Kerstkribben
