Al 'Ik ga een leuk feestje maken' Mesdag hangt vol bomschuiten Ballet op kantoorstoel Cultuur&Kunst VRIJDAG 9 DECEMBER 1994 chef* annemiekruygrok, 071-356471. plv -chef jan rijsdam. 071 -356472 Lezing compositie in de fotografie leiden Karei Maat vertelt maandag 12 december over composi tie in de fotografie in wijkgebouw Aktief in Leiden. De lezing is een intiatief van fotoclub LAFV. Maat is vanaf 20.00 uur te be luisteren aan de Berlagestraat 2. Extra kaarten concert Corry Konings Rotterdam Er is zo veel belangstelling voor het jubileumconcert dat Corry Konings op maandag 12 december in Ahoy' geeft dat de organisatoren hebben besloten ook de tweede ring van het sportpaleis open te stellen. De zesduizend plaatsen die in eerste instantie beschikbaar waren, zijn in korte tijd uitverkocht. Nu is er plaats voor nog eens drieduizend fans. Corry Konings viert met dit concert haar zilveren jubileum als artieste. Als gasten ontvangt zij onder anderen De Rekels (haar vroegere begelei dingsgroep), Pierre Kartner en Jorge Castro. Expositie leesbare meubels den haag In de Haagse Kunstkring is vanaf morgen t/m 4 janu ari de tentoonstelling Leesbare Meubels, meubels geïnspireerd op letters, taal en poëzie te zien. De werken zijn van de (meubel- ontwerpers Marcel Douwe Dekker, Mark van den Heuvel en Wim Salki. De Stichting Sofa, die de meubelkunst stimuleert, heeft het drietal financieel ondersteund. Uitvinder bossa nova Jobim overleden Rio de Janeiro» Met Antonio Carlos Jobim heeft Brazilië een van de aartsvaders van zijn muziek verloren. De grondlegger van de bossa nova zette met 'The Girl from Ipanema' zijn land op de muzikale wereldkaart. Gisteren overleed Jobim in New York tij dens een hartoperatie. De componist is 68 jaar geworden. Jobim speelde met jazz-giganten als Miles Davis, Sarah Vaughn, Ella Fitzgerald en Frank Sinatra, op wiens cd Duets hij dit jaar te ho ren was. Ook werkte hij onlangs samen met de Britse popzanger Sting. Zijn 'The Girl from Ipanema' werd in 1962 een wereldhit in de uitvoering van zangeres Astrud Gilberto en de Amerikaan se jazzsaxofonist Stan Getz. Soustrot dirigent Brabants Orkest eindhoven De Franse dirigent Mare Soustrot wordt de nieuwe chef-dirigent van het Brabants Orkest. Zijn benoeming gaat in met ingang van september 1996. Vóór die tijd heeft hij andere verplichtingen. Wel is hij al voor het volgend seizoen enkele ke ren gecontracteerd als gastdirigent. Soustrot volgt de Hongaar A. Jöö op, die eerder dit jaar na een hooglopend conflict door het orkest is ontslagen. De Fransman heeft een lange staat van dienst bij tal van internationaal vermaarde orkesten. Op 25-jari- ge leeftijd stond hij al voor het London Symphony Orchestra. Rodin en Rembrandt bij K&O leiden Kunsthistorica Sandra Spijkerman geeft in januari de cursus 'Rodin, bekend en onbekend' bij K&O in Leiden. In die zelfde maand begint haar collega Erik Kreytz met een cursus 'Van Rembrandt tot Van Gogh, kunst van de Gouden eeuw tot en met het impressionisme'. Op het voorjaarsprogramma staat ook een serie dialezingen over de Andalusische steden Sevilla, Córdoba en Granada. Voor inschrijving: K&O, Oude Vest 45, te lefoon 141141. Kaartverkoop Froger bij Sleuteipunt leiden De Leidse VW heeft de kaartverkoop morgenochtend voor concerten van René Froger en Wet wet wet verplaatst naar het Sleuteipunt bij het stadhuis aan de Breestraat. Het bespreek bureau denkt daar beter te kunnen inspelen op de verwachte drukte dan op het eigen kantoor. Wet wet wet staat op 13 mei 1995 in Ahoy'. Froger doet op 24 juni het Rotterdamse sportpa leis aan. Kerstconcert Wibi Soerjadi in Amsterdams Concertgebouw Wibi Soerjadi is er een beetje stil van. Na een summiere aankondiging was zijn Kerstconcert op 26 december in de Grote Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw al snel uitverkocht. De directie van de concertzaal heeft nu zelfs een tweede concert ingelast, een dag later. ,,Ook die tweede avond in Amsterdam raakt het vol", reageert de 24-jarige pianist verbaasd. „Heel bijzonder, want ik heb me laten vertellen dat zoiets vrijwel nooit gebeurt. Een extra concert in de Grote Zaal. Een ongelooflijk gevoel. Die belangstelling doet een beetje denken aan de toe standen rond Horowitz, toen die naar Nederland kwam." abbekerk hans visser De oud-Leidenaar, hij is gebo ren en getogen in de sleutelstad, ziet dan ook uit naar de komen de feestdagen. Verlekkerd bijna: „Ik denk dat ik weer een leuk programma breng. Voor de pauze Chopin. Veel korte werk jes omdat ik na de pauze maar twee stukken speel. Allebei van Liszt. Eerst 'Benediction de Dieu dans la solitude'. Echt een stuk voor de kerst. Zestien mi nuten stilte eigenlijk, zo rustig is het. Maar het is ook een van zijn mooiste composities. Daar na komt de 'Hongaarse Rhapso- die' en dat is dan weer vuur werk." „Samen met de mensen in de zaal maak je er een feestje van. Je voelt gewoon: ze willen nu nog een lekker toetje en daarna nog een smakelijk gebakje. Je merkt dat de mensen dan los raken. De plechtige sfeer van een concert is weg. Iedereen durft eindelijk vrijuit te klappen. Het is alsof het dan pas echt be gint. Een sfeer die ik eigenlijk al eerder probeer te scheppen." „Tegenwoordig wordt het pu bliek nogal eens onderschat. Maar de mensen in de zaal voe len wel degelijk heel goed aan in welke vorm je bent. Het is me ooit gebeurd dat ik een stuk was begonnen, toen ik opeens een lieveheersbeestje over de toet sen zag wandelen. Ik stopte even, want anders had ik hem beslist vermorzeld. Opeens vloog hij weg in het licht van de schijnwerpers en je zag het pu bliek naar hem kijken. Iedereen begreep waarop ik dat moment had gewacht en op slag hing er een heel andere sfeer in de zaal. We hadden contact, dachten al lemaal hetzelfde, precies de sfeer die ik wilde. Je ziet: je kunt niet doen alsof het publiek er niet is." Daarom ook vindt Wibi dat zijn concerten toegankelijk moeten zijn. „Ook gezinnen met kinderen moeten er plezier aan kunnen beleven. Gedeelde vreugde is dubbele vreugde. Ik merk nu dat sommige mensen me door het land heen begin nen te volgen. Ze weten dat ze bij mij gewoon rustig ontspan nen kunnen zitten luisteren." Verkrampt „Bij mij heb je niet die dwang matige entourage van een reci tal, de sfeer die ik zelf vaak er vaar als ik naar het Concertge bouw ga. Het leidt af, vijftig pro cent van de muziek ontgaat me in zo'n verkrampte toestand. Het is toch verkeerd als je bin nenkomt met het idee dat je an derhalf uur 'stil' moet zijn, zon der vrij te kunnen genieten. Zo dra dat het geval is beginnen de mensen vanzelf al te kuchen." Binnenkort speelt hij met het Residentie-orkest onder leiding van Svetlanov het tweede pia noconcert van Liszt en dan wachten de komende weken nog de cd-opnamen van de pia noconcerten twee en vier van Saint-Saëns met het Radio Ka merorkest onder leiding van David Porcelijn. Zijn eerste cd met orkest. Gezien zijn reputa tie met Liszt had een opname van diens concerten meer voor de hand gelegen, maar Wibi ziet dat anders. „Die Liszt-concer- ten zijn al zo vaak opgenomen. Liever kies ik minder bekende werken, die ik toch graag speel." „Het is bovendien bij deze muziek prettig werken met een kamerorkest. Het klinkt verfijn der, lichter, dan een vol symfo nie-orkest. Ik heb dit repertoire den haag rob bouber Precies 100 jaar geleden teister- de een decemberstorm de vis sersplaats Scheveningen. Prak tisch de hele vloot van bom schuiten ging naar de kelder. Een ramp voor de vissers maar ook voor de schilder Mesdag, wiens belangrijkste onderwerp wegviel toen de gehavende bomschuitvisserij werd vervan gen door moderne visserijme thoden. Met Scheveningen was het gedaan. De kunstenaar (Groningen 1831 - Den Haag 1915) kon terugvallen op zijn te keningen. Die zijn nu te zien op de overzichtstentoonstelling 'Hendrik Willem Mesdag schilderijen en schetsen'. Lief hebbers van zeegezichten en strandtaferelen kunnen tot en met 20 april hun hart ophalen in het Panorama Mesdag, Zee straat 65 in Den Haag. Volgens ir. Johan Poort, Mes dag-kenner bij uitstek, was de bekendste schilder van de Haagse School een man van de wereld. „Hij was bankier tot hij op 35-jarige leeftijd een punt achter die carrière zette en voor de schilderkunst koos. Zijn vrouw kreeg een kleine erfenis en dat was voor hem net het duwtje dat hij nodig had. Hij had zijn leertijd in Brussel bij de schilder Roelofs, de neef van Al ma Tadema. Al gauw ontpopte hij zich tot de voorman van de Haagse School. Ik ben nu bezig met een boek over de brieven die Mesdag schreef. Ik heb er 500 gevonden en je kunt daaruit opmaken dat hij de Haagse School op agressieve wijze Eu ropa indramde. Op zeker mo ment liep hij zelfs gearmd met De storm in Scheveningen maakte een einde aan het fenomeen bomschuiten. de Britse koningin Victoria langs Haagse School-schilderij- en om het werk te promoten." „Aan Mesdag danken wij ook de tentoonstellingsruimte Pul- chri. Als voozitter heeft hij die ruimte voor elkaar gebokst en er zelf in geïnvesteerd. Flet verhaal gaat dat hij en zijn broer hun obligaties in het vuur gooiden en daarmee een belangrijke schenking deden aan de stich ting Pulchri." Mesdag is wijd en zijd be roemd geworden door zijn pa noramische schildering van Scheveningen. Aan dat giganti sche doek werkten onder ande ren Theophile de Bock, George Hendrik Breitner en Mesdags echtgenote Sientje mee. Dit Pa norama Mesdag ondergaat een nu al twee jaar durende op knapbeurt daar het 1680 vier kante meter grote doek op scheuren stond. Naar verwach- foto gpd ting is het project volgend jaar afgerond. Het publiek kan de restauratie op de voet volgen: Panorama Mesdag is gewoon open. De tentoonstelling die nut te zien is, markeert de start van het Mesdagjaar 1995. Naast he gerestaureerde Panorama zelf, komen verschillende Haagse musea en galeries met exposi ties en in maart geeft de PTT een Mesdag-postzegel uit. Soerjadi: „Het is toch verkeerd als je binnenkomt met het idee dat je anderhalf uur 'stil' moet zijn", foto gpd ook al veel in het land gespeeld samen achter de piano gaan zit- zich laten horen." en ook volgend jaar ga ik het ten. Hij is anders dan ik. Hoeft Wibi Soerjadi speelt op 26 en nog een keer of wat doen. Mis- zich niet zo nodig te laten zien. 27 december in de Grote Zaal schien ook met mijn broer Ard- Ardjoena speelt ook ander re- van het Amsterdamse Concert- joena als dirigent. Maar het kan pertoire. Wacht maar tot vol- gebouw. Het eerste concert is ook best zijn dat we nog eens gend jaar, dan zal hij zeker van uitverkocht. Belgen verbieden wapens op toneel eindhoven anp De Belgische overheid heeft de ze week in Turnhout een voor stelling van het Zuidelijk Toneel uit Eindhoven verboden. Artis tiek directeur Ivo van Hove heeft dit desgevraagd bevestigd. Het gaat om een uitvoering van Splendid's van lean Genet. Daarin wordt gebruik gemaakt van echte wapens waarmee los^ se flodders worden afgeschoten. Volgens Van Hove heeft de gouverneur van de provincie Antwerpen, vergelijkbaar met een commissaris van de konin gin in Nederland, het verbod uitgevaardigd omdat het vva- pengebruik in strijd zou zijn met de wet. De kleine schouw burg was uitverkocht. Van Hove zegt geen aanwijzingen te heb ben dat de maatregel te maken heeft met de inhoud van het stuk. Splendid's verhaalt hoe enkele gangsters en een overge lopen politieman een meisje gijzelen. In de uitvoering onder regie van Van Hove komen veelvuldig gewelddadige en seksuele uitspattingen voor. Het Zuidelijk Toneel heeft het stuk al zeven keer zonder pro blemen in Belgische schouw burgen gespeeld. Van Hove heeft tevergeefs geprobeerd om uitsluitsel te krijgen over de vier andere voorstellingen die in België nog moeten worden ge speeld. „Niemand wil daarover een beslissing nemen. Ik wordt van de een naar de nader ge stuurd. Ik heb zelfs begrepen dat de staatsveiligheid er al mee bezig is", aldus de toneelmaker. Roermond verkoopt cultureel centrum roermond anp Het college van burgemeester en wethouders van Roermond verkoopt het cultureel centrum De Oranjerie voor een gulden aan het Van der Valk-concern. Het gemeentebestuur heeft daartoe gisteren een intentie verklaring getekend. Verder betaalt Roermond een eenmalige afkoopsom van 15 miljoen. Van der Valk kan dit geld gebruiken om het cultureel centrum om te bouwen tot the ater-hotel met 90 kamers. De schouwburgzaal blijft in dat plan gehandhaafd. Over over name van het personeel vindt nog overleg plaats. Volgens de gemeente zal niemand worden ontslagen. Leenrecht slecht voor bibliotheken den haag anp De positie van de bibliotheken wordt uitgehold als er een totaal verbod komt om cd's voor in teractieve media als CD-ROM en CD-i uit te lenen en een uit leenverbod van een half jaar voor nieuwe muziek-cd's. Ook zal de jeugd in grote getale af haken, als er voor jeugdboeken een leenvergoeding moet wor den betaald. Dat zegt R. van der Velde, di recteur van het NBLC, de ver eniging van openbare bibliothe ken. De voorstellen staan in het wetsonwerp dat het verhuur- en leenrecht regelt en dat maandag in de Tweede Kamer aan de or de komt. Het NBLC heeft grote bezwaren tegen het wetsvoor stel, dat van het vorige kabinet stamt. De angst van de multinatio nale elektronicaconcerns dat zij minder zullen verkopen als bi bliotheken zich op het pad van CD-ROM en CD-i begeven is volgens Van der Velde volstrekt ongegrond. Het tegendeel zal eerder het geval zijn. Het NBLC is wel bereid te praten over een termijn waar binnen nieuwe muziek-cd's niet in de muziekafdeling van de bi bliotheek verkrijgbaar zijn, maar zes maanden vindt de or ganisatie te lang. Grote bezwaren heeft het NBLC tegen een leenrecht op jeugdboeken. Vijftig procent van de Nederlandse bevolking bezoekt geregeld een biblio theek, maar bij de jongeren is dat volgens Van Der Velde bijna honderd procent. Het jeugdle- zen moet gratis blijven, zo vindt hij. i I door. Hans Croiset |CHTERGROND Gouden Gids-toneelprijs is fruitmand recensie maarten baanders Voorstelling: Programma II door Intro- dans. Gezien: 8/12 Leidse Schouwburg Programma II van Introdans bevat nieuw werk van de cho reografen Kirsten Debrock en Mirjam Diedrich. Zoals wel va ker in de programma's van In trodans laat Aumelas Steps van Debrock affiniteit zien met de klassieke dans. Maar daar blijft het niet bij. De voorbeeldige balletstijl wordt door allerlei contrasten gerelativeerd. Op lieflijke pianoklanken van Cho pin beginnen drie danseressen met hun keurige bewegingen. Ze roepen hiermee een brave sfeer op, die echter al spoedig doorbroken wordt. In lichte ma te begint dit er al mee dat de danseressen hun gebaren net iets feller uitvoeren dan je bij de zachte muziek zou verwachten. Echt absurd en verrassend wordt het wanneer drie dansers op kantoorstoelen het toneel op komen rijden. Terwijl ze zoveel mogelijk vaart maken, bewegen ze druk met de ellebogen. Hun zwierige, grootse armbewegin gen horen eigenlijk bij een ver heven ballet. Het ziet er heel grappig uit, maar Debrock be reikt de relativering ook met subtieler middelen, zoals het wapperen met de handen, ko mische imitaties en reacties en andere kleinigheden tussen de fraai gestileerde bewegingen door. De contrasten met de lieflijke muziek leiden echter niet alleen tot grappige scènes. De heftige, viriele solopassages en een tur bulent trio van de dansers ste ken scherp af tegen de gracieu ze passages van de danseressen en zijn mooi en spectaculair. Al deze mogelijkheden'om zich los te dansen van de keurige bewe gingstaal van het conventionele ballet maken Aumelas Steps tot een onderhoudende, veelzijdige choreografie. Heel anders is Rif van Mirjam Diedrich. Dit dansstuk gaat uit van een eenvoudig gegeven en moet het meer van de sfeer hebben dan van originele, ver rassende dansbewegingen. Rif is een reis die begint bij de rol lende en omhoogspattende gol ven van de zee, afdaalt naar de diepe koraalriffen om dan weer aan de oppervlakte terug te ke ren. Met de waterige muziek van Górecki (Symfonie nr. 3), het licht, de kostuums en het achterdoek waarop koralen zijn afgebeeld, wordt de diepzees feer duidelijk opgeroepen. Op de voorgrond worden levendige duetten en trio's uitgevoerd die doen denken aan vissen. Er worden veel golvende armbe wegingen gemaakt, de dansers draaien zich met een schichtige blik om of bewegen vloeiend om elkaar heen. Op de achter grond beeldt de groep met trage gebaren de dichtbevolkte zee bodem uit. Het valt daarbij op dat de kleuren op de kostuums in combinatie met de gebaren een fraai effect opleveren. We hebben in ons toneelland al een jaar of acht een mede door zijn soms aanvechtbare keuzes spraakmakend Thea terfestival van de 'belangwek kendste voorstellingen' van het seizoen. Een jury van critici uit Vlaanderen en Nederland wijst de voorstellingen aan en houdt zich strik aan de opdracht 'be langwekkend', want pu bliekstrekkers zitten er zelden of nooit bij. En binnen die keu ze van tien wijst een andere ju ry nog eens de 'beste' aan voor de Dommelsch Bier-prijs. Dat er dan ooit wel eens een Toneel-Bingo-idee zou worden gelanceerd dat rechtstreeks, zonder nuances, op de 'beste' moet gaan mikken, ligt voor de hand. Maar dat van alle Uitgeverijen van Naslag werken in Nederland uitgerekend De Gouden Gids Maurice de Hondt een systeem laat beden ken, dat via nominaties groepen of voorstellingen selecteert, waaruit aan het eind van een seizoen er een wordt gekozen die het predicaat de 'beste' plus een ton aan zijn zegekar mag hangen, ver baast toch wel enigszins. Waarom? Wat heeft die Gouden Gids met toneel te maken; die Gids is toch een naslagwerk wan neer je dringend om een Tandarts of een Lood gieter verlegen zit? In de Gids van mijn district staan ingeklemd tussen Textielveredeling en Thuiszorg slechts enkele Theaters en Theaterburo's, waarvan het bureau van Van den Ende het meest opvalt, om dat dat helemaal niet in mijn district gevestigd is. Tussen Tolken en Touringcars worden enkele To neelkappers en -spelers vermeld, waaronder een enkele die al acht jaar geleden overleden is. Hoe wil men nu te werk gaan? Om tot een uiteindelijke keuze te komen is voor een nominatiesysteem gekozen dat werkt met stembiljetten. Bijna alle voorstellingen van de Grote Gezelschappen en de Vrije Produktie doen er aan mee. Aan het begin van drie voorstellingen van een bepaalde produktie worden aan twee honderd mensen in het publiek stembiljetten uit gedeeld, waarop deze uitverkorenen hun beoor- delingscijfers en naam en adres mogen invullen. Dit nu levert iedere twee maanden enige nomina ties op die aan het eind van het seizoen nog eens door tienduizend bezoekers, geselecteerd uit de stembiljetinvullers, aan een eindoordeel worden oncjerworpen. Deze laatste schriftelijke stemming levert uiteindelijk de gelukkige op! Dat lijkt voorbeeldig, het lijkt zelfs eerlijk. Maar waarom is het dat volgens mij niet? Omdat er geen honderd bezoekers aan te wijzen zullen zijn die alle voorstellingen zien. Zelfs be roepskijkers redden dat niet: iedere zichzelf res pecterende krant heeft twee tot drie critici in dienst, anders is het niet bij te benen. En welke norm hanteert een publieksjury die telkens uit Hans Croiset. archieffoto gpd andere leden bestaat? En hoe moet dat met een reeds bewezen succesvolle reprise in Carré met elkaar positief beïn vloedende duizenden bezoe kers, tegenover een misschien wel even positief beoordeelde, maar 'moeilijke' voorstelling met een klein publiek in een kleinere zaal? Misschien heeft Maurice de I londt daar al iets op bedacht. Miscalculaties bij de voorspellingen van de stembus uitslag worden ons door hem als volstrekt logisch voorgehouden. Maar de schoen wringt volgens mij nog ergens anders. De eerste drie nominaties die korte tijd geleden bekend werden ge maakt, tonen ook op een ander niveau aan dat er iets niet klopt. Twee 'vrije' en een 'gesubsidieerde' voorstelling is de eer van een nominatie te beurt gevallen en ongetwijfeld verdienen ze die alle drie, het pu bliek heeft immers gesproken? Ik zag tot nu toe alleen de gesubsidieerde. Van mij geen kwaad woord over welk soort toneel dan ook, maar waar ik mee zit is dat alle voorstellingen op één hoop worden gegooid. De pijler van het Nederlands to- neelbestel, de subsidie, maakt nu eenmaal dltijd een voorstelling mogelijk en noodzakelijk die ar tistiek risicovoller is dan de voorstelling van de louter op volle zalen geprogrammeerde Vrije Pro duktie. De ramp van een mislukte voorstelling is voor de laatste categorie immers vele malen gro ter dan voor het gesubsidieerde toneel. Daar komt nog bij dat een 'volle zalen succes' met een zeer gecompliceerd stuk als het gesubsidieerde 'Rijke- manshuis' van het Zuidelijk Toneel, vele malen 'belangwekkender' is, hoe zeer het ook toe te jui chen valt dat Willem Nijholt in de ene en Carol van Herwijnen in de andere vrije produktie, zulke bijzondere en unaniem geprezen rollen spelen. Het uitgangspunt wringt en levert op voorhand een kwestieus eindresultaat op: appels en peren gekweekt voor verschillende smaken, dus voor verschillende consumenten, kun je immers niet vergelijken. De Gouden Gids gooit gemengd fruit op een hoop en verwacht dat een steeds wisselende jury er het beste uit zal plukken. (Overigens bestaat volgens mij het béste in termen van kunst niet! Iedere keuze in kunst is per definitie discutabel). Ik hoop dat 'Rijkemanshuis' niet in de verleiding wordt gebracht om op zijn advertenties 'Genomi neerd voor de Gouden Gids Publieksprijs' af te drukken. Rechtgeaarde theaterfanaten - dat soort publiek bestaat ook in Nederland - willen zich niet door dergelijke smaakmakers laten (ver)lei- den, ook al valt er voor de winnaar een ton aan te verdienen. Acteur/regisseur Hans Croiset is oprichter en voormalig artistiek directeur van Toneelgroep Theater, Het Publiekstheater en Het Nationale Toneel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 25