9 9 9
'Moetje zien wat een pillen,
ik lijk Billie Holiday wel'
Rtv show
W ft x
'Het is absoluut niet ons streven om
misdadigers aan de schandpaal nagelen'
Gore pyjama's, blauwe plekken en vieze boekjes
Onderwijs TV maakt 3-dimensionale serie
VRIJDAG 9 DECEMBER 1994
14
Theo Uden Masman (helemaal rechts op de foto) dirigent/leider van 'The Ramblers' vroegJany Bron in 1945 te komen zingen bij het dansorkest.
Achttien jaar lang was zij de populairste zangeres die het orkest heeft gehad. foto archh
Jany Bron, oud-zangeres van 'The Ramblers
ANKEVEEN TON OUWEHAND
Ihet nieuws. Jany Bron.
Oud-zangeres van The
Ramblers. Inmiddels 74 jaar
oud. Ze zou jurylid zijn van het
groots opgezette Nederlands
Jazzvocalisten Concours in
Zwolle. Eerst moest ze nog
overtuigd worden om na al die
jaren nog eens in een jury te
gaan zitten. Dat kon je beter
overlaten aan jongeren, vond
ze. Maar producent Joop de
Roo zelf had haar omgepraat.
Het was haar vakkennis waar ze
een beroep op wilden doen. Dat
raakte een gevoelige snaar.
Toen zei ze ja. Maar uiteindelijk
mocht het niet zo wezen. Twee
weken voor de eerste dag van
het concours moest Jany Bron
afbellen. Ze lijdt aan de ziekte
van Parkinson. De geest werkt
nog goed, maar het lichaam wil
niet meer.
Een houten huis met rieten
dak en rood-witte luiken in het
Noordhollandse schaatsdorpje
Ankeveen. De woning dateert
van 1600. Een bel is er niet, in
plaats daarvan een ouderwetse
klopper. „Parkinson, ik wens
het me ergste vijanden niet
toe", zegt ze nadat ze zich met
veel moeite heeft verplaatst
naar een gemakkelijke stoel. „Ik
had nooit van die ziekte ge
hoord. Toen ze het me zeiden,
moest ik aan vulpennen den
ken. Ik was altijd zo'n hardloop
ster, altijd druk, altijd rennen.
En nu? Ik kan niets meer. 's
Ochtends komen ze me wassen.
'Tafeltje Dekje' komt mijn eten
brengen en tussendoor komen
ze met mijn medicijnen."
Gabbertje
„Ik heb die jongens van het
concours in Zwolle gebeld, dat
ik het toch maar niet doe. Vre
selijk om dat te moeten zeggen.
Ik had me er op zo verheugd.
Jerry van Rooijen zit ook in de
jury. Een oud gabbertje van me.
Die had ik graag weer willen
spreken. Samen met zijn broer
Ack zat hij indertijd bij The
Ramblers. Ze logeerden vaak bij
ons. Dan hoefden ze geen duur
hotel te nemen. Maar zoals ik
me nu voel kan ik niet in de jury
gaan zitten. Stel je voor dat ik
daar ineens flauwval. Ik durf het
niet te riskeren."
Jany Bron. Of is het Janie,
zoals ze in de folder van het Vo-
caüstenconours wordt ge
Extra kaartjes
voor Ahoy-concert
Corry Konings
Jany Bron in haar glorietijd.
noemd? Het heeft haar nooit
veel uitgemaakt. „Ik heet Jansje.
Op een gegeven moment heb ik
dat vertaald in het Engels. Janie.
En toen zag ik dat iedereen het
het een 'y' f?n8 schrijven. Ik
vond het geen gezicht als ik het
zelf niet zou doen. Toen heb ik
het maar overgenomen."
Ze volgt de jazz nog steeds. Ze
wandelt nog weieens naar de
overkant van de straat, naar 't
Rechthuys. Daar worden van
tijd tot tijd jazzconcerten gege
ven. Dorpsgenoot Dick de Win
ter regelt dat, de producer van 's
Neerlands langstlopende jazzra-
dioprogramma Sesjun. Verder
luistert ze veel naar de radio.
„Er is pas nog een plaat op
nieuw uitgebracht van Chet Ba
ker. Een genot om ernaar te
luisteren. Geweldig." De jazz
van nu vindt ze ook nog steeds
prettig. „Ja, leuk. Vooral dat ene
meisje vind ik zo goed zingen.
Ik noem haar altijd Bartje:
Mathilde Santing. Ze heeft zo'n
leuk koppie. Mooi dat er ineens
dit soort mensen opstaat. En
Greetje Kauffeld blijft natuurlijk
goed, net als Rita Reys."
Billie Holiday
Jany Bron begon zelf met zin
gen in 1936. In het klassieke
milieu waarin ze opgroeide was
jazz synoniem voor zedenver
wildering. „Ik was zestien. En ik
moest en zou zangeres worden.
Heel jong wilde ik dat al. Die
kant van Fred Astaire en Ginger
Rogers wilde ik op. Die films
had ik allemaal gezien. Mijn
oom was trombonist, die leerde
me ook tapdansen. Op zangge-
bied was Billie Holiday mijn
grote favoriet. Geweldig. Ik be
gon te zingen bij amateuror
kestjes. The Ramblers, daar
durfde ik helemaal niet aan te
denken. Die waren zo on-
'Deadlinerespecteert de regels die in Nederland gelden
aanstastbaar hoog. Met een
schriftje onder mijn arm met de
teksten en de toonsoorten, ging
ik naar orkestjes. Ik zong bij de
gekste 'namen'. De Bobtonflip-
pers bijvoorbeeld, een groep
met muzikanten die Bob, Ton
en Flip heetten."
Net na de bevrijding in 1945
werd Jany Bron door dirigent
Theo Uden Masman gevraagd
bij de Ramblers te komen zin
gen. Ze werd de populairste
zangeres die het orkest heeft ge
had. „Gekke teksten moest ik
zingen, als je er nu over na
denkt. Nee, nee, nee je mag me
nog niet kussen, Thea, ga jij
vanavond mee ja, Daar op de
bloeiende heide. De 'ij' moest
heël mooi uitgesproken wor
den, ze waren streng vroeger. Ik
hoor het Theo Uden Masman
nog zeggen: 'Jansje je zegt de 'ij'
niet goed.' Tegenwoordig vindt
niemand dat kennelijk meer be
langrijk. Ik hoor weieens platen
waar ze in plaats van een 'ij' 'ai'
zeggen. Niemand stoort zich er
aan, dus waar zou ik me druk
om maken?"
„In 1963 ben ik bij de Ram
blers gestopt. Ik ben meteen be
gonnen sigaretten te roken, zo
dat ik geen spijt van mijn beslis
sing kon krijgen. Ik had een
prachtige tijd gehad, maar ik
kon niet meer achter de muziek
staan. Er werd muziek gespeeld,
waar ik niet echt van hield. Ik
kon er niet warm meer voor lo
pen. Toen ben ik me gaan toe
leggen op produktiewerk. Ik
deed de muziek voor zes, zeven
radioprogramma's in de week.
Negen jaar heb ik de muziek
voor Langs de lijn gedaan. Pro
gramma's met de meest
vreemdsoortige titels. Zoeklicht
op Nederland, dat soort dingen.
Ik moest dan een keuze maken
uit de platen die de platenjon-
gens kwamen langsbrengen.
Door de achterdeur treedt
een verpleegkundige het pand
binnen. Jany Bron krijgt een
handvol medicijnen. Terwijl ze
haar hand naar haar mond
brengt zegt ze lachend: „Moet
je zien wat een pillen. Ik lijk Bil
lie Holiday wel."
De finale van het Nederlands
Jazz Vocalistenconcours wordt
11 december gehouden vanaf
14.00 uur in Schouwburg
Odeon in Zwolle.
De jury wordt nu gevormd
door: Soesja Citroen, Tineke
Huydts, Jerry van Rooyen,
Joop de Roo en Dick de Winter.
HILVERSUM »JAAPTIMMERS
De populariteit van
het TROS-program-
ma Deadline zorgde
voor een aanzuigende werking,
zowel op onze bronnen als op
het publiek. Er werden steeds
meer zaken aangekaart. Daar
zaten ook zaken bij die we niet
kwijt konden op de buis omdat
het strafrechtelijk gezien geen
misdaden waren. Ik noem als
voorbeeld medische fouten.
Presentator Jaap Jongbloed
(39) vertelt dat het plan om het
vroegere Crime Time een breder
karakter te geven aanvankelijk
op weerstand stuitte van oud-
TROS-directeur Cees den Daas.
„Die heeft me eerst voor gek
verklaard. Immers, het pro
gramma dat louter op misdrij
ven was geënt, liep uitstekend.
Den Daas zei vanuit marke-
tingoogpunt: zou je dit nu wel
doen?"
„Wij programmamakers zijn
dagelijks met al die onderwer
pen bezig. We hebben veel
know-how opgebouwd en op
een gegeven moment wil je je
terrein gaan verbreden. Dat is
de belangrijkste reden geweest
om over te stappen op Dead
line, dat een bredere lading
dekt."
Hoewel het programma niet
echt een gedaanteverandering
ondergaat, is Jongbloed er veel
aan gelegen alert te blijven.
Deadline heeft aanzienlijk naam
gemaakt, zeker na de onthullin
gen over een crimineel CD-
raadslid uit Amsterdam. Maar
ook andere duistere types lie
pen bij Jongbloed cs tegen de
lamp. „Toch moeten we reke
ning houden met toenemende
concurrentie. Zo is Eerst Zien!
van Feike Salverda heel goed
bezig, en dat geldt ook voor de
aanpak van Michiel Praal (TV-
producent van onder meer Me
dische Missers -red.) Deze men
sen gebruiken ook de techniek
van de directe confrontatie met
de camera. Wij zijn daarmee in
Nederland begonnen."
Schandpaal
Er zijn echter duidelijk grenzen
aan wat journalistiek geoorloofd
is, zegt Jongbloed desgevraagd.
De aanpak van de Amerikaanse
media in de moordzaak O.J.
Simpson is in Nederland zijns
inziens niet te billijken. „Als je
ziet welke mensen er voor de
camera worden gehaald om
weer een deel van het privéle-
ven van Simpson bloot te leg
gen, dat is hier niet mogelijk. Ik
ben het daarmee eens, hoewel
in Nederland steeds meer kan
op dit vlak."
„Het is zeker niet de doelstel
ling van Deadline om zoveel
mogelijk de identiteit van da
ders te onthullen. Wij respecte
ren de regels die in Nederland
gelden, wij hebben een goede
norm. Het is absoluut niet ons
streven om daders van een mis
daad publiekelijk aan de
schandpaal te nagelen, wat we
wel willen is zaken onthullen of
aankaarten."
„Het is daarbij inderdaad
soms moeilijk de identiteit van
de dader te beschermen. De be
perkingen maken het ook lastig
om een zaak handen en voeten
te geven." Niettemin steekt de
redactie veel energie in het juri
disch afdichten van het uit te
zenden onderwerp. Voor elke
uitzending wordt geruime tijd
uitgetrokken om het program
ma te toetsen aan de Neder
landse wet. De redactie beschikt
over twee juristen, van wie
Jongbloed er een is, en een cri
minoloog.
Het aantal juridische proce
dures dat de afgelopen jaren te
gen het TROS-programma is
aangespannen is beperkt geble
ven tot vijf. Alle rechtszaken
werden door de omroep gewon
nen, in twee gevallen loopt nog
een hoger beroep. Onlangs nog
werd de TROS in het gelijk ge-,
steld in het geval van het in
beeld brengen van een foto van
een Hilversumse familie die
daarvoor geen toestemming
had verleend, maar die met me
deweten van de familieleden
werd gemaakt voor een boule
vardblad.
„Slechts éénmaal zaten we
fout", zegt Jongbloed. „We had
den twee winkeldieven in de
studio, die we onherkenbaar
hadden gemaakt. Maar per on
geluk werden de namen van de
twee in beeld gebracht. Dit is
niet tot een procedure geko
men: we hebben de kwestie in
der minne geschikt."
Hypocriet
Deadline kan bogen op flink wat
aansprekende wapenfeiten. De
belangrijkste is de uitzending
enkele maanden terug over de
Amsterdamse Centrumdemo
craat Graman die tegenover een
geïnfiltreerde journalist op
schepte over diens aanslagen
op minderheden. Deze afleve
ring wordt mogelijk ingestuurd
naar het TV-actualiteitenfestival
van Monte Carlo dat in februari
'95 wordt gehouden.
Jongbloed heeft moeite met
de suggestie dat deze gerucht
makende aflevering de algeme
ne erkenning heeft gebracht,
waar de rubriek jaren op heeft
zitten wachten. „Dat zou hypo
criet zijn om te zeggen. Je kunt
namelijk voorspellen hoe de re
acties zijn als je een bepaalde
kwestie aanpakt." Overigens
gaan wat Jongbloed betreft alle
credits voor de CD-uitzending
naar de freelance journalist Bas
van Hout.
Anders dan menigeen wel
licht denkt, is het werken voor
Deadline een niet al te gevaarlij
ke klus. De redactie kan een be
roep doen op een cameraman
die nergens voor terugschrikt en
bovendien is het de gewoonte
om met enkele mensen tegelijk
op een geval af te stevenen.
Jongbloed zelf is ooit eenmaal
telefonisch bedreigd. Extra be
veiliging rond de uitzending is
onnodig. Alleen tijdens de uit
zending over het CD-raadslid
was er bewaking in de studio en
werd het publiek gefouilleerd.
Er kwamen drie valse bommel
dingen binnen.
Om een crimineel zaakje te
onthullen vindt Jongbloed het
geen bezwaar gebruik te maken
van diensten van andere crimi
nelen. De redactie betaalt deze
mensen ook gemaakte onkos
ten terug, maar verder gaat
Deadline niet. „Èr wordt wei
eens gedacht dat we veel geld
betalen voor verhalen, maar dat
doen we principieel niet. Dat
hoeft trouwerts ook niet.'In die" I
milieus is het vaak een kwestie
van ij delheid of wraak om_ver=_ I
halen over elkaar te vertellen."
De vulgariteit van de twaalfdelige comedyreeks 'Bottom
HILVERSUM TON DE JONG
Kan vulgariteit leuk zijn? Seksis
me? Geweld? Rik Mayall en
Adrian ('Ade') Edmondson be
wijzen het in Bottom, de twaalf
delige comedyreeks die de
VPRO vanaf zondag op het
scherm brengt. Het is een we
reld van gore pyjama's, blauwe
plekken en vieze boekjes..
Mayall en Edmondson, vooral
bekend uit de serie The Young
Ones, trokken met Bottom drie
jaar geleden als een wervelwind
over het BBC-scherm. Ongege
neerd, grof in de bek, maar dol
komisch. „Bottom is zó ontzet
tend grof, dat het weer leuk
wordt", meent Eelco Meule-
man, inkoper bij de VPRO. Hij is
ervan overtuigd dat de serie bij
een deel van het Nederlandse
televisiekijkers aanstoot zal ge
ven: „Er zullen mensen zijn die
het vréselijk vinden, maar dan
denk ik in eerste instantie toch
aan het wat oudere publiek. En
veel vrouwen vinden er niks
Dat heeft alles te maken met
het (soms) nogal sekstische ka
rakter van de serie. Richard 'Ri
chie' (Rik Mayall) en Eddie Hit
ler (Ade Edmondson) delen een
uitgewoonde flat, waarin de ene
crisis sociaal, mentaal, seksu
eel, financieel de andere in
hoog tempo opvolgt. De heren
zijn nogal geobsedeerd door het
vrouwelijk geslacht, en dan
Adrian Edmondson (links) en Rik Mayall, de hoofdrolspelers in 'Bottom'
vooral door het idee dat ze nog
nimmer de liefde hebben be
dreven. In één aflevering komt
Richie er dichtbij, maar dat
loopt fataal af.
Niet alleen bestaat er in het
leven van de licht ontvlambare
Richie en de flegmatieke Eddie
een gebrek aan wouwen, ook
geld, goed gezelschap en goede
ideeën zijn schaars. Als Richie
zijn verjaardag viert, compleet
met aan zichzelf geadresseerde
verjaardagskaarten, nodigt Ed
die van lieverlee maar zijn kor
nuiten Spudgun en Dave Hed
gehog uit. Om het 'feestje' een
beetje vaart te geven, besluit Ri
chie dat er verstoppertje ge
speeld wordt. Omdat hij zelf
met een gebroken been aan een
rolstoel is gekluisterd, laat hij
zich door de andere drie de trap
op tillen en in een gangkast op
bergen. Daar zullen ze hem
voorlopig nog niet terugvinden,
vermoedt hij. (Terecht.)
„Ik denk dat het een serie
voor een beperkt publiek is",
zegt Eelco Meuleman, „en dan
denk ik vooral aan een jong pu
bliek. De serie heeft alles in zich
om een beetje 'cult' te worden.
De kijkcijfers zullen misschien
niet zo hoog zijn, maar de waar
dering des te meer."
Er zijn van Bottom (letterlijk
vertaald: Kont) twaalf afleverin
gen gemaakt, twee series van
zes. De VPRO zendt ze alle
twaalf uit. Meuleman: „We heb
ben een naam hoog te houden,
als het om humor en comedy
gaat. We hebben zelf natuurlijk
Van Kooten De Bie in huis, en
Jiskefet, niet te vergeten, dus het
moet wel heel erg leuk zijn als
we besluiten om iets aan te ko
pen. Dat is met Bottom het ge
val."
(Eerste uitzending, zondag 11
december, 18.30 uur, Neder
land 3)
Er is zo veel belangstelling voor
het concert dat Corry Konings
op 12 december geeft in Ahoy'
in Rotterdam, dat de organisa
toren hebben besloten ook de
tweede ring van het sportpaleis
open te stellen. De zesduizend
plaatsen die in eerste instantie
beschikbaar waren, waren in
korte tijd uitverkocht. Nu is er
plaats voor nog eens driedui
zend mensen.
Corry Konings viert met het
concert haar vijfentwintigjarig
jubileum als artiest. Als gasten
ontvangt zij onder meer De Re
kels (haar woegere begelei
dingsgroep), Pierre Kartner en
Jorge Castro.
Scenariowedstrijd TROS levert
honderd vijftig reacties op
HILVERSUM GPD
De scenariowedstrijd voor documentaires op het gebied van we
tenschap en/of techniek die de TROS en de Stichting Publiek, We
tenschap en Techniek hebben uitgeschreven, heeft ruim 150 inzen
dingen opgeleverd. De Stichting PWT noemt niet alleen het aantal
maar ook de kwaliteit van de inzendingen boven verwachting.
De tien winnaars van de eerste ronde worden woensdag 14 de
cember bekendgemaakt in De Balie in Amsterdam tijdens het In
ternationale Documentaire Festival. Deze tien winnaars mogen
hun scenario-idee verder uitwerken. Zij krijgen daarvoor ieder
2.500 gulden tot hun beschikking. In maart volgend jaar zal de jury
de drie winnende scenario's kiezen. Nummer één krijgt naast een
uitzendgarantie van de TROS een bedrag van 20.000 gulden. De
nummers twee en drie ontvangen geldbedragen van 15.000 en
10.000 gulden.
Met de wedstrijd hopen TROS en de Stichting PWT een breed
publiek te informeren over de aard, de resultaten, toepassingen en
maatschappelijke gevolgen van wetenschap en techniek. De scena
rio's moesten zich richten op een algemeen publiek en vooral jon
geren aanspreken.
Monique van der Ven regisseerde 'De Verhalenverteller'
De Nederlandse Onderwijs Te
levisie (NOT) begint maandag
morgen 12 december met een
nieuwe 3-dimensionale TV-se-
rie De Verhalenverteller voor
leerlingen van het basisonder
wijs. De NOT heeft alle basis
scholen een pakket met zogehe
ten 3 D-brilletjes gestuurd,
waarmee het ruimtelijk effect
Monique van der Ven
regisseerde de 3-di-
mensionale TV-serie
'De Verhalenverteller'.
foto dijkstra archief
van de serie zichtbaar wordt.
Het is de eerste keer dat de
NOT een serie 3-dimensionaal
uitzendt. De programma's kun
nen ook zonder de speciale bril
bekeken worden. Het ruimtelijk
effect is dan echter niet waar
neembaar. De programma's,
gebaseerd op kinderboeken, be
ginnen met beelden uit het ge
wone dagelijkse leven. De ca
mera volgt een paar kinderen.
Zij zijn de hoofdrolspelers die
telkens op een verrassende ma
nier kennis maken met de ver
halenverteller (Alex van War
merdam). In zijn verhalenka-
mer in kerstsfeer, vertelt hij een
verhaal aan zijn jonge bezoe
kers. De verhalen worden afge
wisseld met illustraties uit het
betreffende boek.
De serie is geregisseerd door
Monique van de Ven. De drie
verhalen die verteld worden
door Van Warmerdam zijn Ota
de Beer, naar het gelijknamige
prentenboek van Ivan Gant-
schev, De koning die alleen
maar van paars hield, naar het
prentenboek van Ismail Kaya en
Speelt mijn linde, zingt mijn
nachtegaal naar het boek van
Astrid Lindgren.
(De afleveringen worden
maandag 12 december op Ne
derland 1 uitgezonden om res
pectievelijk 09.00, 10.30 en
11.30 uur. De serie wordt
maandag 19 december op het
zelfde tijdstip herhaald)
