Bedrijven keuren
personeel scherper
De zure regen dmpt gestadig door
Binnenland
NCB drukt komst
mestcentrale door
Luchtschip
Banken saboteren minder rente-aftrek
Gestrafte even weg via
truc met dubbelganger
Achterblijven AOW bij lonen kost
pensioenfondsen tientallen miljarden
Slachtoffers jappenkampen demonstreren
DONDERDAG 8 DECEMBER 1994
5
Eemlander-kaas moet uit de handel
den haag Supermarktketen Jac. Hermans moet binnen twee
weken de verkoop van Eemlander-kaas staken, zo heeft de rech
ter gisteren beslist. De rechten op het gebruik van de aanduiding
Eemlander zijn in handen van kaashandel Westland. Onenig
heid over het gebruik van de aanduiding was eind november re
den voor een kort geding van Westland tegen de supermarktke
ten (115 vestigingen). De rechtbank-president vindt evenals
Westland dat het bedrijf in de Benelux-landen een exclusief ge
deponeerd merk heeft op kaasnamen die eindigen op 'lander'.
Westland besteedt jaarlijks miljoenen guldens aan reclame en
promotie van bij voorbeeld Maaslander. Met andere fabrikan
ten, bij voorbeeld Albert Heijn met het eigen merk Zaanlander,
sloot Westland licentie-overeenkomsten af.
Nieuwe CAO voor gezinszorg
den haag De Landelijke Vereniging voor Thuiszorg (LVT) en de
bonden hebben gisteren overeenstemming bereikt over een
nieuwe CAO voor de 120.000 werknemers in de thuiszorg. In het
contract, waarover anderhalfjaar is onderhandeld, zijn de oude
CAÖ's voor het kruiswerk en de gezinsverzorging in elkaar ge
schoven. De integratie van de CAO's was noodzakelijk doordat
geruime tijd geleden de werkgeversorganisaties in het kruiswerk
en de gezinsverzorging met elkaar zijn gefuseerd. Materieel was
de CAO voor het kruiswerk iets beter dan die voor de gezinsver
zorging. Alle huidige werknemers houden hun huidige rechten.
Net als in alle andere zorg-CAO's krijgen de werknemers over
1994 en 1995 geen loonsverhoging. Die loonstop is onderdeel
van een akkoord met het vorige kabinet. Dat schiep in ruil voor
de nullijn extra ruimte voor werkgelegenheid.
Bedrijven schikken in affaire-Vossen
Maastricht» Drie bedrijven hebben gisteren het aanbod van het
Openbaar Ministerie over een schikking inzake de corruptie-af
faire Vossen, de ex-burgemeester van Gulpen, geaccepteerd. Een
ramenfabriek, een aannemer en een wegenbouwer betalen elk
2.500 gulden en ontkomen daarmee aan vervolging. Eerder dit
jaar achtte het gerechtshof in Den Bosch tijdens het hoger be
roep tegen Vossen de bedrijven schuldig aan valsheid in ge
schrifte en/of het omkopen van een ambtenaar. De drie bedrij
ven accepteren de schikking om economische redenen, maar
ontkennen uitdrukkelijk elke schuld aan de tenlaste gelegde fei
ten. De ex-burgemeester werd in augustus in hoger beroep ver
oordeeld tot een jaar voorwaardelijke gevangenisstraf en een
boete van 12.000 gulden.
Ondanks gebrek aan steun bij boeren
den haag gpd-*
De Noordbrabantse Christelijke
Boerenbond (NCB) heeft dan
toch haar zin gekregen. Per 16
december zullen de veehouders
die nog geen contract hebben
voor de afzet van hun mest zich
moeten aansluiten bij de nieu
we mestcentrale. Na maanden
overleg tussen de verschillende
landbouworganisaties is het
Landbouwschap akkoord ge
gaan met de oprichting van een
nieuwe mestcentrale.
De mestcentrale moet het de
finitieve antwoord worden op
het probleem van het mestover
schot. Vanuit de NCB werd eni
ge maanden geleden het idee
gelanceerd alle boeren hun
overtollige mest verplicht af te
laten zetten bij een mestcentra
le. Alleen op die manier kan
verwerking en afzet betaalbaar
gehouden worden, was het ar
gument van de NCB.
Dat voorstel werd twee weken
geleden weggestemd. Vooral de
verplichte aansluiting kTm geen
genade vinden bij de andere
boerenorganisaties. Op die ma
nier zou er een monopolie op
de mestmarkt ontstaan en daar
konden de boerenorganisaties
niet mee leven. Een compromis,
waarbij boeren die hun mestaf
zet via meerjarige contracten
hebben geregeld zich niet bij de
mestcentrale hoeven aan te
sluiten, heeft het nu wel ge
haald.
Het uitblijven
leidde onlangs ti
de i
ran de centrale
t grote proble-
stverwerkings-
in Helmond.
kerd van voldoende
van mest. De onderneming
vroeg uitstel van betaling aan.
Er liggen echter nog obstakels
genoeg. Nu moeten Brussel en
landbouwminister Van Aartsen
nog hun fiat geven. Van Aartsen
heeft al aangekondigd alleen
akkoord te gaan als Brussel ak
koord gaat én er voldoende
draagvlak onder de boeren is.
De toestemming uit Brussel, als
die al komt, duurt zeker nog
enige maanden. Brussel kijkt
zeer argwanend aan tegen ver
plichtende regelingen, dus
goedkeuring is allerminst zeker.
Nog belangrijker is dat de
Brabantse en Limburgse vee
houders kennelijk niet op een
mestcentrale zitten te wachten.
De afgelopen dagen werden
meer dan duizend contracten
voor meerjarige mestafzet ge
sloten met de loonwerkbedrij-
ven. Volgens de Ovem, een par
ticuliere mestverwerker in het
zuiden van het land, hebben
ook nog eens 1500 boeren geïn
formeerd naar een contract.
„Daar komen ook nog honder
den contracten uit", aldus di
recteur Rooyackers.
Door het snel afsluiten van de
contracten hebben de boeren
duidelijk gemaakt dat ze de
mestcentrale niet zien zitten.
Volgens de NCB zou 90 tot 95
procent van de veehouders voor
een verplichte mestcentrale
zijn, maar de praktijk wijst an
ders uit. Een NCB-woordvoer-
der gaf gisteren dan ook grif toe
dat het de komende maanden
nog veel moeite gaat kosten om
brede steun voor de centrale te
krijgen.
PvdA wil meer
vrijheid arts
bij WAO-keuring
De PvdA vindt dat keuringsart
sen een grotere vrijheid moeten
krijgen om langdurig zieke
werknemers een WAO-uitkering
toe te kennen. Ook vindt ze dat
er een veel striktere ontslagbe
scherming moet komen om ge
deeltelijk arbeidsongeschikten
hun baan te laten behouden.
Ook D66 wil soepeler keurings
normen. maar onduidelijk is
hoe de partij dit vorm wil geven.
Met haar voorstel nam PvdA-
kamerlid Adelmund gisteren bij
het debat over de begroting van
sociale zaken en werkgelegen
heid een suggestie over van de
Gemeenschappelijke Medische
Dienst (GMD), de instantie die
de WAO-keuringen verricht.
Mét de GMD is zij van mening
dat de nieuwe keuringseisen,
die sinds begin van dit jaar gel
den, in een aantal gevallen on
rechtvaardig uitwerken. Volgens
Adelmund houdt de nieuwe op
zet in 'dat je geen uitkering
krijgt als je nog je handen kunt
bewegen'. Volgens GAK-cijfers
verliest 40 procent van de her
keurde WAO'ers zijn uitkering
en gaat nog eens 10 procent
met een lagere uitkering naar
huis. Van deze groep belandt
het leeuwedeel in de WW. Vin
den de weer arbeidsgeschikt be
vonden WAO'ers geen werk,
dan belanden ze uiteindelijk in
de bijstand.
Adelmund wil dat staatssecre
taris Linschoten van sociale za
ken de keuringscriteria nog
eens goed tegen het licht houdt.
CDA en WD maken zich ook
zorgen over de gevolgen van de
nieuwe keuringseisen, maar
willen eerst het onderzoek af
wachten dat Linschoten heeft
r de nieuwe nor-
D66 wil een lijst aanleggen
van ziektes die automatisch lei
den tot een WAO-uitkering,
maar Linschoten heeft dat plan
al afgeschoten omdat elke lijst
aanvechtbaar is en bovendiep
de ene patiënt de andere niet is.
Aantal afkeuringen verdrievoudigd in twee jaar
Middelgrote bedrijven gaan drie keer zo vaak over tot een
aanstellingskeuring als enkele jaren geleden. In 1991
werd nog 18 procent van de sollicitanten gekeurd, in
1993 was dit 56 procent. Daarnaast is ook het percentage
afkeuringen door bedrijfsartsen bijna verdrievoudigd van
1,8 procent in 1991 tot 5 procent in 1993.
haag anp
Dat blijkt uit een rapport van
het ministerie van sociale zaken
en werkgelegenheid. De dienst
herhaalde een eerder onderzoek
uit 1991 onder 1700 huis- en
bedrijfsartsen en 900 bedrijven
met twee of meer werknemers.
Vooral middelgrote bedrijven
("10-100 werknemers) voeren
sinds 1991 een scherper keu-
ringsbeleid. Dit hangt samen
met het feit dat bedrijven de
eerste twee tol zes weken ziekte
voor eigen rekening moeten ne
men en dat ze een forse boete
moeten betalen wanneer een
werknemer in de WAO belandt.
De voorspelling dat bedrijven
scherper gaan keuren, wordt
door het onderzoek bewaar
heid.
In 1993 werd 5 procent van
de kandidaten afgekeurd door
de bedrijfsartsen, bijna een ver
drievoudiging ten opzichte van
1991. De belangrijkste reden
voor afkeuring is een ziekte of
aandoening bij de kandidaat of
een verhoogde kans daarop
door het te verrichten werk.
Positief daarentegen is dat
bedrijven ook meer werk blijken
te maken van verzuimbegelei
ding. In 1993 nam 94 procent
van de grote bedrijven maatre
gelen op dit gebied, tegen 82
procent in 1991. Bij middelgrote
bedrijven was sprake van een
verbetering van 59 tot 82 pro-
sdÊÊMM
CBS: Steeds meer hypotheken voor luxe-goederen
Amsterdam Vanaf komende zaterdag staat de RAI negen dagen lang in
het teken van de watersport. Op de Hiswa '94 zijn uiteraard veel boten
te zien, die in de laatste dagen voor de tentoonstelling naar hun plaats
moeten worden getakeld. Gisteren was het de beurt aan een jacht van
Britse makelij. foto anp
Een Limburger die in Antwerpen op uitzetting naar Zwitserland
wacht, heeft gisteren geprobeerd te ontsnappen door zich voor te
doen als een andere gedetineerde die erg op hem leek. De man. die
in Zwitserland vijf jaar moet zitten voor drugsmokkel, pakte zijn
kans toen een uiterlijk sterk op hem lijkende Belgische medegevan
gene aan Nederland werd uitgeleverd. Bij de grens werd de truc op
gemerkt.
De explosieve groei van het aantal hypotheken en
het toenemend misbruik van hypotheken voor de
aanschaf van luxe-artikelen kan voor het paarse
kabinet op een flinke tegenvaller uitdraaien. Vol
gens Groen Links-kamerlid Rabbae saboteren hy
potheekverstrekkers nu al de beperking van de
rente-aftrek voor persoonlijke leningen die het
kabinet in wil voeren. De maatregel zou 500 mil
joen gulden op moeten brengen.
De Robeco Groep, één van de grootste finan
ciële instellingen in Nederland, introduceerde de
ze week een nieuwe vorm van krediethypotheek.
Met het huis als onderpand kan de klant die zijn
hypotheek deels heeft afgelost, naar hartelust
wasmachines, auto's en andere consumptiegoe
deren aanschaffen. De rente is daarbij nu naar
keuze vast of variabel, hetgeen de regeling wel
eens populair zou kunnen maken. Voor de fiscus
is niet of zeer moeilijk te achterhalen welk deel
van de hypotheek voor welk doel wordt gebruikt.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
maakte deze week bekend dit jaar voor 127 mil
jard gulden nieuwe hypotheken te verwachten.
Dat is 42 miljard meer dan in 1993. Het CBS ver
moedt dat veel mensen een nieuwe hypotheek
van pakweg vijftig mille afsluiten om luxe-goede
ren te kopen. Dat is veel voordeliger dan een per
soonlijke lening, die zo'n 16 procent rente kost.
De hypotheekrente bedraagt ongeveer de helft.
De explosieve groei van het aantal hypotheken
kan betekenen dat de staat belastingen en pre
mies misloopt omdat werknemers de rente van
hun belastbaar inkomen mogen aftrekken. Vol
gens een woordvoerster van Financiën is er voor
lopig echter geen reden tot onrust. Van de 127
miljard aan nieuwe hypotheken moeten eerst nog
de miljarden in mindering gebracht worden van
hypotheken die dit jaar aflopen. Bovendien zijn
de belastinggevolgen sterk afhankelijk van welke
mensen met welke inkomens de hypotheken
hebben afgesloten.
Kamerlid Hendriks begint
collega's danig te irriteren
Het kamerlid Hendriks begint zijn collega's danig te
Gisteren leidde zijn optreden zelfs tot luid gemor toen hij om
hoofdelijke stemming vroeg over een onderwerp waar een ruime
kamermeerderheid duidelijk vóór was. Hendriks vormt een een
mansfractie sinds hij door het Algemeen Ouderen Verbond als
lid is geroyeerd.
Kamervoorzitter Deetman, zichtbaar geïrriteerd door het op
treden van Hendriks, probeerde het bejaarde kamerlid er nog
van te overtuigen dat zijn gedrag zeer ongebruikelijk was. Hoof
delijke stemming, een tijdrovende zaak, wordt immers alleen ge
vraagd bij een politiek gevoelig onderwerp wanneer bovendien
niet duidelijk is hoe de stemverhoudingen liggen en of een enkel
afwezig of dissident kamerlid de doorslag kan geven.
Hendriks wilde gisteren echter hoofdelijke stemming over het
GATT-akkoord over liberalisering van de wereldhandel. Duide
lijk was dat.behalve Hendriks slechts de fracties van Groen-
Links, de SP en de CD tegen Nederlandse ondertekening van dit
akkoord waren. Hendriks verklaarde te denken dat zijn collega's
de reikwijdte van dit verdrag niet snappen. Na de hoofdelijke
stemming bleken inderdaad maar
koord.
De kamerleden Weisglas (WD)
Hendriks met nadruk af te zien v<
stemming. Op de vraag wat hoofdelijke stemming
ning van de collega-kamerleden zou veranderen, moest Hen
driks het antwoord schuldig blijven. „Ik kan niet in de ziel van
mijn collega's kijken", aldus Hendriks.
Dinsdag leidde het optreden van Hendriks ook al tot enige op
schudding, toen hij liet weten een Nederlandse vertaling van het
GATT-akkoord te willen. Ook liet hij zijn verontwaardiging blij
ken over het feit dat premier Kok en de ministers Dijkstal van
binnenlandse zaken en Van Mierlo van buitenlandse zaken niet
aanwezig waren om zijn vragen te beantwoorden. Eerder al
kwam Hendriks enkele keren met kamervoorzitter Deetman in
aanvaring wanneer hij op het verkeerde moment het woord
vroeg of op andere manieren tegen de orde van de Kamer in
ging. Deetman heeft laten weten geen behoefte te hebben aan
commentaar op het optreden van het onervaren kamerlid.
i kamerleden tegen het ak-
Buurmeijer (PvdA) vroegen
zijn verzoek om hoofdelijke
i amsterdam anp
Als de AOW blijft achterlopen
bij de loonontwikkeling in het
bedrijfsleven, moet de pen
sioenpremie drastisch omhoog
of zullen de aanvullende pen
sioenen veel lager worden.
Wanneer, zoals in de afgelopen
twee jaar, de AOW tussen de 1
en 2 procent per jaar achterblijft
op dc lonen, is er op termijn 40
tot 75 miljard gulden méér no
dig om de pensioenen aan te
vullen tot 70 procent van het
I laatstverdiende loon.
Een meerderheid van de
werkgevers en de pensioen
fondsen (70 procent) wil op ter
mijn de AOW-verlaging niet
langer compenseren. Een even-
grote meerderheid van de werk
nemers wil dat dit wel gebeurt.
Een mogelijk compromis is om
de compensatie bij de CAO-on-
derhandelingen te betrekken.
Aldus de studie 'Bezuinigin
gen op de AOW' en de opinie
peiling 'Pensioenen: nu en
straks', die beide gisteren door
het accountantsbureau Co
opers Lybrand werden gepre
senteerd.
Bij de presentatie van het re
geerakkoord waarschuwden de
pensioenfondsen er al voor dat
door de gestage uitholling van
de AOW het aanvullende pen
sioen eveneens in gevaar komt.
De pensioenfondsen gaan er bij
hun berekeningen van uit dat
de' AOW gelijke tred houdt met
de lonen. In de periode 1985-
1994 is de AOW ongeveer zes
procent achtergebleven bij de
loonontwikkeling, in de jaren
1992-1994 zelfs meer dan één
procent. Deze gestage achter
uitgang van de AOW betekent
dat de pensioenfondsen steeds
meer geld moeten uittrekken
om de pensioenen aan te vullen
tot (maximaal) 70 procent van
het laatstverdiende loon.
De berekeningen van Co
opers Lybrand wijzen uit dat
een aanhoudende daling van de
AOW ten opzichte van de loon
ontwikkeling van 1 a 2 procent
per jaar de pensioenkosten met
jaarlijks 2,8 tot 5,2 miljard gul
den verhogen. Op de lange ter
mijn (40 jaar) betekent dit een
kostenpost van 40 tot 74 miljard
gulden. Het grootste deel hier
van komt in de vorm van hoge
re pensioenpremies bij de werk
gever terecht.
Uit het begeleidende opinie
onderzoek blijkt dat een meer
derheid van de pensioenfond
sen en werkgevers (70 procent)
deze automatische AOW-com-
pensatie niet langer voor zijn
rekening wil nemen. Een even
grote meerderheid van de werk
nemers wil echter wel voor toe
komstige AOW-dalingen wor
den gecompenseerd. Een mo
gelijk compromis vormt het be
trekken van de AOW-compen-
satie in het arbeidsvoorwaar
denoverleg. De pensioenfond
sen zijn hier de grootse voor
standers van. In dat geval kan
het jaarlijkse bijspijkeren van de
AOW bij het CAO-overleg wor
den geruild tegen andere ar
beidsvoorwaarden zoals de
VUT.
Een alternatieve manier om
de stijgende pensioenpremies
omlaag te brengen, is een hoger
rendement op de pensioenbe
leggingen. Berekeningen tonen
aan dat een één procent hoger
rendement een premieverlaging
van 20 procent mogelijk maakt.
Om het rendement te verhogen,
moet echter meer worden be
legd in aandelen en minder in
obligaties. Dit heeft de voorkeur
van de pensioenfondsen (75
procent) en werkgevers (55 pro
cent). De werknemers zijn ech
ter in meerderheid tegen (65
procent), omdat aandelen ook
grotere risico's met zich mee
brengen.
Uit de peiling blijkt ook dat
werkgevers, werknemers en
pensioenfondsen in hoofdlijnen
tevreden zijn met de gangbare
pensioenleeftijd van 65 jaar en
uitkering van maximaal 70 pro
cent van het laatstverdiende
loon. Toch blijkt er ook steeds
meer behoefte te zijn aan keu
zemogelijkheden voor de pen
sioendatum, de pensioenhoogte
en het soort voorziening (deel
tijdpensioen, weduwenpen-
sioen). Om hiermee rekening te
houden wil driekwart van de
pensioenfondsen binnen tien
jaar een flexibele pensioenrege
ling treffen. Deze regeling gaat
onherroepelijk ten koste van de
VUT.
den haag Ongeveer honderd le
den van de stichting Japanse Ere
schulden hebben gisteren bij de
Japanse ambassade in Den Haag
gedemonstreerd. Zij vroegen aan
dacht voor hun eis om eerherstel
en schadevergoeding voor dë
f slachtoffers van de Japanse bezet
ting. Voorzitter Lapré bood de Ja
panse ambassadeur een petitie
aan voor de regering in Tokyo.
De stichting wil dat het Japanse
bewind namens het hele volk
schuld erkent, zijn oprechte excu
ses aanbiedt en ieder slachtoffer
symbolische herstelbetaling doet.
De ambassadeur heeft beloofd de
brief naar premier Murayama te
sturen.
Het was een emotionele bijeen
komst, in de druilerige regen voor
de hekken van de ambassade. Bij
de demonstranten kwamen herin
neringen boven aan de tijd die zij
in de jaren '40 in kampen of ge
vangenissen hebben doorge
bracht.
De meeste slachtoffers zijn in
middels de vijftig gepasseerd.
Juist daarom hebben ze haast, al
dus Lapré. Ook de inmiddels 80-
jarige oprichter van de stichting
Stolk stond op de barricades. Ge
zien de leeftijd van de leden en
het regenachtige weer viel de op
komst hem reuze mee.
De demonstratie was de eerste
in een reeks. Maandelijks hopen
de demonstranten terug te ko
men. foto anp
Onderzoek accountantsbureau: Premies hoger of pensioen omlaag
den haag.sigridv
In de jaren zeventig dreven er onheilspel
lende wolken boven de groene bossen: de
zure regen zou er een triest bomenkerkhof
van maken. Ook in de jaren tachtig was het
thema van de zure regen onverminderd po
pulair. Na tien jaar zou de bodem zo zuur
zijn als azijn. Dat tijdperk is nu ongeveer
aangebroken, maar de sombere voorspel
lingen zijn niet uitgekomen. Van verzuring
ligt tegenwoordig haast niemand meer
wakker. Momenteel wordt het gat in de
ozonlaag goed in de gaten gehouden en kij
ken we angstvallig of de dijken wel bestand
zijn tegen de stijgende zeespiegel.
Toch doen de vervuilende stoffen in de
lucht, waarvan zure regen het gevolg is, nog
steeds hun verwoestende werk. Drie Wage-
ningse wetenschappers stelden onlangs
vast dat de verzurende neerslag in Neder
land drie keer zo hoog is als in het Natio
naal Milieubeleidsplan als doelstelling is
aangegeven.
Ambtenaren van h
milieu maken zich daarom zorgen over die
verloren aandacht. Minder aandacht voor
zure regen betekent ook minder draagvlak
voor maatregelen tegen het groeiende auto
verkeer en het mestoverschot. Op het mi
nisterie wordt daarom gedacht aan een
'communicatieplan' om de verzuring op
een of andere manier weer in de schijnwer
pers te plaatsen.
Wat hebben ammoniak, stikstof en zwa
veldioxide de laatste decennia eigenlijk
aangericht? De vele onderzoeken hebben
aangetoond dat verzuring een veel taaier en
complexer probleem is dan aanvankelijk
was gedacht. Zo bleken bomen veel minder
gevoelig te zijn voor verzuring dan was aan
genomen. Andere organismen, zoals pad
destoelensoorten, zijn daarentegen wel ui
terst gevoelig. Bosdeskundige Van Tol van
het Informatie- en Kenniscentrum Natuur
beheer: „Het bosje om de hoek is morgen
niet dood, maar de soortenvariëteit kachelt
wel flink achteruit. Door verzuring \;n ver
droging leggen de gevoeligste planten het
loodje, terwijl de grijze middenmoot over
blijft
Toch is Van Tol optimistisch. De indu
strie neemt maatregelen tegen de uitstoot
van stikstof en zwaveldioxide. De veehou
ders injecteren de mest in de grond, in
plaats van de straal vol ammoniak in een
wijde pluim over het land te verspreiden.
„Zelfs de inkrimping van de veestapel lijkt
bespreekbaar te worden. We moeten de
druk handhaven, dan zit er best onlwikke-
ling in."
De milieu-organisaties vinden dat de zu
re regen nog steeds aandacht verdient.
Maar ook leeft het idee dgt beter niet alle
thema's tegelijk kunnen worden aangepakt.
„Verzuring is nog wel een probleem, maar
daar zijn andere kwesties voor in de plaats
gekomen", zegt woordvoerder Verdeu-
zeldonk van Greenpeace. „Soms moet je
