Schitterend verfilmd zwijmelverhaal
Film
Traditionele Chinese waarden
botsen met hamburger-cultuur
Hèt standaardboek De Katz
Oogverblindende, exotische beelden in 'Little Buddha' is gewoon de Katz gebleven
WOENSDAG 7 DECEMBER 1994
Presentatie 'nitraatcollectie' Joris Ivens
Amsterdam In het kader van het International Documentary
Filmfestival Amsterdam vertoont het Nederlands Filmmuseum
tien dagen lang hoogtepunten uit de nieuw geconserveerde
vroege nitraatfilms van Joris Ivens. Uit de internationale film
archieven werden kopieën van Ivens' werk uit de periode tot
1954, op nitraat vervaardigd, verzameld en opnieuw geconser
veerd. Niet alleen werden er in de loop van het project onbeken
de versies en fragmenten van Ivens-films ontdekt: dank zij het
conserveringsproject komen ook de picturale kwaliteiten van
Ivens' werk weer optimaal tot hun recht. De films zijn te zien in
de periode van 15 t/m 24 december, dagelijks om 19 en 21.30
uur in het Filmmuseum, in het Amsterdamse Vondelpark.
Cieese gaat opnieuw in zee met Wanda
londen 'Never change a winning team,' moet John Cleese ge
dacht hebben toen hij de cast van zijn nieuwste film samenstel
de. In de voorlopig nog ongetitelde komedie zullen namelijk de
bekende gezichten uit A Fish Called Wanda terugkeren: Jamie
Lee Curtis, Kevin Kline, Michael Palin en Cleese zelf. De film
wordt overigens geen vervolg op de hit 1989. De regie besteedde
hij uit aan Robert Young, zelf schreef John Cleese het scenario
en doet hij de produktie. De opnamen starten voorjaar 1995.
Only You von Norman Jewison een waardige opvolger van Moonstruck
BIOSCOPEN
val. 24 recente documentaires, info-
lijnnummer 020-6266946
ALHAMBRA1 tel. 6233192
Forrest Gump 12 j., dag. 21.30, do vr
madiook 13.15, 16.30
ALHAMBRA 2
Four Weddings and a Funeral dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
BELLEVUE CINERAMA tel. 6234876
Only You dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
CINERAMA 2
Threesome 16dag. 13.15, 16,
19.15,22
CALYPSO 1 tel. 6234876
Pulp Fiction 16 j., dag. 13.15,
16.30, 20
CALYPSO 2
The Client 16 j.. dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CINECENTER-CINEMACORALINE tel.
6236615
Eat Drink Man Woman 16 j., dag. 14,
16.30, 19.15, 22, zoook 11
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Exotica 16 j., dag. 13.45, 16.30,
19.30, 22, zoook 11
CINECENTER-PIERROT
II Gattopardo 16 j., dag. 15, zo ook
11
Four Weddings and a Funeral dag.
19.15, 22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Fresa Y Chocolate 16 j., dag. 13.30,
16, 19.30, 22, zoook 11
CINEMA 1 INTERN, tel. 6151243
De Leeuwekoning za zo wo 13.15,
16, 18.45
True Lies 16 j., dag. 21.45, do vr ma
di ook 18.45
CINEMA 2 INTERNATIONAL
The Mask 12 .dag. 19, 21.30 zazo
wo ook 13.30, 15.45
CINEMA OSCAR tel. 5475175
Philadelphia vr za ma di 20.30
CITY 1 tel. 6234579
Timecop 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 2
The Lion King dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 3
Reality Bites dag. 13.15» 16, 18.45,
21.30
CITY 4
Speed 12 j.. dag. 18.45,21.30, do
vr madiook 13.15, 16
CITY 5
The Crow 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 6
Blown Away 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45. 21 30
CITY 7
The Specialist 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
DESMET tel. 6273434
De Passanten 16 j dag. 19
Trois Couleurs: Rouge 16 j., dag.
TroisCouleurs: Bleu 16j.,dovrza
22.15
TroisCouleurs: Blanc 16 j., zo ma di
wo 22.15
Living With An Idiot 16 dag. 20.30
KRITERION.1 tel. 6231708
Mina Tannenbaum 16 j., dag. 17.30
Suite 16 16 j., dag. 20, 22.15, di
met 22.15
Sneak preview 16 j.. di 22.15
KRITERION 2
Naked Lunch 16 j., ma 19.30, vr za
ook 00.15
Rock 'n Roll Junkie 16 j., dag.
17 45. ma met
Priscilla 16].. dag 19 30,21 45,
ma met 19 30
RIALTO 1 tel. 6623488
Eat Drink Man Woman 16 j., dag.
19.30, 22, zoook 15
Ladybird Ladybird 16 j.. dag. 17.30
RIALTO 2
ValeAbraao 16 j.. dag 18.45
Bab El-Oued City 16j., dag. 22.15
THE MOVIES 1 tel. 6386016
Pulp Fiction 16)., dag 16.15, 19.
21.45, zazo ook 13.30, vrza ook
00.15
THE MOVIES 2
32 Short Films About Glenn Gould
16 |.rdag. 17.30, 19.30, 22, za zo
ook 15
k 12.30
Rapa Nui 12 j., dag. 20.15
1000 Rosen 16 j., dag. 22.15, za zo
ook 12.45
THE MOVIES 4
ComoAgua Para Chocolate 12 j.,
dag. 19.15, zazo ook 14.45
Natural Born Killers 16 j., dag. 22, vr
za ook 00.15
Four Weddings And A Funeral dag
17, zazo ook 12.30
TUSCHINSKI 1 tel. 6262633
De Leeuwekoning dag. 13.15, 16
The Lion King dag. 18.45,21.30
Submarine 16 |.,zo 10.30
TUSCHINSKI 2
The Mask 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
True Lies 16 j., dag. 12.45, 15.30,
18.15,21.15
TUSCHINSKI 4
When A Man Loves A Woman dag.
13.15, 16,18.45,21.30
TUSCHINSKI 5
Trial By Jury 12 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
Clear And Present Danger 16 j., dag
13. 15.45, 18.30,21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Carlito's Way 16 j., dag. 11.45,
14.45, 17.45,20.45
DE UITKIJK tel. 6237460
TroisCouleurs: Rouge 16 j., dag. 15,
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Een jaar of zes geleden
kwam ik huppelend en
neuriënd de bioscoop uit
na het zien van de roman
tische komedie Moon
struck. Een ouderwets
soort zwijmelfilm met Cher
en Nicolas Cage in de
hoofdrollen die elkaar aan
het eind tegen de verdruk
king in toch krijgen.
Schaamteloze clichés ver
pakt in een fraai vormgege
ven film. Met zijn nieuwste
film Only You doet regis
seur Norman Jewison het
allemaal nog eens dunne
tjes over. Minder briljant
dan in Moonstruck, maar
ook Only You is een hart
verwarmende film in een
tijd waarin romantiek soms
iets uit vervlogen tijden
lijkt.
Opnieuw schaamt Jewison zich
er geen seconde voor een film
te maken die aan elkaar hangt
van de clichés en met een ver
haal dat doet denken aan deel
zoveel uit de Bouquet-reeks.
Maar het knappe van Only You
is, dat je je als kijker schaamte
loos meeslepen door bloedrode
zonsondergangen, volle manen,
gedichten van Goethe, O Sole
Mio, rode rozen, Cinderella en
een saxofoon in de nacht.
De toon wordt al onmiddellijk
gezet door de titelsong Only
You, gezongen door Louis Arm-
nacht in Rome haar rode
schoentje (Assepoester!). Dat
wordt gevonden en terugge
bracht door Peter (Robert Dow
ney jr.), die meteen stapel ver
liefd op haar wordt maar toeval
lig de verkeerde naam heeft.
Ook Kate heeft intussen in Gio
vanni een aanbidder gevonden
t zijn
de
de Gr<
strong, weldra gevolgd door
muziek van Verdi, Strauss, het
Hallelujah van Handel, en Eros
Ramazzotti. Het zou me niet
verbazen als de laatste alleen al
is gekozen vanwege zijn voor
naam, want die verwijst naar
waar het in deze film allemaal
om draait: Een Amerikaanse
vrouw (Marisa Tomei) die in
Italië op zoek gaat naar Eros, de
god van de liefde. Alleen heet
haar afgod Damon Bradley, een
naam die ze als 14-jarig meisje
ooit van een waarzegster heeft
gehoord, als zijnde de man van
haar leven.
Tien dagen voor ze gaat trou
wen met de wat saaie orthope
disch chirurg Dwayne, hangt er
bij toeval een Damon Bradley
aan de lijn. Vanaf dat moment
staat haar leven op zijn kop. Ze
heet 'Faith' en doet haar naam
eer aan omdat ze heilig gelooft
in lot, noodlot en predestinatie.
En dus reist ze, samen met haar
schoonzuster Kate naar Italië,
achter de zogenaamde man van
haar leven aan. Ze reizen half
Italië door en tijdens haar
speurtocht verliest ze op een
zoektocht voort i
Onbekende.
Dit drakerige verhaal is op
een schitterende manier in
beeld gebracht door camera
man Sven Nykvist (jarenlang de
vaste cameraman van Ingmar
Bergman), die zich volledig
mocht uitleven in plaatjes met
een angstwekkend hoog com
mercial-gehalte. Hij creëert een
droomwereld, zoals die alleen
in sprookjes bestaat, met gon
deliers, zangers met gitaren, ro
mantisch eten op een terrasje,
een Fiat 500 in een Italiaans
heuvellandschap en een party
op een jacht voor de kust. En
het loopt nog goed af ook.
Meer zou ik over het verloop
van het verhaal niet willen zeg
gen, want dan verraad ik een
paar verrassingen, die de film
juist zo aardig maken. Een film
over twee vrouwen, waarvan de
een voor honderd procent ge
looft in het lot, geluk en roman
tiek en de ander haar geloof in
de liefde en zeker het huwelijk
al bijna kwijt is geraakt. Alle
mannen zijn leugenaars zo lijkt
het in deze film, maar voor wie
door de leugens heenkijkt, be
staat er toch nog zoiets als ware
liefde.
Regie Ang Lee bezit te weinig diepgang voor subtiel verhaal
Veel van de thematiek als ook
van de aanpak van de van oor
sprong Taiwanese regisseur Ang
Lee herinnert aan de grootste
films uit het Verre Oosten. Ozu,
Hou hsiao-hsien en, meer re
cent, Clara Law maakten films
over het uiteenvallen van fami
lies, en gaven daarmee aan dat
de traditionele Oosterse leefwij
ze op gespannen voet kwam te
statin met de Westers georiën
teerde vernieuwing. Dat is ook
de thematiek van Ang Lee's
films: eerst van The wedding
banquet, die vorig jaar een op
zienbarend publiekssucces was,
en nu van Eat, drink, man, wo-
Ang Lee, geboren in 1954,
vertrok in 1978 naar de V.S.,
waar hij film studeerde. Hij is
dus een man die de twee cultu
ren die in zijn films in botsing
komen, in zich verenigt. Dat is
een voordeel wat betreft de hel
derheid van z'n verhalen: Ang
Lee staat als het ware 'boven de
partijen' en dat geeft z'n films
een lichte toon. Maar tegelijk
wordt duidelijk dat hij als cine
ast over te weinig diepgang be
schikt. Ang Lee's stijl is te gepo
lijst, te Amerikaans.
Het scenario van de film zit
goed in elkaar: de opening
volgt, parallel, drie jonge vrou
wen en een oude man. De man
kookt zoals ze dat alleen in Chi
na kunnen. De beeldreeks die
Ang Lee er van maakt lijkt op
tovenarij en het water loopt ons
door de mond. Zo niet bij de
drie vrouwen, die 's mans doch
ters blijken, en die op weg zijn
naar de traditionele zondagse
maaltijd. De oudste, zo wordt in
de loop van de film duidelijk,
heeft een ambitieuze functie bij
een luchtvaartmaatschappij, de
middelste is lerares en de jong
ste werkt in een hamburgerzaak
een aardige manier om de
verschillende karakters weer te
geven.
De oudste deelt het bed met
haar vroegere minnaar en be
reidt zich voor om het ouderlijk
huis uit te gaan. De middelste is
veel traditioneler en ook dro
meriger: anders dan haar twee
zussen treurt ze om een oude
liefde, die, zoals later zal blijken,
gefingeerd is. En hoewel de
jongste nog maar nauwelijks de
puberteit ontgroeid is, staat ze
toch het verst af van het waar
denpatroon waar ze mee is op
gevoed. Dat blijkt al uit de ham
burgerzaak waar ze werkt terwijl
haar vader een gerenommeerde
chef-kok is.
Die ontwikkelingen worden
door Ang Lee verbonden aan de
veelbetekenende teloorgang
van de oude vader: de man ver
liest langzaam maar zeker zijn
smaak, zodat hij zijn baan in
het beste restaurant van de stad
vaarwel moet zeggen. Het zijn
op het niveau van het scenario
allemaal knappe vondsten om
een eenvoudig verhaal een sym
bolische meerwaarde te geven,
maar de filmische vertaling
daarvan blijft wat achter. De
stijl van Ang Lee is veel minder
subtiel dan zijn scenario, waar
door aardige details meer dan
eens het karakter krijgen van
FILMSIN LEIDEN
Amerikaans jongetje krijgt lessen in boeddhisme
stevige vingerwijzingen. over dat er eigenlijk niks meer is cultuur op het punt staat te bez-
Veelzeggend is een scène wat er Chinees uitziet. Zo'n scè- wijken. Zo is Fat, drink, man,
waarin de oudste dochter sa- ne is een al te geconstrueerde woman beslist een interessante
men met haar latere minnaar manier om nog eens duidelijk te en integere film, maar met zo'n
door een speelgoedwinkel loopt maken wat via het verhaal van gegeven had het meeslepender
op zoek naar een cadeau voor de vader veel indringender voel- en ontroerender gekund,
diens zoon. Ze verbazen zich er baar wordt: dat de traditionele
Nieuwe editie unieke Filmencyclopedie
marco van pelt
Parkfilmhuis, Cornelis Geellaan 2, Alphen
aan den Rijn: Manhattan Murder Mystery,
vr 9/12 en za 10/12 20.30 uur LVC,
Breestraat 66, Leiden: Who's afraid of Vir
ginia Woolf?, do 8/12 tot en met za
10/12 20.00 uur. Het Kijkhuis, Vrouwen
kerksteeg 10, Leiden: Little Buddha, di
13/12 20.30 uur.
Manhattan Murder Mystery is
weer eens een lekkere Woody
Allen-film, die in bijna niets lijkt
op de filosofische produkten die
we de laatste tijd van hem ge
wend waren. Allen grijpt terug
op oude tijden en maakt van
Manhattan een stevige 'who
dunnit' zoals we die uit de jaren
vijftig Kennen. Na ruim tien jaar
als 'leading lady' in Aliens films
gespeeld te hebben, maakt Mia
Farrow in Manhattan plaats
voor Diane Keaton.
De buren nodigen de Liptons
uit om gezellig een kopje thee te
komen drinken. Wat zijn het
toch een aardige mensen, die
buren. Plotseling sterft de buur
vrouw. Nogal vreemd, vindt
mevrouw Lipton. Nog vreemder
is de onvervalst vrolijke hou
ding van de buurman, de kers
verse weduwnaar. Mevrouw
Lipton gaat op onderzoek uit.
Tijdens een inbraak in het
huis van de buren ontdekt ze
van alles en nog wat. Als dan
plotseling de buurman thuis
komt, moet ze zich onder het
bed verschuilen. Mevrouw Lip-
Elisabeth Taylor en Richard Burton
ton is echter vastbesloten de
waarheid boven tafel te krijgen.
Het illustere Hollywood-echt-
paar Richard Burton en Eliza
beth Taylor schittert in Who's
afraid of Virginia Wool/?, geba
seerd op een toneelstuk van
Edward Albee. Juist tijdens het
maken van deze klassieker la
gen de echtelieden in de zoveel-
tijdens de opnames
pas kwam.
De film begint ontspannen.
Na afloop van een bedrijfsfeest-
ste scheiding. Een emotionele je besluiten twee echtparen nog
uitputtingsslag die beide sterren even een gezellig afzakkertje te
nemen. Dit loopt compleet uit
de hand als de stelletjes, gesti
muleerd door forse hoeveelhe
den drank, elkaar met de onver
bloemde waarheid om de oren
slaan. Een film die met vijf Os
cars bekroond werd.
In Little Buddha weet een
Amerikaans jongetje niet wat
hem overkomt, als er opeens
een 'delegatie Tibetaanse mon
niken op zijn stoep staat. Zij
zien in hem de reïncarnatie van
een groot geestelijk leider. In
deze film maakt het kleine
Amerikaantje kennis met de
wereld die Boeddhisme heet.
Samen met zijn vader, ge
speeld door Chris Isaak, vertrekt
hij naar Nepal om zich in een
eeuwenoud klooster op zijn be
langrijke taak voor te bereiden.
Het a-religieuze westen, voorge
steld door kille, blauwe tinten,
staat tegenover de door religio
siteit doortrokken oosterse we
reld, in warme, gele en rode
kleuren.
Na The last Emperor en The
sheltering Sky, is dit Bernardo
Bertolucci's derde film waarin
hij het grote publiek zich aan
oogverblindende, exotische ta
ferelen laat vergapen. Little
Buddha is een mooie en ont
roerende film, waarmee Ber-
tolucci het boeddhisme onder
de aandacht van het
publiek brengt.
filmboek recensie
Het moet in de speelfilm Man
hattan Murder Mystery geweest
zijn dat de camera door de
slaapkamer van een door
Woody Allen gespeelde hoofd
persoon zwenkt en in de bewe
ging een dik boek op diens
nachtkastje signaleert. Cinefie
len hadden aan die flits genoeg:
die zwarte pil met gouden let
ters naast het bed van Allen was
'de Katz', de bijbel van elke
rechtgeaarde filmliefhebber. De
Katz is een boek dat door
Woody Allen natuurlijk niet toe
vallig op de set neergelegd was.
Wie slaapt naast zijn Katz, leeft
voor en misschien ook wel in
de film, dat was de bood
schap.
Officieel heet de uit 1979
stammende uitgave The Inter
national Film Encyclopedia,
maar in het dagelijks gebruik
droeg het 1266 pagina's omvat
tende boekwerk de naam van
de auteur: (Ephraim) Katz. Het
is niet overdreven om te stellen
dat 'De Katz' op het gebied van
de filmencyclopedieën lange
tijd de standaard was. De laatste
jaren groeide er echter een pro
bleem: de Katz (ook de tweede
editie) raakte gedateerd en een
nieuwe bijgewerkte editie bleef
maar uit. Toen in 1992 het
nieuws van het overlijden van
de auteur bekend werd, leek alle
hoop op een actuele versie ver
vlogen, maar uitgeverij MacMil-
lan heeft met behulp van ande
re auteurs de nieuwe editie toch
weten te voltooien. De titel luidt
nu voluit The Macmillan Inter
national Film Encyclopedia,
maar dat zal aan het gebruik in
de praktijk weinig veranderen:
De Katz is gewoon de Katz ge
bleven.
Inhoudelijk is er natuurlijk
erg veel veranderd. Om de jaren
die verstreken sinds de tweede
editie recht te kunnen doen, is
het boek met 128 pagina's uit
gebreid. Kosten van de nieuwe
editie: bijna honderd gulden,
maar dat is feitelijk te geef.
De kwaliteit van de nieuwe
Katz zal pas in het dagelijks ge
bruik duidelijk worden, maar
een kleine steekproef op bekend
terrein leert dat er niet altijd
even nauwkeurig te werk ge
gaan is. Nieuw toegevoegde in
formatie is niet altijd even cor
rect: Frans Weisz gaat in de Katz
als Frans Wiesz door het leven.
In de vorige editie werd hij ove
rigens nog niet gesignaleerd,
nelzomin als Jos Stelling, Ben
Verbong, Orlow Seunke, Ate de
Jong, Ruud van Hemert, Dick
Maas, Paul Ruven, Rudolf van
den Berg, Pieter Verhoeff en
Alex van Warmerdam die nu al
lemaal wel een vermelding kre
gen. Zij figureren onder de ver
melding 'The Netherlands' die
in de nieuwe editie exact 51 re
gels telt, 26 meer dan in 1979.
Buiten dit hoofdstukje werden
de aparte vermeldingen van Jo
ris Ivens, Fons Rademakers en
Bert Haanstra natuurlijk ge
handhaafd en kregen Jeroen
Krabbé, Ruiger Hauer en Paul
Verhoeven voor het eerst een
eigen plekje in de Katz.
Wat de algemene situatie in
Nederland betreft, heeft Katz
zich er makkelijk afgemaakt.
Was er in 1979 volgens de au
teur een speelfilmindustrie die
'enig gewicht' begon te krijgen,
in 1994 is die volgens hem 'le
vensvatbaar'. Met die constate
ring moeten we het doen.
Natuurlijk zal de Nederlandse
filmfan de Katz niet in de eerste
plaats voor informatie over het
eigen land ter hand nemen,
maar eerder voor de uitleg van
Engelstalige begrippen en het
snuffelen naar leven en werk
van favoriete buitenlandse ac
teurs, actrices en regisseurs. De
Katz biedt daarbij vooral feiten,
maar gaat niet om de 'petite
histoire' heen: zo krijgen ook
Woody Aliens recente privébe-
slommeringen aandacht. Of de
Katz daarmee direct geschikte
lectuur voor op het nachtkastje
geworden is, is de vraag, maar
onmisbaar is dit bijzondere
boek zeker.
Marisa Tomei en Robert Downey in Only You. 'Het verhaal doet denken aan deel zoveel uit de Bouquet-reeks.
De traditionele Chinese cultuur staat op het punt te bezwijken.
