'Als soliste bepaal je alles zélf' Van Pietje Bell tot Willem Wilmink Gevecht om behoud woonhuis Gorter ho°g|eraar Cultuur Kunst Nieuwe galerie in Alphen als podium moderne kunst Goliath geeft voorstelling Italiaanse acteur en activist Gian Maria Volonté overleden WOENSDAG 7 DECEMBER 1994 chef annemiek ruygrok. 071 -356471plv.-chef jan rijsdam. 071 -356-1 72 Records voor Marco Borsato Rotterdam Marco Borsato krijgt twee vermeldingen in de vol gende uitgave het Guinness Book of Records. Met zijn monster hit 'Dromen zijn bedrog' staat de Noordhollandse zanger inmid dels twaalf weken op de eerste plaats van de Nederlandse hitpa rade, ofwel een week langer dan Bryan Adams drie jaar geleden met 'Everything I Do'. Van 'Dromen zijn bedrog' zijn al meer dan 230.000 exemplaren verkocht, waarmee Marco Borsato er tevens de best verkochte CD-single aller tijden in ons land mee heeft gescoord. Concert Corry Konings loopt goed Rotterdam Er is zo veel belangstelling voor het concert dat Cor ry Konings op 12 december geeft in Ahoy' in Rotterdam, dat de organisatoren hebben besloten ook de tweede ring van het sportpaleis open te stellen. De zesduizend plaatsen die in eerste instantie beschikbaar waren, waren in korte tijd uitverkocht. Nu is er plaats voor nog eens drieduizend mensen. Corry Konings viert met het concert haar vijfentwintigjarig jubileum als artiest. Als gasten ontvangt zij onder anderen De Rekels (haar vroegere begeleidingsgroep), Pierre Kartner en Jorge Castro. Officiële opening Purcell-jaar den haag Op Tweede Kerstdag opent de Stichting Opera aan het Haagse Spui in samenwerking met het Combattimento Con sort Amsterdam het Purcell-jaar 1995. Dat gebeurt met de opera Dido and Aenaes van Henry Purcell (1659-1695). In Den Haag worden zeven voorstellingen in het AT&T Danstheater gegeven (van 24 december t/m Nieuwjaarsdag). Daarna nog in Nijme gen, Amersfoort, Rotterdam, Groningen, Zoetermeer en Amster dam. De muzikale leiding is in handen van Jan Willem de Vriend, artistiek leider van het Combattimento Consort Amster dam. Voorts werkt mee een tiental solisten onder wie Maarten Koningsberger en Xenia Meijer, Valerie Valentine, eerste soliste bij Het Nationale Ballet en het Dido-koor, bestaande uit achttien zangers en zangeressen. Muziek voor Mondriaan Amsterdam Muziek voor Mondriaan heet het programma dat de Ebony Band en het Nederlands Kamerkoor op 17,18 en 20 december in de Beurs van Berlage in Amsterdam uitvoeren. Tij dens deze drie dagen gaat een nieuw werk voor koor en orkest van Gunther Schuller (1925) in première. Schuller gebruikt uit spraken van Mondriaan als tekst in zijn compositie. De andere composities zijn van Jacob van Domselaer, Daniël Ruyneman, Josef Matthias Hauer en Wladimir Vogel, allen tijdgenoten van Piet Mondriaan. Het geheel staat onder leiding van Gunther Schuller. den haag gpd „Jeugdliteratuur is net zo be langrijk als literatuur voor vol wassenen. Daarom hebben we dit Kinderboekenmuseum inge richt", zegt Anton Korteweg, di recteur van het Letterkundig Museum in Den Haag. Morgen is de opening van het Kinder boekenmuseum, een depen dance van het Letterkundig Mu seum, dat dit jaar veertig jaar bestaat. Het Kinderboekenmu seum richt zich speciaal op de kinderen van acht tot dertien jaar. Kinderboekenmuseum geopend in Den Haag In het museum worden boe ken tentoongesteld die tegen woordig door kinderen worden gelezen. ,,We gaan geen oude, door de kinderen vergeten au teurs onder het stof uithalen", meent Aad Meinderts, project leider van het Kinderboeken museum. Het nieuwe museum kent vier thema's. 'Alleen is maar al leen' gaat onder meer over ver liefd zijn, maar hier worden ook de nu nog populaire klassiekers als Pietje Bell en Dik Trom aan de jonge bezoekers getoond. Belangrijke historische ontwik kelingen als de slavenhandel en de Tweede Wereldoorlog ko men aan bod in 'Toen vroeger nu was'. Bezoekers die op zoek zijn naar spanning kunnen te recht bij 'Hoe kan dat nou'. Het milieu en de natuur staan cen traal in 'Tussen hemel en aar de'. Een leeswand met gedichten van onder anderen K. Schip pers, Willem Wilmink en Pierre Kemp en werken van bekende illustrators verfraaien het interi eur van het museum. Na afloop van hun tocht door het muse um kunnen de kinderen bijko men in de leeshoek. Het publiek kan vanaf vrijdag 9 december ook terecht op de jubileumtentoonstelling '1954. Een literaire doorsnee'. Daarin aandacht voor romans, poëzie, kort proza, kinderliteratuur en detectives uit dat jaar. De voorlichtingsfilm 'Letter kundig Museum. Acht schrijvers en een hondje vertellen' gaat dan eveneens in première. In de film praten de schrijvers Hella S. Haasse, Charlotte Mutsaers, Maarten 't Hart, Adriaan Mor- riën en Joost Zwagerman over hun werk, hun favoriete auteurs en het Letterkundig Museum. Het lachende onderblad van celliste Quirine Viersen Haar pas twee jaar oude instrument noemt Quirine Vier sen haar 'wenscello'. Want voordat cellobouwer Jaap Bo- link voor haar aan de slag ging koos ze zelf het hout voor boven- en onderblad uit en bepaalde ze de donkere kleur die haar cello moest krijgen. Het onderblad heeft een bij zonderheid waar de opdrachtgeefster ook bewust voor koos: de nerf loopt aan beide zijden ietwat omhoog, rich ting hals. „Een lachend onderblad", zegt Quirine Viersen. alphen aan den rijn In het Tauro zakencentrum aan de Europalaan in Alphen aan den Rijn wordt 17 december de Galerie ICKXZ geopend. De nieuwe galerie wil als podium fungeren voor hedendaagse kunstenaars op weg naar meer bekendheid en waardering. Aan de openingstentoonstel ling werkt een groot aantal kun stenaars mee die het komend jaar uitgebreider in Galerie ICKXZ zullen exposeren. De tentoonstelling bestaat uit beel den en andere ruimtelijke ob jecten, (3D-)schilderijen, goua ches, tekeningen, grafiek en aquarellen. De meeste kunste naars hebben hun werk al eens in andere galeriën geëxposeerd. Voor enkelen zal de expositie in ICKXZ een debuut zijn. De ex positie is te zien van 17 decem ber tot en met 15 januari. Gale rie ICKXZ is geopend van woensdag tot en met vrijdag van 11.00-18.00 uur en op zater dagvan 11.00-17.00 uur. den haag peter van eukelenburg „Veel mensen begrijpen niet dat ik een bijna nieuwe cello heb. Ze denken dat een oude altijd beter is. Maar deze Bolink heeft al meer klankkleur dan mijn an dere cello. Met dit instrument kom ik nu volledig tot mijn recht, vind ik." Celliste Quirine Viersen krijgt morgen in de Rotterdamse Doelen uit handen van staatsse cretaris Nuis de Nederlandse Muziekprijs, een soort dikke studiebeurs. De is bedoeld om extra begaafde jonge musici een steuntje in de rug te geven op weg naar het internationale concertpodium. Met het geld van de prijs kan Viersen twee jaar verder met haar studie bij cellomeester Heinrich Schiff aan het Mozarteum in Salzburg. Leermeester Het internationale podium heeft voor Viersen overigens al lang geen geheimen meer. Ze speelt links en rechts in Europa en afgelopen zomer kreeg ze nog een prijs bij het Tsjaikovski- concours in Moskou. Omdat Heinrich Schiff ook een druk concertleven heeft, reist Quirine Viersen haar leermeester af en toe gewoon achterna. „Dat be tekent bijvoorbeeld dat ik een Amsterdam Van 1650 tot 1862 behoorde de beeldengroep David, Goliath en zijn schilddrager (uit circa 1649) tot de attracties van het 'Oude Doolhof'. Het waren bewegende beelden, waarmee tussen 1650 en 1662 voorstellingen voor het publiek werden gegeven. Die worden nu op 10 en 17 december in het Am sterdams Historisch Museum herhaald. Het programma, dat duurt van vijf tot acht uur is geschikt voor de hele familie. Het Amsterdams Historisch Museum zit aan de Kalverstraat 92. foto pr dagje naar Hamburg of naar Keulen ga. Wel vermoeiend maar het is volop de moeite waard. Dan maakt Schiff tijd voor me en krijg ik soms tot 's avonds half acht les van hem, tot vlak voor z'n optreden. Zo maak ik heel andere aspecten van hem mee dan z'n andere studenten, want ik volg Schiff nu midden in zijn concertle ven." Vroeger luisterde Quirine naar niets anders dan cello. Haar vader Yke Viersen bespeelt het instrument in het Concert gebouworkest, haar moeder is cello-docent. „Ik wist al heel vroeg dat ook ik muziek zou willen maken en wel op de cel lo. En dat ik een solo-carrière zou willen. Nooit over getwij feld. Als solist ben je vrijer in je doen en laten. In een orkest ben je afhankelijk van de dirigent, van zijn interpretatie van het stuk. Ik bepaal dat liever zelf." Net 22 jaar maar vol van zelf bewustzijn: „In een solostuk voor cello en orkest heb ik heel bepaalde ideeën over de inter pretatie, dat is absoluut zo. Maar als een dirigent een goed idee heeft, zal ik naar hem luis teren. Ik wil dus niet zeggen dat een dirigent bij mij nul inspraak heeft. Want de dirigent vormt natuurlijk wel je link met het or kest. Maar het leukst is als bij voorbeeld de strijkers van het orkest tussendoor aan mij ko men vragen hoe ik die bepaalde streek daar en daar precies deed. Als ze merken dat de so list voor dat soort dingen open staat, komen ze wel naar je toe. Quiriene Viersen: „Ik wist al heel vroeg dat ook ik muziek zou willen maken en wel op de cello. En dat ik een solo-carrière zou willen." foto gpd Dan heb je er samen plezier in en levert het ook de beste resul taten op." Hoe ver kan je gaan in je indi viduele interpretatie? Hoe kom je er achter hoe de componist het bedoeld zal hebben? Hoezeer mag je het notenschrift naar je hand zetten? „Ik vind het wel leuk om de oertekst van de componist zelf te achterhalen. Schiff gaat daar heel ver in. Met Bach of Beetho ven moet je je afvragen of je de muziek niet teveel naar de ro mantische kant toe trekt. Het kan makkelijk te sentimenteel worden." „Ik vind nog steeds dat de cello een van de mooiste gelui den geeft. Maar pas het laatste jaar heb ik mijn gezichtsveld uitgebreid. Ik heb ongelooflijke bewondering voor violisten en voor pianisten gekregen. Beter laat dan nooit, zeg ik maar. Ik luister nu ook met plezier naar Sting, Phil Collins en Bryan Adams. En via een oom die jazz-fanaat is krijg ik veel waar dering voor Miles Davis, Louis Armstrong, Billie Holiday, Ella Fitzgerald. Als ik Billie 'Strange Fruit' hoor zingen, ga ik door de grond. Ik wist eerst van niks, maar toen ik besefte waar de tekst van dat lied over gaat gaf me dat echt een schok van hier totTokyo." Zelf begint ze niet aan een mix van klassiek en jazz. „Zeker zoiets als Nigel Kennedy doet?" lacht Quirine Viersen 'n beetje vals. „De Vier Jaargetijden met drums erachter en een video filmpje, dat hoeft voor mij niet. Die muziek is al goed genoeg Amersfoort wil slopen, Jan Versteeg niet van zichzelf. Maar cellist Yo Yo Ma met zanger Bobby McFerrin vind ik wel waanzinnig goed. Er is een overeenkomst tussen jazz en barokmuziek, namelijk het improviseren. In barok moeten cello en clavecimbel ook vaak improviseren op akkoorden. In die tijd werd voor die instru menten gewoon niet alles opge schreven. Anner Bijlsma en Jaap ter Linden kunnen het, mijn do cent Schiff natuurlijk ook. Maar ik speel niet vaak barok. Ik vind hel wel makkelijk als ik niet zelf hoef te improviseren!" Kees Fens weer amersfoort gpd Toen Jaap Versteeg een paar maanden gele den in een biografie van Herman Gorter las dat de beroemde Nederlandse dichter aan de Korte Bergstraat in Amersfoort had ge woond, sprong hij meteen in de auto om het huis te gaan bekijken. Hij belde aan op nummer 22. Er werd niet opengedaan, maar na een tijdje kwam de buurvrouw naar buiten. „Weet u wel dat Herman Gorter hier ge woond heeft?", vroeg Versteeg streng. „Nee", antwoordde de buurvrouw. „Maar weet wel dat dit huis gesloopt wordt?" Toen begon Versteegs eenzame strijd. Sinds deze zomer beijvert de Utrechtse le raar kunstgeschiedenis zich voor behoud van het pand Korte Bergstraat 22, waar Her man Gorter (1864-1927) ruim drie jaar van zijn leven doorbracht. Het huis staat, met nog een aantal andere woningen in de di recte omgeving, op de nominatie om ge sloopt te worden. De kans dat Versteeg zijn zin krijgt, is heel klein. Dat er gesloopt wordt, staat vrij wel vast. Versteeg betreurt dat. Hij zou graag zien dat de gemeente het Gorterhuis intact liet, en er een aan de Tachtigers ge wijd Stijlhuis van zou maken. Inmiddels heeft hij twee gemeenteraadsleden weten te overtuigen van het belang van behoud van het pand. Gedrieën bereiden ze een kleine tentoonstelling over de Tachtigers voor. „Met die tentoonstelling willen we de aandacht vestigen op het feit dat Gorter hier heeft gewoond, want dat blijkt nie mand te weten. Zelfs voor de stadsarchiva ris was het nieuw", zegt Versteeg. Elke vier kante meter van zijn huis getuigt van zijn enthousiaste liefde voor de Beweging van Tachtig, de groep Nederlandse schrijvers, schilders en componisten die zich vanaf 1880 deed gelden en waartoe ook Flerman Gorter behoorde. „De moderne kunst is begonnen bij de Tachtigers. De kruisbestuiving die er toen was tussen literatoren, musici en schilders is tamelijk uniek. En: men telefoneerde niet, men schreef. Daardoor is alles zo goed te volgen." Herman Gorter was vijfentwintig jaar oud toen hij in januari 1890, als verse doctor in de klassieke talen, met zijn moeder van Amsterdam naar Amersfoort verhuisde om daar les te gaan geven aan het Gymnasium. Een jaar eerder had hij zijn klassiek gewor den epische gedicht Mei ('een nieuwe lente en een nieuw geluid') voltooid. Gorter had ruim anderhalfjaar aan 'het ding', zoals hij Mei betitelde, gewerkt en hij had behoefte aan rust. Buurtbewoners zagen hem dage lijks rond de Amersfoortse heuvel hardlo pen. De gemeenteraad van Amersfoort had Gorter op 11 december 1889 benoemd tot docent oude talen. Het verhaal gaat dat de gemeenteraad hem verkozen had boven de andere kandidaat, ene R. Jesse uit Leiden, omdat Gorter in een vigilante, met hoge hoed en glacé handschoenen langs de raadsleden was gereden voor een persoon lijke kennismaking. Jesse had gemeend de bezoekjes met garen handschoenen te kun nen afleggen. nijmegen. anp De criticus en schrijver Kees Fens wordt met ingang van 1 ja nuari hoogleraar twintigste- eeuwse literaire kritiek, met na me de Nederlandse. Aan de Ka tholieke Universiteit Nijmegen (KUN) gaat hij de bijzondere leerstoel „Nederlandse kritiek van de. twintigste eeuw" bekle den. De Stichting Nijmeegs Universiteitsfonds heeft die in gesteld. De benoeming van Fens (1929) geldt voor drie jaar. Kort geleden nam hij aan de Nij meegse universiteit afscheid als hoogleraar Nederlandse letter kunde van de twintigste eeuw. Volgens zijn leeropdracht mag Fens bij zijn onderwijs en on derzoek ook de essayistiek en het wetenschappelijk onder zoek betrekken. rome rtr/anp De Italiaanse acteur Gian Maria Volonté is gisteren op 61-jarige leeftijd overleden. Volonté speelde in meer dan 40 films en werd internationaal beroemd in de reeks spaghetti-westerns van Sergio Leone. In eigen land ver scheen hij vaak in linkse politie ke films. De acteur werd dood gevon den in een hotelkamer in de Noordgriekse stad Fiorina, waar hij bezig was met opnames voor de film De Blik van Ulysses van de Griekse regisseur Theodoros Angelopoulos. Volgens berich ten in de Italiaanse pers zou hij een fatale hartaanval hebben gehad. „Niet alleen Italië, maar de hele wereld heeft een grote ac teur verloren", aldus regisseur Francesco Rosi, die verscheide ne films met Volonté opnam. „Hij bezat een buitengewone gevoeligheid, een groot talent om de persoonlijkheid van een personage met een simpel ge baar te tonen, zonder maar een woord te zeggen." Regisseur Paolo Taviani noemde zijn heengaan „even tragisch en mysterieus als veel van de per sonages die hij speelde". Volonté werd in 1933 in Mi laan geboren in een gezin van de middenklasse. Hij volgde een opleiding aan de Toneelacade mie van Rome en vestigde zijn reputatie ir. klassieke stukken van Shakespeare en Racine, zo- wel op het toneel als voor de te levisie. Vanaf 1960 was hij op het wit te doek te zien, voornamelijk in actiefilms. Internationaal brak hij door in de spaghetti-wes terns A fistful of Dollars (1964) en For a few dollars More (1966) van Sergio Leone. Ook was hij te zien in de Nederlandse film Het Gangstermeisje (1967) van Frans Weisz. Vanaf het eind van de jaren zestig was Volonté actief in de linkse beweging. Hij was her haaldelijk terug te vinden in studentenbetogingen en zat enige tijd in het parlement voor de Communistische Partij. Zijn politieke voorkeur bleek ook uit zijn optreden in films over controversiële kwesties, waarin hij zijn beste rollen speelde: De Zaak Mattei (1972) handelde over de onopgehel derde dood van de directeur van de nationale oliemaat schappij, Christus is in Eboli Gestopt (1979) over het fascis tische bewind, en Sacco e Van- zetti (1971), over de veroorde ling van twee Italiaanse anar chisten in de Verenigde Staten. Voor De Moro-affaire, waarin Gian Maria Volonté: was ook actief in de linkse beweging. archieffoto gpd hij de christendemocratische moord, kreeg hij in 1987 de Zil- politicus Aldo Moro speelde die veren Beer op het filmfestival door de Rode Brigades is ver- van Berlijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 21