Russisch-Orthodoxe Kerk
blijft lid van Wereldraad
'Traditie religieus-socialisten
is nog steeds zeer waardevol'
Kerk Samenleving
Napolitaanse kerststal
WOENSDAG 7 DECEMBER 1994
BUITENLAND KORT
Moslim-organisatie
De populaire Indonesische
moslimleider Abdurrahman
Wahid is door zijn organisa
tie opnieuw tot leider geko
zen. Met ongeveer 30 mil
joen leden is de Nahdlatul
Ulama (NU) de grootste isla
mitische groepering ter we
reld. Onder Wahid heeft de
organisatie haar verleden als
politieke partij afgezworen
en zich in hoofdzaak toege
legd op religieuze en sociale
kwesties. Ondanks pogingen
om een regeringsgezinde
kandidaat naar voren te
schuiven, koos het 29ste NU-
congres Wahid met 174 van
de 316 stemmen tot leider.
„Het was de meest democra
tische stemming die we ooit
gehad hebben", aldus een
functionaris. Voorheen
moest de voorzitter altijd
unaniem gekozen worden.
Politieke rol
De NU heeft sinds zijn op
lichting in 1926 steeds ge
twijfeld tussen een politieke
rol en een puur godsdiensti
ge functie. In het begin van
de jaren zeventig was de NU
de grootste moslimpartij van
Indonesië, maar in de jaren
daarna verloor de organisatie
steeds meer aanhang. In
1984 besloot de NU zich
voorlaan slechts aan gods
dienstige en maatschappelij
ke vraagstukken te wijden.
Volgens Wahid is de NU veel
invloedrijker als pressiegroep
dan als onderdeel van het vrij
gesloten politieke systeem.
President Suharto prees tij
dens zijn openingstoespraak
voor het NU-congres de a-
politieke rol van de organisa
tie. Ook enkele ministers wa
ren bij de bijeenkomst aan
wezig.
Oldenburg
De Noordduitse stad Olden
burg viert volgend jaar het
650-jarig bestaan. Reden tot
feest, maar ook tot bezin
ning. Vier jaar geleden heeft
het stadsbestuur het coördi
natiecomité van de vereni
gingen voor joods-christelij
ke samenwerking
(beschermheer bondspresi
dent Roman Herzog) ge
vraagd de jaarlijkse 'Woche
der Brüderlichkeit' (week van
de broederschap) te mogen
organiseren in dit jubeljaar.
Het comité ging akkoord en
zo staat Oldenburg de eerste
dagen van maart 1995 in het
teken van de broederlijke sa
menwerking tussen joden en
christenen. Hoogtepunten:
twee openbare synagoge
diensten in het cultuurcen
trum, een gemeenschappelij
ke joods-christelijke viering
in de Lambertikerk, een con
cert, de uitreiking van de 28e
Buber-Rosenzweig-medaille
aan oud-president Richard
von Weizsacker en de over
dracht van een nieuw ge
bouwd gemeentecentrum en
synagoge aan de joodse ge
meente in Oldenburg.
Joodse gemeente
Oldenburg had voor de
Tweede Wereldoorlog een
bloeiende joodse gemeente
met 320 leden. Weinigen van
hen hebben de nazi-tijd
overleefd. Eén van de overle
venden is Charlotte Selig-
mann (89 jaar), die na een ja
renlang verblijf in Amerika
naar Oldenburg terugkeerde.
Zij was dc laatste bruid die
trouwde in de oude synago
ge, die in de nacht van 9 no
vember 1938 werd verwoest.
Op dit moment telt de ge
meente weer ongeveer 75 le
den, velen van hen zijn voor
malige Russische joden. Hun
aantal zal in maart volgend
jaar waarschijnlijk honderd
bedragen. Voor hen bouwde
de stad Oldenburg als teken
van verzoening de
synagoge.
De Russisch-Orthodoxe
Kerk blijft lid van de We
reldraad van Kerken. Dit
heeft metropoliet Kyrill van
Smolensk in Moskou ge
zegd na afloop van de bis
schoppenconferentie, zo
meldt Eni, de nieuwsdienst
van de oecumenische in
stellingen in Genève.
moskou/geneve epd/anp
Enkele leden van de theologi
sche commissie hadden voorge
steld dat de Kerk zich uit de oe
cumenische organen zou terug
trekken uit protest tegen mis-
activiteiten uit het
Westen. Niet alleen de Wereld
raad, maar ook de Konferentie
van Europese Kerken zou hier
door worden getroffen.
De bisschoppen waren het er
echter over eens dat 'van uittre
den geen sprake kan zijn', aldus
Kyrill, verantwoordelijk voor
buitenlandse betrekkingen van
de Kerk. De verbondenheid van
de Russisch-Orthodoxe Kerk
met de oecumenische beweging
blijft maximaal, aldus een com
munique van de bisschoppen
conferentie. Ook zal de Kerk de
betrekkingen met andere kerk
genootschappen 'overal waar
dat mogelijk is' voortzetten.
Vorige week had het bla'd van
de Russische ballingen in Parijs
gemeld dat de gehele theologi
sche commissie op uittreden
had aangedrongen. Dat was
zwaar overdreven, aldus de ver
tegenwoordiger van de kerk bij
de oecumenische instellingen
in Genève, archimandriet
Nestor Jiliajev, in een reactie op
het blad. Hij ontkende toen al
dat er een gevaar zou bestaan
dat de Russisch-Orthodoxe Kerk
de Wereldraad zou verlaten.
De Russisch-Orthodoxe Kerk,
met een geschat ledental van
ongeveer 100 miljoen, is de
grootste lidkerk van de Wereld
raad. Sinds 1961 is ze lid van
deze organisatie.
De Russisch-Orthodoxe Kerk
heeft enkele malen gedreigd het
utrecht In het Museum Catharijneconvent in Utrecht is tot en met 8 januari 1995 de Napolitaanse kerststal te bezichtigen. De uit de 18e eeuw
daterende groep bestaat uit 56 figuren, die in een natuurgetrouw landschap zijn opgesteld. De kerststal staat op de verdieping van de klooster
gang van het museum. foto catharijneconvent
Herman Noordegraaf promoveert in Leiden op studie over Bart de Ligt
Hij wilde graag laten zien 'wat voor gods
dienstig en moreel kapitaal' er in de traditie
van het christen-socialisme ligt vferscholen.
Dus schreef drs. Herman Noordegraaf zijn
proefschrift over Bart de Ligt, één van de
eerste christen-socialisten in Nederland en
één van de belangrijkste radicale anti-mili
taristen van voor de Tweede Wereldoorlog.
Noordegraaf is werkzaam bij de Raad
voor zaken van Overheid en Samenleving
van de Nederlandse Hervormde Kerk. Hij
hoopt vandaag aan de theologische facul
teit van de Rijksuniversiteit Leiden te pro
moveren op zijn studie over De Ligt (1883 -
1938). De titel luidt: Niet met de wapenen
der barbaren. Het christen-socialisme van
Bart de Ligt.
Noordegraaf (43) weet dat zijn onderwerp
'niet erg in' is. In de jaren '70 mocht de
christen-socialistische beweging zich in een
grote belangstelling verheugen. In de jaren'
80 liep die snel terug. Sinds de val van de
Berlijnse Muur in 1989 lijkt het helemaal
voorbij. De beweging Christenen voor het
Socialisme stierf eerder dit jaar een zachte
dood; de religieus-socialistische Wood-
brookers, verbonden aan de PvdA, overwe
gen een fusie met de stichting De Rode
Hoed in Amsterdam.
Jammer, vindt Noordegraaf. „Want het
gaat om een waardevolle traditie, met nog
steeds waardevolle impulsen voor heden
daags handelen." Hij wijst op 'de zeer con
sequente keuze voor armen en onderdruk
ten' die De Ligt en de zijnen maakten. Ook
de theorie over geweldloosheid, te vergelij
ken met die van Gandhi en Martin Luther
King, zou moeten aanslaan in een wereld
'vol conflicthaarden'.
De Ligt was een bevrijdingstheoloog
avant-la-lettre. „Hoewel er geen rechtsreek-
se lijn loopt van christen-socialisten naar de
bevrijdingstheologen, kan men stellen dat
de eersten voorlopers geweest zijn van deze
theologen", schrijft Noordegraaf. Ook de
sociaal-ethische tak binnen de wereldoecu-
mene heeft veel aan De Ligt en zijn mede
strijders te danken.
De directe invloed van De Ligt was merk
baar in de 'progressief dissidente protes
tantse beweging': de Bond van Christen So
cialisten en later de Christelijk-Democrati-
sche Unie (1926 - 1946). Verder noemt
Noordegraaf de christen-pacifistische ver
eniging Kerk en Vrede, die dit jaar haar 70-
jarig bestaan vierde.
Beide lijnen lijnen kwamen samen in de
welbekende 'rooie dominee' J.J. Buskes,
zeer actief binnen Kerk en Vrede. De Ligt
opende hem de ogen voor het kapitalis
tisch, imperialistisch en militaristisch ka
rakter van onze samenleving, schrijft hij in
Hoera voor het leven. „Misschien nog be
langrijker was dat hij mij de ogen opende
voor de anti-kapitalistische, anti-imperialis
tische en anti-militaristische tendenzen van
de bijbel."
Wereldraad stelt
thema assemblee
in 1998 vast
geneveepd
lidmaatschap op te zeggen zon
der dat duidelijk werd hoe seri
eus die dreigementen waren.
Tijdens de assemblee in Van
couver in 1983 uitten gedele
geerden van deze Kerk dit drei
gement toen er scherpe kritiek
op de Sovjet-invasie in Afgha
nistan werd geuit. Dit herhaalde
zich tijdens de discussie binnen
de oecumenische beweging
over de collaboratie van de Roe
meens-Orthodoxe Kerk met de
dictatuur van Ceausescu. Bij de
laatste assemblee in 1991 in
Canberra werd dit dreigement
opnieuw geuit omdat de oecu
menische beweging te weinig
aandacht zou besteden aan
haar voornaamste doel, name
lijk de eenwording der kerken.
De achtste assemblee van de
Wereldraad van Kerken komt in
1998 bijeen onder het thema
Omkeer tot God - vreugde in
hoop. Dit hebben de leden van
het centraal comité in een
schriftelijke stemming besloten.
De vergadering wordt gehou
den in Harare (Zimbabwe),
zoals in januari reeds was vast
gesteld.
In januari kon het centraal
comité in Johannesburg het niet
eens worden over het voorstel
'Nu is de tijd - bekeert en ver
heugt U'. Dat moest volgens se
cretaris-generaal dr. Konrad
Raiser aansluiten bij de gedach
te van het oudtestamentische
jubeljaar, waarin alle schulden
worden vergeven. Het zou een
oproep aan de kerken kunnen
zijn om de wederzijdse ban
vloeken in te trekken.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Utrecht (SoW): C.P.
Bouman te Spijkenisse; te Veldhoven
als predikant voor bijzondere werk
zaamheden (geestelijk verzorger van
het Sint Jozephziekenhuis te Veldho
ven en het verpleeghuis De Weerden
te Eindhoven) (part-time): A.C. van
Brussel, kandidaat te Son en Breugel
en leraar godsdienstonderwijs te
Eindhoven, die dit beroep heeft aan
genomen en tevens leraar godsdienst
onderwijs blijft.
Bedankt: voor Maasdam: D.G. van
Noordennen te Rotterdam-IJsselmon-
de; voor Ridderkerk (Boezemkerk)
(toez.): P. Vermaat te Maassluis.
Toegelaten tot de evangeliebediening
en beroepbaar: A.C. van Brussel, kan
didaat te Son en Breugel.
GEREFORMEERDE KERKEN
Aangenomen: naar Beverwijk: drs.
J.A.A. de Boer te Waalwijk.
Beroepbaarstelling: mevr. drs. P. de
Koe-Bijl, Rijnsburgerweg51,2334
BH LEIDEN, tel: 071-177496.
Aglow lezing
in Alphen
Ook mannen zijn, bij wijze van
uitzondering, vanavond wel
kom op de bijeenkomst van
Women's Aglow in het gebouw
van het Leger des Heils aan de
Zonneweg 3 in Alphen aan den
Rijn. Spreekster is dit keer Trij-
nie Lommerts, lid van het natio
naal bestuur van Aglow Neder
land. De zaal is open vanaf
19.30 uur, het programma be
gint om 20.00 uur.
Hervormd Den
Haag benoemt
publiciteitsman
De Hervormde Gemeente van
Den Haag heeft een eigen pu
bliciteitsmedewerker in dienst.
Daarmee is de gemeente uniek
in Nederland. Sinds enige tijd is
er ook een kerkelijke publici
teitsman in Amsterdam actief,
maar die is in dienst van de
plaatselijke Raad van Kerken.
Het gaat in Den Haag om
Caspar Dullemond (26) die een
journalistieke opleiding in
Zwolle volgde. Dullemond zal
de functie een jaar bekleden als
erkend gewetensbezwaarde mi
litaire dienst. Dullemond wil de
verschillende wijkgemeenten en
de centrale organen adviseren,
hoe de gemeente haar interne
en externe publiciteit beter kan
organiseren. Daarvoor zal hij
enige cursussen geven. Verder
is hij redactielid van de profes
sioneel gemaakte krant 'Her
vormd Den Haag'.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE: B.M. Essenberg, G.P Arnold (adj), J
Kiel (adj);
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
1 30 uur 071 -356215. of per post
HOOFDKANTOOR:
Rooseveltstraat 82,2321 BM Leiden
Telefoon071 -356356
POSTADRES
Postbus 54.2300 AB Leiden
ADVERTENTIES
ma -vrij van 08.30-17 00 uur:
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma-vrij. van 8.30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071-128030 bij vooruitbet (ind E
29,30
ƒ85,55 ƒ84,55
329,30 328,30
ïderiand per kw,
enge landen op aanvraag
ACHTEN BEZORGING
a t/m vrij 18 00-19.30 uur.
t 10 Op-12.00 uur Tel. 071 -143241
HET WEER
HANS VAN ES
IJslanddepressie
Na een week december op de ka
lender kan er voor de liefhebber
van sneeuw en ijs nog weinig ple
zier in het vooruitzicht worden ge
steld. De patronen op de weerkaar
ten wijzen voorlopig op zachte
zuidwestenwinden. Na de korte on
derbreking, die vorige week drie re
latief koude dagen opleverde, lijkt
de eerste wintermaand in de voet
sporen te willen treden van de ex
treem warme novembermaand. In
ieder geval blijft de temparatuur
tot en met zondag elke dag een
graad of vier a vijf boven de norm
voor de eerste decemberhelft.
Daarmee wordt de prognose van
het meteorologisch instituut van
Berlijn voor december (0.5 tot 1
graad te koud) al wat twijfelachtig.
Een westcirculatie in deze tijd van
het jaar is meer dan eens hardnek
kig gebleken; 'n eenmaal op gang
gekomen depressie-optocht houdt
het in de meeste gevallen wel an
derhalf tot twee weken uit. Werpt
de alsmaar aanhoudende warmte
zijn schaduw vooruit voor de ko
mende winter? Het is te vroeg om
nu al conclusies te trekken.
Meestal wordt de machtstrijd tus
sen de opbouwende winterkou in
het noorden en oosten van Europa
en de Atlantische warmte pas te
gen Kerst of Nieuwjaar definitief
uitgevochten.
In het verleden werden er toch ook
wel warme november- en decem
bermaanden door een pittige win
ter gevolgd. Het najaar van 1984
bijvoorbeeld was tot in de laatste
week van het jaar tamelijk nat en
zacht. Terwijl ons land alsmaar
zacht bleef, zag je gedurende de
cember wel een degelijke kou-op
bouw boven Noord- en Oosteuropa.
Pas na de kerst kwam de eerste
vorst van die winter. Vlak na nieuw
jaar volgde een koudegolf van drie
weken met strenge vorst en regel
matig s
Het actuele weer blijft verstoken
van winterse trekjes. Blikvanger op
de kaart van vandaag is een inten
se IJslanddepressie van 948 milli
bar. Na de passage van een regen
front is het tijdelijk opgeklaard,
maar een volgende frontale zone
bereikt ons morgen al rond de mid
dag. De zuidwester haalt uit tot
stormachtig en een nieuwe partij
zachte lucht drijft het kwik op naar
10, mogelijk 12 graden. Vrijdag
sleept het front nog een tijdje over
het land; pas later op de dag wordt
het droger en neemt de wind sterk
af. Tijdens het weekeinde volgt een
nieuwe periode met regenachtig,
winderig en zacht weer.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
donderdag.
Noorwegen:
Meest bewolkt en vooral
en zuiden regen. Vandaag
in het midden en oosten
eerst nog flinke opklarin
gen. Van tijd tot tijd een
harde of stormachtige zui
delijke wind. Maxima van
6 graden in de omgeving
van Bergen tot -3 in het
x regen
n het rr
Vandaag in het zuiden
eerst nog flinke opklarin
gen en droog. Vandaag
middagtemperatuur van
+4 in het uiterste zuiden
tot -8 in het noorden; mor
gen op de meeste plaatsen
SS® bewolkt en van
regen, maar vandaag eerst nog
perioden en droog. Veel wind, morgen
later op de dag misschien stormachtig.
Middagtemperatuur rond 5 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Vandaag in Engeland eerst nog wat re
gen, verder wisselend bewolkt en vooral
in de kustgebieden plaatselijk een bui.
Morgen veel bewolking, enige tijd regen
en een erg harde zuidwestenwind Maxi
ma vandaag op veel plaatsen rond 8 gra
den; morgen vrijwel overal iets zachter.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en vanaf vandaag
nu en dan regen. Langs de kust morgen
veel wind. Middagtemperatuur rond 7
graden, in west-Vlaanderen iets hoger.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vandaag in de oostelijke departementen
eerst enkele opklaringen. Verder half tot
zwaar bewolkt en van tijd tot tijd regen
en langs de kust veel wind. Middagtem
peratuur ongeveer 9 graden, in de kust
gebieden iets hoger.
Portugal:
Vandaag eerst bewolkt en plaatselijk
flink wat regen. Daarna droog en vooral
in de zuidelijke helft geregeld zon, in
het noorden van tijd tot tijd nog wolken
velden. Maximumtemperatuur van 15
graden in het noorden tot plaatselijk 20
in de Algarve.
Spanje:
Wolkenvelden, vooral morgen perioden
met zon. Vandaag vrijwel overal kans op
regen. Middagtemperatuur vandaag
rond 14 graden, aan de Costa's van 17
tot 21 graden; morgen overal iets fris-
Canarische Eilanden:
Droog en perioden met zon. Maximum
temperatuur ongeveer 24 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vooral vandaag in het zuidoosten eerst
droog en perioden met zon. Verder flink
wat wolkenvelden en kans op buiige re
gen, in de Franse Alpen boven de 1500
meter op sneeuw. In de loop van morgen
steekt de Mistral op Middagtempera
tuur op de meeste plaatsen tussen 10
en 15 graden.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag eerst nog droog en geregeld
zon. Daarna flink wat wolkenvelden en
kans op buiige regen en onweer. Morgen
wellicht een frisse noordenwind- Mid
dagtemperatuur vandaag rond 19 gra
den, morgen iets lager.
Italië:
Vandaag met name in het zuiden nog
flink wat zon. Verder tamelijk bewolkt en
vooral morgen hier en daar buiige regen,
mogelijk met onweer; in de Alpen boven
de 1500 meter kans op sneeuw. Mid
dagtemperatuur van 7 graden hier en
daar in het noorden tot circa 17 graden
ten zuiden van de Rome.
Duitsland:
Vandaag eerst nog opklaringen, maar
vanuit het westen bewolking, later ge
volgd door regen. Ook in de loop van
morgen zijn de regenkansen vrij groot,
vooral in de noordelijke deelstaten. Mid
dagtemperatuur van 4 graden in
Sleeswijk-Holstein en Brandenburg tot
lokaal 8 in het midden en zuiden.
Zwitserland:
Overwegend bewolkt en vandaag later
op de dag toenemende kans op regen,
boven de 1500 meter kans op sneeuw.
In de loop van morgen opklaringen.
Maxima van 5 tot 9 graden.
Oostenrijk:
Vandaag aan de noordflank van de Al
pen en in het noordoosten eerst nog op
klaringen. Verder flink wat wolken en
morgen plaatselijk regen,
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
DONDERDAG 8 DECEMBER 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.34 Zon onder 16.25
Maan op 12.05 Maan onder23.23
Waterstanden Katwijk
Hoog water 06.48 19.04
Laag water 02.36 14.57
Weerrapporten 06 december 19 uur:
Rotterdam onbew
Boedapest
Brussel
Cyprus
*7 10 8 30
is Palmas onbew.
ssabon licht bew
jxemburg onbew
adrld half bew
New York half be
w7 10 -1 0.2
w 1 32 25 0.0
w2 17 12 0.0
9 3 0.0
22 10 0.0
2 -3 00
HEINZ
het jaar loopt alweer
op z'm e/mo
K
V» f/mef"
Mf; j///4
(Tl
smel me mos ev'em mat slechte
<$ewo<omtes aamwema/em om
op jaa/oar/ weer mee op
te hoi/oem.