stoppen
achter
deurtjes
Niet alles
Leven en wonen
Kas opmaken
Acne (deel II)
Vloerkleed naar
eigen idee
DINSDAG 6 DECEMBER 1994
TUIN
SPREEKUUR
De zomer is definitief voorbij en is het tijd om de kas
op te maken; om te zien wat er goed gegaan is en wat
beter had gekund. Op de allereerste plaats denk ik hier
bij aan de mollenplaag in mijn gazon. Erger dan ooit
■tevoren. En hoewel ik een redelijk vredelievend mens
ben en bovendien vegetariër uit mededogen met het
dier, droomde ik van dode mollen. Heerlijke dromen
waren dat. Maar 's morgens moest ik weer het gras pl
attrappen, aangieten en motteballen in de gangen
stoppen. Uiteindelijk heb ik het gewonnen van de klei
ne ondergrondse woeler.
Mijn ergenis over de mol verdween helemaal, toen ik
van verschillende kanten hoorde dat een engerlingen-
plaag vele gazons onbruikbaar heeft gemaakt. De.enige
remedie volgens de tuinlui was afsteken en opnieuw
inzaaien. Kijk, dacht ik tevreden, misschien hebben
mijn mollen de engerlingen geconsumeerd, want in
mijn gras is geen enkele kale plek te ontdekken. Het is
een schrale troost, maar een troost.
Van het grasveld naar de border. Daar bleek het gedeel
telijk toppen van vaste planten een groot succes. Mijn
phloxen hebben langer en mooier gebloeid dan ooit en
hadden bijna geen last van het wit. Dat laatste kan ook
aan het weer gelegen hebben. De dagkoekoeksblom
die zich elk jaar als een gek uitzaait tussen de border-
planten, heb ik af en toe laten staan. En wat blijkt? Ge
durende de zes weken tropische zomer bleef deze 'wil
de' plant vrolijk groeien en bloeien en trok zich niets
aan van de hitte en de vele zon. Volgend jaar mag hij
weer blijven staan want ook in te natte zomers blijft hij
zijn best doen.
Nog een 'onkruid' waarvan ik mateloos veel plezier
heb. Dat is de beruchte springbalsemien. Deze plant
die in een jaar tijds wel anderhalve meter hoog wordt,
geen steun nodig heeft en tot de vorst aandoenlijk
mooi bloeit, heeft een heel groot nadeel. Hij vermenig
vuldigt zich veel te hard. Lijkt bijna op het menselijk
ras. Elk voorjaar is de tuin één balsemien al balsemien.
In het gras verdwijnen de forse zaailingen vanzelf na
een paar keer maaien, maar in de border is en blijft het
een kwestie van wieden, wieden en toch een paar op
de aangewezen plaats laten staan. Want mooi zijn ze
wel de balsemienen.
In mijn serre heeft de oleander, ik bedoel de Nerium,
mooier gebloeid dan ooit, dankzij de overdadige warm
te. En dit jaar geen dopluis omdat ik de allereerste aan
zet meteen onderhanden heb genomen. Joost mag we
ten waar die luizen telkens vandaan komen. De Ki-
wano, waarover ik in het voorjaar geschreven heb, was
alles behalve een succes. Zelfs de hitte van deze zomer
was niet genoeg om dit tropisch broertje van de kom
kommer op gang te brengen. Met heel veel zorg heb ik
uiteindelijk drie stekelige vruchten kunnen oogsten en
dat vind ik te weinig voor de moeite. Volgend jaar geen
Kiwano dus. Tot zover heel in het kort iets van de eigen
ervaringen met de goede raad om ook eens kas op te
maken. Als er een spreuk opgaat voor elke tuinliefheb-
ber is het: mijn leven is leren.
LEZERSVRAAG
Het wil niet met de Hibiscus (Chinese roos) van GER-
DA SCHENK UIT HAARLEM. Hij maakt wel mooie
bloemknoppen maar die vallen af vóór ze opengaan.
Dat is natuurlijk heel erg jammer, want een bloeiende
Hibiscus is een droom. Snoei de plant in het voorjaar
flink terug, dan maakt hij minder, maar mooiere en
grotere bloemen. Verder denk ik dat de standplaats:
volop zon, ideaal is, maar wellicht is de grond wat aan
de droge kant. Geef eens een flinke laag compost, in
het voorjaar aangevuld met een organische meststof
die voldoende fosfor bevat. Fosfor is belangrijk voor de
bloemvorming en het is niet helemaal uitgesloten dat
de struik wellicht iets teveel stikstofhoudende mest
heeft gekregen. Zo behandeld denk ik dat de hibiscus
het zeker goed zal doen. Succes ermee en hoor ik nog
of het geholpen heeft?
Wat leuk om aangesproken te worden als 'plantendes-
kundige'. Dat deed MEVROUW VAN SCHENDELEN
NIGTEN UIT HEEMSTEDE in haar brief. Daarin
spreekt ze de zorg uit over de Gardenia die weliswaar
knoppen maakt, maar deze prompt laat vallen. Jam
mer, jammer. Er is nauwelijks een plant te bedenken
die zulke heerlijk geurende bloemen heeft als de Gar
denia. Nu is bekend dat temperatuurwisselingen funest
zijn voor de knoppen. Toen hij waarschijnlijk vanuit
een kas de tuin in ging, liet de plant de knoppen val
len. Temperatuurwisseling denk ik. In oktober binnen
gehaald wordt het erger. De knoppen verdrogen, het
blad valt af en nu vrees ik dat de te lage luchtvochtig
heid de oorzaak is. De Gardenia houdt dus van een
constante vrij hoge luchtvochtigheid. Dit laatste is te
bereiken door de pot op een schaal met grind en water
te zetten, of in een royale met vochtige turf gevulde
ompot. Vooral in huis is de luchtvochtigheid laag. Ver
der 's winters matig water, alleen als de bovenlaag
droog is, nooit kalkrijk, zogenaamd hard, water. In dit
geval zakjes turf in de gieter laten hangen, veel licht,
geen direct zonlicht, en in het voorjaar een beetje in-
snoeien zodat de plant bossiger wordt. Jonge scheuten
toppen, en oud hout tot op de helft. Na de bloei moe
ten de stengels, tot vlak boven een oog dat naar buiten
wijst, ingekort worden. Eventuele mest en eventuele
nieuwe potgrond moet vooral kalkarm zijn, liefst veel
turf en bladaarde, maar verpotten mag pas als de pot
helemaal doorworteld is. Zo verzorgd zal er volgend
jaar zeker een overdaad van geurige bloemen zijn!
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur
een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor u het
antwoord te vinden. De vraag kunt u opsturen naar
Damiate Dagbladen, Postbus 507,2003 AP Haarlem
t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
Vorige keer heb ik hetover acne gehad. Ac-
ook wel jeugdpuistjes genoemd, is de
meest voorkomende huidaandoening. Ken
merkend is het diverse beeld: zwarte mee-
eters, witte mee-eters (comedonen), puk
kels, soms met puskoppen en als het alle
maal heel erg is ook diepzittende knobbels
i abcesjes.
In het voorafgaande stukje ben ik ingegaan
op de ontstaanswijze van acne en op wat er
zelf zoal aan te doen is. Voor ik nu zoals be
loofd zal bespreken wat de huisarts extra
dit euvel kan doen, eerst nog even over
het onstaan van de 'jeugdpuistjes'.
Acne ontstaat in een huidorgaantje, de zo
genaamde talgklierfollikel. Dit orgaantje
scheidt talg uit, een substantie die de huid
enigszins vettig en daardoor soepel houdt.
Het afvoergangetje noemen we een porie.
In de puberteit neemt zowel bij meisjes als
bij jongens de produktie van mannelijke
hormonen toe. Deze hormonen, androge-
I. doen de produktie van talg toenemen,
de huid wordt dus vetter. De talg wordt ook
dikker en taaier. Daarnaast worden in de
follikel ook huidschilfertjes afgescheiden en
deze vormen samen met de dikke talg een
prop in de afvoergang van de follikel: de
e-eter. In eerste instantie is hij wit, maar
wordt door pigment later zwart. In zo'n af
gesloten follikel kunnen zich bacteriën nes
telen, waardoor de follikel gaat ontsteken
(pukkel) en later kan doorbreken (puskop).
De huisarts wordt meestal pas geconsul
teerd als er al veel zelf gedaan is met be
hulp van de produkten die drogisterij en
parfumerie te bieden hebben. Het doel van
de behandeling door de huisarts is driele
dig: ten eerste het verbeteren van het uiter
lijk. Ten tweede het herstel van het zelfver
trouwen van de patiënt, die soms al een
aantal jaren alleen nog maar met „hé,
puistekop" werd aangesproken.
Dat zelfvertrouwen volgt overigens in de
meeste gevallen de cosmetische verbete
ring op de voet. Als laatste doel: het voorko-
n van littekens. Vooral diepzittende ab-
sen kunnen, na genezing, een pokdalige
huid veroorzaken. De huisarts zal in de
meeste gevallen opnieuw de richtlijnen
voör de huidverzorging doornemen en, af
hankelijk van de aard van de acne, aanvul
lende medicijnen voorschrijven.
De keuze van de huisarts wordt voor een
groot deel bepaald door het geslacht van de
patiënt. Betreft het een vrouw, die op dat
ment geen kinderwens heeft, dan is de
eerste keus een hormoonpreparaat, de Dia-
e-pil. Een van de twee hormonen in de
Diane-pil, het cyproteronacetaat, heeft een
sterke anti-androgene werking, en andro«
genen (mannelijke hormonen) waren nu
juist de hormonen die de talgproduktie zo l
stimuleerden. De Diane-pil is ook een be
trouwbare anticonceptie-pil. Dit middel is
niet geschikt voor vrouwen met kinder-
is, en het zal duidelijk zijn dat het niet
d is mannen met een anti-mannelijk
hormoon te behandelen.
Bij patiënten die niet met de Diane-pil kun-
ri worden behandeld, wordt gekeken
ar hoe de acne er uit ziet. Zijn er veel co
medonen (mee-eters), dan wordt begon
ia met een zogenaamd keratolyticum,
middel dat de propjes in de poriën als
t ware kan oplossen. Een goed middel is
benzoylperoxide (meerdere merken), dat
ook een remmende werking heeft op bacte-
riegroei in de verstopte talgklieren. Als dit
middel onvoldoende helpt, wordt vaak tre-
)ine erbij gegeven, een vitamine A-zuur
derivaat.
Zijn er echter juist veel puisten en abces-
i, dan geeft men naast benzoylperoxide
liever een antibioticum, meestal in de vorm
an een lotion. Het werkzame bestanddeel
i deze lotions is erytromycine.
Als het nodig is om antibiotica als tablet te
geven kiest men meestal voor tetracycline
of minocycline, aile bei niet geschikt om in
de zwangerschap te gebruiken.
Ik wil hier extra benadrukken dat geen van
deze middelen direkt \verkt. De lotions be
ginnen pas na een maand te werken en
vaak wordt de acne in eerste instantie er
ger. Uitermate frustrerend, maar hou vol.
De Diane-pil werkt pas na drie maanden.
Het is dus van groot belang geduld te oefe-
en door te gaan met de behandeling,
ook al lijkt het in het begin nergens op.
Bovenstaande is een globaal overzicht van
de mogelijkheden die de huisarts heeft om
ie te behandelen. Hij of zij is zeker be
reid een 'puistekopje' te begeleiden en zo
nodig, als de acne helemaal niet reageert
ondanks stug volhouden, te verwijzen naar
n huidspecialist.
MARISKA KOSTER
Efficiënt werken in de keuken
THEA WAMEUNK
Je gaat naar de woninginrichter omdat je zo
graag een nieuw vloerkleed wilt voor onder
de salontafel of in de hal. Maar je stelt daar
aan allerlei eisen wat betreft dessin, kleuren
en afmetingen. Je kijkt en keurt, maar pre
cies dat wat je zoekt kun je niet vinden. Het
ene kleed is wel aardig maar een beetje te
groot, het andere heeft een mooi patroon
maar de kleuren bevallen je niet zo goed.
Kom je bij een zaak waar men Carpet
Design kent, dan heb je geen problemen.
Want deze karpettenfabrikant maakt het
precies zoals je het wilt hebben. Het pa
troon van je keuze in de maten en kleuren
die je het mooist vindt.
Drie collecties maken het mogelijk einde
loos te combineren met bijna zestig kleu
ren. Vloerkleden met randdessins, met lij
nen en strepen, maar ook uni karpetten. En
is het allemaal toch nog niet wat je zoekt,
dan kan men in handtuft je eigen ontwerp
uitvoeren. Je maakt een tekening, geeft
kleuren en maten aan en levert dit kleed
plan bij de winkelier in. Het kan even duren
voor het is gemaakt, maar als je geduld
hebt kun je alles zo krijgen zoals je het wilt
hebben.
Meer informatie: Carpet Design, Zwolle,
tel. 038-60 0387.
Verzachtende wasdroger
THEA WAMEUNK
Whirlpool brengt viert nieuwe drogers:
twee met afvoer en twee condensdrogers.
De trommel van deze Sole-serie is van
roestvaststaai uit één stuk en heeft een spe
ciale vormgeving waardoor de was uiterst
zacht wordt behandeld.
Bovendien is hij uitgerust met zes afge
ronde waslifters. De vochtige was wordt
mede hierdoor met fluwelen handschoe
nen aangepakt. Verder heeft de machine
een zogenaamde zachttoets. Hiermee
wordt het droogvermogen teruggeschakeld
van 2500 naar 1800 Watt. Bij deze capaci
teit kunnen ook tere weefsels de droger ver
dragen.
Om een goed droog en vooral ook zacht
resultaat te bewerkstellingen is een zeer in
genieus luchtcirculatiesysteem bedacht. De
diagonale warme luchtstroom wordt als het
ware door het wasgoed 'opgezogen'. De
was voelt daardoor voller en zachter aan,
een effect dat men zou kunnen vergelijken
met het meer volume geven aan het haar
door dit met een speciale luchtblazer te
föhnen.
De apparaten zijn voorzien van een be
veiliging tegen ongewenst inschakelen.
Twee lichtindicatoren (bij de condensdro-
ger) laten zien wanneer het waterreservoir
moet worden geleegd en/of het pluizenfil-
ter aan reiniging toe is. Bij een vol waterre
servoir schakelt de machine automatisch
uit. Als je vergeet het pluizenfilter schoon te
maken, wordt de verwarming automatisch
uitgeschakeld zodat geen oververhitting
kan ontstaan.
Beeldend kunstenaar Peter Schraven uit Roelofs-
arendsveen werkt graag met zink. Veel van zijn ruimte
lijke objecten zijn dan ook in dit materiaal uitgevoerd.
Zo maakt hij hiervan ouderwetse etagères voor planten
- weer erg geliefd - evenals ronde salon- of tuintafeltjes.
En op die tafeltjes zet hij vervolgens objecterj van hout.
en/of zink.
Wilt u eens iets anders dan anders voor uw varen of
ficus, of bent u op zoek naar een bijzondere onderzet
ter, misschien is zo'n zinken kunsttafeltje dan een idee.
Houd er wel rekening meer dat het een kunstwerk is
dat dit ook in de prijs tot uitdrukking komt.
Het mooie van zink is. vindt Peter Schraven, dat je er
niets aan hoeft te doen. Als je een object van dit mate
riaal gewoon buiten laat staan, wordt het op den duur
steeds mooier. Het krijgt een fraai patina. Een zinken
wandobject heeft hij daarom eerst maanden buiten op
gehangen tot het uiterlijk ervan naar zijn zin was. Daar
na kreeg het een plaatsje in huis.
Expositie van open haarden
Onder de titel 'Het echte vuur' heeft Bouwcentrum Expo in
Rotterdam een tentoonstelling ingericht van open haarden
en houtkachels. Met de expositie wil het centrum een vrijwel
volledig marktoverzicht bieden van zowel klassieke, antieke
als zeer moderne uitvoeringen.
Ruim twintig deelnemers tonen open haarden en schou
wen, houtkachels, tegelkachels en fornuizen. Ook is er aan
dacht voor rookgasafvoerkanalen en aanverwante zaken.
De tentoonstelling is te bezichtigen tot en met 8 januari in
het Bouwcentrum aan het Weena 760; op werkdagen van
8.30 tot 17.00 uur en op zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur. De
toegangsprijs bedraagt 4 (Pas65 en kinderen t/m 13 jaar
ƒ2).
Tafelkunst en kunsttafeltjes
Feestelijk velours de panne
Niet al te opgedoft maar toch heel feestelijk zie je er uit in een rok of tu
niek van glanzend velours de panne, kledingstukken die je met veel
kunt combineren. Voor de feestdagen bijvoorbeeld onder de tuniek
blouse een witte blouse met brede manchetten en een grote puntkraag
en een sierlijke wijde broek. Alles bijelkaar kost je dit 3x39 gulden. De
rok kun je combineren met een getreept lurex truitje en een vestje. Dan
ben je een tientje minder kwijt en even feestelijk. foto c&a
dat je in minder tijd klaar bent. Je
bent dus ook minder moe. In de
grote woonkeukens uit vroeger tij
den legde de huisvrouw (of de
keukenmeid) wel zo'n tweehon
derd kilometers per jaar af. In een
moderne, functioneel ingerichte
keuken is dat teruggebracht tot
een kilometer of tachtig. Toch nog
wel bijna twee marathons, maar
door te blijven sleutelen aan de
praktische indeling van de werk
plekken kan dit getal best nog wat
omlaag.
THEA WAMEUNK
Belangrijk voor de werksnelheid is bij de
indeling van de keuken de werkvolgorde.
De juiste volgorde maakt het mogelijk
achter elkaar door te werken zonder
overbodig heen en weer geloop.
De meest voorkomende werkzaamhe
den zijn: eten voorbereiden, koken en af
wassen. Wie rechtshandig is werkt het
gemakkelijkst van links naar rechts. Een
linkshandige doet het uiteraard in omge
keerde richting. In de praktijk blijkt in
één richting doorwerken bij de stan
daard keukenvoorzieningen niet voor al
le werkzaamheden op te gaan. Je bent
soms gedwongen van het rechte pad af
te wijken.
Een beetje water in een pan gieten
voor het aardappels schillen, dan moet
je meestel van de werkplek naar de
kraan een of meer stappen doen. Voor
het weggooien van afval is men in veel
keukens aangewezen op de afvalemmer
in een hoek of in een kastje verderop.
Kun je het werkgedeelte in de keuken
misschien anders indelen, zodat bij elk
onderdeel van de werkzaamheden alles
steeds onder handbereik is?
Een Nederlandse leverancier van keu
kenwerkbladen en spoelunits houdt zich
al jaren met dit onderwerp bezig, heeft
het traditionele denken over keukenwerk
naast zich neergelegd en de keuken-
werkzaamheden van vandaag nauwkeu
rig geanalyseerd. Belangrijkste conclusie:
een standaard antwoord is er niet.
Wil je echt functioneel kunnen werken
in de keuken, dan moet de werkplek ge
heel op de werkwijze en (koopgewoon
ten van de gebruiker worden afgestemd.
Maar het is wel mogelijk een aantal
vuistregels te geven.
Om te beginnen dient er een werkplek
centraal in het keukenblad te worden ge
situeerd. Dat geldt zowel voor een recht
Openheid in de keuken spaart tijd.
blad als een in L- of U-vorm. Deze wek-
plek wordt ingericht voor het voorberei-
dep, zoals het schoonmaken en snijden
vap groenten of het maken van gehakt
ballen, om maar eens wat te noemen.
Onder handbereik heb je daarbij een
afvalemmer of stortklep nodig en een
wateraan- en afvoer met kleine bak voor
het snel even iets afspoelen of het vullen
van een pannetje. Deze werkplek ligt
tussen kookcentrum en spoelcentrum,
die beide in het verlengde van het werk
centrum kunnen liggen, maar ook elk
'om de hoek', in een U-vormig blad bij
voorbeeld.
Het spoelcentrum wordt dan gebruikt
voor het wassen van groente, het afspoe
len van keukengerei.
Als niet alleen links maar ook rechts
van de spoelbak een afzetgedeelte is, kan
men links vuile vaat neerzetten en na het
spoelen rechts deponeren. In standaard
voorzieningen is meestal naast de spoel
bakken) maar één afzetvlak, rechts of
links. In deze nieuwe visie op keuken
werk wordt de voorkeur gegeven aan een
spoelbak tussen twee afzetvlakken.
Een andere mogelijkheid om tijd te
sparen is de plaatsing van het benodigde
keukengerei. In de jaren zeventig wilden
we vooral alles achter deuren en in laden
opgeborgen hebben, maar daarvan zijn
we teruggekomen. Niet alleen omdat we
open vakken en rekjes met gereedschap
pen veel gezelliger vinden, maar ook
omdat je zo alles veel sneller kunt pak
ken en weer op de plaats zetten of han
gen.
Jaren geleden is al eens in Wageningen
onderzocht hoe tijdrovend het openen
van kastdeuren en laden (en het ook
weer dicht doen) eigenlijk is. Wie huis
vrouw of huisman van beroep is, zal per
dag in de keuken zo'n duizend handelin
gen verrichten.
Om maar eens wat te noemen: deur
open, pak koffie uit de kast, koffiebus
pakken, koffie erin doen, bus weer op z'n
plaats zetten en deurtje dicht. Elke fase
van dit karweitje is een handeling. We
hebben er zes, waarvan er twee de deur
functie (openen en sluiten) betreffen.
Wil je een een mes uit de la pakken (la
open, mes pakken, la dicht), dan zijn van
de drie handelingen er twee nodig om de
la te bedienen.
Onderzoekers hebben dit soort gege
vens op een rijtje gezet en ze kwamen
tot de volgende conclusie:
Het uitvoeren van duizend pak- en
wegzethandelingen in de keuken kost
ruim anderhalf uur, als je steeds een
deur of la moet bedienen. Staan of han
gen de benodigde spulletjes onder hand
bereik (in een open kast of boven het
werkblad tegen de wand), dan heb je
hiervoor amper een half uur nodig. En
houd je dus zo maar een uur over om
andere (leukere?) dingen te doen.
I
ken fruit kun je ook een plant op deze zinken
étagère zettenfoto»Qpd
Een functionele indeling van de
werkcentra in de keuken maakt
Rond Zinken tafeltje op driepoot met daarop
een 'tafelkunstweiV. foto gpd
