De ego-trip van
Bert van der Veer
ZATERDAG 3 DECEMBER 1994
'Veronica wordt de grootste commerciële zender van Nederland'
Stratego in het groot
kan als spel
ongemeen boeien.
Endemol liet onlangs
de zakelijke relatie
met RTL ontploffen
om in zee te gaan
met Veronica. Met
veel tamtam werd op
8 oktober een nieuwe
commerciële zender
aangekondigd. Niet
veel later moest de
RTL nog een 'Veer'
laten. Bert van dei-
Veer, tot voor kort
RTL's programma
directeur, bedenkt nu
een formule om
Veronica 'keihard de
sterkste' te maken.
Aan carrièreplanning heeft Bert
van der Veer naar eigen zeggen
nooit gedaan, aan carrière maken
alles. Een sollicitatiebrief heeft hij eigenlijk
nooit geschreven. Headhunters hebben aan
hem nog geen gulden verdiend. Maar in de
dagen dat Van der Veer vrijwel geen cent te
makke had, moest hij wel z'n eigen schaamte
voorbij om zich met toegeknepen stemban
den bij bevriende en vage relaties telefonisch
aan te bieden met de vraag of er wellicht nog
werk voor hem was. En nu is meneer Van der
Veer dan grootverdiener bij Veronica/Ende-
mol. „Van der Veers ego-trip overziende ben
ik niet zelden tot mijn eigen verbazing van de
ene klus in de andere beland. Kennelijk had
ik de vereiste papieren om ze allemaal aan te
kunnen. En vooral ook het gevoel. Ontbreekt
dat, dan begint het peter principle in werking
te treden."
Hij is inmiddels doende Veronica klaar te
stomen voor de per 1 september 1995 te ne
men stap buiten het publieke omroepbestel.
Natuurlijk zal de praktijk het moeten uitwij
zen, maar Van der Veer acht zich competent
genoeg te kunnen stellen dat ook deze taak
voor hepn niet te hoog is gegrepen. Enig recht
van spreken heeft hij wel. Van der Veer
bréngt 2,5 jaar ervaring in als programma
manager bij RTL4; vrijwel niemand beter dan
hij kan vertellen wat commerciële televisie
inhoudt. „Ik wist gewoon dat er een aanbie
ding zou komen. Niet zo veel mensen weten
wat het is om zeven dagen in de week een
TV-station te runnen en programmatisch te
begeleiden."
Ontslag
Bert van der Veer is het levend bewijs van de
veelvuldig geponeerde stelling dat journalis
tiek tot werkelijk alles kan leiden. Journalist
wilde Van der Veer vroeger worden, dat leek
hem zo ongeveer het mooiste dat het leven in
maatschappelijke zin te bieden had. De stu
die aan de School voor de Journalistiek in
Utrecht gaf de eigenzinnige Van der Veer er
aan; voor het dagblad Tubantia verhalen
schrijven over TV-programma's lokte hem
veel meer. Na tien maanden werd hem ont
slag aangezegd door chef kunst Jan Zitman.
„De tranen schoten mij in de ogen. Maar Jan
bracht het negatieve besluit alsof het vanuit
een positieve grondhouding was genomen.
Als ik jou hier niet wegschop, zei Jan, blijf je
hangen. En dat is niet goed voor jou."
Hij besloot zich te vestigen als freelance-
journalist. Na een imposante belronde ver
gaarde Van der Veer te langen leste wat op
drachten. Voor TROS-coryfee Willy Dobbe
mocht hij lekker bekkende teksten schrijven.
En hij verzon TV-spelletjes voor de spelshow
De Zevensprong. Betoverd door de magie van
het televisiemaken, wilde hij meer. Jongeheer
Van der Veer wilde meer over de inhoud van
de programma's te vertellen hebben. Maar
daar kon geen sprake van zijn, hij had geen
papieren en hij was te jong. „Krijg allemaal
de kolere, dacht ik, ga ik toch weer gewoon
de journalistiek in!
Tot zijn geluk kwam er in 1974 een plaats
vrij op de kunstredactie van het Utrechts
Nieuwsblad. „Bovenal had ik het voornemen
de heren in Hilversum kritisch te gaan vol
gen."
Van der Veer haalde zich met z'n recensies
de woede op de hals van menige omroepme
dewerker. In de GPD-bladen vond Van der
Veer de actrice Josine van Dalsum ook als
chansonnière de 'suffe Let', die ze in de TV-
serie Een mens van goede wil had gespeeld.
En van quizmaster Fred Oster wenste hij in
geen geval een tweedehandsauto te kopen,
gezien diens ongeïnteresseerde attitude ten
opzichte van quizkandidaten.
Van der Veer kon en kan zich soms mate
loos opwinden, ook over eigen falen. „Geen
mens zal mij zo ver krijgen daarvan voorbeel
den te noemen, hou het er maar op dat het
geregeld voorkomt. Ik ben niet het type dat
de kool en de geit spaart. Als TV-criticus deed
ik dat ook nooit. Acht maanden lang ben ik er
met al mijn oprechtheid, eerlijkheid en
agressie tegenaan gegaan. Totdat de zater
dagochtenddiensten bij het Utrechts
Nieuwsblad me tegen gingen staan, 's Mor
gens om zeven uur zat je al op de krant. En
maar wachten tot er een kunstenaar dood
wilde gaan. Vreselijk, heel triest. Er gingen
namelijk nooit kunstenaars op zaterdagoch
tend dood."
Van zijn hand was intussen het boek Gre
pen uit een kwart eeuw TV in Nederland ver
schenen. Van der Veer dacht met dat werk
wel zo veel naam te kunnen maken dat hij
zonder mankeren de markt op kon als zelf
standig journalist. Over ten minste drie uit
stekende 'contacten' dacht Van der Veer te
beschikken. Maar helaas voor hem werd bij
de GPD het besluit genomen- drastisch te
snijden in het budget voor freelancers.
Hoofdredacteur John Jansen van Galen van
De Haagse Post liet z'n stuk vier keer her
schrijven om hem vervolgens voor de geno
men moeite honderdvijftig gulden uit te be
talen. En Nieuwe Revu viel eveneens af, om
dat Ton van Dijk er als hoofdredacteur uit
„Daar zat ik dan. Mijn boek had prachtige
recensies gekregen, maar maakte me niet zo
wereldberoemd dat ik rustig aan de telefoon
de opdrachten kon afwachten. Integendeel,
er kwam niks, helemaal niks."
Bellen dan maar weer. Na een paar weken
eindjes aan elkaar knopen had hij beet. Vero
nica's Rob Out stuurde hem naar een am
bachtsschool in Bussum waar het ruwe film
materiaal lag opgeslagen van een documen
taire over kleine politieke partijen. „De man
die dat programma zou maken, was ontsla
gen. Of ik die documentaire even in elkaar
wilde draaien, vroeg Out. Nu wist ik wel hoe
een cameraman eruit zag. En wat een opna
meleider deed. Maar met film had ik nooit
iets te maken gehad. Ik noteerde het een en
ander. En ik maakte in die ambachtsschool
kennis met het fenomeen 'gelijkleggen'; er
voor zorgen dat beeld en geluid synchroon
lopen."
Van Geert Popma, toentertijd regisseur en
eindredacteur van het AVRO-programma
„We moeten oppassen dat de TV niet verwordt tot een verpletterende jukebox, die programma's uitspuwt
„Na een hoop gezeur mocht ik Toppop naderhand ook regisseren", aldus Van der Veer.
Toppop, mocht hij meer inhoud geven aan
de presentatietekst van Ad Visser. „Want die
lulde maar aan en zei weinig. Na een hoop
gezeur mocht ik Toppop naderhand ook re
gisseren."
Bloemkolen
Op Van der Veer als freelance-regisseur werd
meer en meer een beroep gedaan. En intern
nam de waardering per uitzending toe. In de
jaren zeventig was hij er als programmama
ker zo een, die graag een boodschap in zijn
programma's mocht stoppen. Afgaande op
de TV-produkten die onder zijn verantwoor
delijkheid bij RTL op de buis zijn gebracht,
lijkt Van der Veer zich te hebben ontdaan van
persoonlijk engagement. Was het zijn voor
ganger Ruud Hendriks die ooit zei: wil het
volk bloemkolen, dan krijgt het bloemkolen?
„Het is absoluut het ultieme escapisme. Ik
vrees dat de Bert van der Veer van weleer, de
TV-criticus dus, daar niet altijd gefascineerd
door zal zijn geraakt. Maar ik durf wel te stel
len dat wat onder mijn verantwoordelijkheid
tot stand is gekomen doorgaans in z'n genre
deugde. De Vijf Uur Show deugt in z'n genre,
een buitengewoon goed gemaakt program
ma. Het Rad van Fortuin deugt in z'n genre
ook. Zo lang ik als maatstaf kan aanhouden
dat een TV-produkt in z'n genre deugt, kan ik
mezelf in de spiegel aankijken."
Hij zegt te behoren tot de generatie TV-
makers als Jef Rademakers en Gied Jaspars.
„Die vinden nog altijd dat televisie een waar-
lijke verrijking moet zijn voor minimaal het
innerlijke van de mens en de maatschappij in
het algemeen. Dat gevoel zal ook bij mij
nooit weggaan. Menig programma dat ik re
centelijk heb gemaakt, getuigde van het
laatste spoortje idealisme dat ik nog heb.
Maar ik ben er wel wat cynischer over gewor
den. Ik heb de tijd meegemaakt dat kijkcijfers
er niet toe deden. En evenmin realiseerde ik
me hoeveel een programma kostte. Als ik
voor Toppop drie dagen de studio wilde heb
ben, kreeg ik die ook. Heel geleidelijk is bij
mij het besef gegroeid dat die kijkcijfers er
heel erg toe deden en ook dat het wel degelijk
van belang was hoeveel een programma
kostte. Ik heb tien jaar in Hilversum rondge
lopen, van 1977 tot 1987. Op het voor mij
goede moment, ergens in 1987, ben ik naar
Joop van den Ende overgestapt. En daar
kreeg ik in de gaten dat het allemaal om de
knikkers gaat."
Het was Henny Huisman die hem binnen-
praatte bij Joops legbatterij van het amuse
ment. In Aalsmeer regisseerde Van der Veer
onder meer de Miniplaybackshow en de fina
le van de Soundmixshow die het totale Ne
derlandse telefoonverkeer lamlegde. Hij zette
de Surpriseshow op poten. „Al met al heb ik
daar anderhalf, twee jaar als programmama
ker gefungeerd. En ja, toen kwam dat fameu
ze jaar 1989. En had Van den Ende voor TV10
een tiepje nodig dat de programma-directeur
kon spelen. In het begin leek het tussen Joop
en mij niks te worden. Ik wil m'n benen nog
wel eens op het bureau leggen. En ik pleeg
nogal eens bedachtzaam te reageren. Joop,
daarentegen, is de man van de grote gebaren.
De energie spat er bij hem van af. Hij heeft
de continue drang om te laten zien wat hij
kan. Twee volkomen verschillende karakters
dus. Maar we leerden elkaar steeds beter
kennen. En nu zeg ik: een van de redenen dat
ik bij RTL ben opgestapt, is dat Joop daar ver
trok. Ik wilde met hem verder."
Omzien in wrok richting RTL doet Van der
Veer niet. „Eigenlijk heb ik niet zo veel te
mopperen. Na het mislukte TVlO-avontuur
waren de eerste maanden de moeilijkste.
Meer dan wij was men bij RTL gewend
vanuit de beperking te werken. Maar nadat
Joop en ik onze bijdrage hadden geleverd
aan het succes van de zender, heb ik alleen
maar plezier gehad."
Is dat werkelijk zo? Op een gegevt
was je ineens geen directeur meer van RTL5.
„Niet tot mijn ongenoegen moet ik zeggen.
Als je je vak niet optimaal kunt uitoefenen, is
het beter om van die functie afgehaald te
worden. De zender is verkeerd in de markt
gezet en er was onvoldoende geld om er iets
leuks van te maken. En daarbij, een mens
heeft maar één leven en een x-aantal
werkuren tot z'n beschikking."
Als directeur is Van der Veer ten volle ver
antwoordelijk geweest voor de hoogst onge
lukkige presentatie van de zender. Hij was
het toch die riep dat RTL5 zich richtte op ho
ger opgeleiden, jongeren en mannen? Alles
bijeen is de oprichting van de afdeling 'intel
lectueel' van RTL op een fiasco uitgedraaid.
„Ja, dat vind ik ook. Een van de katers die
ik in m'n leven heb opgelopen, is wel degelijk
RTL5. Een van de redenen dat ik het leuk
vond daar deel vanuit te maken was de liefde
voor het vak. En graag wilde ik onderzoeken
of televisie niet meer mogelijkheden in zich
had dan alleen maar de grote gemene deler
te bedienen. Tijdens de voorbereiding van
RTL5 heb ik twee dagen in Engeland rondge
lopen bij Channel 4. Ik dacht: nou, dat is wel
heel leuk wat ze hier aan het doen zijn. Veel
idealisme in de programmering en er werd
nog mee verdiend ook."
Maar hier ging het mis.
„Heeft met twee dingen te maken. Met het
ongeduld van de rekenmeesters in Luxem
burg. En met mezelf. Ik bleek niet iri staat
mezelf op te splitsen. De ene zender dreigde
verwaarloosd te worden door de aandacht
die naar de andere uitging. Dat is niet goed.
Ik bedoel: RTL4 is de moeder, de moneyma
ker. Na verloop van tijd heb ik dan ook ge
zegd: ik wil graag meedoen met RTL5, maar
niet ten koste van."
Het was al geruime tijd bekend dat bij Ende
mol met name Joop van den Ende zich stoor
de aan het zuinige beleid van Luxemburg, in
de persoon van de inmiddels vertrokken di
recteur Freddy Thyes. De besprekingen verlie
pen zo moeizaam dat het met RTL wel tot een
breuk moest komen.
„Toch zijn er wel degelijk intensieve pogin
gen ondernomen de neuzen dezelfde kant op
te krijgen. En ook ik heb daar m'n bijdrage
aan proberen te leveren. Ik zat daar volledig
met een RTL-pet op, ja. Maar alleen werd het
mij wel duidelijk dat de heren Van den Ende
en De Mol een escape-route aan het creëren
waren richting Veronica."
Nadat Veronica en Endemol hun 'deal' had
den gesloten, werd vervolgens Bert van der
Veer benaderd. Of was dat al eerder gebeurd?
„Niet, nee. Het is wel zo dat ik van de ene
op de andere dag van RTL naar Veronica/En
demol ben gestapt. Dat kon, omdat in mijn
contract geen concurrentiebeding was opge
nomen. Ik wist gewoon dat er een aanbie
ding zou komen. Kwestie van afstrepen. Op
het moment dat er in Europa een hoge func
tie vrij komt, wordt meteen de naam van
Lubbers genoemd. Op het moment dat er
naar een programma-directeur wordt ge
zocht, weet je dat de naam Van der Veer
valt.'
Weg bij RTL („Ik heb geen i
proefd"), houdt hij thans kantoor op het Hil-
versumse Laapersveld als de ideeënman van
commercieel-Veronica. „We moeten oppas
sen dat de TV niet verwordt tot een verplette
rende jukebox, die programma's uitspuwt",
waarschuwt hij. „De techniek en het aanwe
zige vakmanschap maken het mogelijk meer
live-uitzendingen te maken. Daardoor raken
de kijkers meer betrokken bij de program-
Wat bijvoorbeeld te zeggen van een the
ma-programma over 'Nederland in de file'?
Om maar wat te noemen! Over pakweg een
halfjaar moet Van der Veer zijn, zoals hij het
noemt, verkenningstocht hebben afgerond.
„Paul de Leeuw naar Veronica? Als dat zou
kunnen... Wat veroorzaakt satire op commer
ciële televisie bij mensen die het mogelijk
maken die programma's te maken? Lopen ze
dan weg? Dan gaan we dat toch leuk onder
zoeken. Prikkelen hoort ook bij televisie."
Conclusie van dit relaas: Paul de l^eeuw is
reeds benaderd.
„Nee, nee, ik heb hem nog niet gespro
ken."
Het zal wel. De nu 43-jarige Van der Veer
versluiert in elk geval niet zijn ambitie: van
Veronica de grootste Nederlandse commer
ciële zender maken. Van keihard de lekkerste
naar keihard de sterkste.
