I li Onbekende' vliegtuigen bombarderen Tsjetsjenië - MraW r ÏÏWWÊÏÏM Niet Bosnië maar NAVO heeft 'quick fix' nodig Buitenland ït Op zoek naar warmte Delors: Noorwegen blijft welkom in EU Achille Lauro dreigt te zinken na brand Berlusconi buiten bereik van corruptiebestrijders Eerst Paye, dan Canadees Johnston aan OESO-top 6 fOENSDAG 30 NOVEMBER 1994 £3 GATT krijgt groen licht Huis Washington Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft onsun?annacht met ruime meerderheid het GATT-akkoord over de :hter Vrijmaking van de wereldhandel aanvaard. Dat was de eerste ;nde wjtap in de goedkeuring van het omstreden akkoord door de Ver- ïde jaijjigde staten. President Bill Clinton en zijn kabinetsleden had- r tflen de afgelopen dagen intensief campagne gevoerd om de par- een inUmentariërs en het Amerikaanse volk te overtuigen van de Idus Noodzaak het vrijhandelsakkoord goed te keuren. Morgen stemt jok de Senaat over de internationale overeenkomst, die beoogt tzie mjje handelsbeperkingen tussen 123 landen drastisch te beperken, it land; ensvl Speelgoed wapens worden ingeleverd wel v ren en|QHANNESBURGZuidafrikaanse kinderen leveren in ruil voor een teken.certificaat van president Nelson Mandela speelgoedpistolen in bij scholen en kerken. Het is de bedoeling dat ze hiermee hun ten hetzelfde te doen met echte wapens. Eerdere de regering om mensen ertoe te zetten hun illega- e leveren hadden niet veel succes. De nieuwe actie Is bedacht door de methodistische bisschop Peter Storey, die Zich liet inspireren door een actie in de Verenigde Staten, waar pij wapens kunnen worden ingeruild tegen speelgoed. Palau 185ste lid Verenigde Naties :r redj twijfpKEW york De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft gis- oene $eren in New York het eilandenstaatje Palau toegelaten als ;nde Hl85ste lid van de VN. Palau bestaat uit rond de 200 eilandjes in ontwpe Stille Zuidzee. Acht daarvan zijn bewoond. Palau telt 16.000 gen rdnwoners. Het land kwam in 1947 onder VN-protectoraat en orst „|>tond onder bestuur van de Verenigde Staten. Het is sinds 1 ok- ger dfober zelfstandig. •oen b ^Verkiezingen Haïti uitgesteld ijle fy'ORT-AU-PRiNCEDe parlementsverkiezingen in Haïti, die in de- edereicernber plaats zouden hebben, zijn uitgesteld tot op zijn vroegst jmaarl 1995. Dit heeft premier Smarck Michel gisteren verklaard, bmdejondanks bezwaren van Rusland heeft de Veiligheidsraad giste- er8ie%en besloten het aantal VN-waarnemers in Haïti te verhogen van p0 tot 500. De waarnemers moeten 'voorwaarden scheppen' die njyoor de aflossing van de Amerikaanse troepenmacht door een yn spjvN-vredesmacht, etlingi wridOosteuropeanen toch bij EU-top eheffïi de pyf onn De Duitse bondkanselier Kohl zal de regeringsleiders van t [yjekes Oosteuropese landen toch uitnodigen voor de top van de 'ilieu puropese Unie, volgende week in Essen. Vorige week nog zei cht tHeen woordvoerder van de Duitse regering dat de Oosteuropese [regeringsleiders, van Polen, Hongarije, Slowakije, de Tsjechische republiek, Roemenië en Bulgarije, niet zouden komen. De top in lEssen buigt zich onder meer over verdere uitbreiding van de EU. Doden bij gevangenisuitbraak Venezuela ELD Caracas In Venezuela zijn gisteren zo'n dertig [komen bij vuurgevechten na een massale vlucht uit een zwaar bewaakte gevangenis in de zuidwestelijke deelstaat Carabobo. Gisterochtend wisten zeker 12J3 gevangenen, nadat de elektrici- uitgevallen, via een riool te ontsnappen. Scholierenprotesten Suriname uitgebreid Paramaribo Ondanks waarschuwingen van de politie en het mi- S nisterie van onderwijs trokken gisteren twee groepen scholieren gvan middelbare scholen in Paramaribo de straat op. De optoch- Qten naar het parlementsgebouw verliepen vreedzaam. De scho len voor beroepsonderwijs blijven vooralsnog dicht. Het minis terie van onderwijs overweegt nu die voor middelbaar onderwijs ook te sluiten in verband met de zich uitbreidende onrust. Gevangen Filipijnse soldaten vermoord zamboanga Filipijnse soldaten hebben gisteren op het eiland Basilan de lijken gevonden van acht kameraden die door mos lim-extremisten gevangen'waren genomen en vermoord. Twee leden van de regeringsmilitie hadden het bloedbad maandag overleefd door zich dood te houden. De soldaten liepen aan de rand van het plaatsje Isabela in een hinderlaag van de Abu Sayyaf-groep. Zij maakten jacht op de groep, die onlangs vijf landmeters van de regering ontvoerde. Ethiopië wordt federatie addis abeba Ethiopië wordt een federatie van negen etnische re gio's. De grondwetgevende vergadering van het Oostafrikaanse land heeft tot de nieuwe politieke structuur besloten om tege- komen aan de eisen van de talrijke stammen. In acht gebieden is een bepaalde stam overheersend,.de negende regio (Zuidelijke Volken) is bedoeld voor 45 etnische groepen. Elke deelstaat krijgt het recht om zich af te scheiden als een meerder heid van zijn bevolking zich daarvoor uitspreekt. Vietnam-activist Rubin overleden los angeles Jerry Rubin, een legendarische Amerikaanse Viet nam-activist uit de jaren zestig, is maandag op 56-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van een verkeersongeval. Rubin richtte in de jaren zestig met andere radicale jongeren als Abbie Hoffman en Tom Hayden, de vroegere echtgenoot van Jane Fonda, de Youth International Party op. De Yippies, zoals zij zich noemden, stonden bij elke Vietnam-demonstratie vooraan. Rubin, Hoffman en Black-Pantherleider Bobby Seale behoorden tot de zogeheten 'Acht (later, zeven) van Chicago' die werden veroordeeld in verband met onlusten tijdens de Democratische Conventie van 1968. Bonden België dreigen met nieuwe acties Rusland ontkent betrokkenheid De Tsjetsjeense hoofdstad Grozny is gisteren aangevallen door niet nader geïdentificeerde vliegtuigen. Het bom bardement kwam enkele uren nadat de Russische presi dent Jeltsin de Tsjetsjeense president Doedajev 48 uur de tijd had gegeven om een eind te maken aan de burger oorlog in de Kaukasus-republiek en gevangen genomen Russen vrij te laten. moskou»hansgeleunsesen bij de aanval om het leven waren gekomen. Gebouwen en verkeersvliegtuigen bij het vlieg veld in de buitenwijken van Grozny zijn zwaar beschadigd. Volgens de Tsjetsjenen zijn een gevechtsvliegtuig met Russische tekens en twee helikopters neergehaald. Interfax meldde dat de Tsjetsjeense televisie er videobeelden van heeft laten correspondent Het ministerie van defensie in Moskou verklaarde meteen na het luchtbombardement, dat er geen Russische gevechtsvlieg tuigen bij betrokken waren. Vol gens Tass ging het om vier toe stellen, maar een correspondent van het persbureau Reuters die in Grozny een persconferentie van Doedajev bijwoonde, meld de dat het om drie vliegtuigen ging- De Tsjetsjeense autoriteiten verklaarden later dat tien men- Dictator Doedajev, die 1991 de één miljoen tellende bergrepubliek onafhan kelijk van Rusland maakte, is al maandenlang in een hevige strijd verwikkeld met verschil lende oppositiebewegingen. Een ervan, de Tsjetsjeense Voorlopige Raad, wordt door Rusland erkend en gesteund. Jeltsins voormalige rivaal Roe- slan Chasboelatov, een Tsjetsjeen, speelt een belangrij ke rol in de oppositie tegen Doedajev. Het breekpunt voor Rusland kwam, toen afgelopen weekein de een oppositionele aanval met tanks op Grozny werd afge slagen. Bij de gevechten werden zeventig oppositiestrijders ge vangen genomen, onder wie een groot aantal Russen. Doe dajev verklaarde maandag dat deze Russen als 'krijgsgevange nen' zouden worden behandeld als Moskou erkende dat het om reguliere Russische militairen ging. Er zou echter executie vol gen als Rusland bleef volhou den dat de gevangenen hoog stens huurlingen kunnen zijn, zoals defensieminister Gratsjov heeft verklaard. Jeltsin stelde Tsjetsjenië daarop een ultima tum, dat neerkomt op dreiging met een Russische invasie. Doedajev heeft inmiddels de islamitische landen om hulp ge vraagd tegen de 'Russische agressie'. Diverse politici, onder wie oud-Sovjet-president Gor- batsjov hebben zich al tegen Jeltsins ultimatu ken. Zij vrezen dt trokken raakt bij ee guerrilla-oorlog na beeld van Afghanistan. Minister van buitenlandse za ken Kozyrev waarschuwde het buitenland zich niet met de Tsjetsjeense kwestie te bemoei en. „Dit is een zuiver Russische binnenlandse aangelegenheid", zei hij vlak voor een onderhoud met zijn Canadese collega. uitgespro- t Rusland be- ngdurige Boekarest Een jongetje zoekt in het Noordstation van Boekarest wat warmte naast de verwarming. Het vriest in de Roemeense hoofdstad, de laatste jaren veel zwerfkinderen op straat zijn. Die proberen in de wintermaanden beschutting te vinden in stations en andere openbare gebou wen. FOTO REUTER RAZVAN SEMANARU brussel» anp-ai De Noren kunnen niet ontkomen aan inte gratie in de Europese economie. Dat zei EU-voorzitter Jacques Delors gisteren in een reactie op het euforische nei van de Noorse kiezers. Die wezen maandag in een referendum het lidmaatschap van de EU met een duidelijke meerderheid af. „Wij zijn nog steeds verbonden met Noorwegen", aldus Delors. Hij wees erop dat de Noren zich zullen moeten conforme ren aan een groot aantal EU-regels omdat het land deel uitmaakt van de Europese Economische Regio (EER) die vrij verkeer van goederen, personen en kapitaal garan deert. Delors zei ook dat 'de EU de deur open zal houden' indien Noorwegen later toch bij de unie wil komen. „Noorwegen is de enige die over zijn eigen toekomst kan oordelen", aldus de EU-voorzitter. „De Noren nemen het risico direct naast een enorme econo mische alliantie te leven wier regels aan Noorwegen opgelegd zullen worden zonder dat Noorwegen zeggenschap heeft gehad in de totstandkoming en toepassing van die regels", zei de Franse minister voor Europe se zaken, Alain Lamassoure. Delors erkende dat het tijd is voor de Unie om op adem te komen. Er staan al weer andere landen op de deur te kloppen en sommigen oefenen druk uit om op te schieten met verdere uitbreiding, consta teerde Delors. „Maar we moeten ons eerst eens afvragen, waar we naar toe willen en len kunnen uitoefen de Europese Unie. i bij de opbouw Passagiers, onder wie Nederlanders, gered Honderden passagiers en be manningsleden van het Itali aanse cruiseschip Achille Lauro zijn vanmorgen voor de kust van Somalië geëva cueerd, nadat op het schip een grote brand was uitge broken. Aan boord bevon den zich ook zo'n honderd Nederlanders. Zij hadden via Cruise Travel in het Gelderse Putten een trip van Genua naar het Zuidafrikaanse Durban geboekt. Het schip was op 19 november ver trokken en zou op 9 decem ber aankomen. Cruise Travel zegt de enige organisatie in Nederland te zijn die trips met de Achille Lauro boekt. „Het is een enorm populair schip, we hebben er jaarlijks zo'n 1400 tot 1500 belangstellenden voor. Misschien komt het doordat het een van oor sprong Nederlands schip is, de Willem Ruys." e Italiaanse radio meldde dat de 565 passagiers en de 150 bemanningsleden het schip met behulp van red dingsboten hebben verlaten. Één bemanningslid zou op de boot zijn achtergebleven. Volgens de Italiaanse haven autoriteiten is de brand moeilijk onder controle te krijgen en is de kans groot dat het schip zinkt, omdat het slagzij heeft gemaakt. De Achille iTiuro, eigen dom van de Napolitaanse re der Starlauro, zond via een satellietcommunicaticsys- teem een noodsignaal uit over het uitbreken van de brand. De Italiaanse haven autoriteiten onderhouden contact met een Grieks schip dat zich in de huurt van de Italiaanse cruiser bevindt. Over de oorzaak van de ramp is nog niets bekend. De Achille Lauro werd we reldberoemd nadat vier Pa lestijnse guerrillastrijders het schip in 1985 op de Mid dellandse Zee hadden ge kaapt. Kans op grote stakingen vrijdag groot slechts één doel; Berlusconi van corruptie beschuldigen om zo zijn politieke carrière te vernie tigen". De premier is nog steeds niet ondervraagd en de kans is groot dat de Milanese onderzoekers die kans ook niet meer krijgen. Berlusconi zelf gaf gisteren geen commentaar. Hij debatteerde de hele dag met de leden van zijn kabinet over de toekomst van de regeringscoalitie en de manier waarop een nieuwe bot sing met de vakbonden kan worden voorkomen. De vakbe weging heeft voor komende vrijdag een algemene staking op stapel staan. Vandaag spreken kabinet en bonden over de hervorming van het pensioenstelsel, het grootste twistpunt. Berlusconi heeft la ten doorschemeren dat hij wel wat wil toegeven, maar hij houdt er aan vast dat de pen sioenhervorming onderdeel moet blijven van de grote be zuinigingsoperatie die de staatsfinanciën weer op orde moet brengen. De bonden zijn dan ook niet optimistisch over de uitkomst van het overleg van vandaag. Mislukt dat gesprek, dan gaan de grote stakingsac ties vrijdag zeker door. correspondent De Italiaanse premier Berlusco ni lijkt de dans te ontspringen. De Milanese magistraten van het Schone-Handenteam mo gen niet langer onderzoek doen naar corruptie bij de fiscale po litie, de Guardia cli Finanza. Het Hof van Cassatie heeft besloten dat onderzoek over te hevelen naar het Openbaar Ministerie van de stad Brescia. Die stap wordt algemeen beschouwd als een poging om premier Berlus coni, die verwikkeld is in dezelf de zaak, uit handen van Justitie te houden. Plaatsvervangend procureur D'Ambrosio zei de beslissing onbegrijpelijk te vinden: „Het doet mij sterk denken aan de ja ren zeventig toen magistraten onderzoeken kwijtraakten om dat ze te dicht de waarheid wa ren genaderd". Elena Paciotti, voorzitter van de Nationale Ver eniging van Magistraten, sprak van een 'zeer ernstig besluit'. Van regeringszijde is de be slissing van hel hof met instem ming begroet. Tiziana Maiolo, lid van Berlusconi's partij Forza Italia en voorzitter van de ka mercommissie van justitie, zei: „Het onderzoek in Milaan had hoe het, met meer lidstaten, geregeld moet worden in de Unie." „Wij moeten de zaak niet dramatiseren", zei EU-commissaris voor buitenlandse za ken Hans van den Broek, die ook opmerkte dat Noorwegen door lidmaatschap van de EER, NAVO en andere internationale ak koorden nog steeds stevig aan Europa vast zit. De daadwerkelijke toetreding van drie andere landen, Oostenrijk, Zweden en Fin land zal geen vertraging oplopen door het Noorse 'nei', zei Van den Broek. Hij ver klaarde dat in de verdragen al rekening is gehouden met een eventueel afhaken van een of twee kandidaten. Hij betreurde het echter .dat de Noren niet direct invloed zul- De I ean-Claude I -generaal vai aye brussel :n succesvolle 24-uurssta- cing, onder meer bij de spoor wegen, hebben de Belgische /akbonden gisteren gedreigd Jnet meer acties in de komende ^fnaanden. Ze eisen dat de rege ring hen betrekt bij de plannen /oor privatisering en sanering in overheidsbedrijven. De vakbeweging is bang dat 352,1 die operaties uitlopen op snij- 'n salarissen en aantallen Ook houden de bonden ïun hart vast voor de pensioen regelingen. Ter verdediging van lie zaken werd gisteren in grote staatsbedrijven het werk mas- >aal neergelegd. Behalve de losterijen, het telefoonbedrijf en het treinverkeer, ,kwam ook i.ijBrussels luchthaven Zaventem stil te liggen. Daarnaast werd g^'j ictie gevoerd bij de Franstalige j omroep RTBF, het openbaar onderwijs in Wallonië en 9,1 Vlaamse jeugdinrichtingen. Amerikaans gedram wekt toenemende ergernis in Europa CORRESPONDENT Er zal heel wat delicaat politiek herstelwerk no dig zijn, als de ministers van buitenlandse zaken van de zestien NAVO-landen morgen in Brussel bijeenkomen. De NAVO is zwaar aangeslagen door de openlijke ruzie tussen de Europese part ners en de Verenigde Staten. Het is één ding, als de leidende Republikeinse senator Dole spreekt over een breakdowneen ineenstorting van de Alliantie. Dat kan men nog afdoen als retoriek voor het eigen publiek. Het is pas echt ernstig als zelfs geschoolde diplomaten bij de NAVO toegeven dat 'wij niet kunnen ont kennen dat er een probleem is met onze Ameri kaanse bondgenoten'. Het transatlantische meningsverschil is formeel ingegeven door een verschillende kijk op de oor log in Bosnië, maar het blijft daartoe niet be perkt. Er is veeleer sprake van een botsing der culturen tussen de NAVO-landen aan deze en gene zijde van de Atlantische Oceaan, en die is ouder dan het Bosnische conflict. Zolang het Sovjet-rijk nog bestond, kende de wereld een eenvoudige verdeling in goed en kwaad. Beide zijden hielden elkaar in gijzeling met hun atoomraketten. West-Europa kon schuilen onder de Amerikaanse atoomparaplu, hoewel de werkzaamheid daarvan gelukkig nooit in de praktijk hoefde te worden getest. De Verenigde Staten maakten i geheim van dat een eventuele opmars van de Sovjetunie eerst en vooral op Europees grondge bied tot staan moest worden gebracht. Als het enigszins kon, moesten de VS zelf buiten schot blijven. Het was een van de redenen waarom er een 'Europees theater' werd geschapen, bewa pend met Pershings-II- en kruisraketten. Aan deze glasheldere ordening der dingen kwam vijf jaar geleden een einde toen de Berlijnse Muur viel, het communisme zijn laatste adem uitblies en in Europa de oeroude demonen hun kop weer opstaken om te beginnen op de Bal kan. West-Europa heeft in het begin van het conflict ook zelf fouten gemaakt, maar dan wel omdat het de beste bedoelingen had, begrip wil de opbrengen voor de historische opeenhoping van de potentiële conflictstof op de Balkan en niet op alle zere tenen tegelijk wilde trappen. De Amerikanen hebben daar vanaf het begin niets van gesnapt. Zoals de vroegere Amerikaan se VN-ambassadrice Kirkpatrick afgelopen week nog schreef: „De Amerikanen zijn onverschillig voor Britse, Franse, Russische en andere gevoe ligheden ten aanzien van goed of slecht in de veertiende eeuw. Ze maken zich evenmin druk om Europese invloedssferen ".Ze vervolgde: „Waar de Amerikanen wel om geven, zijn men sen die uit hun huizen worden verjaagd, burgers die worden gebombardeerd, overhoop gescho ten, verbrand of doodvriezen. We geven om plunderingen, verkrachtingen moord". Het stond er, alsof de Europeanen er koud onder blijven. Het Amerikaanse wereldbeeld is sinds het einde van de Koude Oorlog tot een demagogisch sim plisme versmald. Daarom worden voortdiirend oplossingen geëist, die een doorsnee TV-kijker kan bevatten. Die kijker heeft dankzij de Ameri kanen al talloze spectaculaire scenes mogen aanschouwen, waarvan het wezenlijke nut ach teraf echter mag worden betwijfeld. Zo was er de boeiende, //uegefilmde landing op het strand van Mogadishu, die later in een sma delijke aftocht eindigde. En deze herfst viel te 'genieten' van de meeslepende politie-actie in Haïti. De Amerikanen willen het liefst dat de Eu ropese NAVO-partners ook zo opereren in Bos nië en ze begrijpen maar niet, waarom dat niet gebeurt. Iedere tegenwerping van Europese zijde wordt weggewuifd: dat de VN-froepen op de grond dan groot gevaar lopen, dat men geen partij wil kie zen in het conflict, dat het terrein moeilijk be gaanbaar is, dat luchtacties te veel burgerslacht offers zouden maken, dat men de Russen met hun speciale band met de Serviërs niet van zich wil vervreemden. De Amerikanen trekken zich niets aan van dit soort gevoeligheden. Minister Van Mierlo van buiten landse zaken liet toen echter al weten dat Nederland de kandi datuur van Paye steunde en geen lobby voor Lubbers voer de. De ambassadeurs van de 25 industrielanden die de OESO vormen, waren eenstemmig in hun keuze. Ook de Nederlandse ambassadeur, Van Dam, steun de het compromis, terwijl hij zich daartegen maandag nog verzette. De aanvankelijke Ne derlandse aarzeling gold niet de personen Paye en Johnston, maar het met veel moeite be reikte compromis. Van Mierlo vindt dat een benoeming bij een belangrijke organisatie 'niet het resultaat mag zijn van een eindeloze serie compromissen'. Over de OESO-topfunctie is maandenlangonderhandeld. Communist Adhikary (74) premier Nepal blijft secreta Organisatie Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Zijn termijn loopt tot juni 1996. De Canadese oud minister Donald Johnston volgt hem dan voor vijf jaar op. Dat heeft een OF,SO-woordvoerdcr vannacht in Parijs bevestigd. Dit compromis betekent dat ex-premier Lubbers achter het net vist. Vorige maand werd hij genoemd als mogelijke kandi daat voor de OESO-topfunctie. „Ze denken dat ze de Serviërs maar één schop hoeven te geven en dal de zaak daarmee is gere geld. Ze hebben geen enkele boodschap aan de beperkingen die wij onszelf'willen opleggen", wordt in NAVO-kringen in Brussel verzucht. 'Brussel' begint zich openlijk te ergeren aan sim plistische non-oplossingen als lift and strike (het opheffen van het wapenembargo tegen de Bosnische regering, gevolgd door bombarde menten) of een quick fix (een 'snelle reparatie' van de situatie rond Bihac dooreen manschap pen verslindende demilitarisering van het ge bied). De Amerikanen zadelen de Europeanen telkens weer op met nieuwe flitsende ideeën, maar blijven intussen hardnekkig weigeren om zelf troepen te sturen. Niet Bosnië, maar de NAVO heeft een quick fix nodig. De verdeeldheid moet deze week in ieder geval voor het oog van tafel. Anders zou de kans van slagen van het nieuwe vredesplan, dat de in ternationale Contactgroep voor Joegoslavië vrij dag bespreekt, wel eens heel erg klein kunnen worden. Met het toeslaan van een confederatie tussen Servië en de Bosnische Serviërs, die tot nu toe gold als 'beloning' voor de Servische ver- overingslust, vertoont het plan toch al de despe rate trekken van een allerlaatste bod. Man Mohan Adhikary, de leider van de Nepalese communisten, is gisteren door koning Birendra benoemd tot premier. De 74-ja- rige Adhikary wordt vandaag beëdigd. Een van de eerste beslissin- gen van de nieuwe regeringslei- der was de benoeming van de orthodoxe communist Madhav Kumar Nepal tot vice-premier en minister van buitenlandse zaken. Nepal is afkomstig uit een kleine marxistisch-leninisti- sche partij die zich in 1991 aan sloot bij de gematigder commu nisten van Adhikary. Adhikary's partij, de Verenig de Marxisten-Leninisten (UML), won 88 van de 205 parlements zetels bij de onlangs gehouden verkiezingen. Dat was net iets meer dan de 83 zetels die de vo rige regeringspartij, de Congres- partij, behaalde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7