Een plaat is een hit
als er een hit op staat'
De 'TV Nomaden' zijn overal
Rtv show
Reclamemakers
bezorgd over
irritatie bij
televisiekijkers
gesprokee
MAANDAG 28 NOVEMBER 1994
AMSTERDAM MONIQUE BRANDT
Wat is vervelender dan
een speelfilm op televi
sie die wordt onderbro
ken door reclame? Juist, een film die
twéé keer wordt onderbroken door een
reclameblok. Regelmatige televisie
kijkers kennen het probleem: zij wor
den soms bijkans gek van al die oerver-
velende spotjes voor afwasmiddelen,
maandverband of tandpasta die het
scherm teisteren. Daarbij worden veel
van die spots soms tol in het oneindige
op één avond herhaald. Van pure ellen
de wordt gedurende de reclameblokken
dan maar doorgezapt naar een net
waar nog een gewóón programma te
zien valt.
Wat u en ik allang wisten, dringt nu
gelukkig ook tot de reclamewereld
door: er is te veel reclame op televisie
en dat is voor de consument soms knap
irritant. Niet dat de reclamemakers zich
overigens zorgen maken over al dat
vergalde kijkgenot. Nee, 'de kwaliteit
van de informatieoverdracht op televi
sie staat op het spel', zo heet het in re
clamekringen. Simpel gezegd: het effect
van reclame gaat verloren als het pu
bliek zich aan de boodschap irriteert en
vervolgens 'wegzapt'. Het is vooral zon
de van het geld. Want volgens schattin
gen wordt volgend jaar ruim een mil
jard gulden uitgegeven aan reclame op
de Nederlandse televisie.
De vereniging van erkende reclame
adviesbureaus (VEA) wil een oplossing
vinden voor de toenemende irritatie
van kijkers. Daartoe wil de VEA een ge
sprek aangaan met de STER, IP, dat re
clamezendtijd verkoopt voor RTL en
Veronica/Endemol. „Het is louter een
financiële kwestie", geeft VEA-directeur
Han Nieman ronduit toe. „Het is voor
ons immers van belang dat de bood
schap zo goed mogelijk overkomt. Het
gaat ons om onze klanten, de adver
teerders."
Kijkers ergeren zich aan spotjes die soms
vier, vijf keer in een uur over het scherm
glijden, foto united photos de boer nils
Code
De VEA wil met de betrokkenen, die
zich positief hebben uitgelaten over het
plan, een reclamecode ontwikkelen
waaraan eenieder zich te houden heeft.
Daarmee wil de VEA tevens voorkomen
dat de overheid ingrijpt en beperkende
maatregelen instelt. VEA-voorzitter
Walter van der Mee: „Ik zeg niet dat het
vijf voor twaalf is, maar laat ik zeggen:
het is elf uur. Kijkers ergeren zich aan
de uitzendfrequentie, spotjes die soms
vier. vijf keer in een uur over het
scherm glijden. Ook de inhoud van
sommige commercials werkt irritatie-
verhogend. Een reclame voor een was
middel of een luiermerk bijvoorbeeld,
probeert op een uiterst simpele manier
de doelgroep aan te spreken. Consu
menten die niet tot die bepaalde doel
groep behoren kunnen zich daardoor
beledigd voelen. Op het creatieve vlak
kan er dus ook heel wat verbeterd wor
den."
Mediaplanner Ruud de Lange van
The Media Partnership, die voor adver
teerders TV-zendtijd inkoopt, kan zich
vinden in de bezorgdheid over de afne
mende effectiviteit van reclame. In een
Televisiejaarrapport 1995 dat The Me
dia Partnership onlangs uitbracht, werd
al geconcludeerd dat de reclamezend
tijd van de STER niet moet worden uit
gebreid omdat meer reclame weerzin
oproept bij het publiek. Het bureau
pleit daarom ook tegen de invoering
van programma-onderbrekende recla
me bij de publieke omroepen.
De Lange: „Geen enkele adverteerder
zit te wachten op een reclameblok van
twintig spotjes, want daarin valt je
boodschap helemaal weg. Ook de kij
kers hebben een hekel aan die lange
blokken. Het is goed om daarover na te
denken, al vind ik zelf dat het nogal
meevalt met die irritatie van de kijkers.
Een paar jaar geleden hadden we in
Nederland amper gehoord van pro
gramma-onderbrekende reclame, nu
worden er duizenden spots uitgezon
den. En het publiek is er redelijk aan
gewend."
Maandverband
De VEA inventariseert nu de onderzoe
ken die er al zijn gedaan naar de mo
menten waarop de kijkers afhaken. Op
basis daarvan zullen de partijen afspra
ken maken over de te nemen maatre
gelen. Ook wordt er gedacht over het
oprichten' van een platform waarin te
levisiemakers en reclame zich voortaan
over dit soort zaken zullen buigen.
Van der Mee: „In de gesprekken met
STER, Veronica en IP zullen we in ieder
geval kijken of het mogelijk is om de re
clameblokken meer harmonisch in te
vullen, zodat je als kijker bij wijze van
spreken niet meer van de boter in het
maandverband valt.
Op de Duitse televisie
werden ze aangekondigd
met de opmerking 'een
knap uiterlijk is ook niet alles'. Een
Britse discjockey betitelde de zange
ressen van de Limburgse band Pus
sycat als 'een stelletje slagersmei
den'. Maar juist het ontbreken van
elk flintertje glamour, de uitstraling
van The girl next door bracht de drie
nuchtere zusjes Tonny, Marianne,en
Betty met het nummer Missisippi
wereldroem.
Want beroemd, dat wérden ze. De
plaat stond in 1975 nummer 1 op de
hitlijsten in Duitsland, in Zwitser
land en Oostenrijk, in Scandinavië
en Engeland. En in Brazilië stond
Pussycat maar liefst 126 weken in de
hitparade. „We zongen al vijftien
jaar samen, en toen werden we op
eens zo beroemd. Het ging allemaal
wel erg snel", geeft Tonnie achteraf
toe in de eerste aflevering van de
vijfdelige NOS-reeks Single Luck.
Programmamaker Tonko Dop be
licht in deze reeks vijf 'megahits' uit
de jaren zestig en zeventig, liedjes
die iedereen van achter naar voren
kon meezingen en die over de hele
wereld waanzinnig populair werden.
Door middel van interviews met
de vertolkers, componisten en ande
re betrokkenen en met behulp van
oude televisie-fragmenten probeer
de Dop die tijd nog eens terug te ha
len. Hij laat zien wat het effect van
die plotselinge roem is geweest op
de zangers/zangeressen van num
mers als Una Paloma Blanca (The
George Baker Selection), Ma belle
Amie (Tee Set), I remember Elvis Pre
sley (Danny Mirror) en Marina (Roc-
co Granata).
Hip
Volgens platenmaatschappij-mede
werker Theo Roos was ons land door
al die hits opeens heel 'hip'. „Neder
land, daar kwamen hits vandaan, dat
werd internationaal erkend. En de
mensen die die hits scoorden waren
geen copieën van Amerikaanse of
Engelse groepen, ze waren uniek.
Dat palingpop-syndroom waar de
Nederlanders bet zelf zo moeilijk
mee hadden bleek het in het buiten
land heel goed te doen."
Zoals Tee Set. De band is allang
uit elkaar, maar zanger Peter Tette-
roo zingt het nummer Ma Belle Amie
nog steeds op thema-avonden of in
pretparken. Door mismamanage-
ment hebben de bandleden weinig
geld overgehouden aan de toenmali
ge populairiteit. „Ik snap niet dat we
zo lang zo onzakelijk zijn gebleven",
zegt componist Hans van Eyck er
achteraf over.
Pussycat ging in 1985 uit elkaar.
De koek was op, er waren geen grote
hits meer en de dames wilden wel
weer eens andere dingen gaan doen.
Als het maar in Limburg was. Tonny
(de blonde) heeft nu een solocarriè
re, Betty (die met het lange donkere
haar) speelt in een band, Marianne
drijft een café. Een enkele keer wil
len ze het nummer nog weieens zin
gen, maar verder is Pussycat verle
den tijd. En geen van allen zijn ze
daar erg rouwig om. Het is leuk ge
weest.
De voormalige, Belgisch/Italiaan
se automonteur Rocco Granata die
een vermogend man is geworden
met zijn liedje Marina, is minder be
rustend. Hij hoopt nog steeds op een
hit die zijn grote succes uit 1960 zal
overtreffen. „Ik voel me nog altijd
dat jongetje dat moet vechten om
het verder te brengen dan mijn va
der. Ik heb altijd het gevoel dat ik in
mijn leven te weinig heb gedaan."
Granata heeft door middel van al
lerlei bewerkingen geprobeerd om
Marina weer in de hitlijsten te krij
gen. Dat lukte ook, met een New
Beat versie. Maar hij beseft wel dat
het origineel toch het meeste aan
sloeg. „Ge kunt de mensefi niet be
dotten. Het geheim van Marina is de
zon die in het liedje zit. Ik heb daar
na liedjes geschreven die ik zelf veel
mooier vond, maar waar waarschijn
lijk toch een wolkje voor de zon
hing."
Elvis
Het nummer I remember Elvis Pre
sley van Eddy Ouwens, alias Danny
Mirror, lag twee dagen nadat Elvis
gestorven was, in de winkels. Ou
wens was naar eigen zeggen zo aan
gedaan dat hij het nummer in één
keer schreef. Diezelfde nacht nog
werd de plaat geperst en gedistri
bueerd. Het werd een miljoenensuc
ces. In de videoclip zingt hij -gehuld
in pyama - met betraande ogen over
Tee Set is allang uit elkaar, maar
zanger Peter Tetteroo zingt het
nummer 'Ma Belle Amie' nog
steeds op thema-avonden of in
pretparkenfotogpd
zijn gestorven idool. „Het was ge
schreven uit emotie, dat werd door
het publiek herkend."
Maar DJ Felix Meurders dacht er
anders over: hij betichtte Ouwens
van lijkenpikkerij, en Ouwens sleep
te hem -met succes - voor de rech
ter. Maar het nummer dat hij een
paar jaar later schreef, na de dood
van John Lennon, bracht hij wijselijk
niet uit. ,Ik had geen zin in het 'alle
dertien dood-effect."
Una Paloma Blanca werd geschre
ven als extra instrumentaal nummer
voor een LP. Aanvankelijk wilde de
maatschappij het nummer niet uit
brengen vanwege het 'fluitintro',
maar het kwam er toch, en ook dat
werd een wereldhit. „Het werd op
het juiste moment uitgebracht",
denkt Hans Bouwens/George Baker.
„Ik kan morgen net zo'n liedje uit
brengen en dan wordt het niets, om
dat op dat moment de magie ont
breekt."
Muziekuitgever Willem van Koot-
en ziet het eenvoudiger: „Een plaat
is een hit als er een hit op staat."
('Single Luck', morgenavond, 19.30
uur, Nederland 3)
Antonie Kamerling in Hunf§n
„Op de set van de film 'SuM®
16' noemde iedereen me L
Toro'. Dat krijg je als je in ar"*'
derhalve dag vijftien vrouwf6"
afwerk,." fe
pms
Gregor Frenkel Frank in feerv,
Studio: 15
„Ik doe al honderd jaar nj
meer aan Sinterklaas. Vroejr||er
heb ik het even gevierd nL f,
mijn kinderen, maar toen ze It zei
tweede achtereenvolgende jspntjc
het ene pak na het andere lÉ?'^k
terlijk openscheurdeh, ben fs 3
3 gestopt. Tegenwoordij
Sinterklaas een feest
middenstand wel bij vaart,
bestaan de cadeaus die wordj
gegeven vaak uit een ijskast fci
i Cadillac met een papierf
eromheen."
M
Midas Dekker in VARA lfjeni
magazine:
„Een knaagdie
Onder zijn beiteltand|ien
wordt elke noot
houwwerk, de vervolmaki.
t de noteboom indertj^®'
ogen moet hebben
staan."
Presentatrice Hanne)
Groeteman in het Parool:
„De kroning van Beatrix wl
een traumatische ervaring, i
heb die dag voor de VARA-r;
een uitzending gemaakt c
kroning en krakersrellen,
versum 1 zou de kroning dol
en wij, Hilversum 2, de rellfi
Wie er ook gezeten had, je 1
het volgens mij nooit goed kii
nen doen. Maar goed, ik r
verkeerd geplaatste grapjes i
het is mooi weer om te kraki
niet om te kronen. Baldadf
Wist ik veel waar ik hjj
had. Ik had nog
nooit een kraker ge
zien. Het kostte de
VARA 20.000 leden
en mij bijna mijn
baan."
'Single Luck' over de megahits van toen:
Pussycat had in 1975
een hit met 'Missis-
Sippi'. foto cpd i 1 1
Bar, Pee,ere
TV Studio: .22
„Het is een mi
vatting te denki
dat Zwarte Piet
Afrika komt. Hij i
gewoon een over-enthousia^.öS
schoorsteenveger. En dan z
er mensen die denken dat Si)
terklaas zal verdwijnen q
plaats te maken voor de Ker
man. Ondenkbaar! Als je de rij
dom van de glamour-ster Si
terklaas vergelijkt met de ranj.OC
ge kwaliteiten van de Kerstma.2E
kom je tot de conclusie dat
laatste slechts een cadeautje
drager is met een watten baaj.52
Ook heeft hij vaak een alcohij
probleem, en dat heeft Sint nj
nooit gehad."
1.22
Gerard Joling in Weekend:
„Voor een televisiespecial z
ten we aan de kust van de 4
lantische Oceaan. Schitteren
Er zijn opnamen gemaakt op|
rivier de Gambia, in een baza
en in het oerwoud. Ik ben ni
zo bang uitgevallen, maar in H
oerwoud had ik het toch moi
lijk. Het barstte er van de will.OC
apen en slangen. En terwijl |.24
daar stond te zingen, probe$.3C
den die apen me te ovt
schreeuwen."
Belinda Meuldijk, echtgen
te van Rob de Nijs, in VA1
TV-Magazine:
„Televisie is het meest ondi.25
schatte medium dat we kenne
Waarom denk je dat hele voll|,01
stammen zo graag seksfilms I
televisie zien? Omdat ze n
daarna in bed helemaal te g
lekker hebben! Ja toch?"
\A1
Acteur Jean Claude Va
Damme in Veronica:
„Natuurlijk ben ik met de 'l
ve story' in de film 'Time Cq
door mijn nieuwe bruid Daij.3E
geïnspireerd. Ik laat het hs
spreken omdat ik nu geluklj
ben. Ik wilde met Darcy me
dan een soort supermarkt hl
welijk. Uiteindelijk zijn we I
Thailand getrouwd door mo
nikken. Het werd echt e|.4E
prachtig ceremonieel."
Broedplaats, snelkookpan, bananenrepubliekbij
TV Nomaden kan alles. Credo: Leuke televisie
maak je niet vanachter een bureau, leuke televisie
maak je buiten. In Zeeland, in Katwijk en zelfs in
Coevorden. Zoeken naar wat de jongeren zoeken
elke maandagavond is het weer prijs: ,,De regio
intrekken, dat is voor ons erg belangrijk."
'Wij volgen jongeren in de dingen waar ze mee bezig zijn
p
B m en keurige villawijk in
I Coevorden. Een jongen
gooit een bal door een
basketbalring. Paardestaart, honk
balpetje dit is Bas, de zoon van de
keurige wethouder.
Vader loopt het beeld binnen. Zet
even uiteen hoe Coevorden sociaal
in mekaar steekt. Dat je daar een vil
lawijk hebt waar Relus ter Beek zo
maar je buurman kan zijn, maar dat
dat niet in heel Coevorden zo is.
Volgt een verkenning van Coevor
den. Beelden van een vriendje met
een trui van 300- en een broek van
600 gulden, maar ook van kornuit
Buffel, die zich geregeld door Bas
de keurige wethouderszoon laat
tatoeëren. Kijk, hier, een lintwurm
op mijn ami. Een afbeelding van een
lintwurm? Waarom? Nou, zo maar.
Het was Bas zijn idee. Maar wat vin
den je ouders ervan, Bas, dat je hier
en daar van die plaatjes in ander
mans velletje spijkert?
„Ummm... Mijn ouders weten het
niet."
Een VPRO-zolder. Minou op den
Velde bekijkt de eerste 14. 15 ge
monteerde minuten van haar repor
tage over Coevorden, Drenthe, pal
aan de Duitse grens. Vandaag, bij
uitzending, zullen het dertig minu
ten zijn. dertig minuten over de
jeugd van Coevordep. Waarom in
hemelsnaam Coevorden?
„Toen ik nog bij Onrust werkte,
kreeg ik een keer een tape van een
bandje uit Coevorden. Dat bandje
had muziek met anti-christelijke
teksten gemaakt, terwijl Coevorden
toch een heel christelijk dorpje is.
Later draaide ik een keer een onder
werp in de Haagse Schilderswijk en
zelfs daar kenden ze mensen uit
Coevorden. Zo is Coevorden altijd in
Het redactieteam van 'TV Nomaden': „De regio intrekken is voor ons erg belangrijk." foto kippa
m'n gedachten gebleven. Wat mij
steeds fascineert is hoe mensen in
de samenleving op elkaar inwerken:
die dwarsverbanden, zeg maar. In
Coevorden zie je duidelijk dat er
sprake is van groepsvorming, maar
die groepen gaan niet tegen elkaar
Zoekende jongeren
Een half uur TV Nomaden over één
onderwerp. Kan gebeuren. Een vol
gend* keer zitten er misschien wel
weer zeven, acht items in de uitzen
ding. Eigenlijk weet je het nooit bij
de jonge garde van de VPRO, die
zichzelf nu voor het derde seizoen
op het medium televisie uitleeft.
Soms is er een presentator. Jeroen
Bishoff, maar soms ook niet. Soms
zijn de speciale verslaggevers Klaas
en Empee ter ontwapening op pad
gestuurd, maar soms ook niet. Soms
trekken de Nomaden er met een ou
de autobus op uit, of laten ze zich
met een aak de Rijn afzakken, maar
soms ook niet. Het enige dat vast
staat is dat het programma over jon
geren en hun belevingswereld gaat.
„Het uitgangspunt is: Wij volgen
jongeren in de dingen waar ze mee
bezig zijn", vertelt William de Bruijn.
„We gaan op zoek naar bijzondere
jongeren, jongeren die misschien
zelf óók zoekende zijn. En wij zoe
ken dan naar wat zij zoeken."
Zelf maakte hij bijvoorbeeld een
dubbelportret van twee jongens aan
de kust, één in Katwijk en één in
Wijk aan Zee. Die in Katwijk leek
voorbestemd zijn hele leven in een
viskar te moeten werken, die in Wijk
aan Zee droomde van een eigen
strandpaviljoen, een boot en een reis
om de wereld. „We wilden een re
portage maken over kustplaatsen in
de winter. Dan blijkt er in die twee
jongens een mooi contrast te zitten,
daar ga je dan mee door, en tenslot
te blijk je met die jongens het hele
verhaal te vertellen."
Een inhoudsopgave voor TV No
maden valt veelal pas kort voor de
uitzending te maken: er wordt vrij
makkelijk met onderwerpen gescho
ven. De makers laten zich voor de
aanstaande maandag nog iets an
ders invallen, of er komt nog een ac
tueel verhaaltje tussendoor. Volgens
William de Bruijn is dat een van de
grootste charmes van het program-
„We maken wel een planning van
tevoren, maar als het zinnig is om
een item wat vroeger of wat later uit
te zenden, dan doen we dat. Zo kun
je ook inspelen op actualiteiten. Wat
dat betreft is dit een compleet ande
re manier van televisie maken dan
die in Hilversum gewoon is, waar al
les vaak al maanden van tevoren
vast ligt. Elke dag bekijken we hier:
Welke kant gaan we op?"
Minou op den Velde: „We hebben
er hier heel veel lol in, dat zie je vol
gens mij ook wel aan het program
ma. Andere televisieprogramma's
zijn vaak afstandelijk, met presenta
toren achter een desk dat is dan
bijna een soort fysieke barrière met
de kijker. De sfeer bij ons is er toch
meer één van: Jij kan ook televisie
maken, en: We doen het met z'n al
len. Dat noemen wij dan het Noma
den-gevoel."
Ingedikte vrijheid
Trouwe kijkers van het programma
melden zich ongeacht opleiding
wel spontaan aan als aspirant-
Nomade, vaak gelokt door het frisse,
eigenzinnige karakter van de bende.
Op dat moment kunnen goede idee
ën zwaarder wegen dan ervaring: het
hóeft er bij VPRO's Jong Oranje niet
allemaal even 'gelikt' uit te zien.
Maar de makers op weg naar de
honderdste aflevering raken meer
en meer ervaren, durven nu ook
meer. Drijft het programma daar
door in een andere richting?
William: „Ik denk dat het vrijer
wordt...."
Minou: „De mensen achter het
programma weten individueel
steeds beter wat ze willen."
William: „Ik denk ook dat het TV
Nomaden-gevoel zich intussen wel
bewezen heeft. Dat je dat gevoel ook
in alle uitzendingen kunt herken
nen, hoe verschillend ze onderling
ook zijn."
Minou: „Het is heel makkelijk om
teeveetje te spelen, jezelf te behan
gen met een camera en er op uit te
trekken, maar het vergt nogal wat
om een aantal jaren te werken aan
een programma waarvan jij moet
zeggen wat erin moet: Jongens, zijn
er nog ideeën? Kom maar!"
William: „Er is altijd gezegd: Als je
een idee hebt. ga je het maken. Voer
maar uit. En hier kun je dat hele pro
ces doormaken. Dat is een vrijheid
die af en toe zelfs ingedikt moet wor
den."
('TV Nomaden', vanavond, 19.59
uur Nederland 3)
