Swing in Wapen van Voorschoten
Cultuur&Kunst
Oysterband:
moeilijk om
stil te
blijven staan
Leids Toonkunstkoor zingt met Bulgaars Filharmonisch orkest
Kirby vertelt overdonderend
Het Zingend Hart verdient alle aandacht
Broeierige Claw Boys Claw: live nog steeds de beste
IMAANDAG 28 NOVEMBER 1994
11
huis)|
Avond rond Hugo Claus
alphen aan de rijn» Het Literair Café Alphen aan de Rijn wijdt op
30 november in het kader van het Hugo Clausjaar een avond
aan het oeuvre van deze Belgische schrijver. Kaarten voor het
programma, dat om 20.30 uur in de Parkfilmzaal begint, zijn
voor vijf gulden te koop bij Boekhandel Haasbeek en de Open
bare Bibliotheek van Alphen.
Architecten over bouwen in binnenstad
leiden Het Nieuw Leids Architecten Kaffee houdt morgen een
thema-avond over 'Bouwen in de Binnenstad'. Mensen die op
dit moment bezig zijn met bouwplannen in de binnenstad ver
tellen over hun ervaring. De avond begint om 20.00 uur in Socië
teit De Burcht, Burgsteeg 14 in Leiden.
Naomi Iwase wint pianoconcours
den haag De 22-jarige Japanse pianiste Naomi Iwase heeft za
terdag de finale gewonnen van het vijfde Eduard Flipse Interna
tionaal Pianoconcours. Iwase sleepte bovendien de persprijs in
de wacht. Ze speelde het tweede pianoconcert van Chopin. De
eerste prijs, een bedrag van 30.000 gulden en een naar de Thaise
koningin Sikirit genoemde gouden medaille, werd uitgereikt
door mr. Pieter van Vollenhoven en de Thaise prinses Ubolrata-
na. De tweede prijs was voor de Rus Gleb Yermakof. De Bulgaar
se Kamelia Miladinova werd derde. In het totaal dongen 65 kan
didaten uit negentien landen mee.
Max Pam wint Columnistenprijs 1994
tilburg Max Pam heeft de Audax Columnistenprijs 1994 ge
wonnen. De NRC-columnist kreeg zondag in Tilburg na de
Nacht van de Columnist een cheque van vijftienduizend gulden.
Het was de tweede maal dat de prijs werd uitgereikt. Henk Hof
land was in 1992 de eerste winnaar. Behalve Max Pam waren Jan
Blokker, Hugo Brandt Corstius, Remco Campert, Gerrit Komrij
en Anil Ramdas genomineerd.
Robert Long terug in theater
Deventer Cabaretier Robert Long staat volgend jaar weer in het
theater. Hij is van plan met een nieuwe show door het land te
trekken. Over de inhoud daarvan kan hij niets zeggen.Ik moet
het programma nog schrijven", aldus Long. Robert Long keerde
tien jaar geleden het Nederlandse theater de rug tóe na een serie
spraakmakende cabaretvoorstellingen. Hij bleef schrijven voor
theaterprodukties van collega's, maar was zelf voornamelijk ac
tief als presentator van diverse televisieprogramma's. Dit sei
zoen maakt Long zijn debuut als toneelschrijver met de tragi-ko-
medie 'Dag vreemde man'.
Voortreffelijke Messiah van
Randstedelijk Begeleidings Orkest
recensie lidy van der spek
Concert: Handels Messiah door het Lei
derdorps Kamerkoor o.l.v. Wim van
Meeuwen, m.m.v. Els van Önselen, jo-
I praan, Anke Zuithoff, alt, Jan van Elsacker,
tenor, Tom Sol, bas, Margnetden Hartog,
orgel en het Randstedelijk Begeleidings
Orkest. Gehoord: 26/11Dorpskerk, Was-
„Messiah (1741) is niet een li-
I turgisch, noch een dramatisch,
j noch een episch werk. Je kan
het niet eens een oratorium
noemen; er is nog geen soort-
naam voor gevonden. Een ge
loofsbelijdenis op muziek. Mes
siah kan op elke dag van het
jaar worden uitgevoerd in elke
ruimte die toevallig beschikbaar
is, zélfs in een kerk. In Engeland
hebben de pastors er vreselijk
tegen gefulmineerd dat bijbelse
teksten ten gehore werden ge
bracht in concertzalen, theaters
of weeshuizen. Kletskoek na-
tuurlijk, want waar kun je het
geloof beter belijden dan op
plaatsen die daar juist niet spe
ciaal op zijn ingesteld?" Met de
ze woorden in Handels mond
1 gelegd, geeft Otto Glastra van
Loon zijn opvatting over 'Mes-
siah'weer.
Hoe 't ook zij, zaterdag bleek
de Messiah zelfs in een kerk een
geloofsbelijdenis. Dat lag "niet
alleen aan de waardevaste tek
sten van Handels geinspireerde
compositie, ook aan de voor
treffelijke uitvoering door een
danig afgeslankt Randstedelijk
en vier solisten.
Het koor: een puur en dan
send 'He shall purify'. Een ge
dragen maar gewichtsloos 'and
the Lord hatli laid on Him', niet
in een langzaam tempo gereali
seerd ('t werd nauwelijks een
adagio) maar veeleer met een
uitgebalanceerde dynamiek.
Een opzienbarend ingetogen in
zet van het bijna altijd brallende
'Hallelujah', steeds met verras
send mooie, zeer alert zingende
alten.
Het orkest: een ontspannen
en devote Pastorale, waarin een
ijle en homogene vioolklank,
een stralende trompetsolo die
ook weer indruk maakte juist
door z'n contrastwerking van
schallende motieven en luchti
ge echo's. En een organiste die
sprankelend en zeer maatvast
de boel bijeenhield.
De vier solisten completeer
den van Meeuwens visie door
Messiah als een oratorium en
niet als een opera te interprete
ren; Jan van Elsacker met een
heldere jonge en expressieve te
norstem, Anke Zuithoff als niet
al te vérdragende maar inten
tionele alt, Tom Sol in een wel
overwogen evenwichtige en
overtuigende vertolking als bas-
-bariton en Els van Onselen ex
cellerend. met haar
zilveren-klokjes sopraan.
Podium op zondagmiddag voor 'jazzcats'
We treffen elkaar, hoe kan het ook anders, in het Wapen
van Voorschoten. „Die akoestiek hè, die is hier zö fantas
tisch. Iedereen die komt luisteren en een beetje verstand
heeft van muziek valt het direct op. Het komt door al die
eikehouten wanden. En natuurlijk speelt de enorme
ruimte ook een rol. Het geluid kan echt alle kanten op."
Piet Wezepoel, 56 jaar jong, geboren Voorburger maar al
sinds bijna twintig jaar getogen Voorschotenaar, weet
waarover hij praat. Dat jazzmuziek goed klinkt in het
Wapen wisten ze veertien jaar geleden al.
dick hermsen
Eind jaren zeventig kende het
dorp aan de Vliet een actieve
'Jazzclub Voorschoten'. In 1980
organiseerde deze voor het
laatst een jazzmiddag in het
Wapen. Met het verdwijnen van
deze groep mensen verdween
tevens de swing uit Voorscho
ten. ,,Ik liep steeds liefhebbers
tegen het lijf die zeiden het zo
jammer te vinden dat er totaal
geen jazz meer viel te beluiste
ren in ons dorp. Terwijl het Wa
pen zich er zo goed voor leent.
Nou ja, van het één komt het
ander. Ik ben gaan praten met
Eric Stikvoort, de eigenaar van
dit karakteristieke etablisse
ment, en die voelde er eigenlijk
best voor om de jazz nieuw le
ven in te blazen. Het podium
zou worden opengesteld voor
jong aanstormend talent. Bij
zo'n eerste paar keer is het na
tuurlijk even spannend of het
wel echt aanslaat. Kijk, de men
sen moeten wel komen. Maar
we hebben inmiddels drie zon
dagmiddagen achter de rug en
het wordt alleen maar drukker."
Zijn ogen glinsteren als hij ver
telt over het steentje dat hij bij
draagt aan het Voorschotense
culturele leven.
Conservatorium
Wezepoel werkt al zo'n twintig
jaar aan het Koninklijk Conser
vatorium in Den Haag. Hij be
heert de reprografie-afdeling.
,,Dat wil zeggen dat als een par
tituur wordt aangeleverd, ik er
voor zorg dat die uiteindelijk op
de lessenaars terecht komt.
Door mijn werk heb ik natuur
lijk veel contact met muzikan
ten. Studenten lopen mijn ka
mer in en uit. Toen ze hoorden
van mijn initiatief om optre
dens te organiseren, boden zich
spontaan allerlei combo's aan.
Ze waren dol-enthousiast."
De organisatie houdt hij in ei
gen hand. .Alles wat je niet uit
handen geeft, kan door ander
mans fouten ook niet mis lo
pen. Wel heb ik veel ondersteu
ning gehad van Wouter Turken-
burg, de coördinator van de
jazzafdeling van het conservato
rium in Den Haag. Hij heeft me
enorm geholpen bij de voorbe
reidingen van de concerten. Ik
leg mijn ideeën aan hem voor.
Daar laat hij vervolgens zijn vi
sie op los en zo komen we geza
menlijk tot mooie dingen." Op
de vraag of het de bedoeling is
ook gevestigde namen naar
Voorschoten te halen, ant
woordt de organisator dat dat
niet het plan is. Voorlopig blijft
het podium alleen voor muzi
kanten die nog op weg zijn. Het
gaat er om plaatselijke jazzlief
hebbers kennis te laten maken
met een nieuwe generatie mu
zikanten. „Bovendien hoeven
we nu geen toegang te heffen.
De studenten komen nog wel
spelen voor een biertje en wat
onkostenvergoeding. Ga je wel
geld vragen aan de deur om du
re bands in te kunnen huren,
dan zul je zien dat het minder
druk wordt. En het zijn, behalve
de muzikanten, de bezoekers
die uiteindelijk de sfeer maken.
Maar weet je wat leuk is? Aan
sluitend aan het concert wordt
nog wat in sessie-verband ge
musiceerd. Iedereen kan in
principe 'inpluggen'. Het is nu
al een paar keer gebeurd dat
docenten van het conservatori
um gingen meespelen. Dat is
toch prachtig? Een echte bekro
ning van zo'n middag. Het is
mijn grote wens dat een keer de
big band van het conservatori
um komt spelen. Dat lijkt me
s. Gehoord: 26/11LVC, Leiden.
Ze lopen al zo'n tien jaar mee,
maar het lukt de Engelse folk-
formatie de Oysterband maar
niet om door te breken. Er werd
afgelopen zaterdag met liefde
geput uit de juist verschenen
compilatie 'Trawler' waarop ou
de songs als 'Hal an tow' en
'Lost and found' nog eens op
nieuw werden opgenomen. De
band wisselt rockfolksongs,
steeds doorspekt met een altijd
maar doorfiedelend viooltje van
lan Telfer, af met wat meer tra-
ditionei
11' het
de Blue Aeroplanes, brengt i
het nieuwe 'One Green
heimweegevoel tot levei
De Oysterband lijkt met zijn
rustige nummers nog het meest
op het Ierse broertje de Saw
Doctors. Vaak is het up-tempo-
materiaal van pop-folkgroepen
akelig cliché-matig en balan
ceert het op het randje van de
hoempapa-muziek. De heftige
nummers van de Oysterband
zijn zeker sterk verwant aan de
onvermijdelijke Pogues, maar
hebben daarnaast voldoende
niveau en afwisseling om niet
door de mand te vallen.
Bij 'The road to Santiago' ruilt
podiumdier Chopper zijn bas in
Piet Wezepoel: „ledereen kan in principe 'inpluggen'. Het is nu al een paar keer gebeurd dat docenten van het
conservatorium gingen meespelen. Dat is toch prachtig? Een echte bekroning van zo'n middag."
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
„Voor Voorschoten is het
prachtig dat de jazz weer terug
is. Moet je voorstellen dat je
over een paar jaar, als al deze
jazzcats op de grote internatio
nale podia staan, kunt zeggen
van 'oh ja, die heb ik nog wel
eens zien spelen in het Wapen
van Voorschoten'. Dat is toch leid door Consternation, een
eindeloos;" kwartet met Patrick Schenkius
Zondag 4 december brengt op gitaar, Stephan Lems als
'podium Jong Professionals saxofonist, Michel Turk achter
Jazz', de naam waaronder de de contrabas en Rob Carree op
organisatie schuil gaat, jazz- slagwerk. Het concert begint
zangeres Babes Pronk op het om 15.00 uur en is, zoals ge-
podium. Zij zal worden bege- zegd, gratis toegankelijk.
i ijltempo in al
lerlei standen. Het publiek
maakt in de tussentijd menselij
ke torentjes van drie-hoog, alsof
we bij een concert van New
Model Army zijn, en de rest van
de aanwezigen heeft zichtbaar
moeite om stil te blijven staan.
Of de band nog eens door
breekt blijft altijd koffiedik kij
ken maar de kwaliteit van de
songs en de podiumuitstraling
rechtvaardigen een commer
cieel succes.
Het Leidse Toonkunstkoor is op het ogenblik
hard bezig met de repetities van Mozarts sym-
phonie Jupiter en diens Requiem. Het is hard pe
zen, want op 15 januari moeten de stukken er
goed in zitten. Dan verleent het koor namelijk
medewerking aan een concert door het Vidin Fil
harmonisch Orkest uit Bulgarije in de Leidse Pie
terskerk.
Het orkest, dat sinds april van dit jaar onder lei
ding staat van Benjamin Ashkenazy, begint in Ne
derland aan een tournee die de Bulgaarse musici
verder naar Polen, Japan, Israël en de Verenigde
Staten voert.
Ahskenazy werd in 1940 in Sofia in Bulgarije
geboren. Omdat zijn ouders joods waren, werden
zij met hun kinderen vier jaar later gedwongen
naar Vidin te verhuizen. Daar bracht hij de vol
gende vier jaar door. In 1948 vertrok het gezin
naar Israël, waar hij zijn eerste lessen piano en
compositie kreeg. Hier behaalde hij. ook zijn
graad aan de universiteit van Tel Aviv en aan de
Rubin Academy in Jeruzalem. In 1973 toog hij
naar Salzburg, waar hij zijn studie aan het Mozar-
teum voortzette bij Franco Ferrara, Sergio Celebi-
dache en Roberto Benzi. Vervolgens studeerde hij
in Nederland aan het Koninklijk Conservatorium
in Den Haag bij Louis Stotijn en Peter Schat.
Na omzwervingen over de hele wereld en na
verschillende prijzen in de wacht te hebben ge
sleept, kwam Ashkenazy begin dit jaar weer in Vi
din terecht, waar hij het Vidin Filharmonisch Or
kest ging leiden.
Een professioneel orkest, aldus Ashkenazy, met
een grote uitstraling. Helaas is de positie van or
kestleden in Bulgarije slecht te noemen: „Een
paar nieuwe snaren voor de violen kosten twee
maanden salaris, de fagotten zijn soms uit drie
verschillende instrumenten samengesteld. Niet
temin heeft dit orkest een grote allure. De bezet
ting is voornamelijk opgebouwd uit jonge men
sen en de potentie is aanwezig om dit orkest tot
wereldformaat te laten uitgroeien."
Ashkenazy en het Toonkunstkoor, dat tijdens
het concert onder leiding van vaste dirigent Hans
van der Toorn zal staan, zien de uitvoering in hel
licht van een uitwisseling. De musici uit Vidin
zullen bij leden van het Toonkunstkoor logeren.
Terwijl het Leidse koor is uitgenodigd om in 1996
naar Vidin te komen, waar in mei een jaarlijks ko
renfestival wordt gehouden.
Voorafgaand aan het concert in de Pieterskerk
geeft de jonge Bulgaarse pianist Tomas Visek, op
14 januari een recital in de Kapelzaal van K&O
aan de Oude Vest.
Kaarten voor het recital kunnen worden besteld
bij K&O; kaarten voor het concert op 15 januari in
de Pieterskerk zijn te bestellen bij de bespreekbu
reaus van de VW's en bij K&O.
hoord op 27/11 in de Kapelzaal, Leiden.
Vurig, jong en enthousiast; dat zijn de eerste indrukken van de En
gelse pianist James Kirby. Al bij de eerste frasen van Schuberts So
nate in A eist hij de aandacht van de luisteraars op. Welgemoed en
haast vertellend ontvouwt hij zin voor zin de muziek. Met grote
aandacht voor allerlei details 'spreekt' hij tot de zaal.
Beethovens sonate in Es leent zich zelfs nog beter voor die ver
halende trant. Soms lijkt het even of de pianist, die zonder parti
tuur speelt, de muziek op dat moment zelf verzint. Dat houdt dan
ook de spanning erin. Kirby met zijn grote, losse handen zet ons
op het puntje van de stoel bij het scherzo waarin hij behoorlijke ri
sico's neemt op het vlak van tempo en dynamiek. In het gracieuse
menuetto laat hij de melodie klinken in een zangerig legato. Met
Jubileum-concert: Het Zingend Hart o.l.v
Ellen Looyestijn. Werk van Sweelinck,
Monteverdi, Schubert, Andriessen, Man
neke, Stuhlmacher, e.a. Gehoord: 27/11,
(14.30 ui
Niet echt een gewoon koor, Het
Zingend Hart. Om te beginnen
een erg democratisch koor; bij
de programmering en invulling
lijken leden en dirigent een
grote verscheidenheid in articulaties belicht hij de muziek telkens verde^eerLköoiMat dlergisch 'is
de dodelijke ernst die het
andere wijze. Het presto tenslotte wordt overrompelend
gezel en in de ware zin van het woord met vuur (con fuoco) ge
speeld.
Na de pauze lijkt er een kentering in het concert te komen. Bij
Chopin's Barcarolle en Ballade komen zoveel aspecten aan bod
dat de muziek een beetje verdrinkt in alle details. De losse handen
die Kirby dienen bij het nemen van snelle technische hoogstand
jes, laten her en der steekjes vallen of zijn althans zó los dat het
wel eens rommelig wordt. Melodische lijnen springen er prachtig
uit en daarna barst het geweld heviger los. Terwijl eerder mijn
aandacht helemaal gevangen was begint die nu vaker af te dwalen.
De beroemde Waldstein sonate van Beethoven tenslotte lijdt een
beetje aan de fortissimo ziekte. De Kapelzaal is niet echt berekend
op donderende klanken. Jammer dat het aanvankelijke plezier aan
het slot van het concert uiteindelijk hierdoor getemperd wordt.
Vorig jaar verraste de Amsterdamse forma
tie Claw Boys Claw vriend en vijand met het
CD-pareltje 'Sugar'. Kortgeleden voegde Pe
ter te Bos en co. moeiteloos een ander kwa
liteitsproduct, het nieuwe album 'Nipple',
daaraan toe. Tijdens de vorige toernee koos
de band wat meer lichter materiaal en kon-
i den we Te Bos eigenlijk best fraai horen
zingen. Gisteren werd de nadruk meer ge
legd op de broeierige, zwetende groove van
de band. 'Limbo' als binnenkomer zette in
dit geval de toon en de "band hield hem dik
een uur vast. Eigenlijk alleen het singletje
'Call me an Angel' was het broodnodige
rustpunt in het geheel.
Bij het nieuwe werk springt vooral 'Walk
away' en het mooie meeschreeuwlied 'Dee
De Lee Dee' er uit. Het van het album Sugar
afkomstige 'Sugar Light Blonde' werd in een
nieuw jasje gepresenteerd maar met de
nogal springerige en zeer nerveuze uitvoe
ring liet Claw Boys Claw zich niet van zijn
beste kant zien.
Peter te Bos mag dan een podiumdier
zijn, maar zijn presentatie liet in zijn verre
optreden van amateurgezel
schappen nogal eens kenmerkt.
Bij Het Zingend Hart is vrolijk
heid troef, zowel wat de reper
toirekeuze als wat de présence
betreft.
Het Zingend Hart is ontstaan
uit een groep enthousiastelin
gen die tien jaar geleden bij El
len Looyestijn een stem vor
mingscursus volgden, en ver
volgens verder wilden onder
Looyestijns leiding. Men doet
zich nadrukkelijk voor als verle
gen koor met komische uitstra
ling. Neem het alsjeblieft niet te
serieus, is de boodschap, dat
doen we zelf ook niet. Zelfs het
tienjarig bestaan is maar nau
welijks een rechtvaardiging voor
een zelf-georganiseerd jubile
umconcert. Toch was dit volle-
gaande beschonken toestand veel te v\
sen over. Hij schoffeerde het publiek en
te een toeschouwer hardhandig met de
crofoon op zijn hoofd omdat hij volgens de dig uitverkocht,
zanger niet enthousiast genoeg was. Door die verlegenheid meen-
de men vermoedelijk ook dat
„Mijn vriendin is om twaalf uur jarig." 'theatrale medewerking' vereist
meldde de zanger halverwege de avond. was 0m óp hopl nliik tp ilhistrp-
Het volle LVC zong voor de tweede toegift en de aandacht vast te hou-
daarom even toepasselijk een 'lang zal je le- den. Maar dit koor telt juist als
ven'. Claw Boys Claw besluit met 'Use it' en een van zjjn belangrijkste kwali-
de ijzersterke popsong 'Yoy'. Het is al vaak teiten het vasthouden van de
gezegd maar de Amsterdammers zijn podi- aandacht. Daarnaast is het
umdieren en voelen zich op het toneel als evenwichtig, mooi van kleur en
een vis in het water. Ook als de zanger een begiftigd met een goed gevoel
beetje te diep in het glaasje heeft gekeken. voor muziek èn teksten. Een ge-
Het Zingend Hart: een genoegen
noegen om naar te luisteren en
naar te kijken, daar hebben ze
heus niet twee mime-spelers bij
nodig.
De twee acteurs trokken echt
teveel aandacht voor en tijdens
de 'introitus', het 'miserere' van
Sweelinck. De bijzondere op
komst (twee sopranen zetten dit
stuk in en langzaam voegt de
rest van het koor zich bij hen)
viel door het geredder van de
mimers helaas in het water.
Het Jubileumconcert, waarbij
een aantal hoogtepunten uit de
afgelopen tien jaar muzikaal en
verbaal gememoreerd worden,
bevatte bijzondere dingen, om
niet te zeggen juweeltjes. Vooral
het maatwerk van Walther
Stuhlmacher is subliem. Hij
schreef voor Het Zingend Hart
te kijken.
vier liederen op gedichten van
Fernando Pessoa over hel on
vatbare, het onbegrijpelijke van
het leven.
Stuhlmacher begrijpt Het
Zingend Hart en omgekeerd.
Dat was ook te horen bij zijn
toonzetting van 'Hebban olla
vogula', het oudste Nederlandse
gedicht, of liever een aanteke
ning in de marge met vertaling
in het Latijn. Afwisselend werd
het Latijn en het Oudneder
lands gezongen in een veel
stemmig mineur.
De vocale mogelijkheden van
het koor werden ook zuiver ge
demonstreerd in de vier Heine-
liederen vfin Jurriaan An
driessen. Weliswaar werd de
aandacht ook hier nodeloos af
geleid dooreen mime-speelster,
FOTO HIELCO KUIPERS
maar als je je ogen dicht hield,
was dit een van de hoogtepun
ten van het concert. Men zong
deze haast anachronistische
composities erg zeker en met
veel zeggingskracht. Vooral het
hittere 'Du hast Diamanten und
Perlen', het akelige lied over een
verwoestende geliefde, klonk,
aangespoord door Looyestijn,
pregnant.
Geestig waren de close-har-
mony cabaret-liedjes. Om de
dooie dood geen niemendalle
tjes, die een puntige dictie, een
perfecte intonatie en een ironi
sche voordracht vergen. Mijn
favoriet blijft toch het duitse
'Mein kleiner, grüner Kaktus',
waarbij ineens een onverklaar
bare kerstbomeniucht de Lok-
horstkerk vulde.
