Palestijnse
broedertwist
in Libanon
Parlement en president Rusland kijven over media
Bananenoorlog in Somalië
Buitenland
Moederdag in Teheran
Major dreigt met nieuwe verkiezingen
Kalkoén en naastenliefde
Joschka's ster doet SPD-aanvoerder verbleken
Twee kapingen Russische
vliegtuigen lopen goed af
j/RIJDAG 25 NOVEMBER 1994
7
Acties bij Iberia tegen massa-ontslag
madrid» Het personeel van de Spaanse luchtvaartmaatschappij
Iberia heeft gisteravond op alle vliegvelden in Spanje actie ge
voerd uit protest tegen het dreigende ontslag van ruim 5.000 van
de 24.500 werknemers. De vakbonden willen maandag het vlieg
verkeer in het land platleggen. Naast het ontslag kondigde Ibe-
ria-directeur Salas ook een algemene loonsverlaging van 15 pro
cent aan. De maatregelen zijn bedoeld om Iberia voor een faillis
sement te behoeden.
t 164,
inst ptj
an 3,9|
bestuu
ïabcui
imaak
[992/9
RAF-lid na 22 jaar op vrije voeten
heidelberg» Het voormalige RAF-lid Irmgard Möller zal op 1 de
cember na 22 jaar gevangenschap worden vrijgelaten. Dat
maakte de rechtbank in het Duitse Heidelberg gisteren bekend.
Möller, die in juli 1972 werd aangehouden, kreeg in 1979 levens
lang voor het plegen van een bomaanslag op het hoofdkwartier
van de Amerikaanse troepen in Heidelberg. Daarbij kwamen
drie militairen om. Vorig jaar nam Möller publiekelijk afstand
het gedachtengoed van de Rote Armee Fraktion.
'Rode Khmer doodt Thaise bosbouwers'
bangkok» De Cambodjaanse guerrillabeweging Rode Khmer
heeft enkele tientallen Thaise bosbouwers ontvoerd en de mees
ten van hen geëxecuteerd. Volgens een overlevende had de Rode
Khmer begin deze maand 33 werknemers van een bosbouwbe
drijf ontvoerd en een losgeld van 5 miljoen baht (340.000 gul
den) geëist. Toen het bedrijf slechts met een deel van het losgeld
op de proppen kwam, begon de Rode Khmer met de
Valse claims na ramp Estonia
Stockholm Verzekeringsmaatschappijen hebben naar aanlei
ding van de ramp met de Estlandse veerboot Estonia te maken
gehad met valse schadeclaims. De Zweedse verzekeringsmaat
schappij Folksam heeft inmiddels een schadeclaim uitbetaald
die later vals bleek te zijn. Kort na de ramp met de veerboot,
waarbij zeker 900 opvarenden omkwamen, deden er berichten
de ronde dat Estlandse bendes namen op de passagierslijst pro
beerden te krijgen om verzekeringsgeld op te strijken.
jke ka
„oido Protest tegen sluiting gaarkeuken
irgani
jke ka
leidt
i DI\
moskou De Moskouse autoriteiten hebben zich de woede van
tientallen gepensioneerden, daklozen en vluchtelingen op de
hals gehaald door de enige gaarkeuken die permanent open is te
sluiten. De gaarkeuken, die dagelijks £00 mensen van eten voor
zag, werd vorige week gesloten wegens gebrek aan hygiëne. De
trouwe bezoekers hebben gisteren voor het parlementsgebouw
geprotesteerd tegen de sluiting.
Directe telefoonlijn VS en Cuba
Met ingang v
it weer mogelijk di
rect vanuit de Verenigde Staten met Cuba te bellen. Dat was
tientallen jaren onmogelijk. De rivaliserende bedrijven AT&T en
MCI bieden de directe verbinding aan voor 1,49 dollar (ruim 2,5
gulden) per minuut. De regering-Clinton gaf vorige maand toe
stemmingvoor directe telefoonverbindingen met Cuba. Het
Amerikaanse handelsembargo, dat begin jaren zestig werd inge
steld, blijft echter van kracht.
Leider Kinderen van God overleden
'jj new york» De leider van de in 1968 opgerichtte sekte Children of
4 God (Kinderen van God), David Berg, is naar nu pas bekend is
geworden vorige maand op 75-jarige leeftijd overleden. Berg,
1 'Mo' voor zijn volgelingen, werd door de Argentijnse politie en
Interpol gezocht wegens seksueel misbruik van kinderen en an
dere misdaden. Aanvankelijk vond hij alleen gehoor bij hippies
en ex-junks, maar in de jaren zeventig groeide de sekte snel uit
tot een internationale organisatie, met vertakkingen tot in Ne
derland.
Japan bezit 10.881 kilo plutonium
Tokyo» Japan heeft vandaag voor het eerst tot op de kilogram
nauwkeurig aangegeven hoeveel plutonium het bezit: eind 1993
4.684 kilo in eigen land en 6.197 kilo in Frankrijk en Groot-Brit-
tannië. Daarmee wil de regering tegemoet komen aan de kritiek
op het gebrek aan openheid over haar kernenergieprogramma.
113
134
'Si
moskou hans geleijnse
Het Russische parlement dreigt de persvrijheid
de nek om te draaien en censuur in te voeren.
Dat is de opvatting van president Jeltsin. Hij ging
gisteren voluit in de aanval op een mediawet die
de Doema, het Lagerhuis, een dag eerder had
aangenomeri.
De strijd tussen president en parlement gaat
om steunverlening van de staat aan de media.
Ze lijkt als twee druppels water op de hevige ge
vechten om het bezit van de pers die vorig jaar
voorafgingen aan de dramatische en geweldda
dige ontbinding van het parlement in oktober.
De perswet is een initiatief van een voormalige
strijdmakker van Jeltsin, Michail Poltoranin, een
prominent lid van de radicale hervormerspartij
Ruslands Keuze. Poltoranin haalde een stok
paardje van stal, namelijk het opzetten van een
speciale commissie die moet beslissen over ver
lening van staatssubsidies aan de noodlijdende
media.
Dit keer viel dat goed in het door conservatie
ven overheerste parlement, niet in het minst
omdat de conservatieve pers enorme Financiële
moeilijkheden heeft. Flet wetsontwerp haalde
het woensdag makkelijk en moet nu nog door de
Federatieraad, het Hogerhuis. Daarna is het de
bedoeling dat Jeltsin verklaart dat de wet ook
daadwerkelijk van kracht wordt.
Maar in de presidentiële verklaring van giste
ren stelt Jeltsin een veto in bet vooruitzicht. ,,Als
beschermer van de Grondwet en de democrati
sche rechten van de Russische burger kan ik
geen aanslagen op de vrijheid van meningsui
ting en de pers toestaan", aldus Jeltsin.
Dat klinkt verheven, maar de inzet is platvloer
ser. De wet verbiedt de uitvoerende macht (rege
ring en president) namelijk om er eigen kranten,
radio- of TV-stations op na te houden. Boven
dien ligt de bevoegdheid voor toekenning van
staatssubsidies aan de media nu bij het Staats-
perscomité, dat onder de president valt. Het
Doema-wetsontwerp legt die bevoegdheid in
handen van de nieuwe commissie, waarin rege
ring, president en parlement een gelijk aantal
vertegenwoordigers zouden moeten krijgen.
Poltoranin behoort tot de radicale democraten
die de handen van Jeltsin hebben afgetrokken.
Volgens hem loopt de president aan de leiband
van 'verkeerde adviseurs'. Jeltsins verzet tegen
de nieuwe wet verklaart Poltoranin dan ook uit
de presidentiële pogingen om zelf de pers onder
controle te krijgen. „Allemaal dictatoriale plan
nen", aldus Poltoranin.
Met parlements- en presidentsverkiezingen in
het vooruitzicht is de strijd om controle over de
media nu volledig ontbrand. President en parle
ment poseren alletwee als geharnaste bescher
mers van de persvrijheid en fervente tegenstan
ders van censuur. In het heetst van de strijd is op
19 november al een slachtoffer gevallen, het TV-
programma Top Sekret (Topgeheim). Daarin
werd hoogst actueel corruptie in het leger
aan de kaak gesteld. Het programma mocht van
de Russische TV-leiding niet op de buis, zoge
naamd om 'technische redenen'. President n<
parlement heeft tegen dat besluit geprotesteei
Doden en gewonden in kamp bij Sidon
In het Palestijnse vluchtelingenkamp Ein el-Hilweh bij
Sidon in Zuid-Libanon zijn vandaag gevechten uitgebro
ken tussen voor- en tegenstanders van PLO-leider Arafat.
Volgens de politie vielen bij de gevechten zeker zes do-
den en zeven gewonden. De vijandelijkheden zijn de erg
ste sinds de PLO op 13 september vorig jaar een overeen
komst sloot met Israël voor beperkt Palestijns zelfbestuur
in de Gazastrook en Jericho.
sidon-tel aviv ap-gpd
De partijen bestreden elkaar
vanochtend met onder meer
machinegeweren en raketgra
naten. De strijd woedde tussen
Fatah-aanhangers onder leiding
van Kemal Medhat en dissiden
ten, aangevoerd door de vroe
gere Fatah-commandant Munir
Makdah. Makdah brak vorig
jaar met Arafat vanwege het
vredesakkoord tussen Israël en
de PLO. Makdah krijgt bij de ge
vechten steun van volgelingen
van de fundamentalistische Is
lamitische Jihad en de militante
Harnas.
Volgens bronnen bij de Liba
nese politie en het leger wisten
de Arafat-getrouwe troepen van
Medhat enkele delen van het
kamp te heroveren die vorig
jaar door de mannen van Mak
dah waren ingenomen.
Het Libanese leger deed geen
pogingen om tussenbeide te ko
men. Het grendelde het 60.000
inwoners tellende Ein el-Hilweh
af van de buitenwereld en liet
niemand binnen. Alleen ambu
lances werden doorgelaten om
gewonden af te voeren.
Onze correspondent Ad Bloe-
mendaal meldt voorts vanuit Is
raël dat daar voor de vierde
maal in de geschiedenis een
doodvonnis is uitgesproken.
Een militaire rechtbank op de
bezette Westelijke Jordaanoever
oordeelde gisteren dat een 24-
jarige aanhanger van de islami
tische verzetsbeweging Harnas
moet worden geëxecuteerd. De
veroordeelde, Said Badarneh,
organiseerde in april dit jaar
een terreuractie in de Israëli
sche stad Hadera. Zes buspas
sagiers kwamen toen om door
een bomexplosie.
Na het horen van het vonnis
verklaarde Badarneh dat hij
graag wil sterven voor zijn idea
len. Flet is echter niet waar
schijnlijk dat het doodvonnis
zal worden uitgevoerd. Bij twee
eerdere doodvonnissen door Is
raëlische militaire rechtbanken
werd de straf in hoger beroep
omgezet in levenslang. De enige
keer dat in Israël een doodvon
nis is voltrokken, was in 1962.
Toen ging het om de oorlogs
misdadiger Adolf Eichmann.
teheran Meer dan 100.000 v
vrouwen vierden de verjaardag v
gevangenen gratie.
n feestelijke optocht in het Azadi-stadion in de Iraanse hoofdstad Teheran. De
i Moederdag. De Iraanse leider Khameini gaf ter gelegenheid hiervan 190 vrouwelijke
FOTO EPA
Poging Euro-rebellen weer in het gareel te krijgen
Amnesty beticht
Duitse politie
—-van wreedheid
jlLP
onden dpa-anp
\mnesty International heeft
iteeds meer kritiek op de Duitse
i ,3 Dolitie. In een nieuw rapport
de organisatie wordt ge
sproken over foltering en- wrede
onmenselijke behandeling
in vooral buitenlanders.
„Wij hebben van mei tot en
et oktober een reeks beschul-
ndigingen ontvangen, dat agen-
gearresteerden folterden of
5 meedogenloos, onmenselijk en
ernederend behandelden. Ook
reageerde de politie onvoldoen-
op racistisch gemotiveerd
;eweld", aldus Amnesty. De
[jmeeste slachtoffers waren bui
tenlanders.
Een van de vele voorbeelden
het rapport betreft de 17-jari-
ge Bülant Demir, een Duitse
Jurger van Turkse afkomst. Hij
:egt dat hij in april bij zijn ar
restatie in Berlijn is
Daardoor verloor hij
den en brak hij een vinger. Vol
gens Amnesty reageerde de po-
litie niet op het verzoek om na-
61 dere uitleg.
Het rapport rept ook van de
Duitse journalist Oliver Hess,
een demonstratie op 30
Hamburg zou zijn gefol
terd. Een agent gooide hem öp
de grond en draaide opzettelijk
(2 aan zijn voet, aldus Amnesty.
Kalkoen en naastenliefde. Daarmee
hebben de Amerikanen zich gisteren op Thanksgi
ving beziggehouden. In een opvanghuis voor daklo
zen in Washington deelden president Clinton en zijn
vrouw de traditionele Thanksgiving-maaltijd uit. In
Fraser, in de Amerikaanse staat Michigan, werd een
bowlingwedstrijd georganiseerd vooi
doel. Om zo veel mogelijk mensen te trekken, had
den de initiatiefnemers de bowlingballen vervangen
door ingevroren kalkoenen.
FOTO EPA ROBERT GIROUX
correspondent
Als de Britse premier Major
aanstaande maandag een stem
ming in het Lagerhuis verliest,
zal hij de koningin vragen het
parlement te ontbinden. Dat liet
hij gisteren weten. Nog voor
Kerstmis zullen dan verkiezin
gen plaatsvinden.
Major had al eerder van de
komende stemming in het par
lement een vertrouwenskwestie
gemaakt. Aangenomen was
echter dat een nederlaag slechts
zou leiden tot de vervanging
van Major door een andere
Johannes Paulus
zingt op 06-lijn
correspondent
Italië kent sinds kort een 06-
nummer waarop de beller de
paus kan horen kwelen. Flij
zingt uit volle borst en onder
begeleiding van een koor het
Rosarium. Het idee is van de
Italiaanse Telecom. Wie num
mer 144/661916 draait, kan
luisteren naar een aantal pop
zangers maar ook 'naar Johan
nes Paulus II.
De bijdrage van de paus is af
komstig van de compact disc El
Rosario, die is uitgebracht door
een Spaanse platenmaatschap
pij. Het materiaal werd overge
nomen van Radio Vaticaan. De
plaat is iri Spanje een groot suc
ces. Er werden al zo'n 150.000
exemplaren van verkocht. De
directeur van de platenmaat
schappij, Gabriel OrFiIa, reisde
onlangs naar Rome om een pla
tina exemplaar aan de paus te
overhandigen.
Conservatief. Maar gisteren
werd duidelijk dat geen van de
ministers in zijn kabinet bereid
is het roer over te nemen.
De stemming in het Lager
huis gaat over een verhoging
van de Britse bijdrage aan de
Europese Unie. Die (netto) bij
drage zal in het fiscale jaar
1994/'95 bijna 2,5 miljard pond
(7 miljard gulden) belopen,
maar tegen het einde van de
eeuw oplopen toty3,6 miljard
pond.
Voor de zogenaamde 'Euro
rebellen' in de Conservatieve
Partij is dat onaanvaardbaar.
Een van hen, Bill Cash, zei gis-
;n dat ten minste 15 Conser-
tegen de regering zul
len stemmen. Daarmee zou
Major in de gevarenzone kun
nen belanden.
Door een aantal sterfgevallen
in eigen gelederen is de meer
derheid van de Conservatieve
Partij in het Lagerhuis terugge
lopen tot ongeveer 20. Een 15-
tal rebellen is daarmee in begin
sel genoeg om de premier ten
val te brengen. Major kan ech
ter rekenen op de steun van de
Ulster Unionist Party, de partij
die hem vorig jaar ook hielp het
Verdrag van Maastricht door
het parlement te sleuren.
'Europa' is voor tal van Con
servatieven een struikelblok ge
bleken. In 1990 werd premier
Thatcher aan de kant gezet, on
der meer omdat ze als te anti-
Europees werd gezien. Een van
haar ministers, Sir Nicholas
Ridley, had eerder al het veld
moeten ruimen, nadat hij de
Duitse bondskanselier Helmut
Kohl met Hitler had vergeleken.
En deze week moest de vice-
Partij aftreden, omdat hij
Frankrijk een „natie van colla
borateurs" had genoemd.
correspondent
Na de bloedige strijd tussen rivaliserende clans
en VN-soldaten staat Somalië nu een 'bananen-
oorlog' te wachten. De strijd gaat tussen een
Amerikaans en een Somalisch bedrijf. Zwaar
bewapende milities hebben al wegversperrin
gen opgericht. Gevreesd wordt dat het gevecht
om de banaan zal losbarsten zodra het VN-leger
uit Somalië is vertrokken.
Tegenover elkaar staan de Amerikaanse multi
national Dole en de Italiaans-Somalische joint
venture Somal Fruit. Dit laatste bedrijf is al 50
jaar actief in Somalië, maar stond de laatste tijd
door de oorlog noodgedwongen langs de zijlijn.
Dole verscheen pas in februari dit jaar op het to
neel onder de naam Sombana en wist in korte
tijd een lucratieve exporthandel op te zetten. Dat
zat Somal Fruit uiteraard niet lekker en dus be
sloot men de strijd met de Amerikanen aan te
gaan.
Maar in plaats van die strijd een puur commer
cieel karakter te geven, leven de bedrijven letter
lijk op voet van oorlog. Volgens Sombana-direc-
teur Mehrdad Badseresht heeft Somal in de She-
bele-regio ten westen van Mogadishu de weg ge
blokkeerd om te voorkomen dat vrachtwagens
met bananen de haven bereiken.
Somal op zijn beurt beschuldigt de Amerika
nen van onfrisse praktijken om te voorkomen dat
de boeren hun bananen aan Sombana verkopen.
Om de telers aan zich te binden, betaalt Somal
Fruit 2,70 dollar vöor een doos bananen van 13
kilo, terwijl Sombana aanvankelijk maar twee
dollar betaalde. Sombana beweert meer dan een
miljoen dollar te hebben geïnvesteerd in verbete
ring van de wegen en vrachtwagens. De boeren
zouden kunstmest hebben gekregen om hun
oogsten te verbeteren. Somal houdt vol dat de
Amerikanen alleen handig gebruik hebben ge
maakt van de lang geleden door Somal aangeleg
de infrastructuur.
Sombana/Dole heeft het handig aangepakt. In
spelend op het door de Europese Unie aan Soma
lië toegekende quotum van 270.000 ton bananen
heeft men sinds februari ruim 500.000 dozen ver
scheept. Bovendien is Dole naar de machtige So
malische clanleider Aideed gestapt. De plantages
liggen voor het grootste deel in door hem be
heerd gebied. Aideed besliste dat Dole/Soinbana
tot 23 december zijn monopoliepositie mag be
houden. Nadien moet de vrije markt zijn werk
gaan doen. Te vrezen valt dat dan de bananen-
oorlog echt uitbarst.
bonn peter van nuijsenburg
Koerden Irak
sluiten akkoord
De twee grootste Koerdische
^guerrillagroepen in Irak hebben
u gisteren een vredesovereen
komst gesloten. Het verdrag
einde maken aan ge-
'echten in de Koerdische-encla-
Noord-Irak. Eerdere po
gingen liepen op niets uit. Het
akkoord tussen de De-
)i mocratische Partij van Koerdis-
68 tan (KDP) en de Patriottische
Unie van Koerdistan (PUK) lijkt
echter kans van slagen te ma-
Degelijk, heel degelijk was in het Duitse
parlement het optreden van SPD-leider
Scharping. Hij scoorde ook wel punten.
Maar oppositioneel vuurwerk leverde de
SPD-leider niet tijdens de twee dagen
van debat over de regeringsverklaring
van bondskanselier Kohl. De show werd
gestolen door Joschka Fischer, de
'superrealo' van de Groenen.
Scharping en Fischer hielden eigenlijk
het zelfde verhaal, namelijk dat het
nieuwe kabinet-Kohl de visie en de
kracht mist om de problemen van het
land doeltreffend aan te pakken. De
voorstellen uit het regeerakkoord die
Kohl nog eens oplepelde, zijn „vaag en
wolkig", aldus Scharping. Fischer zei
hetzelfde, maar wel veel beter: het re-
geerakoord is „een document van de
moedeloosheid"
Dat tekende het verschil tussen de twee
oppositionele politici. Scharping maakt
als een boekhouder de balans op. Hij is
een bekwame boekhouder en op de ba
lans viel dus weinig aan te merken. Maar
voor het leven in de brouwerij moetje
niet bij hem zijn.
Bij Fischer ligt dat heel anders. Flij hangt
meestal als een vadsige faun in zijn
bankje, maar als hij het spreekgestoelte
bestijgt en het woord neemt, luistert
zelfs Kohl aandachtig. Dat wil wat zeg
gen, want bij andere afgevaardigden
veinst de kanselier niet eens meer dat hij
luistert.
Bij Fischer is de verpakking echter zo
goed dat ook Kohl kennis lijkt te willen
nemen van een inhoud, die hem maar
matig kan bevallen.
Uit Kohls regeringsverklaring zou je
kunnen afleiden dat het vorige kabinet
de zaken behoorlijk op hun beloop heeft
heeft dit land de afgelopen twaalf jaar
geregeerd, meneer Kohl"?
De afgelopen weken is druk gespecu
leerd over een mogelijke toenadering
tussen de Groenen en de regeringspartij
en CDU/CSU. De huidige coalitiegenoot
van Kohl, de liberale FDP, lijkt na een
serie verkiezingsnederlagen in de termi
nale fase te zijn beland en de CDU zou
op zoek zijn naar een nieuwe coalitie
partner. Alleen de Groenen, met wie op
plaatselijk niveau vaak goed wordt sa
mengewerkt, zouden daarvoor in aan-
merldng komen.
Deze speculaties werden gevoed door
een opmerkelijke gebeurtenis. Antje
Vollmer, de 'leading lady' van de Groe
nen, werd met steun van CDU/CSU ge
kozen tot een van de vice-voorzitters
van de Bondsdag. Beide partijen ontken
den dat het meer was geweest dan een
gelegenheidsverbond, maar in de
gemeente1
'zwart-groene coalitie' opeens een 'the-
Daar is, zo bleek de afgelopen dagen,
voorlopig echter geen sprake van. Fi
scher bood Kohl wel zijn samenwerking
aan „als het met het beleid de goede
kantop zou gaan", maar maakte gelijk
duidelijk daar niet veel vertrouwen in te
hebben. De CDU waarmee hij zou kun
nen samenwerken, zou zo drastisch
moeten veranderen, dat het de CDU niet
meer zou zijn.
Overigens kon Fischer het niet laten om
ook Kohls huidige liberale partners nog
even op stang te jagen. De FDP staat op
het punt van het toneel te verdwijnen,
aldus Fischer. „Ze is door een politieke
beroerte getroffen en zo verzwakt dat ze
niet langer als de vertegenwoordiger van
het liberalisme kan worden be
schouwd". FDP-leider Kinkel ontplofte
bijna van woede. Fischer zag het grijn
zend a
Twee kapingen van Russische
vliegtuigen zijn gisteren goed
afgelopen. Aan de ene kaping
kwam een einde toen de kaper
zich op de luchthaven van de
Estlandse hoofdstad Tallinn
overgaf nadat hij alle inzitten
den had laten gaan.
Het toestel, een Toepolev-
134, was gekaapt tijdens een
vlucht van Syktyvkar, in het
noorden van Rusland, naar
Minsk in Wit-Rusland. De 30-
jarige kaper dirigeerde het
toestel met 61 passagiers en
negen bemanningsleden naar
Tallinn om bij te tanken. Ver
volgens maakte hij bekend dat
hij verder wilde vliegen naar
Kopenhagen, Amsterdam,
Helsinki of Stockholm. Het
eind van het liedje was dat de
man zich toch maar overgaf.
Vandaag wordt hij door de po
litie verhoord. Eerder op de
dag was al een ander Russisch
vliegtuig gekaapt. Een mede
werker van het ministerie van
defensie van Tadzjikistan pro
beerde het toestel onderweg
van Doesjanbe naar Stavropol
en Moskou te laten uitwijken
naar Iran. De kaper werd ech
ter overmeesterd door een ho
ge politiefunctionaris die toe
vallig aan boord was en in Sta
vropol overgedragen aan de
politie.